장음표시 사용
261쪽
DE OFFICI JUDICIS. 249 Loye prohibentur i. infames; can infami cm nam univerSini infames a legitimis ac libus repelluntur; i licet 47. l. ne tamen de oesim nec ipsis portae digni latum alere debent; c. inter . EXCESS. praelat. et L noque amo3, 3 2. c. de dismi. 2. Qui senatu moli sunt propter turpitudinem; l. praetor cit. f. non autem omne 2. et ibi gloss. V. moluis . do Dd. 3. Publice e notorie Xcommunicati c. adprobandum i Gδent et o judic ubi lamen faciendum est discrimen inter excommunicatum toleratum, ei non toleratum; nam si toleratu Sil acta et sententiae ab ipso alae validae sunt Secus, si non it toleratus. Sanch. l. 3. e mair. . 22. N. 32. et 36. cum aliis.
4. Faeminae, et serVi, quia receptum est, ut ossiciis civilibus n0n tangantur; an in famis cit. f. tria e l. praetor g non aulem Cit. Excipiuntur foeminae illustres, ut reginae , principi SSae , comitiSSae etc. vel qua administrationem habent, ut abbatissae Host in umin.
5. Monachi, et religiosi; quia pro Ortuis repulantur; gloss. D. in . Praetor is quod intelligi debet, si absque praelati sui licentia judicis munus in se suscipiat id enim agendo illicile agit, cum n0n
habeat velle, et nolle proprium Acta lamen ejus uni valida , cum ex Se 0lesialis judicialis non sit incapaX in quo ipse a servo dissert, cujus acta invalida sunt, ni Si RSU, quo propter communem er-r0rem et ignorantiam talus jus Supplet desectum l. barbariu 3. P. Misiis practior.
6. Qui carent scientia requisita ad ossicium judicis; nam judicem
non Secundunt animi sui duclum, sed secundum canones, legeS, Sta tuta, itemque rationabiles consuetudines, ac mores locorum judicare p0riel; cap eae liuoris i. ins . de conδang. ii sit in pris . G iis judio igitur horum scientiam habere debet, talem Saltem, quae, ε per consiliari0s, et assess0res juvetur, ad recte judicandum sussiciat. Sohmul rueber Tom. II. Oct
262쪽
ist initi jurisdictionis Per denique a consuetudine. Eius dioisio. et Mod , quibusfuisui jurisdictio.
Morti uim e tum quid i Nous iturordinaria morte conem Vin erium mixtum dentis. 8 Ioui juris lictionem ordii iurium ac Dionis di vi sit ad beneplaciti quirendi ejusdem uiuitii cel ob homine, et a quor i Quando extinguotui mundulum ju-
sic desiniunt. ' su γ olesta de publico introducta, cum nece8Silale juris dicendi et aequitatis latuendae. Verum lino definitio non videtur complecti omnem jurisdictionem nam urisdictio ecclesiastica nono de publico, seu ultiori tale rei p. introducia, sed a Christo celesiae data. El hinc rectius alii cum Olin. r. 5. de just. . . . . eam sic describunt polo3ta alicujus authoritatem, et eminentiam habentis uper alios e munere publico ad eorum regimen, et ubernationem. ddidi eae munere publico distinguatur a potestate Oeconomica, quam habet maritus in uxorem, pater in silium s. , 0- minus in servum, magister in discipulum; nam haec privata solum est, ei non jurisdictio pr0prie dicta.
