Fr. Burgers Dijcki Idea politica cum annotationibus GeorgI HornI

101쪽

' DEA non debent censeri foeminae, utpote quae ex nativa familia transeunt in familiam mariti. is. Pagi& vici in tota Repub. debent esse frequentes, non solum propter commoditatem eorum, qui iter faciunt; sed maxime propter agrorum

culturam. I 6. .Ut ergo pagana communio conservetur, jura quaedam tribuenda

sunt pagis, & praefecti sive praetores, qui de causis quibusdam levioribus

cognoscant; graViores causae, & inter eas capitales, praestiterit urbibus

servari. 17. Urbana ergo communio main

Thes. I s. Ita Flandria tam frequentibus habitatur pagis, ut eum primum in eam venissent Hr-spani, unam existimariat urbem esse Flandriam. 1ia quoque Thuringia Germaniae Provincia. Contrarium obtinet Hispania, in qua frequen. ter totius diei spatio nullum hominem vel pagum reperias, quod peregrinam ibus valde incommodum accidit. Τhes. I . Urbs eomponitur ex villis, vitis, Pagis di oppidi ruvilla est domus sola. quae si muro cincta sit, a pella

102쪽

gis necessaria est ad Reip. selicitatem, quia& ipsa major est. In ea spectentur locus, Personae, & jura. 18. Urbs constituatur loco sal

bri,

pes latur eastrum sive castellum. vicus est series aedium aliquot, estque vel Urbanus vel Paganus: Urbanus dicitur platea, & est series aedium ex utraque parte cohaerentium. Paganus est platea plurimis villis non cohae

rentibus constans.

Pagus accipitur vel historice, vel PolitieE. Historice generagiter & late signifieat totum aliquem tractum, sive partem magnam Regionis. Ita Julius Caesar scribit Helvetiam totam divisam fuisse in quatuor pagos , id est quatuor distri

ctus.

Politi eE aeeipitur stricte, pro eonventu hominum in uno loco habitantium, de lioe sensu Pagus est hominum coetus ex pluribus eoninstans vicis, nulla munitione cinctis.. oppidum est pagus major, contra vim muni

Urbs est oppidum magnum, munitum . & variis ornatum privilegiis. Μetropolis est urbs maxima dignitate de privilegiis amplissima, T. I g. Ad verba urbs consti uatur loco salubri. Quia hoe maxime facit ad frequentiam. Urbes ergo non sunt condendae in paludibus uliginosis, vel ubi eoelum grave ac molestum est. inter omnia loea praecipue insula Sardinia insat berrima censetur . quae aerem paene pestilentem habet. Unde Tiberius 4oco Iudaeorum eo velut

103쪽

campestris Nam sertilitatem negotiationes facile compensant, si lint

maritimae.19. An expediat arce muniri ci

Coloniam misit, ut gravitate coeli extinguerentur. Ita Hiit sta Flandriae oppidum loco inlaluberrimo condita est. Τhes. I g. Ad verba, fertili. Hoc non observaverat Dinocratus archNectuseeleberrimus , qui promittebat Alexandro . se montem Athon in urbem efformaturum , quae Ioooo Civium esset capax. Interrogante autem Alexandro , unde victus civibus Respondit Di- ' n eratus, de hoe non eogitaram. Viden us tamen maximas urbes in locis fere sterilibus & arenosis conditas esse , & tamen omni rerum copia abundare. Ira Noriberga Germaniae florentissima urbs, in mediis circum quaque sita est arenis, &tamen reliquas omnes civium multitudine, industria, sagacitate, atque etiam opibus antecedit.

