장음표시 사용
311쪽
diatur,nosse diligenter quid hostes agant,seire quomodo acies instruenda, qui urgendo, trahendove bello
modus,quomodo castra expugnanda, vel propugnanda,& in rebus ambiguis, & repentinis, quod capiendum consilium, qui & milites amet, nec eos temerὰ periculis exponat, erga externos maxime humanitate utendo, & erga peccantes nimia indulgentia, vel
severitate non urens. Xenoph.lib. 6.nu. 6.
Et in summa, prima cura a Principe sumenda est in bono, & perfecto duce elige do, cum tali nil rarius inueniatur , unde Philippus Macedo mirari se dicebat,
quod Athenienses quotanni, nouos Imperatores eligerent, cum is in tota vita nullum ducem bonum, nisi
Permeniona inuenisset, qui & dicebat praestantiorem
esse exercitum cervoru imperante Leone, quam leonum duce certio,& Caesar cum iret in Hispaniam eontra Petreium, dixit non magni se eum facere, quod is iret ad exercitum sine duce,& ideo quo difficilius est hellum,eo magis curandum, ut. superior, vel salte par hollium duci dux quaeratur, qui non minor fit annis triginta, nisi virtute multum praestet, in quo sit sciet iaxei militaris, virtus, authoritas, & so licitas, labor in negotijs,sortitudo in periculis, industria in agedo, celeritas in conficiendo, & experientia, ut Cic. ait orat. pro lege Manil .ingenio praestans, cautus,& prudens, constans,& fiducia repletus, quae prosunt ad victorias comparandas,ut dicit Ualer. libH. c. . noscens Oariis modis milites ad bellum excitare,& confirmare, leuibusq; certaminibus eos exercens, ne nouum bellum suos, id vero holles terreat, ut ait Liu. lib. . qui non temere cum hoste confligat, & optime res hollium cO-gnitas habeat, non tamen transfugis temere credens, qui de ad omnia aspera se ducem praebeat, sic tamen, Vim periculis caute versetur. Qui sic inuentus,unus cxercitui praesci debet, ac continuus,cuiti libera potea ato, qui tamen a Principe ante non sit offensus, vel
312쪽
ignominia, vel damno affectus. - .
Secundό, requiritur virtus,ut primus sit in agendo,& praeliando, ut ait Liu. lib. . &ei adsit sapientia in consulendo, consilium in prouidendo, indultria in agendo,celeritas in coficiendo, labor in negotio,& sortitudo in periculis, humanitas,modestia, suauitas,s cilitas, ut a militibus ametur, temperati ia in nocetia, castitas,fidelitas, quae acquiruntur ex dignirate,& bonis moribus,& iustitis, ut inquit Cic. pro lege Manil. N praestet ingenio sagaci, ut norit hostibus ins dias tendere, & ab eis motas vitare. Xenophon lib. I. Re-'diar Ciri.nu .s ' & curet nosse naturam Ducis aduersi, sic enim viam discet qua eunt superare valeat, ut dicit Polit de Annibale.lib. 3. nu. 39. & in eo etiam liberalitas adsit qua milites alliciat. Xenoph. de discipi .n. 3.S facundia in persuadendo. i te lil, 1. Paed. Ciri. n. χα
ac norit arcana celare, ne ab hostibus resciantur. Tertio, requiritur authoritas, quae multum valet ad
bella adminiuranda,quid hostes, quid socii de Imperatore existiment, ut ait idem Cic. loco cit. quae acquiritur ob virtutem,corporis formositatem, dignitatem, honorem, potentiam, diuitias, nobilitatem, elicitate, humanitatem, ciem etiam, & alias virtutes,de quibus supra, ea enim in ossicio milites Dux continet,viendo pro tempore seueritate,cum militas viles reddat, quae tamen cum comitate sit iuncta , & Dux cum eis cor puS exerceat, cultu corporis parum ab eis differens, ct inopibus, ac sauciis neeelsaria ministret. v Quarto, requiritur prouidentia, vel prudentia bellica, qua nullibi se committat eventui, nisi quatenus necessitas cogat,ut ait Liu .lib. 22. cum oporteat duce magis re icere quam prospicere,cum praeliorum d*licta emendationem non recipiant, nec liceat in bellybis peccare, ut inquit Veget: tib c. 13. 3 temericari praetero uami stulta est,sit etiam infoui seviit ici evaLlu. d. loco. ἐκ melior sit duxi ineumspectus A mram
313쪽
imis audax, unde nimia audacia Demetrii Regis eius perditionis causa extitit, ut ait Polib.lib. 3. n. I 3.1 I. dc Minutis, ac Terentii Varronis Ducum Romauorum, ut inquit Liu .lib. a. Dec. 3. nu. 3 o. & ideo Dux mediutenere debet inter. timorem, vel cautionem, & nimiam audaciam, ut uicit Plato lib. 9.nu . . qui tamen non sit nimis timidus, eum id afferat maxima damna. Polib. lib. 3.nu. 6O. paratus magis mori, quam locum relinquere, ubi id in publicum bonum cedit, ut idem Plato ait lib. 3. de legibiau. 7. Pol ib.lib. 6.nu. I . & si duo duces extent,unub nimis audax, alter nimis cautus, primus est eligendus , ubi Princeps hostes aggredi vult et secundus, si se tantum tueri vult,& defendere, ut solet esse, ut plurimum senes,& experti duces, nimis audaces iuuenes,& inexperti, qui & geometri ac arithmeticae, ps ritus esse debet, ut norit acies instruere, ac diuidere, fitus opportunos capere, ςastra metari, & huiusmodi, ut idem Plato lib. 7. de legib.dicit. nu. 7.&8. α Polib.lib. s. num. IT.
