장음표시 사용
331쪽
quam hic non staturientis in urbe fuerit aquae sed arte introductae: cum praesertim ea sub initium temporis quo conjinctas societates homines colere incipiebant, primum fuerit invitamentum et ut etiam a fontibus pagos urbibus antiquiores nominatos constet: quod Dd. solent notare cum vocabulum pagani evplicant ad Institutiones Iustinianeas. De hoc fonte nihil reliqui fecit multiplex urbis elegantissimae desolatio. Attamen quia tantopere ab Ausonio celebratus fuit, age versus ejus huc ponam, Sc ex Vineto aliisque quaedam huic rei cognoscendae adferam : sic igitur Ausonius; . memorem Pario contectAm marmore fonte
Euripi fervere freto quanta cinda prostindi
in amne tremorῖquato ruit agmine praecepse largine contenti bissena per ostia etirsim Antimeros po reli non MnqMam exbatium ad Gus. Hunccciperes Rex Mede resis coniungere castris, Flumina consismio qMum de secere meat M. Hujin fontis a naa peregrinas ferre per urbes Untim per cunctas solitus portare Coa penSahe fons ignote orici, sacer, alme, perennis, Vitree, glarece, profMnde, sonore Iirmis, ot ac a.
Salae Arbis genius , medico potabilis haustu , DIU ONA Celtarum lingua fons addite Divis.
Non Aponus portM , vitrea non Dce Nema mPArior aequoreo non plenior amne Timavim.
Ex quibus patet marmoris obtentu opacum fuisse hunc fontem tantaque aquae copia, tam Iargis tubis 8c canalibus , ut erumpens stridorem ediderit ad Euripi morem, conclusum per duodecim ostia emanaise , uti facilius omnium pateret usui, dc tandem ignotum fuisse ortu , sive per accessus subterraneos Sc clandestinos aquam ipsi suffectam esse : Ex qu1squatuor notis , post quam nil aliud superest, possit quis veluti per densiam nebulam
332쪽
videre aliquam illam hujus fontis imaginem. Dolendum erat hunc fontem non solum interiisse, sed Jc nomen perdidisse suum: DU-J O N A enim , antequam ex Lugdunensi manuscripto exemplari emendaret Vine tus, lectum fuit in his verssibus. Hic igitur ita emendavit motus auctoritate scripti libri, tum quod Celticam linguam , qua nomen huic fonti inditum testatur, putet illam esse qua AusonI tempore, h. e. postquam sub Romanorum imperio Romana lingua in has terras illata fuisset, Celtae utebantur. Sed diligentissmus Merula falsum docet fuisse virum optimum in inquirenda Etymologia hujus vocabuli: quum eo capite, quo demonstrat veterem Celtarum linguam hodieque superstitem esse in illa , qua Aremorici Galli dc in adversia insula habitantes , Ds bi Bretoris , Utuntur , hujus etiam Celtici vocnbuli ex Guillelmo Cambdeno Celticam adfert Originei n. Nempe hodieque Dii Britannis Aremoticis notare DEUM, dc Conan fontem. Gratias debet Burdigala viris doctissimis, pro
reddita fonti, qui interierat, Veri nominis veraetvmoloia. Nec igitur putandum cum JO-
ho Sealigero ma is Gallicum Celticum
inquam ) sonare Desona quam Di na. Cui firmando nil faxit nomen urbis Caducorum Drimae C thors hodie o antiquum, quod ex Ptolemaeo est non Δουιω- sed
quod Latini verterunt Duveona : Nec desunt qui hic Divonam agnoscant: vide Merulam c. 8 . Nam 3c incerta lectio hujus nominis N ut maxime haec sit certa,incerta ejus derivatio quae in nostri Auson I versibus dilucida addi- dc ex lingua Britonum Aremorica comdissime explicatur. Fecerat olim distracti quam nominis
333쪽
Ausonii fontem fuisse illuna,qui est pro u Amphitheatri reliquias , O DEI Ara dictum,
cujus aqua ad lavandas vestes GC perficienda Coria usurpatur, sed recte huic a Vineto responsum, Ausonii fontem non eXtra moenia sed in media fuisse urbe. Ignotum ortu Uocat hunc fontem , quia magis subterraneis ductibus e longinquo adveniebat, dc raro opere supra terram: quamquam 3c hoc adfuerar. Inventa enim fuere aquaeductus vestigia in sabuleto extra portam D. Iulia in anno
forte fortuna a Veneto de ambulanter unde etiam vicinam moletrinam nomen accepissis sagaciter odoratur , is motitius des lares: Arcus enim vocarunt hos aquaeductus quia ex arcubus constitere. Observata fuere amplius vestigia ductus hujus continuati ad perpendiculum
versus urbem in eadem ista vallecula a Uineto, ut refert in i Inrit'. n. 63. Qiura & octennio ante cum fundamenta jaceretur propugnaculi
prope portam D. Eulaliae aedificandi, canalem structilem affabreque factum dc antique artificio quadrangula forma repertum idem Min Bnrdigala Ausonii, Sc in Antiquitatib. Burdigalae refert. Novissime refert Lurbeus, sive quis auctor est alius discursus de antiquitatibus montis Iudaici anno I9q9. ab mercenariis
Domini Langit Consiliarii regii in partam.