Ita quoque urbs Lemovicum in Gallia , caula est quod nimia fertilitas molles ae otiosos reddit cives. Asperitas autem loci ac sterilitas eos ad industriam, & labores acuit. Thes. I9. Quaestio I. An urbes muniendae

sint '

Negat Bodinus, iis argumentiS.I. Quod muri urbium cives reddant ignavosae molles. α. Quod eaptae hostibus praebeant tutum receptum. Eadem

104쪽

Vltates, non potest sine distinctione

assirmari. Arce enim opus est, si metuitur mala fides subditorum, aut si urbes sine arce non possunt commode muniri. Si urbes per se sunt valida

Eadem sententia Μaehiavelli. sed distingu Itura I. Inter Regiones amplas ae potentes . &in ter parvas ac invalidas. a. Inter urbes Limitaneas & Μediterraneas. priores non opus habent muris, posteriores ha

bent

Ita Polonta eum sit regio campestris& amplissima, vel nulla, vel pauca habet oppida munita, propterea quod contra omnein hostem magno exeret tu defendi possiet. Contra Belgium vix ullum habet oppidum non munitum propter angustiam regionis, & quod aliter quotidianae invasones ho1tium arceri non possunt.

Thes. IV. Quaestio 2. An arces m casteiati in urbibuis contra civitatem extruenda sint 'Res'. Distinguitur intexcivitatem patriam dc hostilem. Inter Regiones avitas 3c bello equisitas: de posterioribus conceditur,quia ibi metuitur mala fides subditorum ; de prioribus d atur, quia hi supponuntur esse fideles. Ita Rex Hispaniae in Belgio, Italia, & India urbes Castellis contra civitates munivit, quoniam himpuli sunt eYteri Bello acquisiti. At vero in Hispania vel nullas uel rarissimas tales habent

105쪽

dae, & subditi fideles, non opus esse

videtur arce.

2 o. Personae, quae in hac societate considerantur, sunt cives, hoc est, qui eodem

Thec et O. Civitas spectatur vel Μateraliter vel formaliter. Μaterialiter, est multitudo hominum, qui partieipes sunt suffragiorum , & iuris de Rep. statuendi. Formaliter denotat ipsam Rem p. Quantum ergo differt eivis & subditus , tantum quoque civitas materialiter sumpta , & Rese In eivitate materialiter omnes sunt aequales , nullus est Magistratus , nullus subditus , quia nimir. omnes aero aliter habent lus suffragiorum. At in Repub.antur gradus dignitatis alii imperant, alii parent. alii sunt Magistratus, alii subditi. Urbs & eivitas disserunt. Urbs notat proprie adificia & moenia. Civitas autem ipsos incolas. Qi od diserimen cum Carthaginenses non ob servassent, decepti fuerunt a Romanis, qui promiserant se ei vitati & privilegiis eorum nihil adempturos. Per civitatem Carthaginenses intelligebant urbem, Romani veris incolas. iQuaestio. Romani Carthaginensibiuisiariam fecerint, destruera es moenia ΣΠ Ar- bam i Rest . Negatur, quia nimirum mala interpretabantur de urbe, quod promissum erat de civitute. Jam vero qui in contractu cum sibi melius

106쪽

eodem, i ore libertatis, iis inque pri

vilegiis & commodis utuntur. In hoc communi civitatis jure aliis nascuntur, sit assumuntur. Et quamvis ambo cives sint tamen ali Mod discrimen mercedere debet, inter natisos cives,ti assumptos. 2I. Iura civitatum admoclam v riae

melius cavere potuisset, id facere ne erit, neglexit id suo incommodo. Thes ro. Ad rerba. eives alii nascuntur, alii

clumuntur.

Divisio eivium. Cives alii sunt perfecti, alii imperfecti. .Perfecti sunt vel Naturales vel aseriptitit. Natu- .f. qui ex parentibus civibus nati sunt. Aser, piitii, qui ius civitatis sibi impetrarunt. Imperfecte dicti sunt vel incolae vel eonfoede

incolae, qui iure habitandi in eivitate fruuntur, ,et I sti , e seius alienae civitatis

quale pactum est inter Geneveniasin Bernates deluetios.Praeterea etiam di euntur eiver honorarii, Ribus ius eivitatis honoris causa offertur, quem mmodum hodie multi sunt cives Romani de V alio nomine dieuntur Titularer . Hoe jus olim tantopere aestimabatur ut etiam Reges p - , civium numero adscriberentur. Ita . η Alexander M. fuit etvis Corinthi honora, Ea T. xx.

