장음표시 사용
71쪽
aut serendo eo aut vendendo operantur. Caetera vero promiscua turba victu quaestum faciunt ex nauibus illis,qua ex utraq; Indiaa Brasilia capite viridi, Gui Enea. finitimis aliis locis ibi appellunt, in Terceram insulam commeatus potio simum renouandi&restauranai causa ingressie Quo sit, ut nauibus quibusdam filia obseruatis,incolae illico sua ψmnia mercimonia eo convehantivi volentibus a
Ad australem Temerae partem milliaribus 28 inde instulis. Michael distat, . AMI quae o sere milliaria lata ciuitatibus: vicis Lusitanicis tota referta est, elusidem prope aerisin conditionis cum Tercera quarum primaria 1 l a dicta,
comercio Anglorum,Scotorti,Gallorumque Tercera multo frequentatior,quod ibi Pastelus longe uberius proueniat, quam vel in Tercera vel adiunctis reliquis initis omnibus cum in ista quotannis pastellultra acio oo quintasia parentur&colligantur Agris frumentiferis adeo abundat, ut exibia hac interdu caeterae omnes insulae comode alantur. Portum aut receptum tutum nullum habet, nuuiumq; statio in aperto mari agitur. Praesidiumque in Tercera adhuc multo ignauius habent. Interim tamen nec Castellanoruium,aut arbitrio subditi sunt Ad quenauis ventum parati, quolibet,libere in mare patulu excurrere possunt,quod Tercerae incolis negatu est. Qua causa quoq; extraneae naves ibi diuertere, quam alibi, malunt cu angustiis nullis opprimi,nec praeter suum animum quoquam alio impelli possint. At tutamen tamen urbis Punia dei Gadu militum Hispanorum signum unum praesto est. Ab insula hac porro versus Austrum insula S.Maria sita, lo. vel Ia milliari I, s. m. hus in circuitu clauditur,nulla negotiatione insignis, nisi quod ibi insulani caeteri argillam Ossam mercari siueuerunt. Et licet pastelifera non sit, tamen cibariorumin comeatus necessari caeteri quam Tercera sterilior non est. A Lusit nis undiquaque habitata, Hispanis tamen militibus grauata non est quod ut Te cera montibus, saxis S scopulis a natura munita, inquilinorum praesidio sat tuta sit. Quo tempore equidem in Tercera morabar, Capitaneus' cordi Combe lodin hanc insulam aquatum cibatum venerat. Sed ab incolis tamen prohibitus,adeoq; cum multis iple quoq; vulneratus, re infecta fugam arripuit Intra Septentrionemo ortu a Tercera septem octove milliaribus disiecta, dis G
parua insula ratiosa sita est,cuius ambitus, vel,milliarium, locum comodum S delectabilem pandit. Haec fructibus varijseneris opulenta, ad victum sibi ipsi suffcit, nec aliis negotiationibus occupata est. A Lusitanis colitur habitatur, militibus propter compendium sumptuum faciendum nihil custodita. Adhac insulam, tum in Tercera morabar, Capitaneus My Cordincumberland appellens aliquando,o cum octenis saltem viris in Continentem egressias, ab incolis aliquot pecora,gallinas, aquam rogauit. Quae cum a scilicitatis bona cum gratia accepisset, nihil damni porro ipsis intentauit , sed propter probitatem hanc comitatem ab inquilinis oppido laudatus abiit.
S.Iorgis insula a Tercera actionis nouenisve milliaribus absita, in longitu Infs Geo dinem ra. milliariu porrigitur, sed angusta tamen contracta latitudinem vix a. vel 3 milliariu habet Clivosiavi motosa est, praeter Pastelum nullius quoq; commercij, qui tamen ipse copia ibi nascitur non admodum magna. Re pecuaria incolae ut plurimu victum parant, ut&agricultura: pecudesque suas iam grandiores &-inatas in Terceram agittiquas ibi in publico vendunt. Sed cedrus ibi abunde prouenit cum ignis nobilibus: aliis, quae caesia Terceram, ubi arcularij hac de causa numerosi consederunt, omnia convehuntur. 'Ab hac septem a S. Georgis insula milliarib Fastae sta est, cuius circuitus 17 ιι iveri8.milliarib. clauditur,rebus ad victu spectantibus,abunde felix ut inde com
72쪽
glicae naues plerunq; uehunt.Apud ciuitatem, Vistuporta distam statio nauium primaria est an arx seu castellum adiacet momenti non adeo magni, nec etiam ad vim ullam sustinenda idoneum. Cum enim aliquando inquilini arbitrarentur,ad defendenda insita sic ipsos fatis validos esse, milites praesidiarios inde eduxerunt dimiserunt, quod locusvi victus deficere ipsis viderentur. Ex insula Gratiosi ergo cum Capitaneus D C illa inuaderet, primo quidem ad reprimendum ipsum animum&vires collegerunt insulani. Paulo post tamen animis ipsiorum in contraria actis,cum resistendi porro nullum modum assererent, ipse Capitaneus insulam occupans castellum diruito vastauit,vi tormeta ibi inuenta mari mersit, paucasque Carauellas secum e statione abduxit. Qua re a rege cognita,primatibus aliquot capite plexis, ex Tercera nouos milites eo iteru induxit, qui insulam tuerentur,o reaedificatum castellum praesidio certiore defenderet. Incolae in plerique ortu primo Belgae sunt: lingua tamen Lusitanici tuntur,quam longi temporis assuetudine sibi familiarem reddiderunt. Abisaestribus, a S Georgi quatuor, assercera vero duodecim milliaribus insita Piso sita,longitudinem 3 milliaria habet, a monte excellentissimo ita dicta quem arbitrantur plerique Piso monte in Canaria multo sublimiorem Coclo sereno iste mons in Tercera adeo expresse conspicitur,ut vix ad stadia aliquot distare videatur,cum