장음표시 사용
351쪽
cui tota Gallia mulinin nitoris sui debet. Eruditionis Sc ingenii testes sunt scripta quae edidit in humanioribus & Mathematicis.
Nuper Burdigalae ex Candalarum familia
fidus illustre editum fuit Franciscus Foxius Candala , dignus princeps qui possideret sedes Paullinus antiquis posscssas , quem hic noviss-mum subjungam, ut Velut fulgurans amethystus extremum ornet digitum. At elogium ejus non esto meum, sed viri clarissimi 'Scaevolae Sammaribani Pictonis quod sic
habet: Pti rum t ibit fuit, candala heros eYeellenistissime, ex illa gente oriri qua vix rellam nobiliorem asst antiqMiorem sibi arrogare qrei quanta
audeat. Preterriti, autem is longe mo heretile opulcrim indefesso quodam mentis visore eb resque in litem processisse tit nemo fuerit qui summa 12 in illis aetate tua principartim c praecipese in Ma. thematicis cor reconita philosophia ) tibi non merito concesserit Hujus rei testis erit vad po- seros optimus 'Tril egistita ille non tibi siolin is Latine Galliceque redditus , sed etiam illis commentariis HIM Iratcis , qui are foris ob sitirissimίfensa quamlibet abstrus legentiatis aperiam de ob oculos constitnant. Testis Eucliris , mu eaque praeterea coelestis ingenii tui argrementa , edi salutare illud inprimis Elixir se enim Antidottim admirabili solertia tibi reperitimer appellas ) cti res compositionem Θ Am Ne
poseritas nimio DNru deterrita negligeret acie amitteret, annuam in id pecciniam de itio legare
non pignit . qreod 9 pari liberalitate p&bliea, Matheseos: professonem honestaque professori stipendia Diardigaia paucis anee me litis qtiam devit
sverba laetatur Galbarhoc abMuri per se consecteta, i a tra
352쪽
Hai tenus Sammam hanus de ultimo Candala. Tumulatus est is in mi lo Augustia-Noriam , ubi jam a multis annis Matili leum est Cando larum : vide Lurb iis cis Monumentum istic ex marmore, bc sere videre est magnificum & 1uperbum. In angulo templi haut inde procul pyramis visitur cum inscriptione , in qua aetas annusque, dc dies mortis Candalae : positum a Maria sorore. Cumque ibi cor fratris sepultum esset, testatur inscriptio, voluisse eam, ut suum quoque ipsius ibidem poneretur, uti cineres
eorum qui concordes vixerant, mortuorum
etiam juncti essent. In quo notandum quod ex quatuor foeminarum statuis aeneis, quae circumdant monimentum , illa quae Orientem dc altare respicit e iugium refert uxoris ejus qui id architectatus est: nti referebat nO- his Monarchus qui nos eo ducebat. Simi lia saepe a pictoribus δί sculptoribus fieri solent. Et quid vetat fraternae charitatis
specimen in illustri familia illustre hoc po- nere, dc pyramidi inscripta huc transcribere λFrancifico Flus Candala Trincipi L. R. F. J I.
genere e eni' claWt .no do Imria 'urrit te maximo , fratri charis ino ex oc lis homin&m non ex memoria erepto , Maria Flu's Candal , soror maerens hoc moritimeutrim postiti in eodem cor
illius clausit , ac suum quando esse deserit , rena
ερncludi voluit e sis cineres etiam fraterna con- cordi a
353쪽
APPENDIX. 323eora a specimen praebeant , ct c cordes pos fata ἐaceant , cpli concordes semper vixerant. Vixit innos SI. me . F. dies zo. Obus sum Salatu 9Α. s. Febr.