Divisioue jurisdictionis complures sunt, nam I alia est CCD-δiastica alia politica Prior versatur circa causas ad Dei ullum et spiritualem animarum salutem pertinenles. I Sterior circa CaUSas SaeculareS, e prophanas, et temporalem rei p. gubernalionem proxime reSpicit.
q. Dividitur in jurisdictionum ordinariam, o delegatam. Ordi Naria Si, quae e munere proprio, sive vi suae digni latis, ossicii, Vel magiStratus, quem quis gerit, Xercetur l. morol. f. de jurisd. Istam habent, de quibus it prae . Deloyala est, quae Xereetur none munere proprio, sed praecise ex alterius sive juris , sive hominis commiMione, de qua tit. 29. NPria
263쪽
DL Oppici, JUDlcIS. 2δI3. In iurisdictionem sori interni, et eaeterni quae iterum duplex est; nam alia jurisdictio fori externi est voluntaria , alia contentioδα. Illa non nisi tu volente ; haec etiam in invitos exerceri potest illa etiar in alieno territorio Falide , et plerumque licite exercetur haec non nisi in proprio, Vel si in alieno quandoque
non nisi consentiente judice, et partibus inter se contendentibus. 4. In personalem, et realem, Seu terrilorialem Per3onali cohaeret ossibus personae judicis, cum qua etiam Xlinguitur qualisos jurisdictio reclorum academicorum. Realis est, quae Una cum re V. g. RStro Venit, ea lege, Ut ipsam accipiens quasi in patrimonio habeat, et ad haeredes transmillat qualem in Germania nostra habent mulli comites, barones, nobiles le per Viam investiturae, vel
5. In imperium, et jurisdictionem simplicem Iurisdictio implorest, quae mercenario offici judici imperium , quod ossici Husdom nobili exercetur et dividitur tu imperium merum et mixtum. norum imperium est jurisdictio, quae n0bili judicio, officio, li-lilallim publicam spectante, exercetur. UjUS Se omnino Suni gradus. I. Imperium Mazimum, ad qu0 Specta leges nixersales condere, et in eis dispensare, congregare concilia, ei comitia generalia bellum indicere ac in serre, cauSaS, remoto appellationis remedio, cogn0Scere, imponere tribula, et exigere Vectigalia cudere monetam, et similia sacere, quae regalia appellari solent; Molin. r. 5. b. lj. . . n. I. Imperium majuδ, ad quod pertinet acinorosos allicere p0ena mortis, mutilations S, aut perpetui carceris , inferre mortem civilem per maximam capitis diminutionem, per quam olim et jus civi latis romanae, e libertas amittebatur, et Secundum jus canonicum degradare clericum, eumque Oleslati Saeculari tradere , excommu uicare motu proprio et non ad insta ullam partis lusae Molin. l. it. 2. Imperium magnum quo perline potestas inserendi mediam capitis diminutionem, ter quam jus civitatis amittitur, retenta libertale, ubi olim sui polusias deportaudi in insulam, cui hodie secundum nonnullos aequivalet condemnatio ad triremes; irh de sic judio.
Ordin. n. 3.3. Imperium parvum, quo c0nceditur p0lesias relegandi, subjiciendi lorturae, verberandi flagellis, Sed ei ira mortem vel mutilalionem cujusmodi poena etiam locum habe in foro ecclesiastico Molin. irh. l. it. 4. Imperium minu , quo datur potestas leniter coercendi in .corpore Molin Pirhing. l. citi.
264쪽
Pans V. Tinsccs XXXII. 6. m mutimum . ut si inestas imponendi modi minuiciam pecuniariam: modica inquam nam si gravior mutela Pecuniaria imponatur . qu la perias circumstantias in Pana commutetur i eua corporalis, ob delicium c merita , ejus mulciae impositio ad eum gradum meri imperii peritiae , ad quem pertinereir ua corporalis, qua alimuin imponenda suisset molin. Dc cit.
