De finalium enuntiatorum usu Herodoteo cum Homerico comparato ..

3쪽

De finalium enuntiaturum usurae rudute cum umeri cucum paratu. pars altera.

In extrema dissertationis inauguralis 110strae parte quam inscripsimus sede nuntiat0rum finalium usu Herod0te cum Homeric e pari c0mparato h pr0missum fecimus alteram g0mmentati0nis partem p0steriore temp0re ccasione blata 110s esse edituros. Itaque ut pr0missi fidem servemus et materiam ad hane quaesti0nem pertinentem compleamus reliquam c0mmentati0nis partem in publieum prodituri sumus ill0rum qui de hac re interea disseruerunt sent0ntiis adhibitis. His enim n0vem annis tres viri d0ctissimi qu0 ad Herod0tum quidem attinet hanc quaestionem attigerunt O Walther: Uber bc ei Herod0t. Ρr0gr. Ηameln 188 T. P. Bahr: De κω e0niuncti0nis apud Her0dotum vi et usu. Jahrbuch des adag0gium gum l0ster Unser Lieb0n Frauen in Magdeburg 1887. G. Th0mas De particulae in usu Herodote0. Dissert. Lρipgi 1888.' Amplius 110stram quaestionem tractavit et usque ad 40steri0res script0re pr0duxit Ρh. eber in libr0 qui inscribitur EntWickel ungsgeschichi de Absichissaige. Erst A b-telliing V0n H0me bis gur altischen rosa. iii Zburg 1884, ut tota fere quaestio tractata et

paene ad exitum ad diaeta esse Videatur. Neque tamen vereor ne in hac quaesti0ne peram et 0leum perdam, qu0 et in dissertati0ne inaugurali 0stra qua ante librum 'eber seriptum edita est magna e parte ab ali principi pr0laeti alia via se rati0ne quaesti0nem tractavimus et in hac e0mmentati0ne saepius sententiam alias Π0ndum explicatam et l0cis quibusdam a Weberi divergam allaturi sumus, praeterest ud rem aesturatius intellegendam plures easque diVersas sententias summo esse usui existimamus. Ceterum Weber quamvis ingeniose et accurate librum omnino

seripserit, tamen interdum in singulis praeiudicatae cuidam opinioni indulsisse et in explicanda origine atque in definiendo temporis 1 dine, quo singulas particulas in H0meri carminibus usu receptas et singula enutiliat0rum finalium genera orta esse dogeat, nimiam diligentiam atque artem adhibuisse videtur. Ut de sententia iam tu dissertatione inaugurali 110stra explanat exemplo utar p. 35 etc.): cum eber p. 45 40cet der bl0sse optati nae Haupigeiten istae Η0me sogut Wie auSgeschl0ssen , an legem e0nstituere n0n 0tuit nisi aut modis mutatis se est VII 310 ε η in Vel Oi I I. 343 μαχεο vet in μαχεονῖα vel 1αχε iuvetcit Od. XVII 249 αλ ρω cum Nauai in αλ Fu aut enuntiatis finalibus alia rati0ne intellectis es. d. XII 156 alterum membrum in quo plativus quo la a tempus primarium sequitur sui iuris esse d0cens interpretatur

4쪽

,, oder es a re aucti moglieli, das Wir deui 0d enti innen , quam ad sententiam adductum se esse digit, quod ptativus in alter membr0 legatur At qua rati0110 explanandus est plativus in priore membro scriptus quem in altero coniunctivus sequitur Atque hac rati0 emeber plura Xempla enuntiatorum inalium in quibus praestedens tempus primarium stativus sequitur nimia arte interpretatus esse nobis videtur e consili ut legem quam Vult 0nstituere possit. Etiam ex Her0d0teis finalium enuntiatorum exemplis eber plativum tempus primarium Sequentem neglegere aut toller e0natur, eum ad 0gum Herod0t. II 3 addit Wir habenein Irregularitat ad I 110 der at triti aus er Beth der Absichissatge heraus undWir Belativsaig. man rauch nur u libersetgen , auf elche eis er m raschesten uGrunde gehen diurne . Qua interpretandi rati0ne nunquam nobis n0n continget ut quaestunque ad legem c0nstituendam n011 011Veniunt XcludamuS. Revera enim in enuntiatis quibus et 10rma et n0ti enuntiatorum finalium est septen- desiim 0eis H0mericis plativus particulis κε Vel v partim additi tempus primarium equitur. Itaque sententiae n0strae in dissertati0ne inaugurali p. 36 eXplicatae non constar nequimus,,apud H0merum Xempla optatiVi tempus primarium sequentis aut saepius leguntur, in quibus optativi, etiamsi ad primarium optativi notionem revoeari p0ssunt, Varie Xplicandi sunt . Deinde cum plativum tempus primarium sequentem septendecim ossis Η0mericis, q0 iunctivum tempus Segundarium sequentem viginti quinque seriptum invenerimus, legi 'eber0