Burdig. cum fodi puteum curaret, inventum fuisse canalcm plumbeum crassite hominis , repletum aqua clara & fluente : qui . Sc ipse videtur reliquus a ductu aquae hujus fon
Summat videtur fons fuisse plurium ortuum, aqHas, inquam, ex pluribus scaturiginibus huc δc edito dc depresso sub terram opere
deductas. Id quod 1 bliti fuere facere prudentes antiqui, qui sciebant ad perpendiculum aquam deducendam, ut sana dc bona habe-O 6 retur.
334쪽
retur. Ductuum hujusmodi vestigia videmus 3c prope Nemausum, Blaesios Lugduni, Pictavium , Santonium , pluribusque locis.
Astut ne in solis fluviis fontibusque occurpati verba unde etiam auferant, non tacem
dum est rerram Zc aera proximum satis benignum esse huic urbi. Quamquam enim frugum proventus non is est in vicinia , qui laudari valde mereatur , huic tamen defectui , sin ita nominandus est , optime consulitur per flumen vicinum. Caeterum ex quadrupedum generibus quod usui dc esui humano inserviat nullum fere invenetis quod desideretur. Volatilibus etiam abundat: gallinis Numidicis, caponibus, perdicibus, turdis, turturibus , merulis dc id genus pluribus quae enumerare longum esset. Nec longe adeo hinc absunt loca de quis vir magnus & magno Regi meritissimo suo in deliciis, 1 ub ficto nomine in haec verba scribit: Nam vas a' qtioe in Aquitania loca ne incolis quidem
frent vaccia, vel in ara e pinetis frequentibus h cco frinuquepretiosis. ibus catervati L provolantibus tit aeri illa plaga tant&ndem debeat quantum de juso telluris osscio arena sub--xit. Turdos inprimis laudo quos istic oppido pingues, clunesque cereas Opimatos esitare est, hujusque tandem generis ut mereantur praeconium Martialis, qui ita de iis libro IJ. Inter aves turdus, si quis me iudice certet, In er qMadrupedes gloria prima lepus. Suo etiam merito obtinuere ut Musa Au seniana ipsos cantarit : quorum viginti praecipiti volatu laqueis illati captique dono missi Hesperio ab Ausonio fuere: quo de lege Epist. Io. Quis vesci convenit illos, qui extranea
335쪽
legitimo tempore visunt Burdigalam , ut re ostreis Medulicis Solacensiibus ut denuo ad
undas revertar quae perinde Musa Auiniana praeclaro ditat elogio, breviter quidem Ep. 7. duobus versibus initialibus: O strea Baianis certantia, qua Umedulorum Dulcibus in stagnis resui maris opimae. Tum vero diffusius Epistola XIII. Qua in confert inter se varii generis ostrea , omnibus
vero praefert, - qssae Mentortim IEncat sceanus,quae Burdigalen sis nomen que ad Caesareas tulit admisatio mensa . Haec inter cunctora palmam mertiere priorem
Omnibi ex longo cedentibus : sa cis optimi Vi=ejis is niυei dulcique tenerrima Deco ruissent aqMoreum tenui sale tincta saporem . Cui non, qui ostrea unquam gustavit, mO-veat salinam tam elegans 3c proba descriptio pDe me fatebor: Nunquam ante nisi condita aut si recentia frixa comederam, dc cum fastidio Burdigalae ut etiam Rupellae ante adspectabam replentes se iis crudis , inprimis matutino tempore dc nondum jentatos. Ast cum legissem hoc AusonI praeconium doctissimus Poeta persuadebat mihi uti vescerer iisdem ad eundem modum. Iratus tari dem fui pertinaci meo fastidio , quod me de fraudaverat tam opimis deliciis per tot dies. Secus potuissem cum Milone jocari. Istum Massiliae ubi exulabat accepisset orationem Ciceronis qua defendebatur , sed aliam quam recitarat pro rostris longeque meliorem Sc vehementiorem e Bene se hahere,rescripsisse Ciceroni traditur,quod non uti
eam post scripserat sic & antea dixisset: se cus enim se non vesci tam bonis dc sapidis
336쪽
multis . . Ego inquam potuissem me solari qui propter morbum amicissimi mei Coleri fidi Achatis in hoc itinere cum meis subsistere ad XV. dies cogebar,& dicere : Bene habet quod scaeva sors hanc mihi remeliginem objicit: secus. enim non vesceret tam bonis & Lapidis ostreis. in Sc ejus pretii habitae fuerunt,