7. M aestin importum est juri Silicii , quae exercetur nobili of
scilici tulicis , respicidula utilitatem privatam Eliam hoc Bariolus in I. imperium . um Ad in sex gradus distinguli. Primum appellammeritu misimu mazDHGn, ad quem pertinet concedere minoribus:
vetitam aetatis , legitimare illegitimum, jure insaniem restituere sa-mae . et pristi Ilo latui revocare Sententiam , quae transiit in rem judicarim , t alia similia. Haec S0li principi reservata Sunt. Celeri gradus , ut est restituere in integrum , constituere lutores , et curatores etc. etiam inferioribus magistralibus competunt hinc plura non itinei de iis dicere. l x gradibus meri imperii primus de jure competit soli supremo principi , aliqua lamen ex illis etiam inferioribus ducibus ab imperatore conceduntur in laudum Polesialem duobus ultimis gradibus comprehensam quilibet judex ordinarius habe , cum alioquin ine Dsicax ore jurisdictio , si nullam , etiam modicam , coercitionem habere conjunctam; lirhing. de sic ordin. num. 3. Illud autem de utroque imperio , mixto et mero hic advertendum , quod si , alicui a principe generaliter concedatur potestas ct jurisdictio iam civili , quam criminalis , lam meri , quam mi X li imperii , semper lamen intelligantur excepta ea , quae ad primum gradum imperii meri , e mixti pertinent, nisi specialiter exprimantur; Molin. . . it. num . . et alio est quia in generali conce3Ssene non eniunt ea , qua qui non 8Se verisimiliter conceδδu- Suru , Ut dicitur res in generali i. in .
Quaeritur . quo modis acquiratur jurisdictio ordinarias Resp. Tribus modis. i. a principe , cui aequiparatur reSp. SiVe 0pulu , aut magistratus Superiorem non recognoSceDS. 2. a lege , Seu an One . . ex consuetudine legitime praescripta idque vel privativo excluso quocunque aliori et cumulatis , ii locus sit praeventioni. Hi ne illa divisi jurisdictionis in separatam , concurrentem , et communem. Separata, Si , quae in territori , in quo exercetur uni uia laxa c0mpelit , et a conSOrti Suo alium quemcunque excludit. Concurreri , quae pluribus cumulative compeii , ita lamen
ut unuSquisque per se , et nisi ab alio similem jurisdictionem ha -
265쪽
DE OFFici JUDIcis. 53bente praeveniatur, in solidum possit cognoscere e definire causam communis, quae competit cumulative pluribus ut universis , sicque simul , ei complexive , ut unus Sine alter procedere nequeat. Diab. I. quis conStiluere judices ordinarios possit 3 Resp. I. Summus pontifex ; nam ab hoc constituuntur legali , primales , patriarchae , archiepiscopi episcopi, ossiciale sedis , Seu curiae romanae, Vice cancellarius , camerarius , et alii hujusmodici leni generales ordinum religiosorum.
2. Imperator , reges et alii Supremi principes remi , iu- quam nam judex inserior principe , proprio jure ac nomine , Se- cluso privilegio , non potes dare alios magis iratus , et judices Ordinarios ; quia id est singulare privilegium competens s0li principi , ut constalis L . seud. it. 56. Addidi ociuε privilegio ; nam 3. tiam in serioribus principibus inter alia regalia saepst ab imperatore concedi solet , ut in suis terris constituere postin gubernatores , et judices ordinarios. l hinc licet episcopi Germaniae in causis ecclesiasticis alios judices ordinarios , praeter illo . quo canones constitui jubent , vel permittunt, dare nequeant, quia lamen etiam sunt principes imperii , ejusmodi judices dare possunt ex c0ncessione imperatoris ad causas prosarias subditorum suorum laicorum Pirhing. de sic. M. num. 5.
Dub. 2. quinam judices censeantur aliis lege , vel canone Resp. Illi, qui secundum praescriptum legis , vel canonis ab homine publicam potestatem habente , vel ab universitate , seu collegio
I ali es i. vicarius assumptus ab episcopo , vel capitulo Sede Vacante. 2. archidiaconus electus a collegi , seu capitulo. . qui' libet alius ab universi tale , vel collegio , e. g. mercatorum , Opisi eum etc. electus in praesectum ejusdem nam omnes isti jurisdictio-Πem a lege , vel canone habere censentur , quod lex , Vel can0ne0s eligi praecipiat , vel permittat. Est autem inter hos , et alios judices illud discrimen , qu0d etsi ei ipsi jurisdictionem ordinariam habeant , in legrum lamen Sit eloribu , Vel coram ipsis , vel coram superiore judice ordinari l0cic0Πlendereri neque enim per hoc , quod hujusmodi judices a lege, Vel canone dati sint , a superiore judice ordinario loci litigante eximulatur Molin. r. 5. de . et . . . num 4 ius u.