neralem illam dicendi legem saepius omissam esse, ita ut tempus Seeundarium etiam coniunctivus, tempus primarium optativus sequatur; sed si p0eta illam legem praeterierit, semper eum quiddam spectasse nobis esse putandum. Et quid p0eta a generali dicendi usu digressus Spectaverit, definire c0nati sumus sive ex n0ti0ne atque usu et mod0rum et particularum quae additae sunt sive e t0ta loci sententia. A si quamquam de nonnullis rebus priueipalibus cum ebero c0nsentimu8, tamen in Singulis, ut de vi et usu partistularum κε vel ' in nuntiatis finalibus scriptarum et de m0dis in eodem plurium enuntiatorum finalium ambitu mutatis, qu0s expediend08 eber non sussiepity), et de nuntiatis quae eber v0eat ,,u volistandige Absichissutge' dissentimus ab eius sententia. Itaque in nostra commentatione scribenda peram n0n Supervastaneam SuSeepisSe 0bis Videmur et cum t0tam de hac grammatica Graecae parte quaesti inem etiam libr0 eberi edit0

5쪽

nequaquam ad exitum adductam esse putemus, p0Steri0ri grammatic in hae c0mmentati0ne

Atque in n0stra c0mmentatione praecipue id spectamus, ut muta quae apud Her0d0tum exstant enuntiat0rum natium exempla su quodque loco asseramus a percenseamus, deinde ad Η0meri dicendi usum i dine respieiamus. In ver8ibu H0meri enumerandi Sequemur Bel keri, in deis Herod0ti asserendis Steini editi0nem. Iam res p0rro tractetur. Sequitur, ut quaeramus, quam rationem Herodotus se Homerus seeuti sint in duobus vel pluribus enuntiatis finalibus c0niungendis. Ac primum quidem dicemus de iis l0eis, ubi in e0niunetis nuntiatis finalibus iidem Hrb0rum m0di sunt, deinde de iis in quibus m0di mutantur. E. tuo vel plura enuntiata finalia coniunguntui in quibus ii dein verborum modi sunt. I. Membra affirmativa 00niunguntur

qu0d librii ABC exhibent, Herodoteum non est, neque etiam 1 LOM Pt, qu0d liber m. R praebet et teinius in verb0rum ordinem regepit, mihi pr0batur, eum plena forma Plat plurimis et antiqui0ribus e0dicibus Satis munita sit; itaque a stλλο a flat, quod liber m. habet, in Verb0rum 0rdinem recipiendum esse Xistimo δ). Deinde simplex puTητα qu0d omnes libri m. Xcept 80l0B Xhibsent, rectum Sensum non efficit, qua in re stendens c0rrector R e praecedente verbolat IzὰI00υῖα praep0Siti0nem ait Verb0 et untietat addidit, unde dativus I 8 It penderet. Quae emendati a Steini in verb0rum 1 dinem recepta 140bi qu0que probatur Αpud Homerum saepius dii vel plura enuntiata sit alia ita seripta leguntur, ut neque per particula C0niuncta Sint neque alterum ab alter pendeat, sed aliis enuntiatis interp0sitis suiqu0dque iuris sit; cf. Il. III 162- 166, ubi alterum enuntiatum uet . . . et0V0lV V praecedente imperativo i a pendet; eterum omissa particula copulativa orationis alaeritas quaedam effigi

Videtur, ef etiam l. XV, 31 Lysias in Erat0sth g 100. η)Pser particulam και enuntiata sualia coniuneta sunt: l. X, 444. XV, 365. XIX, 331.

Od. III, 285 VIII, 21. ATT. IX, 248 XI, 96 XXI, 179. 268. Per partieulam γ' et ri e particula fi debilitata quae in H0meri carminibus idem

Valent ac κα δ). saepissime enuntiata finalia c0niuncta leguntur, ut Il. V, 3. XVIII, 3.

