장음표시 사용
41쪽
enecti,eo spectaculon iterum animatio refecti,iam omnem periculi metum Cordibus exegerant.Nec pes vana erat. Nam . Mariij e vestigio tempestas optatior se onerens, dubios adhuc plenius confirmauerat. Sed de gubernaculo resarciendo, deficientibusque caeteris reponendis, variae distractaeque opiniones nauigantium oboriebantur. Plerique in MoZambiquen excurrendum, clauumq; funibus interea firmatum regendum esse senserant. Alij cotrarium asserebant, consultius rati,ut in ipsismari clauo refecto iter institutum recta continuaretur. Quorum siententia inualescente , cum costis e naue quibusdam auulsis,hoc mo do assutis illis nihil profici videremus, aliam rationem meditantes, incudem ex tormenti paxillo fabricauimus,carbonesque ex exustis lignis colligentes,sollem ex consutis duobus taurorum coriis fabricauimus Hoc instructu ad opus acce sistis.,.adentes remos, qua poteramus diligentia, resarciebamus, clavique receptaculo i mn. recenti ferreo vinculo firmato&coacto, euentum reliquum in Dei manus collocauimus. Isto itaque opere conficiendo postquam biduum elapsium esset, vela nostra de nouo pandentes,largasque eleempsynas 'missas diuersorum liuorum voventes,λrtunam nouam tentavimus. Postero die Solis altitudinem dimetientes, gradus a8'. ad eleuationem Te iamialinueniebamus, licet iam Oo milliaria a littore in mari alto abeLsemus: Vento tamen si non incommodo. In confinio regionis de Naul, quae ad gradum et usque extenditur, transitus laboriosissimus iericulosissimus iuxta promontorium de Mona Ederunca est, qualis in tota nauigatione non Occurrit: adeo ut plus interdum periculi a regione istaria mi, quam a promon .i ltorio ipso metuat, quod eo plerunque loco tempestas horrenda excitata, mul iisltro iatas naues absumpserit, sicut annales Lusitanici abunde huius rei fidem faciunt, nos quoque illic ibidem vestigia adhuc se documenta quaedam rubmer sae nauis S Thomas ostendimus. Hac ergo transituri, non sine metu , cura prudentia id aggreduntur Excubiae aguntur perpetuae rudentes omnes sarciuntur, riblidantur tormenta in imum nauis demittuntur: cistae, ollae, dolia, .ctetera inania, locum in nauis ventre non habentia, inde in mareexturbantur Dreliqua etiam omnia optimo ordinein loco conueniente dispo nuntur. Vt enim hac quidem hora serenavi commoda tempestas sit: in momento tamen procellae insurgunt tam vastae iraecipites, ut coelum cum te
ra commisteri haud inepte iudicari queat Tempestas ea per clarum uerenum aerem nubeculam quandam ad formam pugni inuehit, unde a Lusita nis etiam Ol rido, id est, oculus bovinus appellari solet. Quae etsi sine ven ito omnique velorum aut malorum allisione propinquet nihilominus tamen 6 . . ad eam vix obscure adhuc obseruatam, incredibili celeritate cindustria vosmρθηila derepente decutienda sunt. Prius enim quam speres, aut metuas, nubecu in si ' la ista supra naui conuoluta tanto cum fragore ubnitu perstrepit, ut nullito dubio nauem in profundissimum mare abruptura sit, nisi diligentia attentissima caueatur Sicut primo inueniendae aut indagandae Indiae nauigatione altera accidit. Cum enim decem, aut duodecim naues optatissimoin ad in ...pinionem innocentissimo vento impellerentur, is id demissis pansis 2,-- 'que velis securi, oscitantesque proueherentur, irrumpens ingruens istanu paue se becula, cautione omni celerius, uniuersas naues tanta illico violentia corri puit, ut illarum septem funditus mergerentur, reliquae vix cum laboreo miseria inenarrabili eriperentur. Qu' exemplo posteri deinde moniti,loco isto carutius didicerunt,ti: etsi ne sic quidem usquequaque se tutos praestare possint RG pentinae istae procellae in uniuersa illa regione rit l, furere a lent usq; dum promontorium de Buma Verane exuperatum sit.
