D. Magni Ausonii Burdigalensis Opera

221쪽

rpis AUSONII

Percurrente dabitur nostris quoque purpura lasse Quis mihi tum non dictus erit memorabo quietos Agricolas: legumque catos, sandique potentes, Praesidium sublime reis; quos curia summos Municipum vidit proceres, propriumque senatum rQuos praetextati celebris secundia ludi Contulit ad veteris praeconia quintiliani. Quique suas rexere urbes, purumque tribunal Sanguine, & innocuat illustravere secures; Aut italum populos, aquilonigenasque Britannos praesecturarum titulo tenuere secundo: Quique caput rerum Romam, populumque, patresque Tantum non primo rexit sub nomine; quamvis Praesuerit primis, sestinat solvere tandem Errorem, sortuna, tuum, libataque suppleus Praemia jam, veri fastigia reddet honoris Nobilibus repetenda nepotibus. Et modo coeptum Detexatur opus: dilata & laude virorum, Dicamus laeto per rura virentia traitii Felicem iluvium, Rhenique secremus in undis. Caeruleos nunc, Rhene, sinus, hyaloque virentem Pande peplum, spatiumque novi metare fluenti, Fraternis cumulandus aquis. nec praemia in undis

Sola, sed Augustae veniens quod moenibus urbis Spectavit junctos natique patrisque triumpbovi Bostibus exactis Nictum super, & Lupodunum, Ei sontem Latiis ignotum annalibus Ilistri. Raec prostigati venit modo lautea belli: Mox alias aliasque seret. vos pergite juncti, Et mare purpureum gemino propellite traiis.

222쪽

Neii vereare minor, pulcherr me Rhene, viderii

Invidiae nil hospes habet. potiere perenni

Nomine. tu fratrem, famae securus, adopta. d3o

Dives aquis, dives Nymphis, largitor utrique

Alveus extendet geminis divortia ripis, Communesque vias diversa per ostia fundet. Accedent vires, quas Francia, qua ne Chamaves, Germanique tremant: tunc verus habebere limes. 3 sAccedet tanto geminum tibi nomen ab amni. Cumque unus de fonte fluas, dicere bicornis.Ηaec ego. vivisCA ducens ab origine gentem, Belgarum hospitiis nunc per nova laedera notus, Ausonius, nomen Latium, patriaque, domoque Ado Gallorum extremos inter . celsamque Pyrenen, Temperat ingenuos qua laeta Aquitania mores,

Audax ex gua fide concino. sas mihi sacrum Perstrinxisse amnem tenui libamine Musae. Nee laudem affecto. veniam peto. sunt tibi mulli, sAlme amnis, sacros qu sollicitare fluores Aonidum totamque solent haurire Aganippen. Ast ego . quanta mei dederit se vena liquoris, Burdigalam cum me in patriam . nidumque senectae Augustus pater. & natus, mea maxima cura, as Fascibus Ausoniis decoratum & honore curuli Miti ni . emeritae post tempora disciplinae, Latius Arctoi praeconia persequar amnis. Addam urbes. tacito quas subterlaberis alveo iNoeniaque antiquis te prospectantia muris. di di Addam . praesidiis dubiarum condita rerum .ded modo secutis non castra, sed horrea Belgis.

223쪽

Addam felices ripa ex utraque colonos, Teque inter medios hominumque boumque labores Stringentem ripas, & pinguia culta secantem. 6: Non tibi se Liger anteferet, non Axona praeceps; Matrona non, Gallos, Belgasque intersita fines; Santonico refluus non ipse Carantonus aestu.Concedes gelido Durani de monte volutus Amnis: & auri fetum postponet Gallia Tarnere dcs Insenumque ruens per saxa rotantia late In mare purpureum, dominae tamen ante Mosellae Numine adorato, Tarbellicus ibit Aturrus Corniger externas celebrande Mosella per oras . Nec solis celebrande locis, ubi sonte supremo clyci Exseris auratum taurinae frontis honorem: Quaque trahis placidos sinuosa per arva meatus et Vel qua Germanis sub portubus ostia solvis: Si quis honos tenui volet aspirare Camoenae,

Perdete si quis in his dignabitur otia Musis, rs

Ibis in ora hominum , laetoque fovebere cantu. Te sontes, vivique lacus, te caerula noscent

Flumina; te veteres pagorum gloria luci r Druna, te sparsis incerta Druentia Epis, Alpinique colent fluvii, duplicemque per urbem s qui meat & Dextrae Rhodanus dat nomina ripae. Te stagnis ego caeruleis, magnumque sonoris Amnibus, aequoreae te commendabo Garumstati

224쪽

AUSONIUS S=mmacho S. I ATERAT inter nugarum meas libellus ignobilis rutinamque latuisset, neque indicio suo , tanquam sorex, periret. Hunc ego cum , velut gallinaceus Euclionis, situ chartei pulveris eruissem , excusesum relegi: atque ut avidus foenerator, improbum nummum malui occupare , quam condere. Dein cogitans mecum, non illud Catullianum, . Cui dono lepidum novum Ebellum e sed vos roetapor, & verius ,

