장음표시 사용
71쪽
ο ID EA ministri. Non facile autem uni plu
3. Ministri vel sunt ad consilium hi vocantur Consiliarii vel ad res
. Et si autem Princeps suarum rerum sit intelligentissimus, tamen
non Thes. 3. Consiliarius est persona publiea fide-
Iis, rerum hominumque perita, Salutaria pace sive bello luggerens. Thes . Rejicitur dogma Maehiavelli, qui pro regula universali ae certissima ponit, bonum principis consilium a principis prudentia, non autem prinelpis pruden etiam a bonis consiliis deri vandam. r. Quia rarissima dantur Exempla eorum prin-eipum qui a se ipsis sapiunt, quales fuerunt Salo mo, Carolus sapiens Rex Galliae, Alphonius Rex Αrragoniae, Henricus I v. Rex Galliarum , & tamen hi ipsi plerumque usi fuerunt consiliariis. 2. Quia res est valde periculosa. Nam se eundum Regulam: Μaximus est error eonfidentia sui. Nec ulli n. agis decipiuntur, quam qui sibi ipsis perpetuo sapere videntur.
Th. 6. Quaestio. Virum melim: sit bonum habere Princip em , in malos consiliarios, an bonos consiliarios principem malum 'Resp. Praestat habere bonum principem,& malos consiliarios, quam contra. I. Propter auctoritatem, quia talis quisque habe
72쪽
non facile aliquid aggredietur, quod magni momenti sit, nisi consultis pri
mum consiliariis, idque mature, ne necessitas consilium praecipitet.
. In consiliariis duo spectanda sunt: Primo, quales esse debeant; deinde, quomodo iis utendum sit. 6. In eligendis consiliariis multum momenti positum est Adeo ut dubitari soleat, an tolerabilior sit re
gni status sub bono principe & malis
consiliariis, quam contra. Et certe, si princeps non sit ab lutus monar
ςha, si que mali appellatione non intelligatur malitiosus, versutus & per 'tinax, sed simplex & parum idoneus adhδbetur, qualis est, bonitas parit amorem, malitia contemptum, odium ruinam. Propter Exemplum , quia qualis Rex talis Gyex , & Regis ad Exemplum totus componitur ibis. Unde AEgyptii, claudicantibus Regibus &ipsi et audieabant, Lippientibus lippiebant.' Propter facilitatem remedii, quia bonus pyinceps eorrigere sua aut horitate vitia eonsilia-yk0 uin potest , non contra consiliarii vitia principis.
73쪽
66 IDEAad imperandum, tolerabilius est, principem esse malum, quam consiliarios. At si princeps sit absolutus monarcha, si que malus dicatur princeps qui malitiosus est, & versutus,
. Consiliarii l. Sint incolae potius quam peregrini, ni si forte eorum opera soris utendum sit. a. Sint senes potius,
Thes 7. Ius indigenatus magnis nititur rati nibus. Turpe est enim & valde absurdum, Rem p. eommittere exteris & peregrinis. Nam ut Cieer ' inquit a. de Orat. Ad consilium de Rep. dandum eaput est nosse Remp. Praeterea eum nulla Legio tam sit sterilis virorum idoneorum, ad Rem p. gerendam, quid opus est illam ex elusis indigenis committere peregrinis , qui plerumque odio habent & habentur 3 Contra hane regulam peccavit Catharina Μedieea Regina Galliae , quae Italis
maxima Rei p. eommi sit. Item Μaria Medice aquae Marchionem Anereum Florentinam regno praefeeit. Et hodie Anna Austria ea, quae per Cardinalem Malarinium hominem Siculum lc Gallis vehementer exosum regnum administrat. Thes. 7. Ad verba, lint senes. r. Quia quibus eorpus annis infiraeum, ingenium sapientia validum est. Salust. in Catilin. 2. Quia adolescentes plerumque improvidi, imperiti, praecipites, temerarii.
. Ab experientia, exemplo Re habeami Regis Iuda.
74쪽
potius, quam juvenes: utile tamen est, iuvenes consiliis interesse, si non sint secreta, non ut dicant suffragia, sed ut audiant. 3.Neque nimis tardi sint, neque nimis praecipites. 8. Consiliarii sint prudentes, hoc est, periti rerum politicarum, non tum in genere, sed etiam in specie. Cognoscat ingenium & mores sui principis, sitque versatus in nationibus exteris.
