장음표시 사용
21쪽
defixi possent. ViceAlmiranti autem alterum latus pro restatuta circumnauigaturo, Capitanei caeteri ideo parere recusabant, quod ipsi ut maxime nobiles essent, adeoque Capitaneo recenti multo meliores peritioresque sibi viderentur. Sic ergo funesta ambitio Lusitanorusalutare hoc propositum turpi macula hac vice anteuerterat. Quod cum Sanguisei, qui desertis castulis iam in montes profugerant, ex alto despexissent, omnesque naues hinc inde in arido defixas, AL mirantemque ipsum in littore immotu herere attendiment tunc animis: viribus recollectis,ingentibus copiis certatim Almirantis nauem impetenteS,Omnes ad istis. ιVDuipraetereos,qui enatando se eruebant,trucidarunt. Et quavis Almirans,mo Hassem G
do voluisset, se haud disticulter opera mancipij cuiuscia natando eum educturi, ' saluare potuisset latus tamen honestius in conflictu pro causa bona vitam perdi, quam fuga turpicu infamias eandem seruari:in medio agmine cosistens,animosissime etia post omnes iam suos stratos cum hostibus coiiixit. A quorum tamen copia tande enervatus oppressusq; cecidit. Cui Malabari agminatim tandem in Almis tisi iliantes,caput spectantibus ecias sis Astae acumini infixo ad trepidantes illos magna&alta voce, ut suu praesectamina su in tecum auferrent, cum Sarcasmo acclamarunt. Quod tamen ipsi negligentes,&' Misi ' cum maris aestu reciprocante retro conuersi, ut dispersa sine pastore oves Goam 'l' ' 'repetiuerunt.Quibus reuersis etsi Capitane quide in vincula illico darentur speciose tamen 1ese excusantes,pedibus propediem restituti sunt. Interea Almiran. tem caesium pleriq; lugebant, comprimi Vicerex,culis cognatus,si ob generosas virtutes egregiaque merita valde charus fuerat. His ita trans actis haud cunctanter noua classis instrui coepta est cui Ab sis dis mirati Don Leronymo a arenias, nuperrime caesi Don Iulio itidem cogna tus piaeficiebatur, videruncti cognati mortem animosius ulcisceretur. Hi cum
classe instructa recta Sanguiseorum continentem impellentes, plenis copiis enauibus exiliverunt. Sed quod Sanguis ei praemoniti, fuga se iterum in montes desertis suis casulis recepissent, quos propter Qtitudinem cloci vastitatem persequi nemo posset: ideo subito igne crematis eoque habitaculis, arboribus in confinio quoquoversum caesis deiectisque omnibusque vastatis 'r tritis, nemine quoque hostium tum occiis, hac selaumdicta contentos eos d. hnc discedere oportuit. Hoc ipso tempore commissarii Regis Viceregis iussu in Cochino telo Trimiumnium, antea inibi non usitatum, extruere coeperunt. Cui incepto cum se incolae Gρ - valde opponerent, mortem omnibus comminati sunt, qui ad id exequendum, vel votum suum vel operam conserrent.Ita ergo res ad noui Viccregis ex Portii
gallia missi, Don Duarte de Meheses aduentum dilata est. Quo tamen post suo
tempore ut dicetur aduecto cum tum Vicerex conuenientibus conciliatis omnibus imperium illi imponeret, actis agendiso moderatione debita adhibi tu id impetratum est, ut telonium ciuibus coacte quidem assentientibus&suffragantibus propediem aedificaretur. Ex quo quod crebraeibi negotiationes exercentur,ad Regem prouentus redit quotannis uberrimus. Eodem anno mense Septembri nauis quaepiam ex Lusitania Goam incurrit, Bon Iesus de Carania indigetata, nuncians alias quatuor naues, nouum Viceregem DonDuarte de Menelas aduehentes in via esse Plaudentibus itaquein iubilantibus in ciuitate omnibus, impulsisque pro more campanis, primare Portugallia nauis appellentis signum publicum datum est. In hac naui quidam erant cloperari j,Belgae, qui ex patria mea cognatoxum mihi literas vati de expectatas afferebant.