Cui dono illepidum , rudem libellimeaeon diu quaesivi. Tu enim occurristi: quem ego si mihi potestas sit ex omnibus deligendi unum, semper elegerim. Misi itaque ad te frivola gerris Siculis vaniora et ut cum agis nihil, haec legas: &ne nihil agas, defendas. Igitur iste nugator libellus , jam diu secreta quidem, sed vulgi lectione

laceratus, perveniet tandem in manus tuas. Quem tu aut ut .Esculapius, redintegrabis ad vitam: aut, ut Plato, juvante Vulcano, liberabis infamia, si pe venire non debet ad famam. Fuit autem ineptiolae hujus ista materia. In expeditione, quod tempus, ut seis, licentiae militaris est, super mensam meam

facta est invitatio, non illa de Rubrii convivio, ut

225쪽

is Graeco more biberetur; sed illa de Flacci ecloga, in qua propter mediam noctem, & novam lunam,& Murenae auguratum , ternos ter cyathos attoni tus petit vates. Hunc locum de ternario numero

illico nostra illa poetica scabies coepit ex scalpere et cujus morbi quoniam facile contagium est , utinam ad te quoque prurigo commigret: & fuco tuae emenis dationis adjecto, impingas spongiam, quae imperscctum opus equi male spumantis absolvat. Ac ne me nescias gloriosum, coeptos inter prandendum versiculos ante coenae tempus absolvi: hoc est, dum bibo, & paulo ante quam biberem. Sit ergo examen pro materia & tempore. Sed tu quoque hoe

ipsum paulo hilarior & dilutior lege; namque injurium est de poeta male sobrio lectorem abstemium judicare. Neque me fallit, fore aliquem, qui

hunc jocum nostrum acutis naribus, & caperata fronte condemnet: negetque, me omnia, quae ad ter narium & novenarium numeros pertinent, attigiose. Quem ego verum dicere fatebor; iuste, negabo.Quippe si bonus est, quae omisi, non oblita mihi, sed praeterita existimet. Dehinc qualiscunque est, co- .gitet secum , quam multa de his non reperisset, si ipse quaesisset. Sciat etiam me nec omnibus erutis usum,& quibusdam oblatis abusum. Quam multa enim de ternario sciens neglexit tempora, & personas, genera, & gradus, novem naturalia metra eum trimetris , totam grammaticam , & musicam, librosque medicinae, ter maximum Hermen, & amam

torem primum philosophiae, Varronisque numeros,

226쪽

E D F L L I A. is r& quidquid profanum vulgus non ignorat. Po

stremo, quod facile est, cum ipse multa invenerit, comparet se atque me , occupatum cum otioso , pransum cum abstemio, iocum & ludum meum, diligentiam & calumniam suam. Alius enim alio plura invenire potest: nemo omnia. Quod si alicui& obseurus videbor: apud eum me sic tuebere. Primum ejusmodi epyllia nisi vel obscura sint, nihil futura: deinde numerorum naturam non esse scir-pum , ut sane nodo sint. Postremo si etiam tibi obscurus fuero , cui nihil neque non lectium est, neque non intellectum: tum vero ego beatus , quod affectavi, assequar, me ut requiras, me desideres , de me cogites. Vale.

XI. G phus Tmarii numeri. Tra bibe, vel totiens ternos; sc mystica lex est. Vel tria potanti, vel ter tria multiplicanti,

Imparibus novies ternis contexere coebum.

Juris idem tribus est, quod ter tribus, omnia in istis. Forma hominis coepti. plenique exactio parius, s Quique novem novies fati tenet ultima finis. Tres Ope progeniti fratres, tres ordine partae, Vesta, Ceres, & Juno . secus muliebre, sorores. Inde trisulca Jovis sunt sulmina: Cerberus inde: Inde tridens: tfiplexque delenes cum fratribus ovum. Eo Ter nova Nestoreos implevit purpura lasos:

Et totiens terno cornix vivacior aevo.

227쪽

AUSONII

quam novies terni glomerantem secula tractus Vincunt aeripedes ter terno Nestore cervi e Tres quorum aetates superat Phoebeius oscen, Quem novies senior Gangeticus anteit ales, Ales cinnameo radiatus tempora nido. Tergemina est Recate. tria virginis ora Dianare Tres Charites: tria Fata et triplex vox: trina elementa. Tres in Trinacria Si redones; omnia terna :Tres volucres, tres semidete, tres semipuellae: Ter tribus ad palmam jussae certare Camoenis, Ore, manu, flatu: buxo, fide, voce canentes.

Tres sophiae partes: tria punica bella. trimestres Annorum coelique vices: noctisque per umbram 'Tergemini vigiles. ter clara instantis Eoi Signa canit serus deprenso Marte satelles. Et qui conceptus triplicatae vespere noctis, Jussa quater ternis affixit opima tropaeis. Et lyrici vates numero sunt Mnemosynarum, 'Tres solas quondam tenuit quas dextera phoebi et Sed Citheton totiens ternas ex aere sacravit

Relligione patrum, qui sex brevisse timebant. Trina Tventino celebrata trinoctia ludo: Qualis bis genito Thebis Trieterica Baccho. Tres primas Thracum pugnas tribus ordine sellis . Iuniadae patri inferias misere sepulcro. Ille etiam thalapos per trina aenigmata quaerens, Qui bipes, & quadrupes laret, & tripes, omnia solus. Terruit Aoniam volucris, leo. virgo, triformis Sphinx, volucris pennis, pedibus fera, fronte puella. Trina in Tarpejo sulgent consortia templo.