interim ultra 23. milliarib. absit. Caput seu vertex montis longe ultra nubes exporrigitur, ita, ut stantibus desuper infra illae ubesse liquido videantur. A quo monte ob id insula valde celebrisvi late famosa est, & insuper rerum necessariarum omnium ferax, commeatu ministrando insula Fayarino est inferior Sed' varij generis ligna praestantissima promit eadem, maxime lignum Frixo. Vnde propter ubertatem summam multae Carauellae nauesq; aliae minores assidub extrui colent. Incolis frequelata est fatis numerosis, qui pecuaria re agricultu viteque plantanda victum parant. Nam linum in hac ubertim prouenit. bonitate caeteras insulas omnes exuperat Aurantia fert eadem sapidissima luauissima, ut in Lusitaniacadem in pretio maximo habeantur, adeoque singularis honorarij loco primoribus praesententur. Sed cum Angra Tercerae insulae ciuitas primaria &reliquarum quas regina quaepiam sit eius imaginem lectori communicatam ob id volumus,qua omnes eius plateae,propugnacula,portus cum adiuncto monte Bresyl, ubi excubias assi, duas fieri diximus,quasi typo quodam oculis proponuntun
E R i R A versus Occidentem ad insulam usque Flores
milliaria O. numerantur quae ipsa 7. milliaria magna patet, a Lusitanis habitatur, praeter Pastelum nulla negotiatione celebris est at armentis tamen pecoribusq; aliis abudaci Regio ipsi patens omnibus accessa est, tum Anglis, tum extraneis aliis. Incolae enim viribus minores sunt,quam utim-
pellentes arcere posssint. Ab hac insula versius Aquilonem millia i uno distat Corvo insita,exigua&angusta vix tria mitiliaria lata,quae &ipia a Lusitanis habitatur Inter quam Flores Angli plerumque in insidiis se continentes, naues aduentantes operiuntur. Qua causa in confinio .habitantibus nihil fere tutum est, sed rapinis omnia prostant. Sed de minsilis haec propter sciendi cupidos dicta sufficiant.
73쪽
t cemorabilia quaedam , quae mea in Temera commorationis tempor est uni.
CV II a. die An. 1389 nTercere Camp'haud procula Du fu, Villa da Hai duae personae fulmine tacte consectae sunt.E- iusdem die u in Terceri . naves Hispanicae ex India appu-
cellis turbataeo disiecta sitiunt. Postero die harum nauium ad huc una cum Tercerae appropinquaret,obuia naui praedatori, Anglica trib. saltem Falconettis armata,inuasse est. Etsi vero Hisbania tormetata. haberent,nihilominus tamen nobis ex insula prospectantib.&attendentibus dubio Marte diu ill olluctatae sunt. Quod cum insulis Gubernator videret, scaphis binis illico sciopetariis refertas in illorum auxiliu emisit. Qui tamen priussi propius aduenissent, Angli nauem Hisipanicam iam dii tormentis suis adeo concusserant,ut plenis velis ea sub aspectum nostrum tota subsidereto mergeretur, vix nec bonorum quicqua inde redimeretur.Aestimabatur ea pretio ao ooco. Du- ooouo catorum quae opes uniuersiae misere periere,nec Anglis ipsis victoribus obtigere. Attamen illi ex subsidete naui homines circiter 3o exemptos suae naui imposue πιre,quos saluaturi in littus euehebat,&recta altumare repetebant.Caeteri uniuem si una cum naue submersi sunt,quorum ultra 3o.fuerant, Sin his multae muli re monachi,quos Anglicum eripere possent,ex causia tamen detrectauerant. Octobri et . dicta, . naues emera iteru soluerunt, bim versius nauiga a hiates, postsi necessariis omnib sese instruxissent. Quartamen,cum iam littus Hi una Aspanicum fere attigissentia Anglis insidiantib. obruta captaeque uniuersite binis exceptis saltem,quae se fuga eripuerant)in Angliam mista sunt Circa tempus L studC pitaneus Miror cum Regia naui se aliis illas omnes insulas peruag hatur, Angrae stationi aliquoties ita prope admouebatur,vivi omnes in addi. facile' siceretur, siclopetis ex castello,si libitu fuisset, commode feriri possenti Qui ocis cum a Cord integros binos menses praedando Sinsidiando con sumpsisset,quicquid nauium bonorumque coeperat,illico in Angliam madauit, ct insulas hoc pacto grandi terrore concussit. Triduo vel quatriduo post quam M' Cord ex insula Faijael abiisset,inibi naues Indicae sex appulerunt, quaru praefectus Iu Mirimes,cuvi in insula auri argentiq; o milliones exonerasset, naues
comeatu&necessariis aliis festinanter prouidens,ne fors longiore mora ab An- α glis oberrantib. prehenderenturilittore trepidabundus illicosbluit. bono pro m veroq; vento in S. Lucas insita appulit,ut eius Angli ne vestigiu quide olfecerint. Mense Nouembri rum naues duae magnae ingressae sunt, quarum una Almirans,altera De A mirans istius classis fuerat,quam auro argentoq; oneratam paulo ante tempestatis iniuria disiectam dissipatamq; diximus. Hae bina a rumnis infinitis exercitae,variis' turbinum erroribus acta, nullo praesidio alio, nauteam exigendo sese iam seruauerant,millies Anglicarum nauium occursim sibi imprecantes, ut hoc modo saltem vitam tenerent,&in illorum manus bona omnia Ultro citroq; deponerent Et licet eode ipso tempore Capitaneus in confinio illo quoquoversium peruageretur, nihilo tamen minus eorum conspectum nunquam attigit dum tandem illae inexhaustis laboribus exantlatis portum seu stationem Angrae tenerent. Ibi ergo onere siuo alleviatae festinatione maxima sunt.