ut vivaria ipsis Burdigalae olim fecerint. Sidon. olim in Italia γ Plin lib. 9. Causi a bonitatis earum videtur esse aqua dulcis, quae Opimiores eas reddere putatur. Vinet. ad Epi-
sol fusion. I 3. Plinius sic de iis scribit, Gaudent dulcibus aquiis O tibi psirimi infucine
Haec de commoditatibus qiuibusdam , in pri-
nais qua victum retuli, non omnibus. NEC enim omnes referre ejus est qui pauculos vix dies eam inhabitavit. 'Minimum oporteat te totum anni orbem istic exigere , ut quae quoque tempore inventu sint recen
Mantis ae loco huic capiti addo adversa in
Garumnae ripam collibus. adsurgere amoenissimis , vestitam omni arborum genere , ac inprimis vite. inii sunt, ut putat Vinetus , CX quo hoc transcribo , quae
juga frondea dixit Ausonius in Burdigala et Ver Angum brumaeqMe breves , juga frondea si Drent. In iis collibus clivus est in urbem Sc meridiem obversus , pervetusto cta pressino luco, qui nunc vix est I. jugerum,olim longe majormit inprimis visendus. Cupremus enim arbor in Gallia satis rara est : Quamobrem hoc te cupresseto valde jactant Burdigalenses. Qitin jam inde antiquinis duravit hic mos usque ad nostra tempora, ut quicumque Bur digala vinum asportaturi sunt, solvere amea
337쪽
ipsis non liceat quam cupressinum ramum a magistratu acceperint : pro quo pendit quaelibet navis drachmae duas septimas par tes. Hactenus Vinetus. Addo ego pulchrum ibi esse ambulacrum, eoque cum sudum est saepe exspatiari illos, qui spatiis conficiendis
delectamur. Nec praetereundum, aream ludi, quibale mado dicitur, esse extra urbem , proxime fossissem dc arcem Tropei tam , a latere Medulico , in suburbio aux ChariretiY elegantissimo : ubi in proximo habitant Hollandi qui cerevisiam Optime coquunt eamque desiderantibus vendunt convictoresque exteros tolerabili pretio menstruo recipiunt.
Unt Burdigalae duae Ecclesiae collegiatae, M quarum una est metropolitana et X II. pa-roecioe: octo coenobia monachorum unum Sacrarum virginum & collegium Iesultarum, institutum anno CII. II. Lxxxi cura & liberalitate Fr. Baulonii Senatoris Burdigalensis. Templa elegantiora sunt DIUI Andreae, δίS. Michaelis: illud tribus turribus, hoc una sed eminentiore insigne. Illud laquearibus lapideis obductum, nullisque columnis fultlim. Exeunti ex choro ad dextram picturam videbis resurrectionis Dominicae, ubi Christus aquilae insidens coelo vehitur. Aiunt fuisse antea Ganymedis, sed mutatam. Mihi id non fit verisimile propter alteram picturam Purgatoris
338쪽
huic simillimam. In medio templi marmor visitur, cui olim distichon Graecum inscriptum de Lucilla gemellipara . Vicinum huic templo est Nos comion, in cujus introitu exstat monimentum liberalitatis domini Candalare vocatur ibi Frans οὐ Mossietir de Foiae d candale, captat de Buchs , Eve qued 'commendetie de ι' ordre is milice de S. E prie. Quingentes annuas libras testamento reliquit
rum aliorum liberalitas ibidem laudatur in tabulis parieti adfixis. In templo hujus No- socomit medium chori locum Obtinet epitaphium Boerii , cujus inscriptionem sevo candelarum id Zc penus aliis maculatam legere
non potui. In pariete monimentum est Stephani& Petri Burgiorum : quorum posterior vivus hoc tetrastichon cineribus suis dedi
t Monfrere je te prie Luisse les en repor. Coemiterium inprimis visu dignum est S. Severini extra portam prope Amphivtheatrum, cum ideo , quod antiquius reliquis, tum quod ibi visuntur cavi lapides sepulchris impositi, in quibus secundum Lunae incrementum aqua augescit & minuitur. Multi hic Equites quos sub Car Magno conspiratio extinxerat humati. Legatur tabella in templosispensa sic incipiens : In mundo o sunt cac
Arx fuit olim Burdigalae nomine Umbra ria, Regia antiquorum Aquitaniae Ducum.