6쪽

usurpat apparet 0niunctivos in enuntiatis finalibus rationi in tempus praesens V0gandae causa

Apud 0 merum nuntiata finalia per Rrticula και - α 00niuncta n0 inVenimus, per particulas τε - καί rariSSime cf. II. XXIV, 658), multo saepius per particulas τε - ε')

cf. Od. III, 361. X, 298 Vel per implicem particulam τε ' cfr. l. VII, 85. XVI, 525. XXIII, 19 T. 435 Od. IX, 17. XIII, 190 305 XVII, 362).

futuram indicat, ita etiam in enuntiatis finalibus rem adliue exspectari' fingit, quamquam χρ 0nsili praeterito tempore capi agitur, ut magis magi8que in Her0d0ti hist0riarum libris pr0, prius nuntiat0rum finalium m0dus sit e0ninunctivus u0d idem Valet in sequens exsemplum:

i Cum ante vocalem spiritu asper vulgo pr0nuntiandam tenuis ex Herodote usu maneat, etiam oeloe amet scribendum est. Sed librarii eum vidissent H0r0d0tum Α ρε ρα et VII, 193 ad 110men 'Α ρέται explicandum etiam O 2 aet dixisse, hoc loe α ρε per aspiratam P seripsisSe identur. β CL Bredovii quaest erit. IV, p. 331 et p. 390. δ Cf. Κuehne gr. r. II, p. 787. - Κuehne II, p. 786 et 700. β CL dissert inaug. p. 15 17. θ D iterata particula nati f. Dissert inaug. p. 3.

7쪽

b Optativi

ρυ6 ciet 110n 8S finalia XiStimamus, tamen paucis disseremus, cum Reiskius illa pr0 finalibus accipi 0luerit. Rei si ius enim in ptativis abs0lute dictis Dudeus ante sietis tu partieulam finalem vα, unde ptatiVi penderent, missam esse putaVit et Secundum praece deus enuntiatum

Quam c0nieeturam ne dicam interp0lati0nem, pr0bare non p0SSumus, primum qu0d ne in 110 quidem g0 die vestigium ad 0niunctionem v spectans relictum est, deinde quod ab n0ti0ne tρο ρ6I 0 p0tius enuntiatum expligati Vum ab Det vel et incipiens quam vale pender 80let th0 l0e additum pron0men et zδε ad illiu causae setae argumentum planius Xplicandum spectat ut Her0d0tus ipse simili 0co IV, 145 dicit: δ ὰ προφασι et v ετὀ, etsi σοψα et VI, 86d illam προ ραsi explieat, cum dicit: ο δε Ἀθηναi0t 90 8 ιυς ει 0M . . . puυῖε etc.), tum qu0d, quid in ρnuntiato si ali verbum is λλο sibi velit, non intellegimus. Quibus de causis neque partissulamis hoc l0c supplendam neque illa enuntiata pr0 finalibus ecipienda esse existimamus. Sed cum in v0ce προ ρ oc dicendi noti ρ is i insit et pr0pter additum pron0men ησδε h0 l0c illius causa fietae explanati postuletur, illa enuntiata plativis indicata ad rati0nem obliquam sertinere et a dicendi noti0ne, quae in Voce at=0quoto ineSt, pendere putamus. Neque tamen h0 cita dicamus quasi eigium sequamur, qui particulam Aet librari0rum errore missum ante auriscia E Supplendam S Se arbitratur, quam sententiam ne probemus, impedit mnium c0dicum consentiens scriptura, Sed Herod0tum coniungit0ne, unde optativi penderent, n0n usum orati0nem obliquam instituisse existimamus, ut etiam aliis l0 eis optati v 0rationis obliquae usus est abs0lute f. VII, 3 λSIS .... 0ὐκ ouet' ἐκυ Etη .... VII, 68 UL etlla h0ρητε0 ε η Qui dicendi usus etiam apud ali0 Scriptores invenitur cf. eschyl. Agam. 591. 0ph0el Phil. IT. Itaque in h0 loc neque corruptelam neque quidquam missum, sed illos plativ0s blique et abs0lute dict0s esse iudicamus ).

Apud Homerum huc pertinent: l. V 690. XVII, 126. XXI, 250 d. XIV, 296. XXII. 2 et alii l0ci.

4 Dii vel plura enuntiata finalia per partissulas disiunguntura coniunctivi

partibus particula αἱ c0niunctis constat.