Paulo post eodem adhuc mense alia quoque ex priore secietate nauis Boamasen dicta, superuenit, multis nobilibus rigeris Regi Indico scitu ituris
22쪽
onerata: inter quosvi Archiepiscopi, domini mei frater, Roderiques de Fonisca numerabatur. Primores reliqui erant Don Georgie Tubal de Meneses supremus Regij vexilli signifer,futurus Capitaneus in So lavi Mozambique,ex isto merito, quod iam dudum Regi in India fidis omiis praestitis probatissimus e secloan.Gomeide Silua, declaratus Capitaneus in Ormo Don Francisto Ma- arenhas,caesi a Sanguiseis Don Iulianes frater. Nouembri mense Cochinum ingressae huius secietatis tres reliquae naues sunt, quae cursum suum circa insulam S. LorenZo circumflexerant, ne in Mo-Σambique appellendi necessitas foret Nomina istarum erant Santa Maria, Amreliquias, As Chagas siue quinque vulnera. ac naui nouus Vicerex DouQuarte de Meneses vehebatur qui diutino ante tempore Capitaneus Tangorensis in Africa seu Barbaria fuerat: qua una naui Chagas ultra soo. nobiles&milites exceptis nautis&remigibusj claudebantur, quorum aliqui solius honoris gratia in comitatu Viceregis se deuouerani Qui in Cochino erant, aduenm tantem Viceregem agnovi apparatuo triumpho acceperui. Is in Cochinum eum vix pedem extulisset,priori Viceregi nunciari curauit illicet,ut regimen sc pirumque ad Domini mei, Archiepiscopi manus haud cunctanter deponeret. Quo praemio, resignatus Vicerex Cochinum propere se contulit, ut eadem naui,qua succetar appulerat, ipse in Portugalliam rediret,cum mos iste esset Vice- regum ab ansquo, ut officio suo defuncti in India remanendi nullam licentiam
haberent Phst Nouemb.io anno S . Carania nauis Goa recedens, Cochinum vela expandit, piper&alias merces necessarias oneratum. Quo fere tempores cstores seu curatores omnes Cochinum se conferunt, merces suas nauibus imponendi causa. Quibus e portu motis Goam redeunt, ubi pars maxima habitat. Ista naui vetus Vicere Cochinum versus se recepit, ut inde in Lusitaniam,
Februariidie s. an. 83. Vicere Don Duarte de Meneses Cochino in Goam venit, ubiceremoniis&pompa singulari ei occursim est. Eiusdem anni mense et Aprili collega seruus mecum apud Archiepistopum Bernhardus Burchar- . f., dus Hamburgensis, Gola in Ormum prosectus,hinc viam per Bastara, Babyloniam,Hierosolymam,Damascum,in Aleppum capessivit. Ex quo loco geminas ad me literas dedit,quibus de successu itineris sumptuum compendio, peruculi securitatri&comitum humanitate, medioin commeatu Camylarum pra stitis abunde me certiorem fecerat. Is Aleppo versus Tripolim in Syriam se contulit: ubi naues Anglicas offendens, cum illis Londinum,d hinc Ham burgum revectus est, sicut ita omnia prospere sibi euenisse post ad me literis nunci
Sub Augustum mensem ad me Venetiis datis literis nunciatum est delatrocinio obitu Principis Auraniae, domini mei clementissimi, Ducis item Alenconlisiue de Aniourvi etiam de nuptiis Ducis Sabaudiae cum Hilpaniarum Regis filia. In Goaeto Octob. ex Portugallia nauis quaepiam S.Francesco applicuit, in qua Belgae quidam erant, qui ex patria mea literas de obitu patris mei Hugonis Iost de Hartemo mihi tradebant
Primo Nouemb. Cochinum nauis S Alberto nuncupata intrauit. Primo Decemb.Cananoram ad Malabarorum fines sitam nauis S.I oren-m ingressa, inde in Goam pertendit in ista quierant comites, magna ex parte morbidio languidi venerant, cum insuper ultra oo homines prius in ea defuncti essent Toto in itinere nullum uspiam littus attingentes, labores, famemque maestimabilem sustinuerunt. Adhaec naues desiderabat adhuc geminas quas ex Vlymona socias habebat,nempeunam S.Saluatoris,alteram praetoriam S. ago de qui-
23쪽
de quibus nihil hactenus nuncij comperiri potuit. Hoc ipQ tepore terrestri itinere aliquot Itali veniebant, de Papae Gregori XIII. obitu, in huius locum
Sixtis electione nunciantes. Naues quoque ex Goa iterum Cochinum se pro more colligebant,ut in littoribus Malabar oneratae,rursus Cochinum,&hinc in Portugalliam contenderent. Annis 6. mense Maio literis Goa perlatis,&a Capitaneo in SOfala MOZam misissa. bique, Vicerege Archiepiscopo perscriptis de desiderata&perdita naui prae ι . . toria S.Iago, quae ex Portugallia superiore annos3. soluerat. Interitus eius haec μ' occasio erat. Cum dicta nauis secundo vento angulum L ea na Edranc superasset, Mosambique fines iam attigisset, nautae se extra omne periculum iam costitutos, nec porro sibi quicquam metuendum rati, vela intra insulam S.I auarenZoci Continentem quarum haec ad laeuam Moetam biquen versiis illa vero ad sinistram vergit impulerunt. Intra Insitam autem dictam Continentem multi scopuli arenarum cumuli interiecti sunt, ab insita fere milliaria Hispa nicabo. Cotinente autem: o. a regione terret Solata 22 .grad.versus Aequin ctialem lineam Australem dissiti. a quo loco porro usque in Moetam biquenmit Sliaria oo.restat. Scopuli isti magna ex parte mero corallio,eoq; acutissimo asperrimoci &omnifari coloris, ut nigri,albi, aeruginosi, seu viridis constant: qui ut transitu valde periculosi sunt, ita/aueri summo studio debent. Cum itaque scopulos: arenarum globos prope Indiam sitos praetervecti, iam se periculu omne euasisse arbitrarenturpleriq; nihilo tamen minus rem certius sciturus Gubernator ex pyxide,cum ex illa secum rationem iniisset,iam scopulos illosa tergo re ilictos audacter pronunclauii. Vela itaq; panderent, tecta citraque omnem metum ad Mogambique,cursum tenerent,iussit. Curia vero in naui nautarum aliqui,nec minus caeteri osticiari aliquot, instrumeta suavi mappas haberent, quas ducendio sciendi causa consulebant: hi exactius re pensitata comuni voto con sultius arbitrati sunt, ut vela aliquandiu adhuc demitterentur,& excubiae diligentes fierent quod vel dum in occursu suo scopulos dictos haberent. Quoru consilio cum solus Gubernator refragaretur, visus sibi scilicet unus prae reliquis&sapere autoritate valere ut citra moram vela attollerent, serio denuo impera,