Quinto, requiritur stelicitas, quae est a Deo, ut suis pra est dieitam;& qui est praestatior caeteris in Ducem est eligendus. c.licet. 8. q. I. & qui ante fuerit miles, rein dubio debet eligi magis de Regno principis,quam extraneus,& qui assidue militauit, dc maiora stipedis obtinuit, est praeserendus,& ubi differentia um meririta, spectatur primo stelicitas, tum scietia rei militaris;
tertio, virtus, vel praestantia, quarto, authoritas, qui to, dignitas,& honor, sexto,aetas,& tempus, septim nobilitas,octauo, natio, vel origo, nono, diuitiae, ut se
licet is eligatur, qui pluribus qualitatibus ex his polet, vel potioribus, qui etiam plus proficiet apud suos
lites comitate, quam morum asperitate, nec lentus
sit in deliberando, ubi maxime facto opus est, dc in res, Bus asperis sortissima consilia sequatur. Sexto,ad Ducem alia etia requiruntur, nempe cdonStium, ut supra, cum eo plura quam vi pzr sciantur, is T a is
314쪽
ait Tae.lib. 1 hist. & Imperatoris sit non minus eonta Ilo quam gladio suserare,ut dicit Caes. lib. I. eom.beli.
eiu . occasionem in primis obseruando, quae in rebus bellicis maxime valet,& magis quam virtus,ut inquit Veget .lib. 3. c. 26. sic armatus intendendo,ne suae oceasoni desit, nee suam hosti det, ut ibi dicit c. 18. ει curando, ut bona sui fama uigear, maxime sub initio, caprimis euentibus metus , uel fiducia gignatur, ut ait Tac.lib. I 2. I 3. Ann'. sie tamen, ut aduersarii potetiam ex fama non timeat, ted ranrum ex iudicio. qui dum adhuc res integrae sunt, ne minimum quidem de maiestate concedat, ne patientia,& modestia hostes fiant serociores, & necessitatem pus nandi suis militibus imponat, hostibus remittat, qui ει exercitus consilla non sequatur, cum militibus cupido pugnandi inesse debeat, at Duces prouidendo,consultando, 3c cunctatiosa es saepius, quam temeritate prosint, ut ait Tac.lib. I. hist.& male imperetur cum uulgus res trictuceS.Qui, ct securitatem sugiat, e si nemo celerius opprimatur,
quam qui nihil timet, ut dicit Uell. lib. h. & contem plus hostis eruentum saepe reddat certamen,ut Liuius ait lib. 2i .unde omnia inquirenda,& excutienda, nee eonfidat hostium dissensioni, eum ciuium conrenti nes cessent, ubi hostes soris sunt, qui tamen suorum seditiones, comprimat, proprios, dc hostisi exercitus, locorum situs, 3t naturam regionis nostendo, ut idem dieit lib. 11. cu is dissicile uincatur. qui de suis,&ad- uersarii viribus potest iudicare, ut dieit lib. 3.c. 26. εc maxime noscendo naturam Ducis,ut supra, Sc hostiu, quidam enim primo impetu feroces sunt, mox languescunt,ut ait Liuiuslib 7.& Tac. lib. I 2. An n. nectendae etiam morae, mutandi loci, 3c sic hostes separandi, ut ibi dicit,& Vegetili M. c. q. 8c pugna nunqua temere ineunda, cum ibi de summa rerum, & existimatume agatur, unde Paulus Aemilius dixit, praelium collatis fgnis non ineundum, nisi ex necessitate,uel oecasione oblatas
315쪽
oblat vel eum maior emolumenti spes, quam damni
metus ostenditur, ut dicit Suet. in eo.cxs. esi incertus
si exitus pugnae; unde lentk agendum est maxime aduersus hostem quem tempus deteriorem in dies,&locus alienus facient, ut ait Litalib. . cui nullae ibi urbes sint, ut idem dicit lib. 22. pugna tamen quandoque ineunda,sed cosilio,& iudicio, Γ res eius in arcto sint, .
