Tractatus de beneficiis et censuris ecclesiasticis, ad vsum vtriusque fori. Continens integram materiam methodicè digestam. Auctore Melchiore Pastore ... Cui accessit liber posthumus ejusdem auctoris. De bonis temporalibus ecclesiæ acquirendis & cons

391쪽

copum inita, cap. vltra tit in stirio, cap. qui cum iure, de furi . In crimine ustirarum, cap. ad nostram de jurejilr. In causa incend ij, cap. pessimam s. q. . .expres Se traditur in Concit Trid felicis . cap. 3. de re forna nec obstat cap. dilectorum, de testib. cog quia ibi cum agitaretur ciuilis causa via Abbati cretii lana Canonico deleuata noluit Summus Ponti tex vide legati compellere tu testes per censuras ad deponendum de criminibus utrinque oblectis quorum discutio iunitio ad eos non attinebat cum est et causa omnino diueric separata non quod intenderet generaliter prohibere monitoria in criminalibus j quamuis itis v per constitutionem quae incipit sancti silanus, id prohibeat suis

ossicialibus S Vicariis,liberum tamen relinquit creteris Praesulibus: nec inde timenda est aliqua irregularitas quia modus ille cooperandi ad effusionem humani sanguinis est re-naotus non autem proximus ut requiritur ad contrahendam irregularitatem , glosi . in cap. de caetero de homicid. In prima monitione seu citatione praefigitur terminus ad quid faciendum , vel non faciendum In secunda vcro alius terminus ad diendum Vallegandi causam quare non debeat excommunicari, seu excommunicat tis declarari in tertia ut compareat ad videndtinam audiendtim id excommunicari, successu excommunicatum declarari cedulo nos

decerni: assigi per loca solita Ciuitatis, Bellet in dis .clcric.

tit de fauor clerita can. s. q. n. 22.

Non etiam auctoritate aut tissione ait enim Concilium Trid se C. s. cap. 3. de res orna cauendum esse ne Episcopus ad has literas mouitoria concedendas cujusvis secularis etiam Magistratus auctoritate adducatur, subiungens nefas esse seculari cuilibet Magistratu prohibere Ecclesiastico Iudici nequem excommunicet aut mandate ut latam excommunicationem reuocet sub praetextu quod contenta in decreto huiusmodi non sint obseruata, cum nota ad seculares, sed ad Ecelesiasticos haec cognitio pertineat. Sed nihilominus jamdiu praeualuit apud nos contrarius ustis, ut

late deducit Laurentius Bouchel in Bibliotheca juris Gallici Aa ari

392쪽

o De Beneficiis Ecclesiasticis Lib. III

in verb. monitorie .ad easdem literas naonitori in criminalibus concedendas posse cogi ossiciales Episcoporum per arre stationem temporalium decernit recens ordinatio Regia de anno Is o tit. p. art. a. Vnde expunge quod Auctor noster hoc ipso tit. n. Io. ait, Episcopum has literas dare recusantem decreto Senatus hortari posse Vt det, cogi autem non posse maxime in causa sanguinis nisi mavis non ipsum Episcopum, sed ejus ossicialem, de quo tantuna ordinatio memorata loquitur, compellendum, Triplex est excommunicatio scilicet iusta, injusta , nulla Prima ligat apud Deum de Homine S. Secunda ligat quoad Homines non quo ad Deum , dicet injusta timenda est, id est obseruanda, an cum ergo, d. q. p. Tertia Verone apud Deum, nec apud Homines ligat, ideo obseruanda non est, de non obseruans regularis non efficitur ut dixi, mus supra fili

Iuris excommunicatione occuli e notoris edi pote-pate absoluendi.

communicatio latae sententiae ligat post pro imul .et, i. gdxioncm sententiae , non ante, . Denerabis m, de

sibis is se i , electione c. Ac priotrim , de exceptioni b. eae c. pia, eo it. in o. , HIMetii. Idem dicitur de excommunicatione Iuris post promulgationem Concilij, Constitutionis vel Stat uti Leges enim tum communes tum particulares non ligant nisi fuerint promulgatae c. in ista , d. q. c. At animarum, de Constit. 6. a. In promulgatione sententiae mandatum Iudicis desi. deratur, hintimatio facta parti, aut Procuratori illius , vel

domesticis in domicilio; aut si latitet, vicinis, vel in valuis Ecclesiae in qua ministrat rein promulgatione Concitu aut pe

is ia

393쪽

De Beneficii Ecch iusticis Lib. III. goi

Constitutionis Pontificia maiidatum Papae requiritur, NOConciliu in aut Constitutio diuulgari iubetur per omne populos de prouincias Iudicum pro grammate, . L C. . Legibus

ne Princeps subditis insidiari videatur, ut Caligula , qui teste Tranquillo tuas Leges minusculis literis proponebat vidisti triis legere iri ut mininus cauti .expertes inlaqueos

incidercnt.