228쪽

Ηumana essiciunt habitacula tergenus artes

Parietibus quae saxa locat, quae culmine tigna . Et quae supremo comit tectoria cultu. sΗine promit quadrantal, & hinc Sicana medimna. Iloc tribus, hoc geminis tribus explicat usus agendi In physicis tria prima. Deus, mundus, data forma.

Tergenus omnigenum , genitor, genitrix, generatum. Per trinas species trigonorum regula currit, so Equitatus . vel crure pari, vel in omnibus impar. Tres coit in partes numerus perfectus: ut idem Congrege ter trino per ter tria dissolvatur.

Tres primus, par, impar habet, mediumque: sed ipse . Ut tres, sic quinque & septem quoque dividit unus, is

Et numero in toto politus sub acumine cent i, Distinguit solidos coebo pergente trientes, requi pares dirimens partes ex impare terno, Et paribus triplex medium: cum quatuor & sex, Bisque quaternorum secernitur omphalos idem. 6 Jus triplex, tabulae quod ter sanxere quaternae, Sacrum, privatum, & populi commune quod usquam est. Interdictorum trinum genus: unde repulsus Vi fuero. aut utrobi suefit, quorumve bonorum,

Triplex libertas, capitisque minuito triplex. sse Trinum dicendi genus est, sublime, modestum, Et tenui filo. triplex quoque forma medendi,

Quoi logos. aut methodos, cuique experientia nomen. Et medicina triplex, servare . cavere. mederi. Tres oratorum cultus, regnata Colosso poseuem Rhodos, Actaeae quem dilexistis Athenae, Et quem de scenis tetrica ad subsellia traxit Ausonius. N

229쪽

Prosa Asiae , in causis numeros imitata chorocum. Orpheos hinc tripodes, quia sunt tria, terra, aqua, stamma. Triplex sideribus positus, distantia, forma. Zi Et modus, se genitrix modulorum musca triplex, M xta libris, secreta astris, vulgata theatris. Martia Roma triplex . equitatu , plebe , senatu.Hoc numero Tribus, & sacro de monte Tribuni. Tres equitum turmar: tria nomina nobiliorum. Sobomina sunt chordis tria: sunt tria nomina mens. Geryones triplex ; triplex compago Chimaerae. Scylla triplex, commissa tribus, cane, virgine, pisce. Gorgones . Rarpyteque, & Erinnyes agmine terno. Et tres fatidicae, nomen commune, Sibyllae: 8 sQuarum tergemini fatalia carmina libri:

Quos ter quinorum servat cultura virorum. Ter bibe. Tres numerus super omnia, ter Deus unu6. Ilic quoque ne ludus numero transcurrat inerti,

Ter decies ternos habeat, deciesque novenos. y XII. Techno Diora. AUSONIUS Pacato Proconsuli.

, cio mihi apud alios pro laboris modulo lau

dem non posse procedere. Quam tamen si tu indulseris, ut ait Afranius in Thaide,

Majorem laudem, quam laborem inνenem.

Quae lecturus es, Monosyllaba sunt, quasi quaedam puncta sermonum: in quibus nullus facundiae lo-

230쪽

eus est, sensuum nulla conceptio, propostio , redditio . concitisio, aliaque sophistica , quae in uno versu esse non possunt: sed cohaerent ita, ut circuli catenarum separati. Et simul ludicrum opusculum texui, ordiri majuscula solitus : sed in tenui labor, at non tenuis gloria, si probantur. Tu facies, ut . sint aliquid. Nam sine te Monosyllaba erunt, vel si quid minus. In quibus ego, quod ad usum pertinet , lusi: quod ad molestiam , laboravi. Libello Technopaegnii nomen dedi: ne aut ludum laboranti , aut artem crederes defuisse ludenti. Vale.AUSONIUS Paulino suo. Misi ad te Technopaegnion, inertis otii mei inuistile opusculum. Versiculi sunt monosyllabis coepti, q& monosy llabis terminati. Nec hic modo stetit scrupea dissicultas, sed accessit ad miseriam cogitandi, Ut idem monosyllabum, quod esset finis extremi versus, principium fieret insequentis. Dic ergo &, o mora, o poenal rem vanam quippe curavi: exigua est, & fastiditur: inconnexa, & implicatur: cum sit aliquid, vel nihili deprehenditur. Laboravi tamen, ut haberet aut historicon quippiam, aut dialecticon. Nam poeticam, vel sophisticam levitatem necessitas observationis exclusit. Ad summam, non est quod mireris: sed paucis literis additis, est cuius miserearis: neque aemulari velis. Et si huc quoque descenderis, majorem molestiam capias, inge-