Matthiae Neoburgensis Chronica : cum continuatione et Vita Berchtholdi de Buchegg, Ep. Arg. = Die Chronik des Matthias von Neuenburg

201쪽

Matthiae NuWenburgensis Chronica. A'. 1317. c. 95. De egressu Κaroli regis Bohemie electi Roma-

norum, animo invadendi terram Ludo Uiei Bavari. Egressus est itaque de B0hemia cum magno equitatu in Bavariam animo invadendi terram Lud0Wici principis Karolus rex Bohemie, electus Romanorum; nepos ex filio quondam Hetn- sriel de Luttgellaburg Romanorum imperatoris, item pr0nep0S exsilia et nepte R dolfi de Habsburg Roman0rum regis; item nep0sex filia Uengestat Bohem0rum regis proneposque Johannis ducis Brabandie; sororius Philippi regis Francie, cujusque Philippi prim0genitus, Johannes dux Normandie, ipsius Karoli io

est sor0rius. Ipse est Karolus socer Κaroli regis Ungarie socerque Ru0d0lfi ducis Austrie. Et veniens in terram ipsius LudoWiei Bavariam, intellecta morte prineipis Ratisponam per-Oet. reXit, ubi tamquam reX Romanus illico est receptus. Deinde Dod. VenienS Nuerenbeam ac gravibus lactis promissionibus burggra- Hvio ibidem, quem evadere nequivit, in Nuerelibet g est receptus. Miserunt autem Eburhar diis et Ustrieus comites de Wirten-belm Secretari08 Su0s Singulos ad ipsum regem et ad Ludo-Wicum marchi0nem in Brandenburg, querentes cujus e0rum se servicio obligarent. Et revertentibus prius ad regem mis- χοSis, ipSi comites, caueiune recepta de LXX milibus florenorum, ejus se servicio astrinxerunt; de quo alii a marchione venientes et pactum de C milibus 1l0renorum asserentes plurimum Aq. 1346. Sunt c0mm0ti. Duo qu0que fratres de H0henioch, unus Baben-P' ' 'i' bergensis episcopus, alter Herbipotensem tenens epi Se0yatum as

A. 5. Ol. in regem romanorum, Ilitis quondam Iohannis restis hohemia, nepos quondam Η. da L. 8. quoniam Wentetest. 11. t 'aeque harol. 13.

intellecta ergo 18. I Urst.: ad regem p. 40aὶ 19. mureli. de Brund.

20 roveri. areretari io 22. alii secretari. 23. usserentes, eo mitra

202쪽

Matthiae Nuvenburgensis Chronica. 141 contra Albertum de Hohenberg Sudis ap0St0lice provisum, similiter se regis Servici 0 astrinxerunt. C. 96. Qualiter Berlito idus Argentinensis episcopus eum civitatibus et baronibus Alsaei e regi insistebat.1 Interea Berctoidus episeopus Argentinensis, convenientibus Argenti ne civitatibus et baronibus lige Alfacie, ipsius regis

commendastioni insistens ac se eum manulenturiun affirmans A' 1347.

eum et omnes de Lielitenberi sibi laverent - civitates Alfacie, timentes infringi ligam pacis, quasi invitas. ad ejus obedienciam 10 inclinavit. Sicque Argentine receptus h0norifice, ipsum epis-c0pum in gradibus ecclesie, indutus regalibus insigni is, habens coronam auream in capite ac pomum et Sceptrum in manibus, de suis regalibus, prestito sibi hontagio, Sollempniter investivit. Deinde per civitates imperii Alfacie, que et singule ipsum i S. 142. u receperant, Basileam adscendit. Spopondit enim civitatibus Dec. 20. Se relaxaci0nem processuum papalium curaturum. C. 97. De quadam cone ordia tractata per Cuonradum de Κyrkel ac Τre Veren Sem. Interea Conradus de Kirhel minister M0guntine sedis aceto Τreverensis omnimodam eoncordiam tractiaverant inter Heinricum archiepiscopum M0guntinum ac regem et TreverenSemopidaque imperialia in Wetereiba. Gerlacum qu0que de Nas-S0uWa, provi Sum Sedis, competenter providerant in vita Heiu-rici, post ejus obitum Sedem ipsam habiturum quiete. Ve-