74쪽
liae naues quinque milliones Argenti, in frusta, vel io pondo distributi
aduexerant: ut uniuersium littus orbibus argenteis,cistisque, monetis Regalibus ag. banorum consertis quasi contectum esset.Millio vero quaevis decies centum millionis ducatis aestimabatur ad quam tamen sium ma una allatae margaritae, aurum,&gemmae aliae non conumerabantur. Huius classis Almirans AluareῆΠ ωδε munones morbo Neapolitano decumbens grauiter,& ob id in littus enaui exportatus, Regia Maiestate datas literas ostedebat, quibus uniuersi Ocearii, nauium omnium, omnium insitarum terrarum, ad quas appulsurus esset, summus praefectus seu Capitaneus costitueretur. Qua causa a TerceraeGubernatore quoq; honorificentissime exceptus erat .Hi itaque collatis cosiliis decreu runt,ut vacuae naues illae, militibus praesidiariis munita ex ercera aut Vlys nam aut Sebiliam recta pergerent, Regique statum omnem panderent, curarentque, ut primo quoui tempore expositum argentum firmioribus nauibus&praesidiis aueheretur, ad cuius tutelam Aluare interea in Tercera subsi- Capita tu steret: cum&ipse pro sua persona ultra oo ooo.ducatos in pertis possideret,quas monstratas nobis, vel vendendas, vel aromatis permutandas, velliteris Ollybisticis luendas, deserebat. Naindictae geminae, ducentis vel trecentis hominibus, tam nautis quam militibus oneratae, in via tempestate aduersa ita subagitatae sunt, ut praetoria confracta cum omnibus hominibus&inercibus mergeretur, nullo quoquam saluato Altera vero, postquam prorsium versum disiecta malos detruncasset, apud littora impingens in frusta dissiliit, vix ali-Danica quot enatando hominibus ereptis, qui post hanc rem ita gestam denarrarunti μ' v odem ipso mense, Indiae naves duae aliae ad milliare dimidium prope Terceram vita sunt. Quae cum stationem incurrere iam satagerent, ab Anglica quadam inuase&oppugnatae, mutuis tormentorum explosionibus diuinuicem coli,ctaria nobis vita sunt,&post etiam Indicam vinci capique. Ianuario mense, An. so Hispanindica quaepiam nauis litaria portum scustationem ad Terceram ingressa nunclauit,ex Continente Indiae Hispanicς clas, sem quandam Io nauium uno comitatu&icietate simul exoluisse,&violei ta taliaque tempestate ad littora Floridae impulsas naues o uno casu periisse,sola illa ex tot aerumnis residua ualua. Quibus quanti thesauri vecti sint, quiuis secum putare haud difficulter queat. Quod si ergo omnium earum aurum, quae ex Hispania noua, S. Domingo, auano, Capite Viridi, Brasilia, inea es vltra rao unius annis p. circuitu in Hispaniam Lusitaniam soluerunt, rati nem ex annalibus&diariis ineamus, Vixi . vel Is feliciter ad metam praestitu naues DG tam peruenisse, reliquas omnes aut funditus interiisse, aut in hostium manus incurrisse, certo deprehendem us. Sub idem tempus ex Sebilia Terceram I . vel Is naues, quae pleraque Belgicas celoces referebant, veniebant, militibus praesidiariis instrumentis belli cis omnes instructae, argentum simul capitaneum de m regis mandato avectum missae. Cum vero tum temporis tota insita perpetuis turbinibus Ἀ-uientibus procellis aestuaret, stationem ibi occupare nullo modo potuerunt. Ita enim impetuoi motu omnia agebantur prorsium vorsumque, ut quae naues aliquot anchoris fixae starent, violenter ventis impulsae malos diruerein deiicere cogerentur, nisi extrema quaevis perpeti votum Sed, Bimina quaedam huiuLdem secietatis nauis margini littoris violenter illisa, comminuta est, homini-
2. ,.- bus tamen ex illa omnibus seruatis. Caeterae ergo altum mare egressae, quoquo ortorti on versum dissipatae, Venti turbinum arbitrio usque ad is Marti circumueli m bintuta toto illo interuallo ne unicum quidem ad anchoras figendas diem idoneum nactae infortuniis interim inaestimabilibus concussae, adeo ut&insulas&auehendum argentum diris execrarentur. Vix ventorum desaevierat vis, cum