8쪽

Αpud H0 merum h0 exemplorum genus non invenitur, nisi cum Beliker legas d. XII,

apud Homerum hoc exempl0rum genus nusquam invenimus, sed apud eum leguntur Ox0mpla, in quibus u enuntiata finalia ita coniuncta sunt, ut pri0ris negatio Vn etiam ad alterum pertineat, qu0d per particulam c pri0ri adiectum est, ut Il. I, 578. I, 36 T. III. Duorum membrorum alterum est affirmativum, iterum negativum. a praecedenti affirmativo adiungitur negativum 1 per particulas καὶ 1 apud M0r0dotum NI, ME 'Aρῖα ρερυγὶ , ὀ ΣαρN0 9 παγχυ . . . Gυυ καγ I 8 It inuetes t

λ CL dissert inaug. p. 20. 21 et Alberi eil de particularum finalium Graecarum vi principali et usu H0merid0. Diss inaug. Halle 1880 p. 27 e L. tilinast de c0niunctivi et plativi in nundialis finalibus usu Homerico quaest grauim. Th0rn 184 p. 8 et 27 et A. 0laselieli: et trage gur rhenninis der artihel α undκa Jahresberichi des . . Ober-Gymn. in geri10Wit 1889 90 p. T. R Ceterum 9 60λ in quod libri . . . d exhibent, ad huius logi sensum melius quadrare nobis videtur quam sis δουλil qu0d reliqui praebent; nam sensus huius l0ei est: sesu eonsili induxit Cambysen suadeus et ut . . . Et consilium est apud Herodotum auu ἶ0υλ η ef. IV, 97. VII, 51, cum asia δουλη idem valeat apud eumae c0nsultati ef. I, 157 tuu IV asu δ00M et πέρι et θεον vi pacit, quod SehWeighauser recte mihi vertere videtur, cum dieit Decreverunt consultandi causa ad deum rem referre f. SchWeighauser leX Herodot sub ossibus Uu j0υλη et Isu '0υλ η et sub osse V sui. . Cf. dissert inaug. p. 36 et Bah p. b.

9쪽

πολλ' πλεου ibi Partistula υ* 00uditi0nis n0ti0nem exhibens et ad praec0dentia spesilaus hodsignificare vid0tur: si Persa rum naves ad rupes reppul8ae atque e m0d deletae osseu ty). Ceterum optativus ὀξ am ' plurimis e0 distibus satis firmatus est, sed g0niunetivus e0rreet0ris innovandi aliquid dupiditati est attribuendus apud H0 merum l. X, 491. XXII, 5T d. VII, 193. 3 per pari. ε - καὶ Γῆ

σε , quam reliqui libri m. Xqeptis A et B Xhibent, hic ferri nequit, qu0d dativus pluralis οριn0n ad vespam, sed s0l0 ad Babyl0uj0s referri p0test; sed ames ii tes librari0rum errore e

F. Duo vel plura enuntiata finalia coniunguntur, in quibus modi mutantur.')H00 Xemplorum genu Supra obiter attigimus, eum de exemplis plativi y 0t de exemplis 0rati0nis bliquae' disputavimus H0g 000 0stra intererit et omnia, quae invenimus, Xempla

' Bahr p. 16 hunc l0eum in enuntiatorum, quae videntur finalia esse, numerum referendum esse arbitratur, quae non tam fine a c0nSilia quam affirmationes sive consecutiones m0deste pronuntiatas iudicent. Quae sententia ad hune locum n0 quadrare n0bis videtur. Nam ad consessutionem indidandam Her0dotus p0st verbum T aiI It aut infinitivum aut Z met eum indieativo futuri coniungium scripsisset; deinde ne alii ii sententiam deipiamus, hoe loco c0nsecutionem exstare, impedit negati I 0 ε qua alterum membrum eum pri0re Oniunetum est. Quam ob rem nostra qui deum opini0ne hoc enuntiatum revera vale' putandum est. Ceterum h0 Bahi ipse sensisse videtur, Cum addidit qua quidem ab eo, ad quem perveniant preces sive e0h0rtati0nes Sive e0nsilia ad effectum adducenda, pr0ut res p0Stulet, intellegi posse, manifeStum est . CL dissert inaug. p. 38 et 3 et Bah p. 15 .hi Quo iure Bel kerus ἐπ uidet seripserit, n0n intellegimus, nam n0mina tertiae deelinationis in scexeuntia simplicem negleeta e0ntractione fleetendi rati0nem apud Her0dotum sequuntur, ita me apud Herodotum sine odi eum varietate leguntur formae int0azac 0 l0 0, arto ευεε IV, 130, περιμεῖα V, 41. Ceterum illud et inv0e i aula et w0 IV, 130 libri . t C d exhibent, et in v0ee et nassic, qu0LVII, 29 a Suid traditum Sehweighauser probat, n0n Herod0teum esse declarant alia voeabula a verbo ε6hi et ducta, ut II, 108 υῖεα, II, 121 Qet20εα, V, 44 περιζεεαz, quo omnes codices cenVeniunt.