Diab. . an , et quomodo per consuetudinem acquiratur jurisdicti0 Rusp. affirmative , si si legitimae praescripta. alet o C.
266쪽
ris d. llan ut 0 Innuiuile dici Sole , consuetudo urisdictione in ale inseri Proceditque hoc non ianium de jurisdictione simplici , sed etiam
O. quae nil merim , et ni X luna illa perium spectat nain etiam haec per praescriptionem , Sallem inaniel Dorialem , acquiri posSunt , Oilo talia sint , ut alii quoque interdum demandari , seu concedi soleant ii recte adverti Asb. in C. 3 . it. Num. 14 et 5 COVar in re sui. ImS XUSSOr . . . . l. 2. Inun Oid de . et I lom. 5. tr. a. l. . 2. Pirhin re sic jud Ordin. n. 7. Engi hic n. 23.
Colligitur ex . quod translationem 4 de si . o Pal. C. Super quibusdam ii. J V. S. ibi : eae antiqua consuetudine , et . OmneS4. C. yria Scri t. O. NH. qua permillitur praescriptio omnis juris publici , es privali , in quacunque causa, ei perSona. Iali est is uia postquam praescripti semel a jure positivo est introducta, eidem obnoxia Sunt innia , quae Vel ex natura re , Vel ex ejusdem juris dispositione praescribi non prohibentur atqui nec natura rei
nec juris disp0sili prohibe jurisdictionem praescribi , etiam quoadnierunt et mixtum imperium P ergo etc.
Quaeritur . quibus modis mi alii potestas, o jurisdictio judicis Quibus modis mi alii potestas , et officium judicis delegali dictum est lil. 29. an. 4O. SupereSi ergo solum, ut hic dicatur, quibus modis sint alti jurisdicti ordinaria quod quinque maxime modis contingit, . lapsu temp0ris , ad quod data est jurisdictio ordinaria. q. morte ejus , cui data est . . resignatione legitima ossicii. . deposilio nudusdem ab ossicio. . translatione illius Hos lien in umm de sic. ordin. f. et qualiter siniatur etc. irhin ibid. num. 2. qui recte advertit 40 intelligendum quoad personam ordinarii ; nam alioquin jurisdictio ordinaria qu0 ad dignitatem e magistratum , cui anneXaeS , non ex linguitur , Sed cum ipsa dignitate , seu ossicio ad suc-
Dub. i. utrum jurisdictio ordinaria expire , per mortem principis , a quo conceSSa S I Resp. non X spirareri estque h0 Verum
etsi res adhuc integra si , et ordinarius urisdictione illa nondumuli coeperit c legalo 2 de F Dy. in . el quia 6. f. de juriis. Et in hoc distinguitur jurisdictio ordinaria a delegatari quia delegata , re iti tegra , per m0rtem delegantis extinguitur , ut dictum est Iit. 29. n. 48. alio disparitalis est, quia jurisdicti, delegata es l
267쪽
instar mandali , quod in gratiam mandantis fieri soleta cons polius ad delegantem , quam delegatum spectat, neque istum constitui judicem , antequam cauSam sibi de inandalam aggredi coeperil. Aliud os in jurisdictione ordinari. haec enim, quam primum accepta laeSi, tanquam gratia, et jus quoddam adhaeret personae , et hane constituit in lalu , et dignitate judicis, unde sicut gratia facta, lae ipsa etiam morte concedentis persistit. Eaecipitur specialiter vicarius generalis episcopi , qui licet jurisdictionem ordinariam habeat, lamen eam milli per moriem episcopi etiam quoad negotia jam coepta , ex singulari alione ; quia eam non nisi dependenter a tribunali episcopi accepit. Diab. 2. utrum morte Concedentis persistat urisdictio , concessa a principe ad suum beneplacitum Ratio dubitandi 8t, quia eliam gralia principis ab eo concessa ad beneplacitum Suum mori concedentis exspirat. Sed etiamsi hoc Verum Si de gralia principis, contrarium lamen tenendum de jurisdictione Ordinari , et dicendum , eam, etsi ad beneplacitum principis conceSS Sil morte concedentis non X lingui. Ila Sarach. l. 8 mair D. 28. n. 5. et alii ab e cit. Ralio est avor, et utilitas publica, quae in jurisdictione ordinaria conservanda VerSatur. Dub. . an morte superioris Xlinguatur mandalum ab eo datum judici ordinario , vel ossicialia Certum es non XSpirare, quaΠ-do Superior ei mandat aliqua , quae ad ordinarium ejus ossicium
Spectant . . ul subditum Suum e0rrigal etc. hoc enim casu non censetur ei novam jurisdictionem committere , sed excitare tantum jam ante oblentnm.
