De phthisi pulmunali animadversiones diagnosticae quas ad medicam lauream rite assequendam exhibet Petrus Chiaradia

11쪽

nislu in eminis tempore aramentorum, sive menstrua copiosa aut parca fluant, altiorem adipiscitur gradum. Adnotandum sic venit, istiusmodi Regros eo muis hoc symptomate vexari illico dum stomaehus estis repletur, aut sub progrediente A mificatione Τandem dyspnoe gradus juxta majorem vel minorem ueteritatem, qua tubercula evolvuntur,

modificari solet. In phthisi acuta lanari aut m-lamante, ubi inter brevem temporis lapsum pulmones tuberculis opplentur, prae caeteris phaenom

ni dyspnoea quidem emineti

H Decubitus generatim supinus ab aegris prae diligitur attamen et sub laterali positisne qua inque lubentius jacent. Tantummodo hoc ultimum prohibetur dum aliqua inflammatio pleurae aut pulmonum tuberculosi superaecedat, aut simul aliqua ordiοpathia organica praesto sitio Tussis sub morbi initio peculiarem sequitur sumam atque characterem, ut ab illa, quae in simplici Monebitide sive acuta sive chronica occurrit, recto jure discriminari possit. Ita dum in parencli3mate pia mali huc illuc disseminata atque exudanidulant tubercula, tussis rara et sicca occurrit, quam sensus titillationis a que ardoris in ta me praecedere solet imo et aegrotantes persaepe nullam morbosam in pectore sensationem criminare videntur. IIocillaenomenon molestum usque ad ul-.t----bi exitium interdum persistit, quin in cadaveribus vestigia laesionis alicujus in lavnge ipsa

12쪽

Πoemantur, si ruti ad lectulo, aegromim admonuit Prosessor Clinicus Corneliani. Ingruit tussis sub v spertinis necnon matutinis horis, renutu aut penitus cessat intra diem; si acies atmosphaerici, eissitudinibiis et vel maxime sub hiemali atque vernali tempestate recrudescit, absque causa evanesciqatramen iis post animi orporisque motus veli mens redit. Hujus phaenomen vocurrentis causa intes oculorum irritatione est quaerenda quin necessario alicuius Montanidia praeexistentia admisetatur. Fit vero tum et quando, ut ipsa broncilitis cum consueto symptomatum localium atque generalium adparatu decurrens, momentum occisoriale sistat pro tuberculorum formatione. Hoc in easu dis-Multo ex ipsa tussi eruitur diagnosis, etenim Phaenom in morbosa vicissim oricumulavis attamen, tussis admodum molesta, diutuma, cum anacatarsi mucosa, et levi sebricula vespertina decurrat, nec

non alia phyiae aecedant signa diagnosis eo iaci

lior atque certior fi Verum tamen enumerantur

exempla, ubi tu reula ini nonibus absque tussi sensim sensimque evolaebantur, quia, monentibus Practicis, vel sub fine morbi alicujus acuti, vel sub ebronici decursu contingit, ut ex gr. in lenta emeritide, aut entero mesente itide.

Q Praeter tussim et muta simul attentam me-xnantur considerationem. Haec varia sunt: modo Samguinea, coloris laete rubri, ex larynge, Monchiis, aut Pub nibus promanantia haemophthisis,quo in e .u

13쪽

haemi Huigia est modo essectus progredientis tubesecutorrem evolutioisis, modo autem pluries repetita, in subjectis delicatulis et sub-scropitulosis, ad morbioriginem suam symbolam eonserti Praeter exere ius sanguineos sub phthisi exordiente vix ac ne vix quidem alia sputa observantur: quapropter genera tim loquendo,tussis sine ei aditi Verremtarum etiam si sputa fer a meosa, albida, lavieantia, saporis mucos salini praesto forent, non illico ad judicium