Haec urbs tam antiqua, tamque eleganti olim structura condita, istis commoditatibus pollens, & tantorum Virorum genitrix , non minus haec ob nomina felix Sc fortunata dici potest , quam ob caussias alias misera dc calamitos a. Ut enim praeteream eas calamitates , quas forte sustinuit , sin minus Publio Crasso Iulii Caesaris legato in Aquitaniam cum exercitu profectin, dc magnam ejus partem Romanis subjiciente, certe tem. poribus Augusti Marco Agrippa, & M. Valerio Messala totam Aquitaniam in provinciam redigentibus: Primo, cum Gothis in Italiam sub Honorio irrumpentibus Romani, ut humanitate averterent a se barbarum furorem, cederent Aquitaniam Sc vicinas provincias : miserrime assiicha dc vastata ibit Burdigala, ut flammas etiam ipsorum senserit sub Artulpho Rege : Lurb. in chron.
sub aan. qi 8 . Gin sc piissimi viri ab
Arianam haeresim profitentibus misere habiti , excruciati , dc trucidati fuere, querente id saepius Sidonio Apollisari in epistolis.
am tamen gentem manu Armata confecit , dc Burdigalam Franciae reddidit
354쪽
Tribus fere seculis post, cuin Aquitani socordiam regum Galliae non ferentes elegissent stibi ducem Eudonem , Sarraceni, qui si ib annum 72 o. ex Africa in Hispaniam tra-jecerant,eamque totam, excepta Gallica, sub
jugarant, decreverant ipsi ulterius in Galliam ire 3c meliores sibi istic quaerere sedes. Id cum Eudo dux, proximus Hispaniae subodoraretur , dc vero non pollet Erancis ab altera 3c Saracenis ab hac parte simul semelque resistere , simulans se nihil de ipsorum in Gaialiam irrumpendi consilio intellexisse, obtulit ipsis ultro, quod, si petiissent, denegare non quisset, transitum per Aquitaniam & in ea hospitalitatem. At Barbara gens superatis Pyrenaeis anno 73O. eam se gessit erga hospites ut se non gerere potuisset aliam erga ipsos hostes t interque alia Burdigalam nostram, quae portas ipsi Occlusierat, dc occupabat, dc igne immissis in favillam redigebat. Adeo ut Eudo tandem Francis hostibus sejungeret, dc prope Caesarodunum Turonum jnnctis cum Carolo Martello viribus suis agmen hoc latronum confecerit.
Si in lem tempestatem uno seculo post pertulit, sub annum 6F3 Normannis piratis oram Aquitaniae populantibus, qui ipsam per vim Ceperunt, Occisoque Seguino Caroli Magni praefecto , trucidatis miserabilem in modum civibus, diripuerunt & incendio pestii in dederunt. Hi Normanni sub Carolo magno Mantea , testantibus Sidonio , dc Eutropio , oras Iantum maritimas invadebant, at post sub aliquot regibus in meditullia etiam penetrahant 8c maximis, cladibus Galliam adficie ibant,inprimis Santonium Pictonium Sc Incu
lismensem terram depopulabantur: Cumque
355쪽
essent idololatrae, sacras cede, funditus everte
Non adeo vehemens damnum s quaquam damnum 3c hoc suit ) patiebamur a Navar-ris qui anno II 79. Burdigalensem agrum populabantur , 8c . suburbia incendebant, ab urbe sibi temperare Sc retrogredi coacti.
Inprimis vero huic solum urbi , sed toti etiam Aquitaniae, imo pleraeque Galliae multum negotii facessivit imperium Anglicum: quod quando coeperit, paulo post dicendi erit locus , cum de magistratu dc quibus paruerit,
loquar. Quae turbae cum per aliquot secula protractae , nec simplices fuerint , nec tandem1blam hanc urbem , sed communiter plurimas
adfecerint, satius est nihil de iis quam parum
Novissimum vulnus, quod pertulit Burdigala Jc tumultus anno Is 48. Ortus eumque secutus tristis Sc deformis tantae urbis status. Quod huc pono verbis mon meis, sed Lurbet. A Mitani, Me frent naitira tiberi Θ tridulorum
impatientes , caepertini ob insiolittim falmaricinet vectigal tMmMiltiari, cἡm a Ad Fictones , Santones, Evotimenses hoc malum radices erit e,nsio quo fato Acir galam excrerris, et preo senatu , XI I. viris juratis , atque ipso pr rege Monentio nimis putilari dr indulgenti, perditi quidam homines coκcita a plebe arma s.corripicine, basilicam mtinicipalem Oiliane 9 exarmant, in aliquot cives honestos S, Reis tib amantissimos saevi ne , M. itfratres fletarat , tandem post mrelia facinora iUMm Monenti m proregem irricidant. Me tanti Dcinoris fueερα- batur finis , nisi primores senatus o civitatis
con 'iratione lectissmortim civ rem facta , 'aemmis Iero tra linantem populum repressissent.