9. Praeterea sit pius , probus & a
yudaeorum, qui eonsita iuvenilia praetulita oti- 'bus, atque it a minam sibi aeeeleravit. Thes. 7. Ad verba, utile tamen est iuvenes es, filiis inretesso, fi non sint secreta. Ita Romani senatores libetos suos seeum in senatum ducebant, ut paulatim iuventute assu sterent gravitati Senatoriae. Exemplum eadfategregium de papyrio praereXtaro apud Livium.
T 1 9. Quaestio. Praestet me habere consiliarios subiites an vero hebetiores Resp. Assirmatur posterius.
t. Quia subtilitas peccat inexeessu & seeundum Thueyeidem 1 3. hebetiores quam aeutiores ut plurimum re elius Remp. administrant. a. Quia subtilia ingenia in perpetuo sint motu . & nunquam uni rei insistum, adeoque no
75쪽
68 IDEAmans Reipub. sit sortis, temperans,
mansuetus: non contentiosus aut arrogans. Placide serat eorum sententias, a quibus dissentit, neque aspernetur promiscue omnia consilia, quorum ipse non est autor. Sit praeterea Verax, sententiamque libere dicat,
sive ea grata sit futura principi, sive
non sit. Imprimis non sit adulator: denique taciturnus & fidelis. IO. Cum res rara sit bonus consiliarius, non debet princeps temere
vandis, quam gerendis rebus aptiora. At vero consilium requirit de Ateritatem in inventione di constantiam in exeeutione, lecundum illud: Priusquam in ei pias consulio . ubi consulueris maturo facto opus est. Thes. s. Ad verba, denique laeti urnus & fidelis. Secundum Curtium lib 4. Omnino res magnae sustineri non possimi ab eo , cui tacere grave est, AEgyptii linguam abscindebant illis , qui arcana Reip. detexissent. Celebre ii lud dictum : Coen buram tunicam meam si eam eonsiliorum meo rum gnaram cognovero. Do Cassius tribuit Metello Μacedonico, Μariana Petro Arragoniae Regi, alii Μauritio Electori
Thel. ro. Ad verba, in illius naturam, indo lem
76쪽
quenquam admittere ad hoc munus,
nisi prius diligenter inquisiverit in illius naturam, indolem, ingenium &
ii. Eligi possunt consiliarii ex variis hominum generibus, sed imprimis ex nobilibus Ac doctis. Constituat ex his princeps distinctos consiliariorum
lem, ingenium. & mores. Temperamentum corporis & animi. adeoq; ingenium de mores diligenter spectanda sunt in eo stiario. Omnium iudicio excluduntur phlegmatici . & melane holici, qui nim . e Xeessivh tales sunt. Nim. Μelane holia, quam Μedici asininam oeant, non vero illa, quae ingeniosis, magnis adeoque heroibus propria est. MaXime probantur consiliarii diversarum Naturarum inter se velut temperati, ut quidam sint Μelane holi et id est lenti se cunctatores , quod prestius de tardius omnia e X pendant, ac ad metum potius, quam ad spem, ad tristia quam laeta inclinent. Alii ehol riei, id est acres, prompti ad inveniendum, fervididi essi eaees ad persuadendum: nam Melancholici iudieio , Cholerici inventione valent. Omnium optimi sunt sanguinei, qui aliquid participant, di de Melancholia. & de e holera sive bile. Thes. I 1. Ad verba. imprimis Sc nobilibus. Respieiendum ςst ad circumflantias loei, temporis ae populorum. In Helvetia nobiles non aestimantur. Polonia autem cum nobilium num xo abundet, plebejos inter Regni Senatores non
77쪽
, Ι D E Arum ordines, & habeat alios magis, alios minus intimos; omnes autem
I 2. Haec de Electione r de usu consiliorum haec notanda sunt. Primo debet princeps ipse consultatio. nibus in aeresse: idque tum, ut altercationes impediat, tum ut animum augeat bonis ad fidelitatem; malis
admittit. observandum est consilium Alexandri. qui non nobilissimum , sed drgnissimum elegit successorem. Male Ludovicus XI. Re X Galliae,qui olivarium tonsorem consiliarium suum ae legatum feeit. Pessime Weneessaus Imperator, qui carnificis compatris sui. Ec lotricis consilio utebatur. Th ri. Ad verba, eonstituat eX his prineeps in inctos. In Hispaniae Regno septem sunt consilis . Quastorium.Togatum, Μilitare, Frumentarium, Legale, Criminale, & Censorium.