75쪽
recollectae exerroribus paruulam quandam nauem Anglicam. zo circiter vasa capientem adeoque ventorum dominio totam occupatam obuiam habuerunt quam itaque hastili manu invadentesvi occupantes, una secum ad stationem abduxerunt. Signo autem Anglico puppi defixo, adeo superbire videbam '
tur,quasi de tota iam Anglia deuicta triumphum agerent. Iam ergo stationi pro et Izr
pius admotis, fortuito duae Celoces Anglicae aliae occurrenteS, cum, quod resorat, ex signo triumphali augurati essent, velis incitatis cursum tam rapidum in victrices naues direxerunt, ut pro triumpho uniuersi iam alta voce Misericordia inclamarent&ingeminarent. Qu ob id in fuga certo correptae omnes fuissent,
nisi recta Castellum insulta impulissent unde tormentis crebris fulm,nantibus praesidiariis,Angli proram conuertere,&altum mare repetere coacti sunt. Qui captae illi naui Angli ineransilii ex ordine ferreis vinculis gemini colligativi reuincti ad triduovel quatriduum asseruabantur. Quo exacto Hispanus quida vexillifer ad eos ingressus est,qui quondam fratrem suum germanu in Anglia caesium meminerat. Hunc ergo data hac occasioneia viriliter vindicaturus, districto pugione in vinclis copulatos Anglos in pergula considentes irruens,paria eoru tria ex ordine nefarie confodito pertudit. Quod crudele facinus, cudi ' sibi iam iam impendere duo gemini eiusdem ordinis ali viderent, ne tam protervis manibus praeda misierabilis fierent sese bracniis inuicem complexi vitro in mare desilierunt, suffoc ti sunt. Quod facinus inhumamim cum nec ipsi Hispani probare possent,latronem istum in vincula indutum ad regem lymona amandarunt. Qui ob id recognita,captiuum illum in Anglicam porro mittendum mandauit,ut pro arbitrio suo Regina in illum statueret. Cuius iudici seueritas etsi bipsius cognatoruintercessione nonnihil mitigaretur attamen capitis amputandi poena ipsi irrogata est. Quae tamen ipsa, cum parasceves dieiCardinatis Vlystionae esset, Capitaneiso ossiciariis caeteris uniuersis intercedentibus in gratiamo condonationem mutata est,occisore nefario vita donato. Commemoratae binae Anglicae naues, quae Almirantem nauem ad ipsium usq; castellu insectatae fuerat,postqua ut diximus)retro in altu mare cocesserant, Hispanica aliam naue corripuere,quae ipsa ad dictam classem pertinens,siola iustatione desiderabatur. illa ergo Angli occupantes,quos homines vivos inueni hant,uniuersis in littus citra omne laesione exposuere. Qui si crudele signiferi illius facinus in suis comissum pernoscent, longe seueriore poena in eos animaduertissent. Navis haec hac vice capta, eadem ipta erat, quae paulo ante in Tercera
Regis nomine Anglis praereptavi confisicata fuerat. Quae postea Hispanis vendita,his deinceps profligatis hoc pacto in Anglorum manus rediit.
Martiris.die praenominatae naues quarum is numerabantur. Regis argentum in Tercera cum praefecto Oreet de Flores diuisiones auehebant, littore soluerunt. Hae uniuersae bus necessariis apprime munitae consienserant,
rebus aduersis ad extremum usque habitum renitio contra luctari. Et quanquam cursum suum recta in S. Lucas insulam portenderent, vento tamen nihilominus in littus Uysbonae adacti sunt, etsi fluareet, contra venti impetum diuersiam viam in S. Lucas moliretur. Ab lymona argentum dein percontinentem in Sebiliam tralatum est. Vento itaque nimis propitio' fortunato praeter votum suum naues illae Vlymonam delata sunt. Quod nisi ita accidisset, certum malum non effugissent. Quandoquidem ad promontorium de P. Vincente zo naues Anglicae classem hanc operiebantur: quam etiam plenis velis arripuissent,nisi ventis coeptum iter Hilpanis etiam pre
Eodem mense An.s .in Tercera cometa seu Crinita stella totas quatuor inoctes fulsit,cuius cauda versus meridiem extendebatur.