356쪽
sena Iss aedia que nterdi Im , missi e Parisiensi, Tot ino , OD Loth magensi seno v judicibiis , qui populo bis, circeUErit. Ilaec ita Lurbe is de mi serrimo urbis hujus statu , in Chronico suo. Sed non multo post quam detonuerat hic imber, laetissiliatis sol resplenduit, cum Rex Henricus sententiam Nomoralitii se luenti anno abrogavit, bc Burdigalenses in pristinum, exceptis paucis , statum restituit. Hae fuere insigniores clades, quae principem hanc Aquitaniae Caesarianae dc Regiae urbem affecerunt. Leviores praetereo , uti
Jc illas , quae lue pestilentiali immissa magnum hominum numerum absumpserunt.
Duo non pollum quin addairi: quia dc ipsa in malis numerari possunt. Unum de lupis, qui anno urbem mero meridie intraverunt
357쪽
veriant si ectanteque populo canes devorarunt. Cujus prodigii memoria hodieqtie exstat in nomine vici a lupis istis indito. Alterum Pauli Merulae verbis hoc est : Est in plerisque Aquis aniae locis est hoc δc extra hanc urbem ad paucos passus extra pCrtam D. Eulaliae, & fere in suburbi' ) homin 1M agrum qui nunc Capois nane variante Dia ecto Gather appellanitir. Dete sandi sent scisse eo-νHmqres commercia fugitiniar. Habent&r prolepra infe Is . essent, vel quod interdicta sint iis civitates oppida , incolere cogi ritur fAhrerbia , locaqMe Iemotiora. . Id gnatae Iuni ct iis scia in templis sta iones. credunttir alios insce-νe. Plerrque fabri sunt lignarii edi vietores , alii que artibus mechanicis dediti : laboris patienti Uini. In facie is actionibus illortim qMiddam
paret , qtiud eos contemtrei detestatiuntque reddie obnoxios. Fo amninus sexto Lberali satis forma. Omnitim habitus det os grave olet, tende ingrari quid odoris manat in constantes conloqMeUres. Imcquid si maledictionis perhibet&r geritis, quod ab majoribus in posteros manifestissimis indiciis derivattir. Pareperiores semper in Hem
ne odis quidam mutire , s quid i 'ribe inserari e Gel ab vilissino. Si quis eorum forte ditior, liberi tamen non fiunt haeredes, nisi mobilim' ',
Cum Tolosam transiremus , incidimus in virum juvenem , doctissimum , hiannanissimum, quem laudavi in itinerario : ab illo habui, quod gens haec nuper petierit, tu liceret sibi cum quibus vellet se matrimonio jungere, demonstrarintque apertis venis de sanguine ducto nihil impuritatis sibi in sanguine consistere : id quod de ipsis jactatur. Verisimiliorem causam, quod separati fuerint ab aliis ego hanc puto: quod Gothorum , qui P 6 Aqui-
358쪽
Aquitaniae olim dominabantur , sint reliquis, dc ob tot mala aliis illata superstites huic qua 1 ervituti damnati fuerint. Nec abludit valde
olim vulgit nunc fulget: ubi inter alia de Partamento S
Ed moveamus a ruta ad pulegium, R in in malis hactenus occupati, ad hona reVertamur : videamusque qua fulserit dignitate , dcin quo pretio fuerit habita prae aliis haec urbs jam olim ad praesens usque tempus. Ordiamur inde , unde per historiam ordiri possumus. Subjugata & in provinciam redacta tota Aquitania , hoc Burdigalae a Romanis indultum fuit, ne esset tributaria , sed pristina libertate frueretur , viveretque legibus 8c moribus suis, nec ipsi praescriberentur alia noviter a Romanis : testante hoc Strabone, innuente etiam Plinio , lib. 4. Nar r. histor. his verbis : Aquitanicae sesne Ambi latri , res, Pis Iones , Santones liberi, Bittiriges liἶeri co gno mento Vivisci Aquitanii:bertate cecidit cum sub Gothorum venit imperium, quo de jam dictum , dc dicetur sequenti capite. Sub Gallis tamen &. Anglis eandem , certe qua immunitates a tributis, recepit.