nec commeatum, supplementum, vel pecuniam habeat, ut ait Tae.lib. 1.hist. Liu.lib. 11. vel hollisu petuenturae sint copiae, vel timor subest ne a propriis militibus deseratur, aut amicis, vel nouit hostem terra tu
esse,&seipsum timere; vel veretur ne proprii milites, no dimicando, animo despondeant, vel viribustiolii praestat, vel multu acquirere potest,uincendo, S paruam istere, pugnae iactura faciendo. Deo desuper prius inuocato, & militibus sanctissimis sacrametis resectis. spe in Dei auxilio collata. Vel etiam si propria pars sit potior, quod est diligenter cognoscenduin cosilio adhibito, proprias,& hostium copias cognoscendo, & si
in multis rebus se superiore agnoscat, ne differat cons ictu ni,vt dicit Veget.lib. s.c.' .aliter res temere euε- tui non sunt committendae; no spernenda etiam signa
apparentia, &somnia, modo no sint superstitiosa, ted diuinitus immissa, ijs tamen facileno est credendum, nee insilien d sic videndum etia quomodo pugnetyr, captando tempora, ut imparatis, cibum capientibus, in itinere a assis,equos pascentibus,& nil tale Iuspirantibus superueniat, si bellum fit iustum, cum boni Duce1, non aperto Marte, ubi est commune periculu, sed ex occulto semper attentent, ur ait idem Veg. d. lib. s.c. 9.& 23. sic enim sui audent, alij trepidant; ut tamen occasio momento non omittatur, ut i in dicit lib. 11. in necessitate tamen, ut supra,ei es inseruiendum. Locus etiam considerandus, an hostibus, vel sibi sit commodus,loci enim opportunitas plus valet saepe, quam virtus,ut idem dicitdib. 3. c.'. S 26. vi sicquitatus sit,
316쪽
campi aperti inueniantur, si pedite certatur, Ioea an gutta eligenda, fossis, paludibus, vel arboribus imp aitaint ibi dieit,disi pedites sint hastati, tune et im ea-pus liber eligendus, ct quandoq; expedit milites non sidere locis, ut quod non prope sint moenijs, se enim
aerius dim stant,eum nulla sit spes effugii, ut ait Tac. lib. 2. An n.&3.hili. Acies etia eli recte mitrueda,quo4 plurimum iuuat,& econuerto,ut dicit U .lib 3.c. I . ita ut equites cum curribus in principio lint, a tergo flos,&robur belli, in medio ignaui, ut etiam nolentes pugnent,sic tamen, ut electissimos ex peditibus, &
quitibus habeat dux post aciem in subsidii, praeparatos, ut idem dieit lib. 3 .c. i quasi in insidiis,quia se
superueni ut terribiliores hosti, quia inopinata terret, Vt ibi dicit c. 26. vi repentinus clamor,vel aspectus saepe fuget exercitum, eum oculi, & aures primi cuncta excipiant,ut inquit Tae.de morib. Gerim ex pedit etiaaciem per nationes distingui,ut contentione decerte eu ite sortes,& ignaui cernantur, ut ide dicit li. 3.hist. ita ut exteri,& mercenarii proximi sint discrimini,eos in tuendo,ut ide ait in Agrie. qui δc primus debet i struere aciem,sic enim pro arbitrio ea instruit, & animus suis additur eontrariis minuitur,cum plus animi se infereti periculum,quim propulsanti, ut Veget. ait Iib. 3 α. I 8. Liu .lib. 18. qui & debet ardorem animi vultu,&oculis praeseserre, s sic suis animus augeatur, &econuerso ex tristi vultu minuatur,& ad fugam parentur,ut ibi dicit c. χχ.eos verbis excitando,quod timidi mortem subeant,audaees eam effugiat,& audacia promaro habeatur, ut dicit Liu .lib. 21. dc spe victoriae,&honesti, ac praemii eos comoueat. In praelio si sui inclinant initio, nodissidat Dux,cum sepe id eueniat quibus victolita debetur, non omittendo aliquod ossicium . constantis Ducis, & sorti Isi mi militis, ut inquit Tacit.
lib. I.hist. cedentes retinendo consilio, manu, voce.