76쪽
Furbi cherclassis Anglicaprase-
Paulo post in Maio ex Angra ad Tercerae stationem Carauella quaepiam ex
insulari,ael, tauris, ovibus, gallinis huiusque generis commeatu reliquo mutitisque hominibus onerata properabar. Quae tamen aduersis ventis acta, cu clauum procellis violentis confregisset, tota subuersia est, tribus infantibus m nacho quodam ex ea suffocatis Caeteri enim natandi arte eorum qui in littore steterant. auxiliaria ope vitam seruauere: omni tamen pecore cu gallinis mersis,4 in littus eiectis Monacho, quem, quod mortuum cum breuiario suo sub axillis pressio inuenissent, inter Sanctos numerabant, exequiae solemnes& reli
giosissime cum oblationibus4Eleemolynis missisque quamplurimis ritu sueto
Primo Augusti die ex Hispania&Portugallia Procuratori Tercerae literis signiticabatur, quod ante biennium ex Anglia et instructissimae naues luto. 1ent, hoc contractu, ut carum septem Indiam Lusitanicam, reliquae quinq; Malaccam contenderent. Ex his quinis autem duas ad Ureccho Magasianes periisse: tres reliquas saluas littus Maticcae probe attigisse. Quid vero ibi actum appuliLsent, nulla significabatur. Septem vero aliae promontorium Bona Spei exuperantes, Indiam feliciter viderunt. Ex qua littus de Mil rancurrentes, sex Malabarorum Celoces oppresserunt siue ceperunt quas tamen liberas iterum dimiserunt Pari rationein triremes duas Turcicas, per Elimini de Mecca mare rubrum penetrantes, interceperunt. Ex quibus cum naues suas aromatibus seu
speciebus impleuissent, his relictis ad metam sibi pnestitutam properauerunt. Quo vero praecise loco id factum sit, nullo explicite docum elo sciri potuit Rem tamen ita actam fuisse, Vicerege Indiae Venetias prisc o,&post in Madrisen presse nunciatum est. Aug. . e Tercera procul classis quaedam Anglicario nauium conspecta est, quarin quinque Reginae signum proferebant. Huius classis,ut postmodum comperimus,summus priae fefrias Martinin Furtisicher eras qui naues ex India Hispanica aut finitimis illi regionibus venturas operiri venerat. Quae res insulanos, comprimisqtat in F jael sint, timore non leui percussit. Cuin enim Angli ad istius insulae Gubernatorem tubicinem ablegassent, qui vinum, carnes, ad commeatum spectantia reliqua amice,&non nisi pro numerato pretio pacisceretur tum insulani legatum non cupace tu non admiserunt, sed&emedio penitus sustulerunt. Quo nuncio ad Anglos relato, cum iniuriam hanc acerbis sime ferrent, insulanis liquido renunciauerunt,ut se quam optime possent,prouiderent. Nec enim se vim illam ita simulanter laturos, 1ed vindicta seria& uera breui vi turos esse. Cui denunciationi, etsi Gubernator reponeret Regis gratia hoc loco constitutum, quae ad insulam defendendam cunque factura eLsent, pro iuramento suo virili nisu moliturum esse nihilominus tamen non omnino a metu vacui praesidium auxilium a Tercera λllicitarunt quod ab ea missis pulueris tormentarij aliquot scaphis tormentisin caeteris necessariis, facile impetrarunt. Ita ergo Anglorum institutum iterum infectum redditum est. Aug.3o die ex Portugallia pro comperto nunciabatur,ex Carungia naues. 8o. commeatu, praesidiis bellicis, pecunia&militibus abunde plenis versus Britanniam soluisse, Catholicis confoederatis contra Regem Nauarraeum in Gallia opem&auxilium latum. Eodem p tempore duae Cymbae Belgicae ex Portugallia prope Terceram nauigauerant. Quae in interiore pelago aquatuor Anglicis
nauibus, quarum praefectus Ioan Hartales fuerat obrutae, breui tamen citra latasionem omnem liberae dimissae fuerant. Hae Terceram vectae astirmabant, istarum . nauium quamlibet So. tormentis munitam esse,&Capitaneum Dracum
cum triremibus&Liburnicis o. in Canali Anglico classi dictae ex Carangia insidiari Praetereavi Io. alias naues Anglicas ad promontorium de S. Vincente excuabares
77쪽
bare, Vt,s quae r ex insulis naues elaberentur, illas impeterent & expugna Erent. Quibus omnibus rebus animi insulanorum non imiter concussi sint. Ita enim secum putauerant, si Angli classem Hispanicam non attingerent,& a praeda petita aberrarent, fore, ut frustrata sua vota insulanorum bonis inuasis supplerent, ne cum pudore irrim ad suos reuerterentur.' Qua causa excu-hias undique accuratissimis ordinatis, ad regem de omnibus praefisciae significa