107쪽

ria sunt; & singulis sere peculiaria. In genere observari potest, admodum

necessarium esse, ut princeps urbanas communiones, earumque jura ac privilegia tueatur. Quia urbes revera sunt excultrices commodarum artium ac virtutum , ossicinae divitiarum, & asyla exercituum tempore

belli, ac munimenta Rei p. 22. Postremo collegia in Rep. aut instituenda sunt, aut permittenda, eaque vel Politicorum vel Ecclesiasticorum, Vel etiam mercatorum aut Opificum. Conventicula, & clandestinae coitiones severe prohibeantur. 2s. In omnibus collegiis seriis nam

Thes. 12. Ad Collegium constituendum vulgo dicuntur minimum tres personς requiri a juxta illud: Trra faciunt Collegium: quamquam nulla ratio dari possit, cur non atque duo possint f cere Collegium. Collegium constituere privatis de jure non lieet, sed illud fieri debet authoricate superioris: vis collegiorum consistit in pluralitate votorum. Nam in omni Collegio vota non tantum ponderantur , verum etiam numerantur, quamquam cum hae limitatione, quod plures non possint statuere aliquid in detrimentum te ii alicujus. T. l .

108쪽

IO DOCTR. POLITIC AE.

nam ludicra praetereo) sua autoritate princeps praesit, aut per se, aut per delegatum;/aut saltem resciscat quae istie peraguntur. CAP. X I.

Dὸ Iudicio frensi ct censorio. UT b c omnia, quae hactenus

pretcepimus, sicilius obtineri possint in Repub. judicium requiri

tur ad bonorum propensionem, ad virtutiem augendam, & improborum malitiam coercendam.

liud censorium. Et forense, vel ad praemia pertinet & poenas,vel ad lites.

debent, idque ad coercendam judi- eum improbitatem, & subditorum audaciam, & ad conciliandam rebus

judicatis autoritatem.

princeps, aut illi, qui principis loco 'E 3 sunt,

109쪽

Mia I DE Aiunt, debent esse prudentes, & aequi. Si tamen peccandum est , praestat in

praemiis peccare, quam in pinnis. 3. Praemii loco, ves opes tribuuntur vel honor. Et parcius quidem opes tribuendae sunt, quam honores, ne aerarium publicum exhauriatur:

attamen &in honoribus haberi debet modus; ne aut honores, nimis facile ac uisti, vilescant, aut subditi ad nimios honores eve isti insolescant. 6. Horum praemiorum varii senigr dui, per quos ascenditur. Nam aut plebeius decoratur nobilitate; aut nobilis creatur Baro, di sic porro. Sic

item in ossiciis ac bonoribus bellicis,& alibi.

7. Haec praemia sunt ordinaria. Extraordinarium praemium vocator privilegium. idque vel reale est, vel personale. 8. Persenale privilegium est,quod uni tantum personae ita concessum' est, ut non transeat ad totam ejus familiam

110쪽

miliam aut haeredes Privilagium reale pertinet ad totam familiam, ses que extendit ad haeredes. 9. Privilegia vel in immunitate consistunt ab oneribus Rei p. vel in fruitione alicujus rei quae beneficii

loco concessa est. Conceduntur autem privilegia vel personis, vel communitatibus integris. Io. In irroganda poena observari dum est, ut ea delictis ac personis respondeat, utque absit acceptio personarum: Et, si sorte integra com munitas punienda sit, ut exemplum poenae pertineat ad omnes ; severitas, ad paucos. Tale poenae genus olim erat decimatio. II. Lites vel in ter magistratum &subditos, vel inter subditos oriuntur. 12. LisThes ro. Ubi omnes peeearunt. ibi omnes puniri non possitnt: in eo easu observatur illa Regula quam Tacitus proponit, nimir. exemplum ad omnes . supplicium ad paucos debere pervenire. Hi ne inventa fuit a Romanis decimatio, quando nimirum de eimus quisque sorte deninabatur. E 4 T. 2.