203쪽

142 Matthiae Nuwenburgensis Chronica.

Α'. 1347. Dec. 20.

rum ipse Gerlaeus, de potencia et ejus) adjutorio regis confidens , negocio imperfecto ascendit. Quod videntes Heinricus Moguntinus, Conradus minister ejus et predicta opida seliberis destineti principis colligarunt. Qu0d totum, si de Argentina descendisset rex, celeriter expeditum fuisset. Venit , autem Basileam vigilia Th0me, ubi interdictum papale diu servatum suit; nec eum recipere Basilienses intenderant, nisi reliaberent divina. Et ecce in sero venit N. de Randecli prepositus Babenbergensis de curia, serens commissionem sactam Babenbergensi episeopo de absolucionibus et relaxaetoni- iobus impendendis et unam clausam bullam regi directam. Et gavisus rex misit illico pro Argentinensi, Basiliensi, Baben-bergensi et Herbipotensi episcopis presentibus. In clausa autem bulla hortabatur papa regem, ut averteret regem Ungarie generum suum ne se colligaret prophano Nicolao Laurendii la bis tribuno. Ex0sus enim erat pape tribunus. Inclusameciam misit copiam littere per tribunum pape directe, in qua tribunus, cum per papam de pluribus sui Sset argutus, respondit inter alia: Se terram Sancti Petri animo defendendi a tyrannis tenere, Seque quasi invitum ad tribunatum assumptum, Ionec Op0rtere papam procedere contra ipsum nisi ossicium dimittat. Quod dimittere, in quantum in eo est, asseruit separatum. Cum autem antiquitus R0mani habuerint patricios, Senatores, presectos, tribunos et mult0s ossiciatos, quis eis inhibuerit tales h0die habere posse quesivit. Cum et h0nore ab dignos olim variis c0ronis insigniverint, quis e08 arguet, qu0d

B. 1. tua ist uberillissu und Rhit in A. 20. ad tribunum

A. 1. regis Aaroli 2. neg. insueto Meondit arsentinam. 5. Iarolus rex - Venit autem ipse rem Bus. in vigilia saneti thome apostoli annodom. MCCCXLVIII 8. marqvardua de R. 9. euria aetnionema. 14. littera bullula hori. karorum regem 16. urbis roma tribunus. quia eum toeaeerat ad residendum in urbe fviellelelit aus C. 87 ergsingili T. eeiam literam 19. respond. tribunus 20. ad tribunatum 21. ut

204쪽

Matthiae NuWenburgensis Chronica.

ipsum tribunum laurea et quibusdam coronis aliis coronarint 3 Aq. 1347. Nec mirum quod in conca marmorea Constantini imperatorisse lavari permisit, in qua paganus extitit baptigatus; eum in ipsius tribuni lavacro plura suerint signa lactaJ quam in C0nstan, tini baptismo; prosequendo mirabilia de pace et tranquillitate urbis et patrie, que brevi tempore suo asseruit divino intuitueSSe laeta, cum tempore prom0cionis sue tam de dote uxoris quam calamo suo vix habuerit quinquaginta florenos, et in perwna Sua plura operatus Sit Deus, quam Bonisaeiusio papa cum thesauro suo vel Κarolus Magnus eum sua poteneia procurarint. Argutus eciam qu0d in citaci 0ne, qua c0- Aug. I. ram se et Romanis citavit LudoWicum dacem Bavarie et Karο-lum regem Bohemi e se intromittentes de regno Romano, B Varum ducem n0minaverit, eum per papam suerit dueatuis privatus; Bohemum vero Romanum regem non n0minaVerit, quamvis fuerit in regem Romanorum per Sedem apostolicam

approbatus; respondit: Se non magnam de hujusmodi titulis vim fecisse. Cum et olim Romani sibi colligarint principes et

amicos, cur et hodie regi Ungarie et aliis se colligare nonao debeant, non videret. Pluraque alia seriosa rescripsit. Summa autem commissionis Babenbergensi lacte talis erat: Cum multi, qui sentencias processus et penas Iohannis Paste inflictuS adue- ra. 262. rentibus quondam Ludowico awaria heretico et de heresi damρ- noto sincideruntJ, redire cupiant ad ecclesie unitatem, commiuias mus tibi: ut qui confessi fuerint errores suos confessalos et non confessalos et penas quas inciderunt e licile Bel implicite, et jura- perint deinceps fidem statholicam habere et iideles esse sedi apostolice et nulli deinceps heretico rei scismatico sapere et credere