Primo Septembri in Insulam S. Michael celox Lusitanica ex Brasilia portu Pernaniaco intrauit, nuncians inibi praetoriam nauem classis Lusitanica ex India incurrisse, quod S. Helena,insula deuians, necessario cursum suum in Pernanbuco tenere coacta fuisset quamuis id propter vermiculos, eo cursu nauc er entes si comminationem grauissimae poenae regio edicto cautum esset Nauis ista, emardissice o dicta, praegress,annoas cum aliis Carauellis lysbona soluerat: equorum numero quatuor saltem Indiam attigerunt: i Ede quinta intelim nullo documento captato, ut periisse illam plerique arbitrarentur. Quatuor superstites modo dict pro voto feliciter Lusitaniam tenuerunt, etsi praetoria valde infirma: quod a binis Anglicis nauib.Celocibus obuiis Impetita diu tormentis concussa fuerat, multis in ea hominibus caesis. Quae tamen diu dubiam Martis aleam experta, hostili manu se tandem eruit. Eiusdem mensis 3 die ex Corvo insula Carauem una impulit in Tercera vlira 3 o. hominibus onerata, qui omnes ab Anglis spoliati ibi in littus expone A Misahantur. Hi ex India Η.spanicapridem soluerant, recensentes nobis, quod praeter istam nauem Angli adhuc . alias intercepissent, cum Carauella Regia adhuc μ' una:&quod Anglicarum nauium ad O. in insidiis latescerent, quarum industriam occursum ne una quidem Cymbulaeuitare queat.Qua causia nulli Lusitanicarum nauium illam instulam tenere licere, sed peralium Oceanum ad o vel 2. gradus Vlymonam contendere. Sed&promontorium S. tum μpsis ideo declinari, quod ab Anglis, uniuersum illicloci Oceanum tenentibus,
Rexitaque classem Ηisipanindicam inde in
Hispaniam cogitaret, ut ad futurum usque annum ibi commoraretur, edi cto admonuit, ni cum iactura detrimento maximopraeda dari Anglis mal
Decimo nono dicti mensis die Vlysbona in Terceram Carauella una appulit officiarium quendam aduehens, qui Regis nomine ex Malacrana naui stru ta redempta bona curaret. inde auferret, quorum nos causia tamdiu ibi substiteramus. Ex Carungia etenim Don Alonside Bassum cum o triremibus xliburnicis uoluerat, ut in Insiuia classem Indicam praestolaretur,&bona ala canae nauis ad ostium Vlysbonae farto comitatu deduceret. Hae vero cum naui gando aliquoidies exegissent, ventoque perpetuo aduerso uterentur, insulam tenere nullo modo valuerunt, binis saltem exceptis,quae a classe reliqua disiectae fuerant. Quae tamen cum classem totam in insula non offenderent, ad illam requirendam breui iterum ibi soluerunt Temporis interea Regis consilio mutat classi indicar ut diximus admturum usq; annum subsistere,Capitaneo vero Don D in Carungiam r-mandatum erat. Id quod ille nulla mora quoque confectum dedit, etsi necinsulam vel e longinquoattigisset,&quos in Corvo Anglos morari sciret, ne semel quidem aggressus esset. Hoc itaque pacto nauis Malaccanae bona auehi iterum adsertem meliorem dilata est, nobis interim no- lentibus volentibus,vidicitur ii 'Arra habentibus. Octobr.23. Tercerae Carauem una propinquabat, ex mymona nuncians eo, dem so. annoin Indiam quinque naues ex Lusitaniasoluisse, quarum tamen ,
78쪽
i. cum quatuor menses integros tempestatibus acta oberrassent in Portuga LIM 'iam redierunt. Sola praetoria quam miratis A Wmmmoderabatur,cursum promouens,in Indiam delata est, postquam undecim mensibus in aperto Oceano obuolitasset,valde tamen nuda&lacera. Ex nauiganti b. interear 8O obierat:
sicut id ipsi ad Cardinale in lysbona missis catalogo nuciauit, cui singuloru nomina ut etia successu nauigationis,&omnes labores uictos hac causa inseruerat. x,,A An. IS9I. Ian.a O. Terceram ex Portu gallia nunciabatur,ab Anglis naue quan-su a qua dam intercepta esse, quae mandatu Regis ad Viceregem de nauib reuersutis ha-: uerat. Haec tantis onerata bonis uiuitiis fuerat, ut numerarae signataeq; pecu
uembri mense An.9o.cxVlys Donae confinio seluerat:&ab Anglis oppugnata,culongo tempore sat viriliter restitisset, tande deuicta cum ommb hominibus in Anglia deducta est ubi tamen illi nude dimissi, hinc lymona se receperunt. Nauis praefectus primo quide introitu in vincula coniectus fuerat Verum quod innocentiae suae assertionem probabile faceret,breui iterum dimissus est.Consimiliter eodem tempore nauem quoq; aliam, ex Mauro oneratam Sitem duas alias, pipereo aromatibus onustasina taliam vela facientes interceperunt,quarum solius piperis pondus 17 O. ducatis cestimatum fuerat. r. is, Iulio mense an sI.in .Michael intula Terraemotus desubito coortus,a26.luno v ad Q. Augusti durauit ut toto illo interuallo aediu habitatio nulli secura avis esset, sed campis uniuersisse dedere cogerentur,vbi ieiuniis,precationi b. plan- cstibus iteratis euentum expectarent Misera ruina aedes quam plurimae decutie-2. bantur. Sedo Ciuitasqtiaedam in Franca funditus cum omnibus Coenobiis