uit Pro hoc ergo madato velis omnibus elatis, cum non malo vento ad semilucentem Luna, mediam usq; nocte uterentur, derepente in medios scopulos corallio albo asperrimos ventio cursus impetu acti violenter impegerunt,adeo, it nauis per mediu non secus ac a nouaculae acie discissae puppis cum gemini ta M., ubulatis ex parte inferiore fundo inniteretur,aut insisteret, prora aut cursus con I. 1tinuatione incitata aliquousq; proiecta,tande&ipsa scopulis enixa haederet. De ς truncari itaque inceptis malis,tantus subito clamor, lata eiulatio oborta est, ut fremitus quasi de coelo reboaret. Quod enim praetoria nauis esset ultra oo. personas,Io.mulieres, cu aliquam multis Iesiuitis Monachis receperat&deuexerat. Quo certe casu iam spes nulla reliqua, nullu studiu supererat, quam ut certati in quisq; sua peccata confiteretur,proximis valediceret, venia offensionis depreca retur,plorareto vlularet Almirans Fernando de Mendoeta,Gubernator,& cum his Io. vel Ia. alij in proxima minorem scapham desilientes, illam, ne plures sese consertim ingererent,districtis gladiis tuebantur, reliquis'; in naui relictis polli issicebantur, velle se circumnauigatoscopulo serio inquirere,an sorte quispia supra illum locus comodus se osterat, ubi ex fragmentis nauis collectis scapham aliam extruere possent, quavi ipsi in Continente euehi,&sic vita seruare suam possent. Sed iam iam mergendis illis hocitatium parum cordis addidit. Scopulum itaq; undiquaq; circumlustrantes, cum locum nultu idoneum offenderent veriti, si ad nauem redirent, a deiperata illa turba violenter opprimerentur cui ta Emenvialia re nulla auxilio venire possent,coactis tandem Votis remos ad Conti i
24쪽
nentem impellere decreuerunt. Cum capsulis ergo aliquot Marmeliada quod certum quorundam fructuum conditu est nauigaturis familiare plenis, , novi nidoliolo, pane modico bis cocto quos cibos ista sub praecipitantia in scapham coniecerantigratiam diuina expectantes, littus quaesiuerunt. Quod tandem sanie sitique euecti,in labore immensis exhausti, post dieru septendecim cotinuum periculum attigerunt fatui Alteri,qui in naui deserebantur, cum sicapham abs se discedentem viderent:& insuper superiorem quoque nauis partem, intra duo illa tabulata,quibus scapha maior suberat, ex latere findi rumpiq;.adeoque scapham semifractam quassatamq; sientirent re animovi re desperata,ne manum porro cuiquam operi admouenda censenteS,solo aspectumutuo,eoq; miserabili operabantur,vsq; dum Italus quispiam,Cyprianus Grimaldus de illarum medio exiliens, sumpto&animo voce istam consternatione increparet,&ad manus operi inij ciendas, vitamq; quoquo modo saluanda eos animosius
exhortaretur. Quino ipsie dicto citius cum gladio sto in scapham se coniecit, &illa sordibus aquisq; expurgare laboriose incepit. Quo facto cum teliquis animus rediisset, illi auxiliari, qua possent subitanea industria scapha farcire contendebant Arreptis ergo quibuscunq; rebus obuiis, ultra, o homines in scaphase certatim praecipitabant, exceptis iis, qui sorinsecus ipsi adhaerescerent & annatarent, inter quos&coplures mulierculae erant. Ne vero simul&semel uniuersi
perirento mergerentur,illi, qui in naui erant, reliquis extra adhaerentibus, manus & brachia detruncabant, illor inquoque haud paucos, qui in naui sine armis erant, de tabulis exturbabant, lis actis a relictis cum tanto planctu&eiulatu abscedebant, ut cum fragore coelum ipsum cadere credibile esset Postquam e goia in dies aliquot maris arbitrio vecti fuissent, parum tamen, quia multitudo
numerosa omni occassioni obstaret, promouerant. Adhax omnes scaphae commissum hiantes, nauigationem laboriosiorem reddebant ut in extremis disticultatibus ista ratione omnia versiarentur, donec tandem, ne si carenturo innes,coactis sententiis decernerent, ex medio omnium ut unum Capitaneum siesi gerent,qui ex India nobilis erat,cui uni imperare,vetare, quicquid ex re&vsa esset,citra cuiusqua perplexationem liceret. Quibus ratis, mandabat iste ex tempore, ut aliquot desuperfluis e naui eliderentur, digito circumacto in eos potissimum intendebat, qui inermes excustaribus minus resistere valerent. Ex eorum numero faber quida erat lignarius, qui paulo ante in sarcienda scapha ante alios strenuus erat. Qui cum in se quoq; intendi digitum cerneret, exorato prius
Ma melladae frustulo lini haustu, nihil recalcitrans, in mare se praecipitari&suffocari facile passus est. Sed alius qui sipia erat eorum, qui in Portu gallia noui
