Marci Aurelij Severini Synopseos chirurgiæ libri sex

11쪽

ommunia ut etiam is natura india

cetur: quapropter antequam Chia

rurgiae irrcepta, θ' rationes tra-

. mus , operae pretium est, de quia bustam artiis praenotamentis pro- legomena Graeci vocant) principio tractari: sic enim facilior commo- .Horque set ad caetera progressus. Definitio autem ex his prima θ ο fert exponenda, cum duplex e Aristotele auctore , m. a. poster.

c. 9. nominis tum rei: priorem

nos primum proponemus.

Marc.

12쪽

TUMORIBUS

NATURA M.

c li

praeter naturam

qui ab Hippocrate & Ve

teribus Ou Mis Vocatur, Ut

3luribus locis notavit Galenus est constitutio totius corporis, aut aliquarum ejus partium , naturalem quantitatem, cum qualitatis mutatione, excedens, qui si ad tantam magnitudinem attollis tur , ut ab hac actio impediatur, mombus censeri debet, alioqui vel sympto-

ma, Vel pathema duntaxat. . Arabes tumorem praeter naturam

13쪽

Pe Tumoribus et pellant, quum tamen Sm in eam tU-

moris speciem, qui abscessus dicitur, significet: a fleruntque, dUce Avicenna apostema, id est , ut volunt tu

morem Praeter natUram, morbum esse

compositum ex intemperie , mala compositione , & unitatis solutione, servata uniuscujusque horum mor-

borum forma persecta, ita, ut in una eademque parte sensibili tria haec morborum genera reperiantur. Quae descriptio ab Hippocratis & Galeni sententia aliena non est, potissimum quum 1 materia calida tumor ortum

habuerit. P ε . . . P

De Tumorum aeter naturam isterentiis.

Disserunt Maximὰ Tumore p. n.

Magni,

Quantitate, ut si Mediocres, Parvi.

14쪽

Prater Nati ram.

Substantiae modo ut

dicuntur, i Rubri.

rophthalmia Partibus assectis, ut ueri pneumonia c Pleuritis.

nomi- , Pituitosinantur. Melancholici.

' Quoniam Vero , ut ait Galenus, omnium tumorum, qui praeter naturam sunt, Varietas, ex ejus quod influit natura nascitur, ideo pro Varietate materiae tumorem committentis Varia tumorum genera in hac disputa

tione facilioris do trinae gratia st

tuentur.

De Tumorum Materia. Materia bautem tumorum apud Galenum quadruplex est, nempe San- A q gula

15쪽

s Te Tumoribus guis, bilis flava, pituita, & succus melancholicus : ex quibus quatuor vul- gares tumores nempe phlegmone, Erysipelas, cedema, & scirrhus ortu . tur: Ad quos etiam quatuor humo

res aliorum omnium praeter naturam tumorum materiam revocari veteres

medici voluerunt : praeterea, quod eorum cujuspiam quivis tumor semper magis particeps sit: atque ob id praeter analogiam quandam pro humorum naturaliunt numero ; Ar priamarum qualitatum conjunctionibus, tumores omnes ad quatuor capita reduxerunt: quorum vestigiis in istentes tumores insigniores ad eaudem quatuor classes revocabimus. Dr

De Tumorum causis E

cientibus. .

Essiciens tumorum Causa aut

Fluxio est, aut Congestio. Est autem fluxio humorum in corpore motus ad aliquam partem, qua propter eorundem

16쪽

Praeter Naturam.

dem quantitatem, aut qualitatem, aut simul utramque, eos sine sui laesione recipere non potest. Illud vitium Plenitudo, hoc Cacochymia, dicitur

Dependet autem a

Connexione cum recipien

Motu. ne Sole. 'Medicamentis ι - , Ictu vil morsu

tis.