205쪽

Matthiae Nil Wenburgensis Chronica.

S. 143. quod non spectet ad imperatorem papam deponere et alium creare, set hoc heresim esse dampnatum; et quod nullum pro imperatore habebunt nisi per sedem apostolicam approbatum, nec relicte et liberis ipsius Ludoinici funebunt nisi cum ecclesia reformentur, et Larolo Romanorum regi per sedem approbato parebunt - ab hujus- smodi sentenciis et penis absolyas etc. ita, si in aliquo contranenerint, in sentencias et penus pristinus relabanture et quod

procuratoriorum et gestorum sumam ipse Babenbergensis pape rescriberet sub publicis instrumentis. C. 98. De forma absolucionis, ut haberentur divina, io per papam Clementem. Visa autem sorina hujusmodi dura omnibus displicente aliqui c0nsuluerunt: eam non acceptandam per regem, Set 0ccultandam et pro alia forma scribendum. Set quia timor erat Basilienses non juraturos regi nisi reformarentur divina, re- raseriptum oportuit exhiberi. Cum auIem cives nec errores vellent lateri nec secundum formam jurare, clerus autem quaSi penitens quod cessavit - et si n0n - tamen occasi0nem quereret celebrandi, animo numquam mandata similia receptandi, ecce c0mparuerunt magistri et consules Basilienses coram 20 rege. Quibus Conradus de Berenueis magister civitatis necessitatem universitatis p:oposuit vulgariter e0ram tabellione presente, in hec verba: Domine Babenburgensi, sciatis, quod nec faleri nec credere nolumus, quod quondam dominus noster Lu-dowicus Romanorum imperator umquam fuerit hereticus luem - racumque eciam dederint nobis electores principes vel major pars eae

B. 6. eon renerini 16. repertum

13. Ursi. : uecepi. esari 14. pape seri bonis. 15. Mainensi s 16. re- aeriptum 18. I Urst.: et si non tam l 21 eoram rogo et predictis episeopis et multis da eupittito busiliensi, eorum quibus euonrnu. 22 nomine universitatis Ivieli. vorguetiolienJ. 23. bus beryensia 26. dederunt

206쪽

Matthia, MIKenburgensis Chronica.

eis, pro Romano reste vel imperatore illam habebimus, eciamsi numquam papam requireret; nec quicquam aliud faciemus quod sit contra jus imperii quopis modo . Set si habetis potestatem a domino papa et pultis nobis remittere omnia peccata nostra, plas cet nobis. Et convertens se ad populum dixit: Datis michi et Conrado Monachi potestatem petendi, ut absolnamini a peccatis pestris p Qui dicebant: Placet I Nee aliud procuratorium habuerunt. Qui duo milites seorsum coram secretario Pape Johanne de Pistorio presente juraverunt secundum formam manis dati. Sicque relaxatis processibus divina publice sunt resumpta civesque regi solitum prestiterant juramentum, scilicet quod jussue advocacie servarent. Basiliensis quoque episcopus Johannes Senne et abbas Morbacensis de regalibus suis sollempniter investiti suerunt. Civitates autem, presertim Argentina, Propis ter sormam hujusmodi exasperate fuerunt. Rex quoque eum mulieribus Basiliensibus in coreis satis saluos geStus habebat. In die sancto quoque nativitatis Domini communicatus suit legitque in missa alta voce, habens in manu evaginatum gladium , evangelium: Eriit edictum ab Austusto Cesare. In diero Stephani autem a Basilea reeedens, cum crederetur cum Sua Dec. 26. gente iturus, clam ingressus naviculam. cum. paucis in Reno descendit, in castro Burghein pernoctans, craStino transiens versus mentiein tamquam latenter. Cum autem gens Suadescenderet eisque in Alsacia et in Basilea multa suissent set abstracta, quidam valentes Boliemi se postremo ponenteS in

B. I. pro rium

torram.