Christiani vocantur. Quoad eiectionem prehenso&iam coposito, frater ipsius 'AEttrη cade scaphicosertus, annis minor,intentis precibus obsecrabat, ut fratre suo se uato,ipse in mare praeceps eius loco daretur. ratione hanc afferes,quod ut ille an-ν .' is, sic sapientia sic maior esset. Ad haec,aiebat,seruatus iste,fratrum eorum, sororumq; necessitatibus felicius prospicere,quam ego,poterit: ut aequiuS sit, me prolpi mori,qua sine piis vivere. Sic ergo seruato fratre seniore,iuniore mari nuncuparunt,qui eiectus vltra sex horas scapha natando cosectatus est. Et quanquam districtis gladiis illvacriter arceret,ne naui appropinquaret ipse tamen nuda palma arreptu gladiu mordicus tenens, cisii iam media manu profunde vulneratus
esset, illitamen relinquere nullo modo voluit dum tande a naisiericordia tacti s. caeteris in scaphaim eptus fuisset. Quos geminos fratres in Gota ipse his oculis vidi,&familiariter ipsis usus sum. His fere lamelosis actionib.2o circiter dies confecere reum tandem optato littore conspecto reliquos priore scapha allatos inibi offenderent,&salutarent. In naui autem qui destituti relinquebantur, tabulis, asscribus, transtris: antennis coactis: colligatis, ut cuique Quodlibet sub manum
25쪽
num veniebat, quo vitae suae consulere posse fideret,extrema aleam experti fiant. Primi autem, quos diximus, ante nos littus attigisse, aerumnaruo periculorum nobis multo plus erantiare coacti sunt. Ab Aethiopibus enim istius regionis, Camres dictis, sipoliati, omnibus vestimentis suis exuti sunt, ut ne ad pudenda velanda quidem quicquam ipsis relictum fuerit. Qui vix tandem post multos e rores,lamem inediam perpessi incredibilem,littori tandem applicuerunt: ubi factorem Capitanei ex Sofalain Moetambique offendentes, reficiendi sui spem hauserunt aliquantulam Capitaneus iste pro viribus&facultate sua ipsis largus erat,&vt Mosambiquen indeq; in Indiam,vbi eorum quamplurimos noueram, porro proueherentur,fideliter curabat Istorum aliqui in via moriebantu ,priusquam Mosambiquen viderer Vt insummam rem conferam, ex omnibus, naui praetoriadicta vectis, vix Go. homines seruati sunt: reliqui ad unu omnes partim undis perierunt, partim fame miserabiliter colabuerunt, ut necde hominibus, nec naui postmodum documentu ullum hauriri potuerit. Acciderat ista mense Augusto an. I383. de quibus nihil prolixius excurrere Collibuit, ut peregrinan Admisiti, teS,hoc eXemplo quasi ex speculo edocerentur,quam necessarium sit interdum, diu Vpraefractorum gubernatorum confidentiam reprimi&castigari, ne tot animae . δελ- ι ob unius praesumptam inscitiam miseris modis periclitentur mendis. Maio mense an.86. binae naues bonis diuitiis immensis consertar, expor Nauer duam Indico Chaul bluebant, quae Lusitanorum aliquot Chaul incolentium, pro I ri ,
pria erat, cogitantium scilicet per Estoecho siue Isthmum ecca usque ad mare is .clia. rubrum penetrare,Vbi Luas negotiationes potissimum exercere lebant. Sed in via a triremi Turcica intercepta est. Triremes istae in interiore isthmo ad Mec- eam,non procul a Cairo ad rubri maris littus, inciris ciuitate appellata extructae erat. Quibus hoc fatum expertis,casus iste simul, quod praedatoria dicta nauis latius etiam aliouorsum grassaretur totam indiam rumore perculit,in inme
Eodem mense in Goa instructissima classis tum ex triremibus,tum libur Classis nicis collecta est, qualis multis retro annis non visa est. Haec ad marerubrum e tissim missa erat, Turcicas triremes aut fugatum aut si fieri posset, Omnino caesimo ruisis fiametrum. Histe Vicerexetsi expressis mandato iniungeret, ut in Ormo hyberna datores.
rent,& postea angustias maris Persici perfringentes, suas operas,auxiliumq; R gi Persico Xatamas aduersus Turcam utriusque partis comunem holtem addic tento offerret, ut hoc studio ab utraque parte ipsius vis impetus infringeretur: euentus tamen teliberationi huic longe contrarius, ut deinceps narrabitur, sese ostendit. Potentio instructissimae huic classi praefectus aut Admirallius nobilis quidam, Gonsaluas de Camera datus est, qui ante hoc tempus Capitaneum in Ormo functus erat,homo obesus,pinguis, aqualiculorus, quae ipsius constitutio futurς cladis ansam quoq; prebuit haud minimam.Classi huicquod famam S immortale decus parandum sibi pollicerentur haud trepide, milites peritissimi,&Indianorum nobilium pars maxima, sese volenslubensq; addixerat. R hus itaq; omnibus pro necessitate instructis, classecursura suu recta versus mare rubrum tenente, accidit, ut tranquilla nimis maris tepestate glistente , aerumnis exercerentur infinitis,4 tum fame, sitique, tum reru alliaru inopia eiecti, turmatim caderent,& animam expiraret. Non enim secum hanc rationem intuerant, fieri posse, ut in via tamdiu morandu esset. Haec prima eoru clades, occasionem dedit etiam futurae. Cum enim iam fauces maris rubri tenerent,occurrente illis triremi Turcica, contra eos aciem instruente, Lusitani undiquaque caessias gati,cum magna infamia suorumque iactura retrocedere coacti sunt. Cuius victoriae commoditatem persequentes Turcae , littus prope Aiaxo Melide occuparunt, ubi ciuitatibus aliquot cum Lusitanis foedere iunctis ut Paravi Braua ob-
26쪽
sessis expugnatisque, ut ex illis in posterum Lusitanis praesentius incommodare possent,locum praesidiis & necessitatibus omnibus muniuerunt. Hoc pacto classsis Lusitanica profligata, disiecta,&misere confracta in Ormumrcdiit,vthybese nando illic vires nouas colligeret,vulneratosque&aegros alios, quorum num rus haud temnendus erat, rebus idoneis curaret, ut commodiore post alio tem pore Viceregis mandatum confectum dantes Regi mri auxilium ferrent, ita nuper acceptam cladem vindicarent,resarcirentque.