is, a. aedibus aliis euersa hominum ingente numerum contriuit&cominuit. Terra aliqua multis immensis patore locis dehiscuit, rupesq; saxa a loco uno in a Iiu conuoluta sunt,&praealti montes stubsedere ita,ut terra plana fieret ut istac6cuLsione violenta naues quoq; in statione rixae tremeret&mitaret Inter caeterascaturigo insignis quaepia Sterra prorupit, qua cum quatriduo integro aqua pellucentem&limpidam expuisset,post obturata iterum considit. Sed &ex ipsis terrae si nubus cauernis' latus fragor crepitus obauditus est, ut aliquot Cacodaemo num myriades ibi confremere verisimile esset, multiq; hominum ex desiperatio ne morerentur. Adhaec Tercera insula ipsa quoq; quater tremore valido concus se adeo est,ut tota euersum iri videretur,etsi dano nullo ameretur notorio Huiusmodi terrae concussiones hisce in insulis frequentes eueniunt. Et vix anterio. annos elapsbs tota initula S. Michael tam valido motu contremuit,ut ab illo mos quidam prope dictam ciuitatem Vilia Franca situs, ex dimidio deiectus,illam totam terra obruerit,&hominum numerum ingentem oppresserit. Augustia3. ex lRegia classiis 3 o. nauium tam B cainarum qua Lusitanicarum Hispanicarumque in Tercera appulit, Celoces Belgicas adhuc decem,Wlymonae in Regio seruitium coactas, alios item lembos Patachiasque secum adducens, quae classi ipsi incomitatu essent, maris statum Omnem percontarentur Classis haec naues ex Hispanica India venturas expectatum iub salua quardia deductum eloces vero Malaccanae nauis submersa bona Tercerae impositum, & lymonam auectum venerant. Septembri 3. classis ista ad insulam Gruo appulit, quo loco Anglorum ci ra, .i, citer o naue 'bipanicam superius dictam classem ex india venturam operiba o ..hi; tur Regia ergo classiciam instructa talida animaduersa, um mus Angloruma,suis δεβεν praefectus Thomas Havvari extemplo edixit,ut nec nauium quampiam harum .. . . adorirentur, nec citra expressum adatum loco cederent. Nihilominus tamen interim Vice AlmitansRichaiam Greenvisi nauem siuam Reterie id est,uindictam dicta,in classem Hispanorum mediam impellenso adigens,tormentis ex omnrlatere
79쪽
latere prorsum vorsum displosis hostes damno no leui affecerat, ratus,quos proximos habuerat, una secu hanc aleam intrepide tentaturos. A qui b. tame foede destitutus, mediis periculis iam non aberat.Hisipanoruitaq; septem vel octon, ues cum uncos tabulis iniecissent, iam propius conflictum nouabant feruidiLsmum. Quibus tamen ipse ne latum quidem unguem cedens tam pugnace so lique manu conseruit, ut pugna ad horas Vsque i a viriliter protracta, naues a d. huc binas insilidum comminueret Hergeret. Tandem tamen: numero: vitibus minor, cum Hilibanorum detrimento maximo eneruatus: captus est. Qui vel maris vertice, vel pugnae feruore extincti Hispani fuerant, fere o O.fuerant: Cum Anglorum interim vix loci occubuissent, cum Viceat mirante Ri. ardo missi, qui tormento cerebrum laesus, eo vulnere postmodum occubuit Cis in ental in Generalis Hisanici praesecti nauem S. Paulo nominatam, illatus, a Chirurgi Hispanicis curat videligat erat. Que etsi Doni Monseo nec ad alloquiu nec ad visium admitteret: a nobilibus tam evi Capitaneis caeteris visita tus,lpter praesentis status fortuna consblatione accepit amicam, nimirum eius summam constantiam&animi magnitudinem plerisque admirantibus. In decumbente nullum uspiam animi mutati signum apparuit. Qui tamen iam mortis horam praesentiens, quasi nulla parte infirmus in haec sere verba linguae Hispanicae prorupit. Ego Richardus Greenvillanimo pacato optime sibi con Ruh. Gν. scio iam morior, qui, ut fidissimus miles, pro patria, Regina, Religione,&hOnore honestissime depugnaui: ut iam cum gaudio&alacritate ex hoc corpore exiliam, uno isto monumento contentus, quod strenuivi generosi ducis aeternum nomen consecutus sum. Caeteri vero mei non seci sed desertores impro hi, quod tyrannoso nefarios perditores se praestiterunt, ea causa omni vitae suae curriculo infamesin contempti oberrabunt, tandem cum ineluibili infamia posteris relicta animam suam cruentam deponent. Quibus verbis nouissi. mis cum admiranda constantia expirans, in mare defunctus exturbatus est.