207쪽

Dec.

insidiis premiserunt duos quorum unus spadonem duxit ad manum; ipsi vero transiverunt per silvam in loco qui dicitur Sat-telloese. Et venerunt quidam nobiles Basilienses ascendentes e contra. Qui cum credidissent ducentem spadonem alicui ab-Stulisse, ipsum abstulerunt eidem, alter vero fugiens dixit Bo- , hemis. Qui insequentes alios captivarunt et Wemherum de Eptingen Hospitalarium eis resistentem graviter vulnerarunt, A quo recepta caucione de presentando se regi, alios Mutin-husen opidum imperiale secum duxerunt. Amici autem captorum cum in nocte se ei rea Millnhusen posuissent ac genti iii regis transitus non esset securus, dimissi sunt captivi ad graciam regis Boliemique regem celeriter Versus HagenouWe sunt secuti. Dedit autem et obligavit rex servitoribus suis omnes utilitates Alsaeie . ita quod inibi per diem non haberet expen- Sas. Descendit eciam per Wisse urg versus Spiram, ubi sub taquibusdam pactis extitit intromissus. Lectis autem ibi quibusdam processibus ex parte Gerlaei provisi Moguntini contra Heinricum archiepiscopum et suos fautores - quorum aliqui domicilium Spire habebant - de hoc populus est commotus. c. 99. Quid rex Κarolus egerit Wormacie. ro Veniente autem rege Wormaciam convenerunt circa Vesperas clerus et consules civitatis, et quesitum est a clericis numquid vellent absolvi vel quid sentirent de processibus 3 Quicum e contra quererent a c0nsulibus quid ipsi sentirent, illisque licentibus se ste hujusmodi nil sentire, clerusque dice- asret id ipsum, animo nil faciendi, ab invicem recesserunt. In

C. 20. Reine Ueberschr. Dor Abseliniit schii essi siet, an das vor. Cap. bei den Worton an : hexiit edictum a C. Aug. p. 145, I. 193, und beginni: Postea rege eeniente Norm. eirea vesp. conum. 22. a clero, num vellent 25. de illis A. 4. rum sellit. 10. Urst.: cum noetui 14. habuit 19. ibidem est eom. 23. eel Rhit.

208쪽

Matthiae NuWenburgensis Chronica

crepusculo vero collegia constituentes procuratores, singulares A'. 1348. vero curati et clerici per se ipsos et religiosi per procuratores juramentis prestitis per Babenbergensem absoluti suerunt. Et cum mane p0pulus more Solito vellet audire di-1' vina clerusque nollet coram populo celebrare, factus est tumultus clausisque portis omnis populus ad hospicium regis - ad quod et Babenbergensis coniugerat - armatus accessit. Ipseque Babenbergensis mandante rege territo omnem elerum et populum Wormaciensem sine omni condicione et jura-iu mento abs0lvit, et statim omnis elerus religiosus et secularis contra juramentum sero prestitum publice Omnia resumpsit.

Post hee ivit Mogunciam, ubi sub pacto ne introduceret Ger- S. 144 lacum provisum pape vel aliquas legi permitteret litteras honorifice est receptus. Ubi ad eum venerat Treverensis quasi lai, tenter cum paucis. Ubi et nova receperant: quod seria quinta precedenti, scilicet post epiphaniam anno Domini MCCCXLVIII, Jan. 10. procuratores et secretarii LudoWici marchionis in Brandenburg, item palatinorum Reni, Erici dueis Saxonie et Heliarici archiepiscopi Moguntini per papam depositi, tanquam electores

ro principes majorem partem lacientes, in Eduardum regem Anglie, habentem cum eis pr0curatorem et secretarium suum, in Romanum regem ex opp0sito Ville Rens super Renum sub eastro Lonstein concordaverint eligendum. De hoc quoque conlaete sub sigillis eorundem principum litere in presencia omas nium inibi conveniendium publiee legebantur, et quod ipse Anglus se vellet intromittere dicebatur. De quo et litere a prin-

B. 1. pro ratores singulos tero eurali 3. Babentergenses 13. promitteret. c. 2. eurati aereo 4. vellet halera s. portis omnibus et . ad quem 8. mam.