κ.A, 0 . ln Ormo itaq; hybernantibus, necessaria omnia accurantibus cum iam n e ii tepus appelleret, Capitaneus corporis obesitate segnior, & ad singula adornan- ρ ρ da ineptior in Ormo remansit,in suo loco militiae suprem praesectum constituit quendam Pedro Homen peretra nominatim. Qui licet salte nobilis esset, strenuus tamen&militiae peritissimus vir ab omnibus habitus est. Huic per omnia parere milites non secus ac ipsi Capitaneo, iussi sunt. Sed hoc iuxta imperabatur,ut nauigantes in via ad latus sinus Arabici applicarent,vi pyratas quosda, qui inibi loco quodam Nicois dicto se fouebant, omnes inuadebant, spoliabat, nihil non vastabant, tum naues omnes, tum homines ex Bassera negotiandi gratia in
Ormum: comeantes,4 remeantes adoriebantur, vindicarentvi excinderent.
His itaq; praesumptissiluetes breui in Nicota applicuerunt, ubi Carauelli littori admotis, illas sine omni ordine glomeratim pro more suo transite ut, in
Continente se extulerui. Quo vi , cupraesectus autoritate ossicij sui fretus,illos pro iure&more belli,inordine cogere&recolligere vellet, non uoluautoritatem eius nemorata habere voluit,verum etiam contemptum ipsum rusticum,& virum rerum ignaru criminabantur,se vero vere nobiles,& rei bellicae esulto peritiores ambitiose iactitabant.Istiusmodi itaque conuitiis esteri,sparsim sesevi nulla lege quoquoversum,ut oves pastore suo orbae distuderunt,quasi vel ipsbruis uutitudini capiendae vix orbis satis pateret, vel Lusitanorum quilibet Herculis r bur haberet Arabes siue Nicolai itaq; magna ex parte equis vecti, qui retro non nihil ad horum primu impulsum se in tutu receperant, cum disperiss Lusitanos hoc pacto videret, & omnes Carauellas ipseru in aridium impulis sine immense labore tam facile in Oceanu reuolui non posse expenderent,collectis initis suis, agmineque facto Lusitanos undiquaq; circvdederunt,4 plenis tum animis, tu copiis in eos irruentes obuios quosq; facile trucidauerunt , instantesque usq; ad ipsum littus repulerunt. Et cum Lusitani Carauellas siuas sine euideli discrimine in undas retro agere non possent,& necessitatevi mortis formidine stare pugnareque coacti,aperto conflictu omnes prostrativi caesi sunt, praeter so. circiter mittites, qui tepestivius aliquot nauiculas in undas retruserant, iemis impulsis ita aufugerant. Qui vero goo. Lusitani hac strage interierat,selectissimi antiquissimi milites passim ex uniuersa India ad hoc sufflatu cofluxerant. Ex horu numero tubicen quida Belga natione, cum in media acie no procul a vexillo Lusitanico classicula nes videret,vexilliferu abiecto signo in fuga se dare,quod Arabit quida dein sustuli Jeto vibrasset ira inflamatus: tuba expedite post tergum reiecit, distringetis a gladiuvi in mediise agmen inserens, illum qui vexillu gerebat,mes ρὶ tibi diu pertiuit, signoq; ad Lusitanos relato illos de ignauia acriter obiurgauit. V
emu nim xillii hic in mediis hostiu turmis vltra hora tutatus, multos eorum,qui illucere- .. pium cotra pugnabant,confecerat, Ut cadauerutumulo circum quaque quasi val-
, latus esset. Et licet fuga, si vexillulabiiceret, se seruare haud incomode potuisset, stare tamen honestius arbitratus ab insultantiu copia tande obtruncatus est. lam iam ergo vitam positurus,cu vexillo,vel dum in hostes adhuc moribundus corruit,fortitudinem suam etiam extremo lapsi attestaturus. Quam historia mihi ab ipsissimis tum profugis Lusitanis saepius iurato narratu, quod memorabilis esset, in perpetuum istius bellatoris encomtum huic libro inserenda putaui.