Quin eo sese porrexit haec libertas, ut Senatus ad instar Romani constitutus , coni sules.
359쪽
sulesque creati fuerint annui . Unde & Auλ-nius jactat se consulem in ambabus fuisse urbibus , R O M A & B U R D I G A L A.. Quod facere non quissἡt, nisi Buruigalensis
civitas ad Romanae instar constituta fuisset. Idem Senatum procerum laudat initio carminis de Burdigala, ex quo similiter colligit
Uinetus, Burdigalensem Senatum speciem habuisse aliquam Romani.
Digna praeterea habita fuit ut Augustoruna
statuae in ea conspicerentur e tum quod cum
aliis multis commune habuit uti Amphitheatrale prope eam surgeret aedificium , cum superbo & admirandi operis tutelarium Deo rum templo. Et quamquam multurn imminuebatur libertas ejus sub Gothis , non pOtuit tamen non in hoc servari dignitas ejusdem, quod regia sedes selecta fuit: uti colligere est ex ea Sidoni Epistola , qua scribit se apud Gothorum Regem Burdigalae fuisse. Quali praeeminentia fuit etiam temporibus
Ducum Aquitaniae, quorum rarcem Umbrariam etiamnum superstitem superius laudavi. Carolus magnus inter viginti metropoles
imperii sui, quibus testamento bona in paupe , res eroganda reliquit , Burdigalam quoque habuit. Metropolitana praeterea jam a multis seculis fuit. Qua de appellatione sic sciendum et Urbes tantum esse in quibus nulla nec Episcopi,nec Archiepiscopi sedes. Urbes, civitates, dc metropolitanas in quibus Archiepiscopus residet. Ac postquam Aquitania jam olim in primam dc secundam divisa fuit ab Augusto , ut supra monui, factum indu fuit, ut Avaricum Biturigum, Metropolitana primae Aquitaniae , Burdigala secundae habita fuerit. Quae appellatio primae
360쪽
Aquitaniae peperit titulum primatus Aqu . tantae , 3c inde secutam controversiam inter Archiepiscopum Bituricensem dc Burdigalensem , uter esset primas Aquitaniae, quae jam quatuor secula in curia Romana pendet, nec adhuc dum decisa est. Mentio fit hujus controversiae primo Jc secundo decretalium
libro. Et Clemens quidem V. ante Bertran dus Gothus dictus , exque Archiepiscopo Burdigalenii Pontifex maXimus anno Ilo S. creatus altero Pontificatus sui anno Burdigalensi contra Bituricen siem Primatum ad se ruit: idque optimo irere , inquit in suo Chronico Lurbeus , quidquid Hc.:t Masson H qui etiam hic consulendus. Cum Aquitaniae Anglico teneretur imperio , dc turbis hae regiones ruerent tantum non perpetuis , inita fuit arcta societas inter alis, vicinas urbes , inprimis vero Burgum & Burdigalam , quo se facilius defendere valerent. ullo in foedere primae reservatae fuerunt urbi Burdigalensi, eo usque ut ingruente bello Major dc Jurati Burdigalenses e civium numero aliquos st- legerint, quos reliquis urbibus Jc castris praeficerent. Inde factum ut Burgus, Blavia,
Liburnia, S. AEmiliani, Castillionum , Cadillacum, S. Macarii, Rioncium, filiolae dictae fuerint civitatis Burdigalensis. Quod foedus reex foedere praeeminentia Burdigalae duravit ad extremum usque Anglici imi erit diem.
Exi uum etiam minime fuit quod Γ nil ip-pus Francorum Rex huic urbi concessit )urisdictionem & perium, non solum in urbe& suburbiis, sed etiam circumcirca ad primum lapidem. Rescriptum quo hoc ipsis indultum, Philippina conllitatio vocatur, re
reliuiose adiervatur etiamnum in aerario publico : jus vero illud Baia leuca i vide uberius