10쪽

Herod0tea afferre et cum Η0mericis comparare. Atque haec iam dicturi sumus in ipsis talibus l0 eis et Homeridis et Herodoteis utrumque m0dum Suam vim ne n0ti0nem Servatam praebere, sed utrumque auct0rem et H0merum et Herod0tum, cum in illis l0gi m0d0 mutaverint, quam- qua in iisdem modis uti is licuerit, semper quiddam spectasse. Α Π0bis quidem tales l0 eos oxaminantibus illi 0 di sic adhibiti 0ntrarium qu0ddam inter se exhibere identur, cum Coniunctiv signifidetur consilium primarium Vel pr0Ximum vel proprium, ptativ0 0nsilium Secundarium ρl semotius vel consilium ab alter ill0, qu0d 0niunctivo iudicatur, pendens. Nam coniunctiv0, quo e0nsilii Ventum Xspectari indicatur, rei effigiendae ratio habetur et Verum eius qui agit consilium, ut tum captum est, Signifieatur atque ita quid eius qui agitante in in intersit, indigatur; sed optativo rei effigi sendae innino n0n habetur rati0, sed e0nsilii eventus a rebus veris proelii m0Vetur et in interminata cogitandi regi0ne c0ll0eatur, qu0 officitur, ut haudquaquam indicetur, utrum c0nsilii eventus exspectetur Vel Xspectatus Sit neque. Itaque eum c0niunetivo c0nsilium magis praedissetur, plativo indefinitum quiddam significetur, coniunctivum ad primarium, ptativi uti ad sequndarium c0nsilium indieandum aptissimum esse quis Si quin c0nee dat 3 EXempla, quae hue pertinent, Sunt Rege

s ante Iunia id spectasse simulat, ut ex regis Sententia rem perficeret 00 1 0Ximum Vel primarium consilium iudicatur coniunctiV0 Tun z0, - de Se ipso secundo demum l000 Secogitasse digere pergit - 0 secundarium c0nsilium reptissime notatur ptatiV0. - Quamquam formam ton sim pro indicativo futuri aedipere licet et Herod0tus, ut infra Videbimus, post verba considerandi partieulam ὐκ met cum indicativ futuri c0niungere s0let, tamen h0 log genuinus n0bis esse videtur c0niunctivus, eum Her0dotus in e0niunctis enuntiatis snalibus nusquam alias indicativum futuri una eum ptati v scripserit, saepius autem in eiusm0di nuntiatis in alter0 optativus, in altero legatur c0niunctivus. Attamen qui h00 0st indieativum futuri praefert, illum haud multum a c0niunctivi 0ti0n differre e0gitet, eum indieativo futuri nihil nisi eventus exspectati indicetur. Neque tamen forma muni a , pr indicativo uturi aecepta Sententia nostra supra explieata mutatur Scitisset forma o laci, indicari c0nsilium primarium.

silium eo speetabat, ut iter h0stium imprimis Medorum ad Babyl0nem proficiscentium quaml0ngissimum eXtenderet, quam ad rem effieiendam etiam id ei agendum erat, ut flumen lenius deflueret, qu Secundarium Spectabat c0 Silium, nam hoc m0d id erat, qu0d 0, qu praeeipue intρndebat, ferebat ac deducebat. )

ui66υται Babylonii ante innia id gerunt, ne feminae in aliam urbem abducerentur, neque enimi W0ber p. 13 mod0s mutatos non nisi notat.' Non recte Matthiaeus gramm. r. p. 1182 de h0 loe indicasse Π0bis videtur, nam etiam optativo praesentis significatur res durans et p0tius coniunetiv quam optativo consilium, ut tum aptum est id est verum eius qui agit consilium indicatur cf. etiam uehne gr. r. II, p. 902 et Baehr ad h. l.