42쪽
Mariij Ia.die altitudinem 3I.graduum renentes, primo ventum placidum. deinde plane tranquillum habebamus. Ideo velis elatis integrum quatriduum mare sulcabamus,quod Lusitanimni appellare Blent. Quo exacto,nouis procellis nauis nostra tentabatur usque ad a7 diem dicti mensis, cum iterum vento ingruente aequiore vela pandebamus. Sed eodem non diu durante, dubia nauigatione usque ad ro.diem usi sumus quo tempore ingens copia volucrum, An-Au, An renates Lusitanica voce dictarum sese nobis in conspectum dedit: quae anatis magnitudinem fere referebant Azo. die usque ad 22.cum vento ambiguo&non admodum constanti uteremur tandem periculosissima tempestate coacti, nauem multis partibus fractam, nonnullis rebus eiectis alleuiauimus, retro a promontorio longo interuallo reiecti, vento tamen ad M. eiusdem meliore secuto, velis ad promontorium iterum contendimus. Circa hoc tempus internos in naui morbus quidam grassabatur, ora, labia,linguam uultur occupans, quibus in tumorem elatis, cutis dein ista usa lium distringebatur, ut no nisi cum cruciatu dolore immanissimo esitare poLsemus.Obnoxij huic morbo eramus fere,quotquot in naui fueramus. Aprilis octaui bono mane,cum s. dies postico vento vela fecissemus, signa quaedam notabamus eius terrae, quae aquam viridem ferebat. Sed etsi sum dum nullum attingere possemus, pilotorum tamen seu nautarum iudicio vutra o milliaria inde non aberramus, ubi auium quoque istarum aliquae vo- muri A litabant, quas Maria de Vesiuae nuncupant, quod ad sines alarum maculas V sit ἐρι nigras, holosericum referentes praeferebant. Ipse autem de caetero vel albae, vel cineritiae sunt, a plerisque certae habitae indices promontori interioris, nempe Baiade Lagoa, quod a littore Mogambique versus se extendente43 .gradi-hus abest , Nono Aprili sub noctem iterum aduerso vento cum turbine sarito impetiti sumus, qui ad I . usque continuans navim nostram longissime disiecit. Nec minus interim procellae a tergo aestuantes aliquoties univcrsam nauem obtexerant ita ut diu noctuque nauteae exigendae dcditi esse cogeremur. Variis itaque miseriis infinitisque laboribus exerciti, cum nec ad cibum aut somnum capiendum spatij vel tantillum daretur,nec ad madidas vestes ponendas innovandasque cuiquam otium esset tandem hoc modo pro summis viribus quolibet
adnitente,&operas incommune commodum conserente, accidit, ut claui retinaculo violenta effractione dirupto , tres e proximis tabulato illicis , prope comminuerit Instante itaque usque ad i .eiusdem mensis diem hac tempestate, nec ulla spe meliore allucescente, conuocatis&coactis officiariis deliberatum est, porro quid agendum esset. Nec enim ad obtinendum promontorium satis robusta nauis videbatur: ad reaedificanda, quae confracta comminuta fuerant, nulla occasio, nullus apparatus sciebatur. Communi itaque sustra gio, protestatione ab omnibus subscripta decreuerunt, in Mogambiquent uertendum omnino esse utin hyemis ibi incommoditates moderarentur, nauem laceram resarcirent,necessariisque omnibus instruerent. Decretum vero hoc etsi pro omnibus facere, non temere videretur populo tamen caetero moerorem incussit non modicum. Sciuerant enim ad repetendam Mogambi- quereno minus periculi esse,quam ad promontortu ipsum transiliendum: cum in reditu versus MoZambiquenmeleganda terra de Nata sit, cuius exuperatio tot ipsis aerumnas peperisset. Sed vi prospero veto Moetam biquentedadiissent, de toto instituto suo tamen omnino actum cilia praesenserant:quod ibi adfuturum usque annum expectandum sibi, & quae ex tot perseulis reliqua haberent,omnia consumenda ampendenda sint. His itaque te causis variis varia cogitantibus
Naua chum cum osticiariis reliquis pleriq; diris execrabantur. Sed & Nauarcho
43쪽