Th. I a. Quaestio. princeps omnibus consultatio nibus interesse debeat φ Resp. Assirmatur, si res sit majoris momenti. Turcarum Imperator in proximo senatus habendi loco, occulte cum vult consistit, ibi pex cancellos sive velo oppossito omnium sententias audit, ut adesse eum etiam , cum non adsit, iussit iuspicari dc contra.
78쪽
minuat sua praesentia. 33. Permissism sit consiliariis libere suffragia dicere t ea dein do prin
ceps excutiat. Ipse sententiam non aperiat, neque ostendat, in quam partem inclinet. Si aliquorum consilia male ceciderint, eo nomine consiliari0s non culpetr magis enim laudanda sunt consilia infausta, si cum ratione conjuncta sint; quam temeraria, quae
Thes. 13 Ipse sententiam non.aperiat. Ita Tiberius Caesar dicere solitus est, animum principis nemiai cognitum esse debere, ipsum autem Oportere , Omnium sententias & eonsilia seire & callerς. Regulae duae sunt, e X quibus de bonitate eon. sttotum iudicandum est. t. Si finis Rei p. honestus&salutaris , per Legitima media spectetur. i. Si possit res honeste fieri atquctutilis sit. Augustus dicere solebat in omni deliberatione 'spectandvin esse unde maiora aut minora mala consequi possunt, idque consilium pro optimo Gligendum , eri quo pauciora mala consequi possent,raro enim talia inveniuntur, quet omni malo
cansectarium. Constia cauta ordinarie praeserenda sunt calidis, & festinatis, quia ut Liv. 1. 3 s. Coasilia ealida ec audacia , prima specie laeta, tractatu dura, eventu tLiuia. Th. 16
79쪽
72 ID Aquae faustum eventum habent. Imprimis caveat princeps, ne uni consiliariorum ita obnoxius sit, ut ejus nutu omnia gerat.14. Utile est principi habere consiliarios in vicinis regionibus , a quibus moneri possit de omnibus rebus, quae ibi geruntur. I s. Consilium aliud perpetuum
est, aliud solenne. Perpetuum consilium voco, quod princeps semper habet in aula. Solenne consilium appello, quod statis temporibus indiciis tur, convocatis praecipuis regni proceribus, atque ordinibus. Ejusmodi consilium, comitia solet appellari. I 6. Indicere comitia pertinet ad
Τhes. I 6. Μale Author iudieat, Comitia in statu Monare hieo non debere esse frequentia, ratio eius est insufficiens & falsa, quia maiestas principis stabilitur per comitia. & confirmatur . non
In Anglia olim annua comitia fuerunt, postea triennalia , donec tandem paulatim Reges sed cti hac opinione Aut horis nostri rara haberent, nee nisi ad extorquendam pecuniam, a quo prin eipio tandem fluxit illa gravis eommotio ae mutatio,
80쪽
principem, aut ad eum, qui jus maje-itatis habet. Ea tamen in statuMonarchico non debent esse frequentia, ne summae potestati aliquid decedat. I 7. Princeps comitiis tempus & locum dicat & capita deliberationis ad omne, ordines, & comitiorum membra, transmittenda curet. Ipse comitiis intersit, capita proponat, de iis, si opus sit, verba faciat.18. Haec de consiliariis: χquuntur ministri ad res agendas, atque hi admodum varii. Alii enim sunt publici, alii aulici. Publicorum ministrorum praecipui sunt, Cancellarius, Gubernatores provinciarum, Praesides tribunalium publicorum, Imperatores, Tribuni equitum, Tribuni peditum; minus praecipui, Secretarii, Scribae, Centuriones & Aulici, ut princeps Palatinus, hoc est, Praefectus Aulae generalis, Mareschallus aulae, Cubicularius, &c. I9.
atio, quae hodie durat, cum Rex Carolus intra decem annos nulla haberςt comitia. D Th. 2 r.