317쪽
seat eos, nee nimis diffundat, pe enim fuse aries diis etfim sequentes interimit,ut ait V g lib. 3. c. χs cum ex desperatione animus crescat,ut ibi dicit; & nece ilitate compulsi pugnent; sed via hostibus,qua fugiant, munienda, ut idem Ueget .dicit cap. 2I.qui &a praeda sunt cohibendi, ut inquit Taci lib. . hist. dum pugnat,
nisi ea consummata, aliter saepe vincentur vincentes,
quod fiet si ante diem praelium incipiatur, & Dux iubeat,ut nemo praedetur; vel,& tutius, ut omnes ei praegam consignent;quam is postea inter milites pro eora meritis diuidet, dando aliquam eius portionem iis etiam qui sarcinas custodierunt, ut ibi dicit, &Ρolib.
lib. Io .nu. Is .Quod si Dux occidatur,praesentes id celent, ct corpus abseon dant. ne milites animo despondeant: quod ne esit ingar, fortissimis exercitus stipatus
ineedat ;Quod si in praelii initio proprii milites retro. cedant, id indicet Dux eius iussit effectum,quod & fi endum si qui ex suis in praelio ad aduersarios diuerintant, curans, ut & hostes id norint; ut & si Dux initio
terga vertat terrore correptus, id studiose effectunx
indicetur. Et in summa, in praelijs iustis Dux quamcunque praerogatiuam procuret, &superioritatem, quod fit fi vigilantes tota nocte hostes armatos detineat, si gna bellica pulsando; vel primo mane proprios miliistes, ut praeliaturos disponendo, qui iam aeserint, sit .nc ieiunos fatigabit. Liu. Dec. 3.lib. 8 .nu. q. ut aestum autiorem eligere debet, ut maiori impetu inimicum opprimere valeat; & s praestat numero militum,lucu spatiosum eligat,ubi eos extendat, si minorem obtinet, ici um angustum secernat. Liuius lib. s. Dec. i. qui S se suas copias extendat,ut a tergo Solem, & ventum habeat, qui facies hostium conturbent; qui .& si praestae armis, quibus prope certandum est,quam primu qu Peat cum hoste colungi, ubi in serior eis iis quibus procul certatur, ut & prodest si dum certatur vox sparga
inti quod Dux hostium occisus sit, ut dc prodest vocετ 3 emu
318쪽
emittere,qad copiae sibi superueniat, & magis si gestes inutiles exercitus iubeantu r,ve 1 longe cum arundin ibus in manibus detentis, se prodant, sic enim hostes terrentur, & eo magis si copiae sint verae auxili j superuenientis, ut ait Xenoph.de discipi. Qui,& si pro prii milites servat vigorem in initio praelii incoeptum, primus aggredi hostem debet si secus, s praeliandu est eum hostibus, qui in initio tantum vigorem seruant, satius est eos expectare, quod si pares sint naturae, potius est eos aggredi a & idem dicendum si hostes lane animi pusilli,&armis paucis muniti; sic tame,ut proprii milites ita a longe aggressum non incipiant, ut a. cies dissipent, & vigorem amittant, acies disponendo,
modo, ut supra, eum tamen ordinem variando quandoque prout expediens videtur, pro diuersitate situs, ct armorum, quibus est dimicandum,& numero mi
litum,& hostium qualitate; unde Dux,qui hastis utitur, aciem densam, & crassam instruere debet,curans, ut omnes hostes a seonte aggrediatur, eauens ne in loco aspero,& inaequali, angusto ve dimicet, sed plano,&aperto,ut ait Polib.lib. I 7. maxime si cu hoste pugnat, qui armis breuibus,& magni ictus utatur, 3c undique armis cincto, sic enim si uniti dimicent hastarum cuspidibus aciem hostium facile penetrabunt,& eam dispergent; cauens tamen ne exercitum tergo fluminis ripae vicinum aptet, ne si ei pedem referre opus sit, in flumen decidat,quod si peditum numerus inferior mImero hostium sit,ordines exercitus raros ex tendat, ut hostem terreat, ne se aggrediatur, si equitum num Tus vero minor sit, denses eos accommodet, sic enim tb equorum magnitudine maior numerus videbitur, vel famulos cum a rudinibus, cum militibus misceat, quae tamen agenda sunt du hostes procul sunt, ne fraudem agnoscant,qui si,hoe non obstante, accedant,acie uniat, & curet ut a Donte tantum ex pugnari valeat, si