27쪽
Diau vero praefectus,cum inobedientiam suorum militum confusionemque a prima statim acie doluisset, Spraeter id auguraretur, victoriam hic partum iri haud admodum glorio iam, principio statimstationem nauium repetens,ex remotiore loco destipe pugnae attendens,tandem vacua Carauella inormum reuersus est,nec praeter dolorem dc dedecus ad Indianos quicquam retulit.Erat nim strages ista omnium maxima, quam Lusitani in India unqua perpessi sunt. Nec ullus confisus alius eorum plures simul absorpsit. inter quos primo quoq; frater Archiepiscopi,&potentissimorum nobilium quam plurimi ceciderant. Sub idem tempus Goam Reginaquspiam ex Ormo deuenerat duae prius
Mahumeranae haeresi ad exemplum parentum&proauorum omnium addicta,
sacro baptismatis lauacro se initiari petiuit.Ob id igiturGoe solemnitate publica admissa,siusceptoreq; Vicerege baptisata,HisipaniaruRegis nomine Dona Hippa insignita est.Mulier an prudens formosa,proceri corporis: que secuina filiu, annis minorem habebat,quem ipsum baptigatu cum superiore Capitaneo ex Ormo,Maii a m -- in Portugalliam,miserat, ut Rcgi se ostenderet, sua ollicia voveret. sp a vero Regina Lusitano cuipiam nobili, Mimu D
- Cominia matrimonio copulata, a Rege pro dote sipsis amomine praefectura aeris ,
Ormisposus sortitus accepit quae ut alio loco dictum est,annuatim adaoo oo oo vi φημι LDucatos prouetui habet. Nobilis iste,postquam cum Regina dimidium annum omni gaudio&amore ardentissimo exegisset, nauem in Ormum traiecturam instruere coepit,vi Reginae nomine reditus quosda cogereti necessaria alia pro vi componeret. Etsi vero hunc insperatum discessum regina aegerrime ferret, maritumque,ut se una secum aueheret, cum sine illo ne vivere quidem posset, impendi. peramantissime rogaret:attamen quod res ratio id noserret,quocunq; studio poterat,eius petitionem deliniuerat,pollicitus,se prima quavis occasione ad illam remeaturum. Ita ergo nauim ingressus,in ardere, tria milliaria a Goa, ad ostium fluministii mare se exbneratis sitam delatus est. Ubicum se δε- cundos ventos expectaret Reginam ex dolore Scardiogmo,quem discessus eius ταὼ ipsi attulisset,eo ipso die,quo abluerat,derepente expirasse, tristi nuncio accepit. Quae res omnibus admirationi luctui fuit quod ista illarum regionum prima et Regina fuisset, quae Christiana fidem agnouisset quaeq adeo suu ipsius regnum di percelsium statum spreuisset,sialtem ut Christiane ei mori liceret. Quae post ideo planctu iblemnitate Regia ibi sepulta est. Mense Augusto An. 6. Goae nuncius quidam comparuit ex metam bique&Portugallia profectus,nauique illa aduectus,quo nuper inMalaccassilueret. iste, cum secretis aliis ad Regem pertinentibus,etiam de interitu triremis, Boamagendictae,quae elapsoan. 83.ex India in Lusitaniam uoluerat,attestabatur.Coniectura ora
erant apud plerosque, illam ad cibo de Mona veranea ex nimio onere labefacta eris 'tam crepuisse.Pro vero etenim narrabant,quod cum ex Cochinoptimum deretur,iam tunc vltra nouem Lichas illa aquis plena fuerit. Cu hac naui pedere nobilium quam plurimisqui,postquam logo tempore in India militassent, cum testimoniis suis in Portugalliam tandem redire voluerulivisiorum meritorum recompensationem aliquam ut ibi moris eo a rege impetrarent. Hac ipsa naui, quod omnium solidissimi velis copiosissimis munita fuerat,Legatus etia Regis Xatamas ex Persia vehebatur,ut apud Hispaniarum Regem contra utriusque communem hostemTurcam foedus sollicitaret.Qui legatus,quod hoc casu pes se in sum uisset, Rex Tatamamin posterum nullum in Hispaniam amandare voluit, nihilominus interim amicitiam&foedus cum Lusitanis accoluit. Quae ex Co ''chino in Lusitaniam naues Qtuunnearum minima millione auri exinualiunde coniectura sumi potest,detrimenti illius, s tum ad pecunia tu homines redundat exunt' interitH.Nec quisqvasere annus est,quo no vna atque altera occumbit
28쪽
. . Septembri mense 86. Goam inuectae. .triremes sunt ex Portugallia egres se, quarum nomina praetoria S. Thoma S. Saluador, Arreliquias Ion Iesu de Carania erant. De naui S. Felippe, quae cum ipsit ex Vlysbona soluerat, his nihil
Exeunte mense Nouembri,eaedem naues Goa iterum soluerunt quarum alique: oram prope Malabar tenentes,& inibi pipere oneratae Cochinum vela fe-lcerunt. Instruebatur&Goae alia nauis, olim dicta, quae iam ante aliquoties ex China&Iapana redierat. Haec a nauarchis redempta fuerat, quod Carania nauis, pre: Vetustate tota cariosa, ante in Ochino per ipsos disiecta& confracta esset licuius quidem locum etsi eiusdem nominis extruere nouam occepi - sent, attam e propter dissidiu quoddam obortu illa omissa, altera adempta erat. F. .iatu Naui ero illa quaeNostia Sennora de Sema vocatur, dominus meus, Archiepi- si φημ' scopus propter exorta quaedam interipssimo Viceregem, cenatores aliquot diosidia versiis Lusitaniam vectus est. Et quamuis ab omnibus nobilibus, Viceregeipso&orticiariis caeteris omnib.obnixe rogaretur,ne ipsos desereret: nihilo tameminus, perstante sententia, omnino ad Regem, a quo se&valde amari&patiter magnifieri sciebat, pergere ipsi decretum erat Ouae res Viceregi& caeteris animum valde dubium praestitit. Verebantur enim, ut pcc ipsum .Rex forsan ea doceretur, quae ad ipsorum gratiam parum factura videbantur. Dimissis itaque
a se omnibus fere seruis suis: domesticis adeoque vix paucis, ad osticia necessaria exequenda necessariis,retentis,memet cum Aulς praefectositos illic reliquit, ut reditibus colligendis operaremur,& domum habitatione nostra ad accessam δε ιὰ praestaremus. Cumque simul lubilaeum siue Indulgentiae Roma in Indiam mis eurator is Venirent, quas Lasanta Crusada vocitabant:illisque annexum esset,ut pecunia illa, quae ex indulgentiis reditura sit, captiuivi capite censi, qui exitiali illa in Aofrica seu Barbaria commissa pugna sub Rege Don Sebasiano capti sunt, redimerentur, quae omnis pecunia collectasib domini mei, Commissarii scit Apostolici Romani manus veniret: tum istius rei Registraturam administrationemqν milii tradidit. Clavem etiam eius Cistae seu arcae, in quam omnis pecunia colligenda fuerat,eum promissione ampli salarij commisit, nimirum ut me isthoe ossicio sibi arctius ligaret, id reditum situm beneficiis quasi distringeret. Cui