risu dubium 3 , quando eidem superior commilli aliquid qu0 ad ossicium ipsius ordinarium non perlinei et alio dubitandi est, quia uno revera est jurisdicti delegata. Dissicullas tolli distinctione potest, an scilicet commillatur istud eodem mandato , quo mandatur jurisdictio ordinaria, a disti uelo. Si primum, morte OΠ- cedentis non ex linguitur, Sed poles execulioni mandari cliam post moriem illius; quia tale mandalum censetur esse accessorium uri Silictioni, aut ossicio. Si ecundum, morte concedentis expirat quia Si
jurisdictio delegata, et di Sparata.
268쪽
insit 16 Quaeritur . quod si ossicium judicis et quo luplex Resp. Ossicium judicis, ui illud desinit Ityn sing. G mδl. h. it. n. i. Si Olesias, quae ad dirimendas lites, tollendaque gravamina quomodolibet Secundum aequitatem exercolur, ii per hoc omnium tranquilli-lali privatim, et publico consulatur. Brevius describi potes , qu0d si munus publieum cognoscendi, et definiendi res judici p0stulatas. Κ0ni g. hic n. i. Duplex est nobile, ei mercenarium e prius quidem dupliciter impendi potest, videlicet, vel molli proprio, Vel ad instantiam, Sive implorationem parti S. Ι7Dub. I. quod sit ossicium judicis mercenam 8 Resp. Ita dicitur non a mercede, quae in judice Sordes redolet, sed quia servit aclioni El hinc describitur esse illud, quod actioni civili in judicio pro-pOSilae Subservit, et impenditur, sive quod judex impertitur ad cin- Stantistae ac loris proposita actione petentis, quod sua interest, et ab altero cum quo litigal, miricli jures debetur; lirhing. n. a. hic
Hoc exercere censetur judex I. quando aliquid ex jure triclo, et n0n ex mera aequitate ita judicio praecipit, prohibet, permittit . quando Sententiam sive interlocutoriam, sive definitivam super re in judicium deducta, et alteri stricto jure debila . el hoc procedit n0n
269쪽
D OppI I IUDI Is . 237lanium, quando pronUBlia super re principaliter in iudicium deducta, Sed etiam cum super fructibus, damnis, sumptibus litis, aliisque
judicis dicitur, quod per Se lal, h. e. quod non praeci Se deservit, o alligatur actioni, vel exceptioni prop0silae a litigante , sed a judice sua ulli0ritale, Sive motu proprio, et parte On implorante vel implorante quidem, Sed tamen actionem tricle dictam non habente, exercetur. Et 0 c0ntingit dupliciter, scilice vel adjuvando jus commune, ut si judex parti pauperi ex ossicio depulet adv0catum, pupillo constitua tutorem, litigantibus judicem Specialem etc. vel jus commune impugnando, ut Si concedatur restituli tu in legrum qua rescinditur id, quod de jure alias validum est I9Dub. I. quando judex conseatur exercere ossicium nobile motu proprio Resp. unc, quando judex X mero mei suo, nulla parte implorante, ob 0Iam utilitatem publicam interponit inultiori talem suam qu0 pluribus modi potest contingere. 1. Cum leges seri, in delicta inquirit, facinorosos uni eic,
I. Cum furiosis, pupillis, et aliis miserabilibus personis consti-lui tutores, curatores, advocatos, desen SoreS C. eae litteris . h. it. 3. Quando subditis , etiam nou 0nquerentibus , contra domini Saevitiam providei, ne indebile, et plus aequo vexentur l. illicitas 6. g. polentiore 2 st de ossis praeδid. 4. Quando p0SSeSsiouem, de qua parte contendunt, utrique aufert, et sequestrat, donec cui momentanea possessi adjudicanda sit, Summari cognoscatur; Gail. l. I. ObS. 5. n. 2.5 Quando , terminata per Senientiam ille, ad eXeculionem ejusdem progreditur malth. Stephan Dd. l. 2. I. . . . quia Iala sententia definitiva, judex functus censetur officio Suo mercenario, quod propterea expirat, de Ut ne de expenSi p0Slea pronuntiare valeat L juriae x e l. cum quaerebatur 2. . de re judic. l. terminato 5. c. de ruci et D. XPERS.