s. Nec iussicit Legis promulgatio nisi illa a populo fuerit recepta c. in istis, di nam rcctum d politicum imperium acco namo datur Reipublicae, Legc populi communi consensu firmantur,&distensu infirmatitur: Quid Leges memorib. Tatiae proficiunt ait Poeta,post Aristotelcm Politi c. a. c. s. asserentem Legem vim nullani habere nil ex moreri. Demetrium qui dicere solebat Legem est consuetudinem scriptam, consuetudinem esse Legem non scriptam Ac hos a b c op Post pro mitigationem ignorantia facti in Constitu id his est istione propositi excucri, puta si percutien ignoret cum quem, ignorantia percuti tres e Clericiana, aut victualia quae retinet Roma in f a 3 - cxportati, aliud ii factum simile Constitutionibus Ecclesialticis prohibitum c. I dero , de sentent ex comm in o. nisi fit ignorantia crassam sirpina nam culpa lata causa illius

ignorantiae aequiparatur dolo, I quod Nerva, . depositi. Idem dicitur de ignorantia tiris, si sit probabilis si jus sit obscurum , non Onanibus notum Toletus lib. I. c. 8. tamen in Foro externo omne praesumuntur scire Leges post publicationem, .non admittitur cxceptio ignotantiae , ut electio aut collatio Benefici facta ex comm tinicato valeat, Panormitanus in c. pcnult. de citraco excora municato detest posito ministrante boletus Lb. I. c. I p. Aut delictum ex quo irrogatur ex conantianicatio estri tota una, aut occultum ui prinnim , reus ligatur quoad se, quoad alios c. cum non ab homirrim, de intent. X communicat. Si vero delictum sit occultum , excommunicatio ligat reum quoad se, non quoad alios c. statuimus in Concordatis,

394쪽

kos De Beneficiis Ecclesiasticio lib. et ii

excommunicato nuda est etianasii delictum sit occultum. u isti A coptas lib. s. c. . dub S. Tamen collatio facta non excom-- ia m si municato ab Episcopo excommunicato aut suspenso, Valet,

e eommunicatio aut suspensio sit occulta,ex . . c. 'a mssi: etsi enim Episcopus sit suspensus quoad se , non est suspensusqtioad alios, in his quae sunt ordinis&Iurisdictionis, quandiu suspensii aut delictum est occultum, ne is cogatur deli. ctum: turpitudinem suam manifestare aut priuati qui eum adeunt juris aut gratiae obtinendae causa, publica fide decipiantur l. Barbarius , ff. de Ocio Praesidis .

o. Vt delictuiniit notorium, a notitia priuata non susiicit notitia publica desideratura sic prouisio concessa ab Episcopo suspenso valet quamuis prouisus sciuerit cum esse

excommunicatum , Vel suspensum , si tempore prouisionis publice eo munere fungeretur, & caeteri eum adirent ast eumdem sinem nam necessita excusat prouisum, motorium non inducitur ex scientia priuata , sed ex notorietatefacti, quod nulla potest tergiversatione celari , seu operis cuidentia, vel ex confessione rei, aut Iudicis sententia flatuimus , in Concordatis , de non vitandis ex comm. Et si reus excomm tinicatu a Iudici sententia appellauerit, delictum non censetur notorium, donec a Iudice appellationis sententia fuerit confirmata. sententia excommunicationis Iudex qui ex comas 'te' 'rum municauit potest absoluere, aut ejus succellaru potest etiam, Tui Missis superior absoluere per concursum, aut per appellationem: absoIuer nam sententia excommuni nationis Archidiaconi atri Abbatis non exempti Episcopus absoluere potest per concursum, aut per appellationem, si ab ea fuerit appellatum, quoniam ipse est Ordinarius in tota sua Dioecesi c. per totum,