meam quoque fidem ob id lubens despondi. Ianuario itaque mensis An. 87. naiauem ingressus,pilotum seu gubernatorem eundem habuit, qui ante octiduum nauem suam scopulis prope Indiam illisam perdidit, sicut paulo ante comm
Cum vero nauium alia post aliam oneraretur, ita ut prima ante secundam quatuor aut quinq; diebus citius lueret quo facto nempe ita opus est, uti disponendis bonis omnia certo ordine agantur,nihilque mercium catalogo studiario non inseratus factum est, ut oneratis instructis nauibus omnibus , p Men ta oreliquia stuperesset. Qua tamen tandem ipsa onerata ad dimensum suum solitum,osticiarii&prouisores largitionibus corrupti aliquot gravamenta ex illa rursus extrahi, horum loco Cinnamomum importari curarui: quod Cinnamomum valde auctum pretio&in Portugallia carius factum esset. Itaq; dicti prouisbres nauium quod nec nauis alia hac vice, nec locus stuperesset, hoc astu nauem Arreliquias ita inaequali pondere Onerare voluerunt. Hic operae esto, Ma pretium stire, quod naues integro milliari ab vine anchoris in Oceano defixae do firmata onerari solent, hanc ob causam, quod per aestatem mare omnino placidum tranquillumque fluminis aut stagni instar essessilet Appellente itaque tempore, quo luentes iam vela facturi sint, tuba per ciuitatem Cochinu perionante,signum omnibus futurae rei dari suetum est: ita, ut qui nauigaturi sunt, omnes cateruatim, suis amicisin familiaribus, sese hac vice ultimum salutatuis ris,stL
29쪽
ris,stipati approperent,nauemq; pane fructibusvi rebus similibus aliis compleant. Quo tepore plerunq; Vltra 3OO.aut OO Cymbas, Tones aut 'Aeetes dictas, circa nauem principalem cum tumultu&versatione creberrima agitari aut fluctuare, cum admiratione videre est. Ipse nauis usque adeo mercibus grauata&onusta est, ut rudentibus siue funibus infra nauem extensis, superius uniuersa Donis contectavi quasi oppressa sit. Aluus enim nauis bonis ita praegnans suffarta est,ut ne angulus quidem minimus inanis relinquatur ut etia iam e littore in altum emotis quatuor circiter septimanis ad singula disponenda & colligeda opus sit.Haeco huius nauis ratio erat. Qua iam itura, Ddor de Faetenda siueVisitator Regius ad eam visendam accedes,solemni protestatione praemisilia, An nauis aditet istud satis instructa munita esset, interrogauit. Quo asserto, prote statio subscripta est:etsi quidam id ita factum inficiarentur Mandata itaqide pre cidendis funibus4 velis iam demittedis,illico audito, qui extra nauem in cym- his erant, boamagen, B Viagen inuo precabantur felix nauigantibus auspicium
intento clamore Vociferabantur:&nihilominus tamen, quod maretraquillum esset,ad latera nauis, remis impulsis cymbis suis milliare prope unum illam comitabantur. Naui cxgo iam ventis credita impulsa, cum inter caetera onera, superiori nauis parte posita,corbes etiam aliqui,gallinis reserti essent,ex quib se aliquot iam gallinae extricaueranto euolauerant: quolibet illas sibi vendicante Sasscribente,ingens tumultus inter nauigantes concertatioq; desubito coorta est. Omnibus itaq; visit,concurrentibus,&in unum latus sedantibus, commotione istavi immensio podere impulsa titubare coacta nauis. Nam,ut diximus ingravamentorum seu ballasti exempti locum cinnamomum, moschum ies alias leuiores suffecerant,nauemque ita pondere in quali onerauerant, paulatimst reclinauit,&adeo profunde tandem submersia est, ut mali altissimi apex vix spithama unicam promineret. Quo fiente,quotquot inibi erant homines, propere se in cymbas dictas, adhuc bono fato comites, deiecerunt omnes alias perituri, nisi in proximo illae fuissent. Ad unum ergo sic omnes euaserunt exceptis mancipiis, quos clauos nuncupant, ne quo fors perfugerent, illic catenis ferreis reuinctos. Iam,quis hominum diuitias,hoc casu mersas,facile censere aut aestimare queac praeter enim paucas cistulas, summo loco fere positas, nihil sic quam seruatum est. Ex quo iam videre est,quantopere Lusitani in onerandisna, uibus instruendisque conscientia suae studeant, Nec dubium est, quin per eorum istiusmodi negligentiam incuriam multae saepe naues damnum sumpstarint,&penitus meris sint. Vtomiarios prout res de hoc facto plecti aliqua occasio esset, examinandis testibus&coniecturis aliis v lde laboratum est. Sed quod Qtidi extorqueri nihil posset, silentio tandem factum ipsium sepultuni
est, illis interea, quorum bona pessum uerant, damnum acceptum secum in sinu suo singultantibus. Eodem hoc mense,de Malacca valde periclitante, multisque fame cadentibus, nuntium ferebatur. Sest quae ex Lusitania eo nauis impulerat, quod, quo instrueretur,commeatus deesset,&angustiae in stuper prope mirum abhostibus obsessae nauibusq; in China&laponiam ituris transitus obseptus esset, immota in littore quiescere coacta est. Committebantur autem ista a Regib in Sumatra, nempe a Regede Achein, de Loom Continenti prope Malaccam. Hi ob certas causas riniurias , quibus ipsos praefectus in Malacca affecerat, contra Lusitanos seditiosi, conspirauerant. Quo rumore audito Goa omnis trepidatione per cita est, quod diuitias suas uniuersas de nauigationibus ex alacra, China, Latonia, cinerisque finitimis Insulis haurirent : quae commoda ipsis isto bello praecisum derogatum iri, praesentiebant. Itaque citra moram classe valida ex triremibus, Carauallis nauibus aliis constructa, ad Malaream praestidiosum n.