209쪽

Matthiae Nilwenburgensis Chr0nica.

cipibus civitatibus sunt directe. Ex quo in Germania turbacio

est suborta. Nuneii autem Frankensordensium a rege, requirente eos super Sui recepcione, insecto negocio receSSerunt. Sicque rex cum timore Wormaciam est reverSus. Maneque Volens recedere, expectante eum gente Sua armata ante h0- ,

Spicium suum, non pagatis hospitibus eurie et coqui ne Sue et diu expectante tota gente, iterum, ad querelam carnificis regem arrestantis ne discederet, lactus est in populo tumultus. Promittentibus autem pluribus ne discederent hospitibus non pagatis, rex Spiram perrexit. Proscripto autem carnifice a iuW0rmacia, ipse Spire ad graciam regis veniens ad preces re

c. 100. Qualiter rex Κarolus de Spira ivit in SWe-Wiam ad recipiendum fidelitatem de civitatibus imperii et qualiter venit in Roten burg comitum de is Hohen berg, ubi hasti ludiorum curia est indicta. Ascendente autem episcopo Argentinensi et baronibus ΑΙ- saeie qui descenderant rex Sueviam perrexit, animo fidelitatem a civitatibus Suevie recipiendi in Ulma. Pergens autem Ro-tenburg comitum de Hohenbem, ubi hastiludiorum curia est auindicta, et latenter sub armis Schilhardi de Reelibein hastiludens per de Lapide militem suit in terram prostratus.

Intelligens autem miles regem esse, sibi equum attraxit. Quem rex pro LX marcis redemit. Mane autem volentibus illis dividere per galeas tornamentum et reperta casside Sine Signo, in- ratelleetoque quod regis esset, consilio inito a turneamento cessac. 13. Cap. 100 Rhit.

210쪽

Matthiae Nil Wenburgensis Chronica. 149vit. Dicebant enim: Si periclitaretur nobiseum, posset dici in futurum, regem traditum fuisse per Sueros. Veniens autem Ulmam ibidem a XXIIII Suevie opidis sub quibusdam pactis, in Π 26. juramentis per ea prestitis, est receptus. Volens autem ire Febr. 4., Nuerenberg et deinde Bohemiam. positis sibi insidiis per ma chionem in Brandenburg reversus est Ulmam, et deinde per aliam viam veniens Nuerenberg Bohemiam est reversus. Eodem anno de mense Marcii misit magnam gentem de Bohemia, que Mκrt. terram Roberti ducis Bavarie palatini plurimum devastavit. io Constancia autem, Thuregum et quedam alia opida vicina ip- Sum recipere noluerunt C. 10 I. De decollacione Engel mari militis in comitatu Tyrolis potentis valde. Interea Engelmarus qui comitatum Τyrolis marchioni Brani, denburgensi tradidit cum uxore, ex quadam suspici0ne Permarchionem capitur et ante castrum suum sorte quod stater ejus tenuit, deeollatur et successive omnia sua per marchionem

mediante Conrado duce de Teli sibi fidelissimo occupantur. C. 102. Qualiter opidani in Mulnhus en nobiles

2o ejecerunt.

Eodem tempore opidani in Mutinhusen Alfacie, usurpantes sibi regimen opidi, nobiles decerunt, manente cum eis Happone Monachi novo Schulteto. Venientem autem Johannem de Vinstingen, presidem Mincie, nisi cum paucis intromittereas voluerunt. Ille vero iratus recedens cum multa gente revertitur. Opidanis vero dise0rdantibus et presidem sub quibusdam paetis intromittentibus - cum paucis ut credebant - ipse cum