Vocabulum suum inde habuit quod Aqui&lio dc aliis arboribus umbram facientibus undique circumdata erat. Ipsa arx restavadhuc
339쪽
adhuc nomenque priscum servat, etsi istam arborum umbram propterea quod aedificia in ipsarum locum posita fuere, perdiderit, dc jam sedes est Partamenti Regii: quo de inferius
loquar. Duas alias arces seu castella anno Ig q. excitavit Carolus VII. Francorum Rex,uti hoc veluti gemino freno coerceret urbem ne deinnuo descisceret, ut aliquoties ante fecerar,
ad Anglos. Alteram ad occidentem, in loco palustri r ad angulum urbis Medulicum in Garumnae ripa alteram. Quae ad Occidentem aedificabatur nomen habebat Castellum Fari, sive Chaseare de Ha : eratque vicina AEdi D. Andreae. Arx fortissima : Extrinsecus tuta praeter crassissimos muros dc propugnacula, paludibus circum sesie diffundentibus. Nunc temporis maximam partem inprimis urbem versus selo aequata,unicam adhuc eamque quadrangulam dc crassam ostentat turrem. Pauci sunt anni , dc crediderim octo praeter propter, cum hoc fatum huic urbi ingruit. Caussa in vulgus notissima, nec hic memo
Quae ad Garumnam posita est Τ R O B EI-T A vocatur, quae etiamnum restat. Habetur istic statum praesidium Iso. militum. In area arcis aliquot tormenta majora collocata visiuntur. Versus Garumnam est atrium in
quo Mareschalli d' Ornano vita Gallice intrabibus descripta. Imagines Pontificum Romanorum & Regum Galliae cingunt atrium. Ipse Ornanus in contiguo cubiculo poplitibus flexis B. Virginem adorans pictus
conspicitur. Tapetes Jc omnia Ornamenta , cum istic essemus, remota erant. Nec visebatur amplius pinacotheca Domini d'Ornano , quam pulcherrimis rarissimisque rebus re-
ferctam fuisse audiebamus , sed tum nescio distra
340쪽
distractam an translatam. In hac arce inventum fuit marmor istud in quo restat nomen viviscum.
Tribus his arcibus recte coniungi potest Podium Paulini. .ssides inquam ad arcis instar arcem appellat Vinetus ad Auson. p fessearm. 2 o. in medio Ausonianae Burdigalae: Septentrionali muro aedificatae, hoc nomine jam olim centa. Podium i appellari indubio coeperunt ideo, quod in editione urbis loco sitae instar fuere podii theatralis , , unde ita ipsam urbem veluti in theatrum prospecta,
erat. Podia enim erant projecta sive rinoenia excelsitora , unde commodius quae in theatro gerebantur arbitrari licebat. Vitruv. Id. S. c. 7. Juvenal. St. t. a. Sava. ad Sidon. Ab. 8
Et st. 9. ii r ibid. ad carm. XXIlI pag. Io Paullinorum familia, princeps omnium Aqui tanicarum teste Sidonio , pag. y4o. dc FOrzu-Dato , olim has tenuiste creditus , qua de inferius , cum de viris praeclaris ex hac urbe Oriundis, vel qui istic vitam egerunt suam. Tenuerunt has aedes haut ita pridem Candala:
Comites, familii Anglicae & sive anno Isi i I . Anglis Aquitania expulsis Francorum Regh Carolo homagium praestitit. Qua ex familiae ultimus obiit Franciscus Flussas Candala quo de 3c ipso paullo inferius eodem quo de
Paulinis capite. Nunc per conjugem Candaleam fato functam hae aedes uti alia ad illustrissim. Ducem Elipernonium deVenerunt. Ipsum aedificium antiquitatis parum prae se fert, nisi quod incubat antiquis Ausonianae urbis muris , indice etiam Vineto. Visitur in ejus atrio in sinistro pariete teste Vineto Petro Appiano , tam Partholomaeo Amantio,
imago Sedati Rhetoris Burdigalensis: viri, inquam , capillo 3c barba crispa, librum manni tenentis imago cum hac instriptione.