de phthisi proserendum prudens deveniat Medicuset. etenim persaepe ex primitiva atque idio thim Momehitide derivantur ex quo patet, ut illa tamquam erum phthiseo pathognomonica non habeantii me rore vel debilis, vel tremula, vel obfuseata in primo philliseos stadio obvenit, etiamsi nullus ad uir essus morbosus in lamine praesto sit; modo autem est signum suturae, notidis ulcerosae, dummodo alia phaenomen superaccedanti Interdum et vox ipsa nil exhibet ab rinis, etiamsi pubino a tuberculis repleatur. J Aliud phaenomenon in si acis motu observatur. Revera partes superiores illius nunc perisecte immobiles, nimo autem aegre et oblique dilib-

tantur. ΙIoc phaenomenon sublatam aut impersectam

vesicularum pulmonalium permeabilitatem indiea quod nisi praecesserint pulmonum aut pleurae imilammationes tuberculorum evolutioni omnino tria

buendum est. Sed tamen hoc symptoma haud raro desideratur eum sellicet tubercula in textu ellul

14쪽

so pulmonis sparsa cellularum aeqi iam dilatationem haud prohibeant, unde respirati normalis in iis spectione adparet. Alia phaenomen a physica clarissimo Laumieci issimiun et eaunde ab aliis collecta,

tione habentur. . .

M 'mulis G ira multifaria in hiripiente

morbo tribuit phaenomena Quotionumque tu secula cruda, sive separata sive infiitrata, in centro pulmo rum, absque pinitim,rcumambientium laesa permeabilitate,nidulentur, percussumis signa nullius haberi debent momenti quin etiam ex normali pectoris resonantia, huic votomati fidendo, Medicus in erroneum judicium perduceretur. E contra sonus clarus et tympaniticus adparet vel dum parietes th x cicae oaciles admodum. Unduntur, vel diun nomnullis vesiculis a materie tuberculari oppletis, camicta majorem accipiunt acris columnam, ex qua pedetentim dilatantur, atque ela intur, unde modo sere mechanico resonantia ejusdem partis augeri de bet. Hujus legis bioticae plura et in physiologico et in pathologico statu habentur exempla Resonantia pecto is ininor esse solet, dum tubercula infiitrata extensam pulmonum superficiem tenent, aut dum p/x Orma ipsud circa circum tubercula induratu praesertim cum hoc symptoma sub claricolis ani-

advortatur.

h rabbia neehiani amlicritim etiamsi quoad utilitatem percussioni antecedat, attamen inibinisi

15쪽

inmiente ausculinio in vinii iis casibus signa certa nequaquam tribuit, utcumque ad lioc argumentum elucubramdum plures inter neotericos diligenter operam suam dederint; qua de causa et clarissimus Amdra monuit in graves errores incidisse Medicos qui nimiam auscultationi dignitatem in hoc morbo tria inti Generatim revisatio vesicularis Varias praesesert modificationes; modo enim, si excipias levem et temporariam quamdam asperitatem, nil abnormis auri exhibet; inodo debilior, modo sistior respiratio puerilis), modo roncho aliquo concomitatur. Harum mutationum causa in sequentibus haeret. Si iube cula rara et varia huc et illuc inter textum puta

natem alioquin sanum habeantur, murmuris vesic

laxis integritatem haud perturbari unicuique clare innotescit hoc in eas autem phaenomen lancti nati jam exposita ad tutius iudicium perducunt. η Evanai vesicularis quoad intensitatem im--uuta, dummodo Hreumscripta sit, est aliud inter

physica symptomata praestantissimum etenim siquaquaversum sub auscultatione respirati peripherica debilior evaderet, incontine Medicus de tuberculorum existentia iudicaret Verum si aliquod discrimen inter unum alterumve thoracis latus in vesiculari expansione inveniretur, et praesertim sub claviculis, tunc probabiliter hoc symptoma cum aliqua iube