Contusione Distorsione Tensione . . iobstructione λ ac. Flatu. o Tenuitate Humoris. c Aliave ad fluxum propensio-

Altera tumoris ossiciens Causa Congestio est ex Galeni sententia , Con- . A S gem i

17쪽

io De rimoribus gestio vero excrementornm tertiae coctionis in parte aliqua collectio est , propter ipsius facultatis opestricis imbecillitatem, quae major fieri potest accidente facultatis alteratricis

quibus eorum naturam, speciem, statumque praesentem dignoscamus, &tandem suturum eorundem eritum sive conversionem deprehendere possisimus , necessario est disserendum, cum curationis principium ex ipsius morbi naturae cognitione maxime pendeat. Tumores igitur aut in occultis partibus sunt, aut in apertis, &externis. Qui in Occultis oriuntur, ex Perfecta membro m corporis cogni-etione maxime deprehenduntur,de quibus dicere nunc non instituimus. At in apparentibus partibus tumorem esse, eX collatione partis tumentis cum se Cognitis tumorum causis, de Signis

18쪽

Traeter Naturam. II

ipsa , naturali statu , & dispositione praedita, cuique deprehendere prom-

stum est. Species & natura tumoris cognoscitur ex partis tumentis colore calore,

frigore, duritie, mollitie; dolore, tensione, renixu, morsit & fluxionis periodo. Color enim similisessiorescit humoribus, nisi intro recesserint, quisi subalbidus fuerit,pituitam,si nigricans, si1ccum melancolicum si rubrus, sanguinem, si flavus aut subpallidus, bilem flavam, aut humorem aliquem putrescentem,Vel adustum, siubesse indicat : quemadmodum frigus aut pituitam, aut aquosos humores, aut flatus , aut succum melancholicum, aut concretos, & induratos humores. D rities vero cum dolore, phlegmone, sine dolore scirrhum significat. Μω-lities autem sine dolore redematis ta est. Tensio, & renixus mar parte flatus vel humoris r fietionem Ostendunt, sicut mori alio , humoris tumorem commiecentis actimoniam. Α 6 Flu-

19쪽

r: De Tumor ibi Fluxionis etiam Perio IS, & e acerbatio tumoris, ejus materiam , atque adeo naturam & speciem indica bunt. Nam matutino tempore, sicuti& Vere, sanguis,meridie,& aestate, bilis flava,vesperi, quemadmodum & aut mno, succus melancholicus, noctu non minus quam hyeme, pituita mo- Vetur. Ita enim partes diei cum anni partibus, quantum ad humorum motum pertinet, proportionem habere existimant Hippoc. & Galenus. Futurum tumorum otium, aut conversionem, ex ipsorum differentia, ex materiae benignitate aut malitia: renuitate aut crassitie , caliditate , autfrigiditate , & sintilibus qualitatibus, item ex partis affect ae natura, ro bore , & imbecillitate, totiusque cor- poris omnimoda dispositione, maxi- deprehendemus. Hinc enim fit ut

tumor . nisi in principio fieri proh

beantur , vortis modis terminentur.

Alii per Digestionem, resoluto per insensilem transpirationem omnino hu-

20쪽

Praeter maturam. Iῖ

more,qui ad partem affeci am defluxerat. Alii per Suppurationem, quorum materia coquitur, id est , suppuratur;& in capacitatem convenientem abscedit. Alii resoluta tenuiore tantum humoris parte in Scirrhosam dispositionem transeunt. Alii multo adhuc deteriores sunt, in quibus partes a fluxione superantur, & ad tantam i temperiem deveniunt, ut&actio omnino pereat, & ipsae gangraena corri

Alii denique omnium pessimi, qui

maligni dicuntur, repente invadunt ®rediuntur, eorum materia propter malignam aliquam qualitatem ad interiores , & nobiliores partes delata: periculo enim pleni sunt morborum transitus ab ignobilioribus ad partes nobiliores & interiores, quos tumori subita imminutio, & gravescentia symptomata indicabunt. Ad haec tum ad diis , tum ad , plurimum considerare juvat tumorum ipserum tempora, id