situs id patitur,nee a lateribus cingi se patiatur, ut idc
319쪽
dieitlaemisph.de discipl.n.so. Quod si Dux praestet rurmero millisi, eos magis quam fieri potest simul uniat,
ut minor numetus videatur , equites vero in plures acies dispergat, iubens, ut primi lanceas erectas detineant, posteriores demissas. Xenoph. de discipi. nu. 3 2.& tunc eum est praeliandum, acies extendat,curans, ve, undique hostem cinmat, cauens tunc ne in loco angusto aciem ex tendat, sic enim beneficiu maior is num ri amittet. Xenoph. ibid. nu .s h. cum in locis angustis
eque pauci, ac multi polleant; Quo vero ad ordinem' aciem instruendi, id est variandum, prout hostis suos variabit, si enim ille sortiores milites in cornu bus collocabit, is etiam idem praestet, &si in corpore, idem agendum; debiliores in loco tuto ponendo, & si ignoretur quid hollis agat, tutior via est, ut sortiores in medio,& debiliore, in lateribus collocentur: Quod si Dux hostes a duobus lateribus ante se habeat, aciem
suam bifrontem instruat,ut eum utroque absque confusione dimicet. Polib. lib. x .nu. 6.& 7. S dum manus conserendae sunt aciei serma non est mutanda, ne exercitus perturbetur.Xenoph.lib. 6. Pardiae Ciri. num. 8.- ut & cauere debet, ne dum pugnatur, ordines muter,
vel si hostes fugam arripiunt,ut supra, ne absq; ordine eos insequatur,ne uniti resistentes confusos vincant,vesaepe contigit,ut ait Tucid .lib. 2.n. 6s .& lib. 7.nM.quet semper intelliguntur,dummodo bellum sit iussum. obseruare vero summopere Dux debet, ut in ilites armis tum defensiuis , tum offensiuis optime sint in- Bructi; Ut scit cet pedites, quod attinet ad arma offensua, galeis,& loricis ferreis. quae bractata, pectus, caput. coxas tegat, muniti sint, quae tamen ij tantum, qui hastis versa istis utuntur, deterant, alii enim g
leam tantum deferant: Equites grauioris armatura, totum corpus etiam cum facie conregant,& totum equum, leuiores vero pectus latum, brachia, & eapur,
320쪽
. sensiua attinet, frequentiori in usu sunt tormenta tu iralia,& minora, arcus, sarissie, & enses ad usum peditum, pro equitibus vero hastae, Ac enses; Ex quibus tormenta muralia naru prosunt, nisi ad urbes expugnanda', minora vero ad insdias hosti tendendas, locum aliquem custodiendum, transitum fluminis hosti impediendum, ut & prosunt inpriliis ineundis, iis enim iam coeptis paru prosunt, nisi ab hoste studiose se circumcingi quis curet, scenim prosunt, ut & muralia tormenta,enses, & pugiones eum clipeis utiles sunt ad aggressiones ineundas,& sarissiae, pugiones,& enses in praeliis apertis,& haec arma elleris sunt utiliora; dummodo hastati galeas, Ioricas, pectus,& brachia,& coxas tegentes,habeant, reenses breues, aeutos, & valudos,quibus eaedendo,& pungendo serire possint, vila expediet clipeum deserre, quo prope venientes hastis . nisactis,se tueri valeam; Equites quoq; praeter lanisceas, enses magni ponderis habeant, sed breues, ut aetormenti, uti poterunt, breuibus tamen. Is quoque,ut insidias hostis deuitet, cautus,& uigilans esse ualde debebit, semper suspicando cum quidrn consuetum eius naturae peragit, uel numero milituquos liaber, ut si numero militum inferior uult dimueare, uel fingit se minorem militum numerum habere quam habeat, ut ait Liu lib. s. Dec.Idib. 2 Dec. 3. Uel si uidet hostem animalium, uel aliae praedae ei copiam facere, dum in tuto ea deberet reducere; qui & ut no Et urnas aggressiones euitet,vigiles habeat intra,& extra urbem, uel castra; itura extantia tape reuidendo, di milites emittendo qui explorent quid hostes agat; Qui, & in urbibus muratis duplices portas disponar, unam ab alia remotam,& fortissimas, a quaru una ad aliam uia retorta, Se sinuosa sit gressus, ianuis quoque Fontes pznsiles, & minores quoq; graues adhibendo, ut facit. deprim i,& eleuari ualeant; Et ubi sentit ho s. ccedet ita milite5 disponauut innata latera uno