cum Nauta de non curatis necessariis volitatio non leuis erat qua tamen profectum nihil aliud est, quam rebus ita stantibus proram retro flectendam, citer tritum remeandum esse. Sic ergo in Moetam biquencum magna plerorumque desperationeri curri occeptum est,nullo quoque ad ullum opus agendum pro 're t mpto,ssedotuciariis fere omnib. contrariis. Aliquousque progressi, in transitu do- ali asseres, cadauera quamplurima in mari fluctuantia animaduertetes,rati sumus nauem quampiam aliam, eodem infortunio nobiscum multatam, nos in proximo M ambiquen antegredi, quae ad nauis onus aliculandum isthaec talia
eiecisset.Nos itaq; ipsis malorii .ciis nonnihiliblati, post tamen accuratius pen- stantes obseruauimus, signa ea submeris nauisa Thomae esse, ut plenius post in
insula S.Helenae nobis a caeteris confirmatum est. An .i3.dic eiusdem mensis usq; ad 17. iterum summa tranquillitate usi, altitudinem solis 37 graduum inueninius,quae res admirationi omnibus erat, nostram nauem continuis prioribus
turbinibus impulsam,longius non progressam eo. Quae tamen quod a reuersionis loco ram breui pacto abiisset,pletiq; ominabantur velle Deum singulari costio, ν M ambique abstinere,&ad promontorium relegendu quasi reuocare. Eodem die iterum aquas virides,& aues Mangas de Velludo dictas,in conspo.ctum datas habuimus, quae certo promontori Bonae Spei indicio sunt Ex quo ad transmittendum promontorium nobis animus certior redire iam coeperati Ad vesperam prope Capo naui nostrae hirundo quaepiamini minebat, quae huc illuc volitando &circumuertendo,omnibus in naui nouo gaudio fuit. Ex isto enim volatuaugurabantur illam esse nunciam a virgine Maria missam in blatium nostrum &attestationem, quod promontortu certo exuperaturi simus. Consiliu ergo de nouo mutantes denuo decreuerunt: sicum tot auguria bona sese nobis offerant,navim replicantes ad transmittendum promontorium nos
vice secunda accommodaremus. Qua sententia ob id apud omnes rata, Litania, zzzz hymno Ora pro nobis decantati, multisque Eleemoryniso religionis causa
suscipiendis peregrinationibus praeuotis,uniuersia opus nunc suum animosis ' i sime redaccingebantur, mutuoq; paciscebantur velle se lubentius vitam ipsam s - 'in promonrorio traiiciendo ponere, quam in Moaambiquen reuerti. Itaque I8. dicti mensis die cum nauem reflexissemus, paulo post iterum aduerso vento imgenti impetu &fragor quo toto cursu ante incitatiorem nullum habueramus, ingruentritam nos uniuersos perditoso deploratos credidimus: ideo comprimis, quod crebrae procellae altissimeinsurgentes nauem nostram subinde totam obtegerent. Ad nauem ergo nonnihil alleviandam, multa Cinnamomi pondera, cum cistis doliisque: mercibus aliis quamplurimis exonerare S in pontum excutere coacti sumus. Et, pauci dicam, rebus omnibus plane in extremo ita positis, cum iam omnes facrifico siua peccata confessi, multoque sibi in uicem patratorum veniam deprecati essent,mortem hiante animo iam omnes xpectabamus.Fortuna ista ultra horas a . cum durasset: tandem precib nostris ciemens Deus motus, tranquillius mare nobis praestitit. Die ΣΟ.Solis altitudine metientes,gradus 6.notauimus,& virides aquas ite ritim atrurn, volucresque nonnullas t dictas,&lupos quosdamarinos vi simus, trasti,
quae certa Bonae Spei promontori signa essessilenti Aprili ra. cum perpetuas vi rides aquas teneremus,plumbo eiecto nihilominus tamen fundum nullum re A. petimus,quod bonum signum promontorij,quod cibo das Agulta vocant, taui saperati&a tergo relicti esse solet. Promontorium hoc altitudinis est graduum 33I, a Bonae Spei promontorio a .milliaribus distat His traiecti Agulta signis documentis nobis simcicatibus, hoc etiam pro additamento accessit, quod procellae quoque paulatim residerent,vi ventus multo lenior placidiorque spiraret adeo ut ex inserno quasi ad paradysiumreducti nobis videremur.