O q. i. glos'. in c. Uoralis, de officio Ordinari j. Eadem est potestas papae , iatoto orbe, a cujus obedientia nullus

subtrahitur, c. omnes, dist. 22. Idem dicitur de Legato in prouincialibi commissa super Praelatos eiusdem prouinciae et Archiepiscopus vero non potest concurrere cum suis Suffraganeis , nec do causis ad corum Iurisdictionem pertinen-

395쪽

De Beneficii Eccosiasticis Lib. III. O

tibus cognoscere, nisi per appellationem cognitio ad eum

tuerit deuoluta , . Acmanc de appellat i 6.8. Tamcn Episcopus ex conrita unicat lina ab Archidia vat, b-

cono vel Abbate non debet abso locie, nisi satisfactione prae iiii

missa, aut satis a tione blata Ac iuratoria cautione ne Praelio inferiori, aut parti ad cuius instantiam sente inia lata est, fiat injiuiam id si absolueti satisfactione aut catitione nai Caa absolutio valet, appellatione milia non retracta ita, fauore liberta iis , cxenapio manumissionis, quaeliae facta fuerit a minore ex alsa causa, apud Pratorem non potest retractari f. t 'it lautem, Irisit qui quibus crutat m, An re uia. St. Et quoties in Gallia Papa vel crus Legatus appellatur datur Commissarm in partibiis vicinis, ad discussionem causae, ne partes distrahantur extra domicilium ultra bidui spatium, ut statu iam sint in Concordatis sit de causis rati xta . .

Rescriptu in Innoc inti in c. nonnulli de Aescriptas , Bonifa ab Iu. . AIM.ci iust .iti tum, de Attrer. in o. Coiacilium Basiliense e Piag rii xcem mnni maticam Sanction in . sussit v. Si cro exeommunicatio sit Iure lata , Episcopus in tui, utroqtie FOio potet cxcomin unicatum ablo luere. proprius Saccc os in Foro conscien .iae, nisi casus sit reseruatus: nam in casibus in quibus condito Canonis non reseruauit sibi absolu ionem, Episcopis eam relaxasse censetur, c nuper,

desententia excommunicat IODis.

ao. In casibiis reseruatis Sed Apostolicae adeundus est Summus Pontifex . aut eius Legatus, si eam habeat facilitatem in mandatis; de in casibus reseruatis Episcopo adeundus est Episcopus, aut ejus Vicarius vel in Foro conscientiae Confestarius si eam habeat facultatem ab Episcopo abs.luendi in casibus illi releritatis, excepto mortis articillo quo casu quilibet Sacerdos ora nimodam facultatem habere censetur absoluendi in omni casu, non obstante, nauis reseruatione , nam in extremis prompta mparata esse debent remedia. Verum reus absolutus in horo conscientiae acta poenitcn-

396쪽

o Bevesiciis Ecclesiasticis. Iib. III.

tia non desinit esse nocens, inde eodem delicto queri potest in Foro externo, siue de electione illius aut collatione aga-Bns 'pi tu constitueretur, dist. so. aut nisii casus sit occultus: nam Concili tina Tridentinum est .ael. c. f. etiam in reseruae crum ibi, Apostolicae Sedi dedit Episcopis facultatem absoluendi, sit casus sit occultus , ut diximus supra Dan vero absolutio in illis casibus ab Episcopo, vel ejus Vicario, cui eadem facultas competit, vi generalis mandati excepta Haeresi, prosit reo in Foro externo diximu supra tit. 32. Epi appo non ii. Extra Dioecessim Episcopus absoluere potest, sit absolu- . - tio causa cognitionem non requirat, Innocentius in c. nouit, municare sicet de o Ficio delega, ita Decius in . extra territorium , de Iuri id omm' Iud Tamen non licet Episcopo extra Dioecesim excommunicationis sententiam ferre: nam excommunicatio non potest decerni sine cognitione cauta quae causae cognitionena requirunt extra Tribunal non postulat expediri, si per viam judici cum cognitione causae reus ab Episcopo aut ejus Vicario fuerit absolutus , absolutio prodest illi in Foro externo , sin minus ei prodest tantum ira Foro interno ec de his de accusat. O ubigi tu necto c. admonere f. q. a. Vide infra

a Notorium ex tribus insurgit, ex sententia , ex confessione facta in judicio in ex operis euidentia, quae nulla tergiversatione celari potest, Abba in cap. vestra cap. tuanos, de cohabit cleric malinducendum notorium non requiritur scientia populi sed susticit scientia viciniae, vel decem hominum, glossi juncto textu in cap. de manifesta a. q.