Dub. 4 Quando judex exercere possit ossicium nobile ad in- Manlium , sive ad implorationem partis 3 Resp. hoc mullis modis
270쪽
ybs Para IV. Timus XXXII. i. Quando imploraus uullam babel acilliuem, ut si inino sua tacilitate, una eum nemo deciperei, rem improvide studendo laesus tu integrum restitui petii; sit. h. it. et t. hoc edictum minor. Quando imploraus acii0uem proprie dictam n0n habet , ut cuin lius, cui paler alimenta negat, idem Teium judicis implorat; ut sanquam filius agit catur, ei ola:ur l. si nulla i. si . Gudic. b. Quando actionem quidem habet, quia tamen impl0ratio olli- ei iudicis c0mpendiosi0r, el x0pie periculum ni ae expediit , ipsi videtur, maxilli uti ac Via, quam ordinari juris, et pr0pterea P lii, ut judex jubeat adversarium desistere a gravamine Bald. in .
Dub. . an eum inploratur ossicium nobile judicis , opus sile leslati0ne litis Rusp. Certum S I. non esse necessariam , imon locum quidem eidem esse casu, quo non imploratur II icium i dicis adversus aliquem, ut siquis elui ab excommunicatione absolvi ut possit in judicio agere, restitui amau, ut possit postulare etc.
rati est, quia tunc non es adversariu S, cum quo lis Contes letur.
Certum est 2 similiter non habere locum lilis conleSiptionem quando ossicium judicis imploratur adversu perSonam incertam , e. g. contra su rem ignotum , qui imploranti rem suam abstulit; quia in hoc casu ignoratur, cum quo conleStatur lis. Dubium ergo procedit, quando officium judicis imploratur ad-Versus certam personam et tunc diglinguendum est, an ossicium judicis imploretur principaliter, ita ut opus sit plena cognitione causae, an incidenter lanium.
Si primum, litis contes talio necessaria est; quia eo a Su ipsum ossicium judicis imploratum actionis loco succedit cons sicut tu aliis actionibus , ita , et hoc casu os oblatum libellum litis conleslatio cognitioni causae prae milli debet. Si ecundum conlingat, ut cum advocatus pelit ad milli Oxceptionem ante ingressum litis, vel post illum , quam intra debit una templa non proposuit, tunc ilis Oules talione opus non Si quia Vel non requiritur plena causa cognitio, vel sufficit litis conleslatio Sub- SequenS, aut praecedens in neg0lio principali. Ila Gregorius IX. C. in . . tu et nota ibid. lOSS. v. pr a tions.
Quaeritur . quae si obligali judicis Resp. Obligali judicis
St, Ut Sincere, atque secundum jura, et aequi talem judicet. Hinc I cavebit, ne lectatur ira, odio, timore , precibu , Vel amicitia haec enim justitiam, et aequitatem Subvertuni.