44쪽
Aprili M. Homontorium Bona Spei cum solemni&publico gaudio prae a ter nauigauimus, cum a primo ex Cochino egressu menses tres totidemque diesinineffabilib. aerumnis exegessimus, intcrea temporis nec terram ullam nec littus exceptis quibusdam promontori signis conspicati. Transimis itaq;.promon. ' torio tum e vestigio secundus a tergo ventus sese nobis obtulit, ut iam pro voto
nostro vela ad praestitutam metam properarent. April. 24. gubernator ex more antiquo ad promontorium Bona spei Salutem a nauigantibus clamari mandabat quod illico etiam clara omnium eorum
voce fiebat.Hoc enim locodi tempore iam itineris in Portugalliam securi, certo sciunt, a ventis se in Indiam retropelli non silere cinante transmissum promon torium om nia adhuc alias dubia sint Vere autem traiecti promontorij, certissi-suhis ἐν ma nobis signa erant,congerie primo quaepiam late ex arundineo alga extense, tis 's quae inibi Isaurao.a Continente milliarib magno numero fluctuare solent. De- 'inde&apparentia quarundam volucrum, his Lusitanis. dictarum, quae hiarundinis magnitudinem nonnihil excedentes Incolore candido quam plurimis per uniuersium corpus nigris maculis interstinguuntur,quibus ab auibus caeteris internosci perfacile queunt. Quae dicta signa,a nautis semper certissima, nec unquam fallacia deprehesia sunt promontori iam a tergo relicti. Quo facto, S. Helenae insulam tum recta impellunt. Eiusdem mensis a7 die aduerso vento usque ad die sequentem usi sumus quo sese iteru tranquillitas nobis obtulit, cua late
re Lusitanico gradibus 3 o. adhuc abessemus. An.29. Martjj die secundo vento aliquot diebus vecti, Ia. Mai mane aurora promicante insula S. Helenae nobis in consipectum data est, qua visa exultatio publica apud omnes cxcitata est. Cuius cum angulum non omnino nullo cum periculo circumnauiga iis mus, tandem'
tame cum felici successu nauem nostram in soli trura statione adegimus eo loco, qui intra altissimos duos montes intersi tus est ubi aedicula S. Helenae sacra posita est. Ubi cum anchoras fiximemus,naues ibi quinq; ostendimus, unam, quae ex Malacca soluerat alteram S.Maria,quae dies 3. ibidem ante nos inuecta priori ad promontorium Bonae Spei sese adiunxerat: tertiam S. Antonio, quarta S.Chrsophoro,quae binae iam dies Io. ibidem steterat quintam Conceptionem, quae ibi diem unum ante nos appulit. Sola nauis S.T - desiderabatur, quam submersam& superius diximus,& hic plenius edocti sumus. Sed&Almirans nostra interitus periculo non omnino vacavit Etsi enim noua adhuc&solidissima vix iam prima vice egressa esset nihilominus tamen carios a facta,iam quam et o licharum altitudine imbiberat ita, ut ad promoniatorium dimidiam bonorum partem in mare exturbari,nauteamque,diurna nocturnaque indesinenti opera exigi oporteret. Quae etia in ipso ad .Helenam imia pulsu proculdubio interiisset, nisi reliquarum nauiu suppetias impetrasset. Qui caeteris nauibus vecti erant, ipsi hi quoq; ex ordine suas miserias &exantlatina, bores singulatim percensere poterant ita ut nulla nauis non aliquo graui cais
concussa eo applicuerit. Quin etiam ante tres menses iterum ex hac insula uoluearat nauis illa, quae priore anno Ormo excesserat onerata relictis bonis& hominibus in naui S. D or, quae a classe Lusitanica ad littus Abe seruata, in Oramum insulam perlata erat, ut superius comemorauimus. Haec in MoZambique hyberna agenS,praemature dein promontorium praetergressa sola inLusitaniam contederat. Quaecum aegrotos quosda in insita S. Helenae ut moris est)reliquic set tum nos postea ex ipsis, nauibus nostris auectis intelleximus, ante menses
nuper Ma quatuor in S.Helenae insulam nauem quandam Anglicam per angustias mariss Marallanici iuxta insitas Philippinasper unda qui isthmus maris ex aduer M ῖ s.' accre est yintra medias insulas Sumatram se lauam vectam impulisse,&in locoru se sic istorum transitu ex China nauem Iunctis vocant auro argentoque sierico co