I. cap. cum dilectus, de purgat canonic.

Nec temere nec facile passa est Ecclesia Gallicana excommunicationes suas inconsultis Episcopis a Pontificibus solui, sunt verba Francisci Florentis in parat ad tit de resscript quid dicendum' Credo apud nos judicialiter: nominatim excommunicatum ab Episcopo, maxime ad instantiam partis per Papam non exsolui alia quam appellationis via medio non omisso juxta decretum de friuolis appellat .in

397쪽

De BD: ciis Ecclesiasticis Lib. III. D

concord nisi forsan adestectum prouisionis vel alterius gratiae Apostolicae duntaxat consequendum decus vero de extra judicaliter exconrinti nicato in vim generali constitutionis Episcopalis, cum Papa sit supra omne jubpositivum.

TI T V L et XXXVIII.

Ex quibus causis excommunicatio ipso Iure irrogetur Et de casibus reseruati .

r. A,T Inorix communicatio irrogatur ipso Iure , in uno

Luc casu, cum quis scienter communicat clam X comis municato Excommunicatione rajori in Oratio iis, aut cibo , potu vel osculo, aut salutatione, . excommunicatos II. 3. O c. nuper, de sententia excommunicationis, a tra proprius Sacerdos potest ab Id lucres at si quis conam unicet inmitianis cum excommunicato majori Exconma unicatione per Sententiam Papalem, excommunicatur Excom nrilnicali O- ne majori ob majorem contemptum Clauium in ab ea excommunicatione solus Papa potest absolucre, ut dicemus infra. a. Verum comm Unio cum excommunicato non nocet nisi notoria sit ex conam unicati, ut definitum fui in Concordatis de non itandis excommunicatis. Notoria dicitur, si excommunicatus expresse fuerit de nunciatus ex praecepto Ecclesiae xquamuis excommunicatu fuent de nunciatus, necessitas excusat servos, ancillas, filios, uxores Viatorcs, peregrinos, pauperes, mendicantes, qui ab excommunicato eleemosinam petunt, vel auxilium. Excusantur similiter qui excomin unicato miserationis causa eleemosinam erogant, vel auxilium dant, . quoniam II cI. 3.3. Major vero excommunicatio in multis casibus decernitur, Conciliis, Constitutionibus Pontificis, quorum

398쪽

ato De Beneficii Ecclesiasti is Lib. VII.

alij reseruantur &in caeteris tacultas absoluendi Episcopis relinquitur , quas hic breuiter attingemus. Primo in decreto in c. hi quis suadente rubolo , c. II. i. q. Excommunicantur qui in Clerici vel Monachum manus violentas injiciunt, vel id fieri mandant, aut facientibus auxilium vel consilium dant, qui non impediunt cum possunt, rex ossici necessitate impedire tenentur, c mulieres, dic quanto de sententIa excommunicat quod Iuceriarn in Fratribus Conuersis

locuta habet, icius deci . 33. a. Excipiuntur illi qui non animo inittriandi, sed corrigendi, vel ioco, vel inconsulto calore, vel se suos, defendendo, vel casu percutiunta nam excommunicati poenalis est, ministis cassibus in quibus non est dolus non habet locum Excipiuntur etiam qui Clericum degradatum, Velarum agerentem, vel in habitu laicali incedentem percu trunt: nam talis quis praesumitur qualis reperitur in habitu I. itim apud F. si quis irginem f. de injurijs,c in Auduntia, de sint excommuni c. Clericu cns in in istis casibus prii silegio cleta caliut non potest, c. contingit; de sent. excomnn. c. ex Literis, de ita i hones at Chricorum Tamen qui perctitit Clericum excommunicatum, non excusatur , propter Ordini illatam

injuriam, absolutio iii isto casti reservatur Papae, . etsi quis suadente, nisi injuria sit leuis, aut casus sit occultus, vel delictum sit commissum in Collegio aut Claustris Monasterii inter Clericos collegialiter vitientes, aut Monacho S aut nisi infirmitas aetatis, vel fragilitas sexus, vel debilitas corporis, aut paupertas excuset reum, ob dissictiliatem itineris, sumptus majores In quibus casibus Episcopus dioeces a nus potest absoluere, vel Confessa tatis ex mandato illius , c. peruenit desent. excomm. c. de Momalibus, ibid. Monachos absoluit Abbas c. Monachi, ibi concilium Trident sic sis an .