Richardus hic Greenviti nobilitatis ex Anglia primariae erat, quotannis Gismes fide patriis bonis ingentes reditus sortitus Animi tamen inquieti& ad bella ca,
desque valde propensi erat: adeoque creditus huius unius impulsi Reginae sua 'officia addixisse. Multis egregiis facinoribus patratis apud plerosque magni nominis erat, sed iuxta tamen strenuus: immitis,& ob id vel apud suosmet exosius
Nam postquam ut supra dictum est, classise Hispanicae solus immersisset,
nauta reliquas pone subsistere videret, naues, maius velum decidi iubens,nauem ad fuga capessendam conuertere satagebat. Quod attendens Greentali,siuspendium tum illi nautae tum caeteris omnibus,quicunque manum huic rei imponerent,serio comminatus est. Quod eius violentum mandatum tum adpugnam urgendam,tum se dein captiuos dandos ipsi causae fuerat Naturaeo com G ἡγῆ- plexionis erat tam solidae&firmae, ut, si quando,Nors caeteros Capitaneos con corporis ο-
uiuio adhibuisset, tria quatuorve vitra vino completa absorpta, ipsa deinde pro ludo dentibus contritavi minuta degularet,dentibus interim labiisque sanguine diffuctibus, nec porro noxam ullam sentiens. Caeteri captiui Angli, ut militum Dux, ipsi milites,4 nautae partito nauibus illis cededant, a quibus singuli capti essent. Ipsae naues autem, hac victoria partae, pleraeque deformes confractae fuerunt, militibus sauciis usquequaque consertae ut hac causa in
rceram ad vulneratos fanandosin naues resarciendas contendere omnino cogerentur Classis interim Hispanica caetera in coruo subsistebat, naues venturas expectans usque ad septembris diem ultimum: quo cum collectae naues ΙΑ . diis. ν,. fere conuenissent,&iam uno comitatu in insulam Terceram vela facere vellet, in Τὸνιὸ
derepente tanta tempestas cum furente turbine concitata est,ut similem nullius' G μ
80쪽
hominis memoria fuisse, insulani liquido deierarent Oceani aestu Insbiam Temceram funditus mersum iri videbatur,undaeque maris crepidinibus tam alto ructatu illidebantur, ut pisces simul numeri in Continentem excuterentur. .. ....- TLmpesta haec inusitata labrocera permixta ad dies .vela. violenter continua ι , bat, Vt exoberrantibuS nauib.ad Tercerae laltem littora ultra duodecim miserabiliter perirent, ne de iis quid dicam, quae aliis disiectioribus locis illita perierunt qua plurimae. Nam postquam dein sedata haec tempestas fuistat, diebus et O. integris praeter extrahendos: expiscandos homines nihil actum est,qui rupibus 2 littoribus maris adhaerescerent. Inter mersas istas naues Mitim quoque Anglica nuper capta fuerat, quae saxo littorali violenter illis a frustillatim confracta ., A. subsedit. Harum innumero Belgica quoque Celox una fuerat Cotamia alba di
sta, cuidam Cornelio Minim de Schi rimmoliando propria. Qui cum praesecti serio mandato iuberetur, ut in procul iam consipectam Terceram recta impelleret: ipse videns huius facti ineuitabile periculum, praefecto hortator fuit, ut ad undiquaque prominenteSsicopulos cautius attenderet, nauem cum viris omnibus certo interitu non obiiceret. Sed de hac resiponsione a praefecto acriter obiurgatus,vi adacto baculo probe depulsatus, quod noluit,in communem omnin clade parere coactus est. Pleno ergo cursi in Tercerae fines nauis directa, cis is se praedictis scopulis haud segniter inserta obhaeserat. Quod videns nauta Cornelius
et Martini in ianus, iij sui eadem naui vecti, collum amplexus, cum p ...... osculum ei nouissimum attulisset, admonuit, ne de patre suo porro quicquam
angeretur, sed hoc unum ageret, ut sie suamque vitam propriam enatando seruaret. Tu enim mi fili, dicebat,&iuuenis&robustus, euasionis spem aliquam in te ipso habes. Ego vero vietus infirmus iam senex, si merga quidem, dano nulli futurus sum. Quae verba cum uberibus& feruidissimis lachrymis vix pra fatus esset, nauis saxis rupibus illisa violento crepitu comminuta dissiliit, adeo, Vt adlatus unum pater, ad alterum filius excuteretur. Quo facto, etsi proximum quodque tum omnes arriperent, maris tamen immani aestu turbante vix
I3.Vel Io. ex omni numero sese seruarunt, hi ipsi quidem tum bracchiis tum cruribus adhuc fractis aut laesis. Quorum enumero nautae dicti filius quoq; fue- rat, cum pueris Belgiuis fere quinque patre iuuenis, ut ipso instigatore praefecto cum Hispaniso militibus caeteris omnibus maris aluo absorptis Carteras insulas fortuna haud aequior exercebat: quandoquidem in S. Georeis insula duae in Pico se Gratiosa tres, naues pessumi verui, ne de tabulis &fragmentis nauiu quid dicam, quae aliunde ad has insulas tam immensa copia inuecta fuerant, ut uniuersium mare illis quasi totum obtectum esset. Ad S. Michael sulam naues quatuor perierunt. Intra hanc Terceram tres adhuc aliae mergebantur,ita ut utrinque suffocandorum clamor&planctus obaudiri possiet. Aliae patulum mare te--hi ita nentes, Velis antennisque omnibus confractis, nihil minus habitae fuerant. Victure 33 e tota illa I O. nauium Hilpanicarum classe vix 32. aut 33. Hispaniam Lusita-F niam attigerint. Et hae tamen ipsae infinitis prius erumnis distractionibus concussae: adeo ut portus illos nunquam binae coniunctae incurrerint, sed semper singulae indies singulas consecutae sint Iam quis iacturam hanc toto nauium incrcimoniorum mersdrum secum sussicienter expendere possit me itaquem uis captio Hispanis damno non inficiabili fuit quae una post se tot aerumnas traxit,ut nullo posteritatis aeuo commode obliterari queat. Sed Hispanici furoris& superstitionis ryrannicae has meritas Dei poenas esse,& omnes pronunciarunsi
Naues, . rerum omnium successitis docuit. Cum cnim ex Hispanica India 3 o. primurrimquμη μη naues nasocietate Qtuissent, tempestate rapida illico 33.concussae,funditus perierunt,vix 3.ex illis seruatis.
Ex famosa illa S. Domingo classe dein, ad ostium portus Hasana naues 74. mersae