47쪽
Insidat Hrina iacta cari clementia et amaahilitate fisi ubertate e a citrarum s Hubritate nulli securiga, seu inhabaicisci m recippius navi iam ex in Incla rede itum sita in Mutuam ei graciuum a Laiastrium h
49쪽
piosissimo onerasse cuius praesectus Episcopo laluccensi cum literis honorarium seu praesentiam, non admodu preti magni misierit, cum declaratione, fieri illud fallem in amicitiae conciliamentum,quod speret eum prope diem ipsum
se conuenturum esse. Ex naui dicta uncis Lusitanicum gubernatorem adlii'hens, promontorio Bonae Spei exuperato ita inci Helenae insulam delatus est: ubi naui necet Iariis omni b. refecta, abdiculam S. Helenae ipsam cum altaribusvis pii Micrucibus diruit deiecit, in eorum qi loco lebetein gladium reliquit: quae Lu οἰ θ'
stania nostro aduentu invenerunt, de facti causa tamen valde ambigui. Quidam interpretabantur, illa subsecuturis nauibus sociis signi loco ita facta aut posita fuisse. In naui dicta, ex Malacca egressa Factor piperi curando praestitutus fuerat Gerhardus de sim en Antvverpius ortu, sed habitans tum Vlymonae qui cum eadem naui Vlys bona iam ante biennium luerat. In Malacca enim propter tumultus bellicos&urbis obsidioncm . . menses integros desidere coacta fuerat, usquedum a Don Paulo de Lyma Pereisu obsidione soluta vi ex superiori-hus constat commeatus tutus redditus esset. Qua mora non saltem intolera-hilia impendia fecerunt verum etiam propter obsidionis diuturnitatem, ia teras infinitas ferendas miserias eo redacti sunt, ut exa oo hominibus, qui naui illa in lalaccam venerunt primum, vix 18. aut et o relinquerentur, caeteriSmnibus fame, egestate& aerumnis quam plurimis confectis Mortuis: ut in Malacca nouos imperitosque nautas, naui in Portugalliam rediturae conducere opus fuerit Gerhurdum hunc olim in Portugallia ante meum in Indiam disccessum, mihi familiariter notum in hac insula nihil minus sperans, tunc curri magno gaudio offendi, & de rebus quamplurimis occasione colloqui contuli. Sed ad instularum S. Helenaevi Ascensionis ulteriorem praefigurationem destem
Breuised accurata Insuti S. Helena descriptio.
V V S. Helena sic dicta est, quod a Lusitanis ipse Hele s.
nae die, qui in a. at incidit, reperta est in circuitu sex milliaria ampla aut diffusa. Ad gradus 16' versus austrum Aequinoctialis sita est.3so milliaria Hispanica a promontorio Bonae Spei, calittore de Aetola siue Athiopico 33o.mili. abAmerica vero siue Brasilia 3io mill.distans quae duae regiones illi pro caeteris propinquae sint. Terra ipse valde elatad montosa, nubibus plerunque obtecta est: alias valde cinereavi arida, velut Sipsis arbores, ligna sylva ibi enatae indicant, quarum usus nullus alius, qua
ad ignem fouendum est, cum nec succo nec medulla turgeant ut non inepte videri cuiquam possit, olim montes inibi vulcanios seu ignivomos fuisse, sicut insulta alias reperiuntur tales haud rarae Explurimis locis sulphur quoque erutitur. Quam insulam cum Lusitani primum adirent, aut occuparent, nihil qui quam vel animalium vel fructuum ibi offenderunt. Sed aquae tamen dulcis abundantia ibi permagna est, quae pura&optima est mentibus scaturiens,vallesq; ubi fanum S. Helenae sta perluens,tandem multis rivulis a mari imbibitur.Hoc Ioco Lusitani vasa sua complent, vestesque brdidas extergent. ita ut haec aqua ingenti commodo: voluptati appellentibus sit. Lusitani deinde successii temporis in illam omnis generis animalia importantes,valles quoque variis arboribus fructibus coseuerunt. quae omnia breui
50쪽