c. 6. Toletus Insiit. Sacerdotalium lib. I. c. a. g. Secundo Iure Decretalium excommunicantur falsari a Literarum Apostolicarum, nec non illi qui eis scienter Vtuntur, c ias rariorum , de crimine falsi. q. Inrtio, excona municantur imajori, renon nisi a Pac

399쪽

Beneficiis Ecclesiasticis Lib. III. it

ra absolui possunt Cleri scienter communicantes in Diui nis cum excommunicato a Papa per cinent in c. significa-

it, de sententia, communicationis.

s. Earto , excommunicati a Legato Papae per sententiam, ab eo possunt absolui , at si per annum in surduerint in tali excoriam unicatione , O naajorem contumaciam , contemptum Clauium , non nisi a Papa abiblui possunt, .

seu victi, de Cf. Legati.

f. si into, excommunicantur incendiariis si denunciati sint, a solo Papa absolui possunt, c. tua nos de sent. excomm. Cum dicimus, a solo Papa vel Legato absolui, intellige vel a Consessiario ex mandato Papae vel Legati in epistola vel Literis ad Confessarium directis contento, ad postulationem oratorisci verum talis absolutio quae non sit per viam judicii prodest tantum ita Foro interno. . Sexton idem statuitur de sacrilegis, .cisi actoribus Ecclesiarum i conquest, cod tit. S. Septimus , casu specialis est in c. fundamenta , de Iectione, in f de lectionibu Senator trinia Vrbis Romae Rectoris , quae sine Sedis Apostolicae licentia fiunt. v. Oectauo s.c. clericis, de immunit Eccles in . excommunicantur qui Clericis vectigalia imponunt sine edis Apostolicae licentia; ipsi Clerici qui ea sponte solliunt sed nouo Iure soluentes excusantur in liment quoniam de immunitate Ecclisiarum.

Io. Nono in C foeticis, de paenis ini excommunicantur omnes qui Cardinales hostiliter insequuntur m sceleris participes, ut diximus spra i t. s.

nicantur qui occidunt v cxant, alit id fieri naandant, eos qui sententiam excommunicationis promulgant, vel eos, quorum nomine sententia profertur, vel eos qui excommunicatum vitant ne sententiam excona unicationis incurrant;

qui casus reseruatur Papae nisi intra duos menses post poenam incursam excommunicati ab Episcopo curent absolui ra. Uniecimo , in chrarint. I. de Hareticis, in o. in . 'per

400쪽

ii, de Benesciis Ecclesiasticis. Lib. III.

excommunicantur inquisitores haereticae prauitatis, qui per sordes aut gratiam in ossicio praeuaricantur. is Duodecimo, Religiosi non priuilegiati, qui sime licentia Parrochi Sacramentum Extremae nctionis vel Eucharistiae ministrant , aut Matrimonia solemniZant , vel in Foro conscientiae excommunicato a Canone absoluere praesumunt, excommunicantur m climent. Religios deprimi 1 . Decimo terti , qui Episcopos percutiunt , capiunt , aut relegantis excommunicantur in clementi si quis , de Is Decimo quarto, Clerici: Religiosi qui viventium aut morientium desideria captant, Vt sepulturam in suis Eccle- iij vel Monasterijs eligant , aliosve auertunt ne in alijs locis

aut Monasterijs sepeliantur , excommunicantur , Clement. cupientes, de panis.16. Decimo quinto , Domini temporales , caeterique qui loci interdictum violant Sacerdotes cogunt ibi ministrare , aut populum Sacra audire excommunicantur, climent. grauis , de sent excommura. I . Decimo sext., qui imoniacos re occisores , aut mutilatores Clericorum existentium in Sacris , aut violatores

Ecclesiasticae Libertatis, aliosve contentos in Bulla Coenas, absoluere praesumunt, aut super voto Castitatis, Religionis , vel Peregrinationis transmarinae, ad sanctum epulchrum, Edem Sancti Iacobi, aut Limina sanctorum Apostolorum Petri WPauli, dispensant praetextu facultatis sibi concessae nisii in Literis concessionis expresse derogatum fuerit Constitutioni Extrauagant , quae incipit , etsi dominici gregis de poenitentijs, qua absolutio in praedictis casibus reseruariu Papae excommunicantur,

18. Decimo septimo excommunicantur in Extrauagante detinanda , de sepulturis, illi qui cadauer humana elixant f aut dissecant iniusta, ut ea transferant, di in alijs locis sepeliant, quod tamen in cadaueribit Principum toleratur, Nobilium AT