culari secretisne nexum tenere potest. Sed nec ex

hoe sy 'omate singillatim considerato diagnostin

eruentam esse puto namque praeter tubercula, alia

16쪽

eorpora, ut ex gr. in litotis, vepamatis, est, intriuisitum dissiciliorem reddere valent. j Interdum et res iratiotuerilis sub claviculis phthisicorum per 'itur, modo simplex, modo aliquo roncho comitata, quod 1 toma evin altius partis laesa permeabilitate congruit Observatur in pneumonitide, in seviretide, et tandem duin tuberieula insititata in partibus posterioribus pulmoniim colliguntur, aut etiam bronchia majora circumambiunt, eodemque tempore pulmoirum peripherianulu lius plane conditionis, Misae sedes sit in vero ex hoc symptomate aliquid certi eruatur, oportet, ut alias dixi, integrum morbi adparatum perpendere.

t Maioris requentiae atque ponde is habentur

fremitus, qui sub respirationis actu eontingunt, u Quinque etiam ex his pariun certitudinis, in primo saltem morbi stadio obtinues constet Monente autem clarissimo Foumet, dum tubercula in pulmoni ius nidulantur, et vel maximo iii upiente morbo, in subclaviculari region strepitus quidam peculi vis, quem laudatus auctor, clium subervitiantem nuneupavit, tubi Laennechiani et persentitur, nium inuri illo, qui sub corii ilexione praesto si comparandus Dependet hoc phaenomenon partim ex inaequali micularum dilatatione in cellulis nidulante,

et partim ex mutuo aeris cum inueo tenaci confictu, cujus causa in tuberculorum praesentia est quaerenda. Revera ex his aliqua congestio in vesiculis pubinonalibus determinatur, atque exinde sustinetur,

17쪽

ex qua majori vas in activitate secretionis sinetis celerior evaditimisce in casibus tussis cum excreatuinite O decurriti Tanta, ad illitis mentem, Me pha nometum dignitate posset, ut ab ejus praesentia di

gnosis tuberculoseos tutissima proferatur attamen

laudes magis elatae ac deceat, quoad enarrati sumi malis pretium, mihi viderentur; namque hyperba mi pulmonalis simplex per aliquod tempus in superioribus lotalis durare potest, quin tubercula nece sario evolvantur quapropter lubenter ex simplici hoc vmplomate ad dissicillimum incipientis tubericuloseos judicium non devenirem Eaedem observationes pro eaeteris ronchis, puta mucoso, sibilanti, sonoro, aliisque valent, qui in simplici bronchitide lenta haud ram praesis fiunt quin etiam illis in e

albus, ubi bronchitis phthisim praededit, eo dissei

lius judicium habetur. Miraetex enaurata symptomati localia, rati nalia, sensibilia, alia non minus spernenda in eo ditione aegri generali ossenduntur Dolares igitur per membra sugaces, rheumathicis similes, sub aeris motationibus obveniunt; cordis palpitationes desuper accedunt pulsus ad vespera fiunt celores, durius- euli, contracti, cum sensu modo ardoris, modo b-ripilationis pervagantis cutis semper olet post prandium , et genae simul circumscript tanguntur

res ore.

Ex hac phaei minorum 1 romo phthiseosa hercularis evolutio judicatur, exceptis solummodo

18쪽

aliqudiu modificati uiania, quae ex praxi magis quain

Alierum morbi findium peculiaris serma sympi maiie excipit. Et rinprimis recordari oportet subhoe stadio pluribus inutationi s tubercula ipsa, ne non textum pulmonalem obnoxium fieri. Namque, stetiti diximus, tubercula emollititur, dilatantur, ius stantiam spissam, granulosam convertuntur; pulmonalis textus sub diuturna illa compressione congestionibus, atque insammationibus corripitur. Ex his nova se prodelint phaenomena a primo stadio dixe

sa, quae consueto ordine enumerabimus:

Hin Plautionis aegiones non sim admodum transito tae, aut desiderantur, sicuti in primo phthia

seos tubercularis stadio contingit etenim sub progredientibus aerumnis, et continuante tuberculi, rumemollitione, ob actis dissiciliorem aut impeditum in vesiculas pulmonales ingressum, denique ob recusexentes et circumsc iptas urae aut puli num i sammationes, respirationis munus continue omniaque sub respectu laeditur. Respiratio itaque in hoc stadio se ex laboriosa, citata, frequens, brevis aut Oiqua cernitur; et una simul sensus ponde is in ea parte thoracis evolvitur, ubi vitium insidet Muttia saria haec laesae respirationis genera a sariis ea

,sis dependere solenti ita obliquitas vasculamim tuu gori, plastica aut serosae exsudationi denique tu-

hereulis influatis atque emollitis est ullatenda; quae omnia sub Diniaeos decursi suo inridem excipiunt.

19쪽

b Deeubitus in alterutro latere valdopere disibenis redditur, attamen persaepe aegri in illa de-bunt parte, in qua vel inama tubercularis totum obruit pulmonem, vel ubi jam exitus insammationis Deum balinerunt, puta aliquod pidinonis aut pleurao

exsudatum.

Nec minores varietates in ipsa tuasi obse se iuri Haec se piens et molesta, vel osve an Meatarii, vel eum excreatu pareo et mucoso, uti in levi bronchitide, videre est. Cujus rei nequaquam mirabitur qui emollitionem tuberculorum aut non ex integro evolutam, unde vomicarum communia tionem eum Monchiis non efformauun esse, eodemque tempore brimebitidem una simul decurrentem cogitave it Aliis in casibus tussis sat molesta ho is solummodo matutinis atque vespertinis aegrum torquet, imo et insultus ipsius tussis eonvulsivae aemulans Adnotatum quoque suit, quod dum vomicae jam efformatae liberum cum branchiis tenent hi tum, tussis larissima decurrit, ita ut aegri absquo nisu sputa ejicere valeant. Tandem exempla non desunt, in quibus tubercula non solum eruda sed insiluat atque emollita pulminibus haerebant, quisiunquam tussis praesto fiereti Hoc tantummodo evenit eo in casu, ubi sub decursu aut sub alius morbi terminatione, ex gr. mesente itidis, aut interitidis, aut lentae phlebitidis, processus incipit tubercularis in pulmonibus phthisis latens , vel etiam dum nul

20쪽

si excipias hoc inimum, timis adest cum sensu ardoris juxta siem Mevi sum, aut cum dolore mox obtuso, mox punctorio, lancinante ad pectoris is

teras

4 Simul uni tussi etiam Mita varia quoad physicos atque haemicos characteres eliciuntur. Sed diuisite atque incertum huc usque judicium ex illis exuitur, eo magis quod ab initis usque ad finem

excreatus nonnisi mucosi videntur, vel etiamsi quoad formam ad purulentam accedant, Hi tamen censes in alamiel Michiud chronica, aut in cataseisis pituitosis obveniunt aliis ex parte nec Aaemica pericula aliquam exhibent utilitatem ubi enim inter ingentem muci eviam aliquae puris molieulae in natent, insufficiens ita tentaminibus suis reddituri Quapropter quum neque acida neque alchalia erit Haediagnostica commodanda exhibeant, ita proce suum chaemicorum descripti inem, quoinodo in pluribus Chaemiae scriptoribus existit, vel maxime inlio iis brevi tentamine exponere inopportunum ducerem. Igitur excreatus varias Arma atque colores praeseserunt modo enim spumosa, visqida, ab ianui ciun qu remixti ad instar; modo muco denso sub-ssavo, aut sub iride scatent; modo est vera pituita modo quoad odorem, colorem atques iam globularem puri Meedunt; denique corposeulis consistentiae easeosae, odoris graveolentis, in unum redactis veluti semina ovetae longius et cum tum quae quantitate in pultem remiatae adparent