rtilitaui in post tempore miro modi numero increuerunt&aucta sunt: ut hodierno die ..-sia Capreolorum ceruorum,aprorum, perdicum, phasianorum, columbarum ut os, δε ι tae ibidem myriades inueniantur,&ad transeuntium necessitatem quotidie ma--iu au gno numero capiantur ferianturque Sed dicuum, granatorum,aurantiorum,
limoniorum fructuum similium abundantia tam foeta est, ut omnia conuallia illorum pulchritudine instar paradysi cuiusda exornata&illustrata sint. Quos fructus terra foecunda toto anno praebeto protrudit, in dies nimirum quinque vel sexdeciduis imbribus irrigari,&a sole mox iterum illustrari solita Pisces etiam ad ipsum littus tanta copia uncis hamulis captari solent, ut praeternauig te omnes illis abunde victitare suasq; naues iis exiccatis pro necessitate onerare possint. Pisices ipsi ut quidem sunt vari generis: sic tamen grati usquequaque, saporis omnes sunt, ut delicatiores gustallie me ullo tempore non meminerim. Et ne quid huic loco Dei largitate deesset, Sal quoque a petris, quae ad littus maris Di ima desidunt,copia tanta deraditur,ut ad usum piesentem abunde sussiciat. Et ut uno: 2-r verbo dicam, Indicis nauibus traiecturis locus iste tam opportunus commodus est, ut sine eo vix cuiquam naui institutum iter feliciter conficere futurum facile sit. Ita Dei mira prouidentia& bonitate necessitatibus humanis clementer inibi prospectum est. Qu9d si quandoque naues aliquae ab hac insula aberrauerunt, infinitis postea tot aerumnisin misieriis exerciti sunt, ut ad littus Guinea tandem appellere, imbremq; ad potum colligere coacti fuerint qui tame postea semiuiuid marcidi vix in Portugalliam deuenerunt. Qui in hac insula egroti relinquuntur, his parum commeatus ut oryza,Biscocta, oleum, & nonnihil aromatum saltem sufficitur cum piscium &carnis necessitatem reliquam terra fertilissima illis abunde suppeditet. Nam,ut diximus,pisces hamo, fera manu illic ingenti numero: tamen nullo labore, capias lent Temperies ibi aeris tam commoda optata est, ut aegri plerique breui tempore sanescant, rarissimi mo-amg, his riantur. A quoquam hominum hanc insulam inhabitari, regis interdicto veti-mine habi tum est ut nimirum eius commoditas nulli priuata sit Ad communis omnibus. In hanc olim Eremita se quispiam demittens,sub pecie deuotionis, & seruandae aediculae, praetextu aliquot annis ibidem moratus est. Quo tempore tot capreas ceruasq; confecit,ut quotannis Vltra oo.Vel 6oo. Coria venderet. Qua re adi gem denunciata,ille ob id in Portugalliam abductus est. Sed&aliquando ex naui quadam duo C res seu Aethiopes ex OZambique, Iavanusque unus cum duabus Sclauis profugi, ad saluandos sese in montes altissimos&inaccestas se reconderant. Quorum deni ex cogressia liberi tot procreati sunt, ut numerarentur viginti qui postea uniuersiam insulam permeantes,loco isti incommodi d dere quam plurimum Nauibus vero fors aliquibus ibidem appelletibus, illi sese ad sua diuerticula, montibus scopulis intrusavi innexa, receperunt, quo Lusitanorum nemo eos insectari poterat, ubi, dum naues inde iterum soluerent, latebant,&sui nullum indicium praebebant. Re tamen deinde casu quodam co-,gnita, ad illos capiendos prehendendosque valde laboratum est: quamuis frustra cum latebris abstrusis se occulentes a nemine pervestigari possent. Tandem tamen, ne illi numero increscerent,& indies damno incommodoque dando molestiores fierent, ad Regis serium mandatum diligentissime obseruatis prohensi, in Portugalliam abducti sunt ut ab eo tempore praeter aegrotos locus iste nulli habitatus&cultus sit.
AH P., in hanc insulam qui appellunt, cum in Continentem egrediuntur, quilia
insit lis s. iet sub arbore sibi placita stationem eligit, ibidem tentorium suum erigit. Fe- β' ris piscibus captandis, legendisque a levi fructibus, quorum ingens inibi copia, victitant. Interea vero& linteamina sua lauando insolando emundant.
Sedin rebus acris vacant, facram Synaxin celebrantes, cindies Missas cum