30쪽
firmandam properatum est. Et cum superiorum annorum bellis, acceptaque multoties clade India: pecuniavi hominib valde exinanita esset, ciues in Goa omnes&singuli ob id cesebantur,&collybo passima mercatoribus pecunia imgentis numeri ad milites scribendos colligebatur. Maio mense Ann. 87. Goam ex OZambique triremis quaepiam inuecta est, nuncians, in MoZambique nauem S. Felippe incurrisse,& nauem aliam S. rengo dictam,in cursu versus Lusitaniam co impulsam,exonerasse. Haec quoquoversum patuerat ingressa,quod antea tempestatibus iniquis actae malosinu uersos detruncari, opus fuerit, potissima nimirum mercium parte in mare e cussa, hominibus ipsis mirabiliter seruatis,4 in Mogambique,delatis. In S. F lippe naui regii illi liiij, stuperius recensiti, venerante cum triremi ista, horum actorum nuncia, Goam redierant. Haec eadem nauis nunciabat quoq; de classe illa, quae mense Decembri An. 86. ex Goa emissa ad littus Melinde sciti fuerat,cladem illam,quam classis Em 62ωsri Camara acceperat, ultum, clusetates aliquot, cum Turca illicite foedus pactas, vindicatum. Huius classis praes cto nobili quodam, Martino fonseo de Mello constituto, cum ad littus Mel deo Abex intra Mogambi quen& mare rubrum situm appulissent, in Continem tem egressi, cum quos impetebant Turcas, iam dum profugos,' turpi fuga per mare rubrum in regnum suum regressis intelligerent: Lusitanis tamen Gnimus perstitit Reges&ciuitates illas obtruncandi, qui foederis violatores impetias nuper Turcae contulissent. Iuxta ciuitates itaque rite Braua copias suas educentes, incolas, nihil horum quicquam suspicatos, inuaserunt: qui tamen desertis suis urbibus, retro in terrae penitioris abdita sese receperunt. Nihilo Lusitani re nus tamen Lusitani animos suos, vindictae plenos, exustisin vastatis. loque
u .: et adaequalis obuiis omnibus, abunde explebant: in fuga captum arreptum
col i. Regulum obrire, irarum pleni capite minuebant, quod post Goam secum importantes,supremo malo infixum per dies aliquot ad exemplum lictoriar par. t signum, in publico omnium oculis spectandum relinquebant. Quaeres Lusitanis, prius non leuiter perculsis, paulatim animum reddidit. Quibus omnibus peractis, in Ormum traiicientes, pro Viceregis mandato, auxilium Persarum Regi praestitum properauerunt in Ormum itaque trauecti, morbisque inibi concussi, magno numero mori coeperunt.Qusd fatum cum irae sectum ipsi tum Martinum Alfonsum de Mello tetigisset, viam in Goam repetentes, ins ctare discesserunt Classis haec, cum iuxta littus Abex nauigaret, prope insitam Zamzybar, quae ad Austrum sex gradibus vergit, 'o ferme milliaria dein
te versius Mambiguen declinat, deflecteret, nauim S. Saluador vocatam sibi obuiam habuit,quae ex Cochinoantea in Lusitaniam ibi uerat Nauim hanc nautae penitus detexerant,&vix piperis aliquo pondere cieruato, reliquas merces omnes in mare deturbauerant. Ipsi vero nauis situ squalore deformes uni nam tete exigendae aut exinaniendae addicti, iam omnem animum desponderant,&praeter mortem insultantem Ipem nullam reliquam habuerant. Quam quoque nulla unquam industria euitare potuissent, nisi classe hac obviante nunquam sperata, seruati periculoque exempti essent. In Orm um nauem hanc secum avexerant ubi pipereo relictis aliis bonis redemptis, illam confregere,& nouam aliam minorem extruxere, qua superstites ex priore homines cum asseruatis dictis bonis in Portugalliam nauigaueruli&exantiatis multis periculis inibi tandem feliciter appulerunt. Septembris die . An. 87 alia ex OZambique triremis appulit,signitica ibi naues Lusitanicas, Almirantem S. Antonio, S. Francisio, S. GMariadema areth, S. fiberto, incurrisia De S. Maria naui, lysbona una simul egressa tum quidem nihil certi narrantes, post tamen comperer illam rerum quarundam opta,