장음표시 사용
21쪽
xis Instrumentum ex duobus sustibus confectum, quo Iapides asportatu sint Aciliores
Traianus autem Augustus pnesens adest,per singulas cohortes de contubernia discurrens, ut si quid deessi imperet, & milites ad quotidianas operas, ad absolutionem c strorum, ad pugnam imminentem cum hoste sortiter subeundam, excitet: armaque
ερ bellica in umenta, annonae copiam vel inopiam-coetera huiusmodi inquirat. o Scuta &galeae militum, ex sudibus, terrς infixis, pendentes, interim dum munitio nibus castrorum conficiendis vaccabant.111 Equi Caesaris, sericeis S aureis stragulis ornati, purpureis ssocci e Iimbis pendent, bus: a caesareis famulis per praetoriam portam aquatum educti, ficenis, quo commindius biberent,interim ablatis δc in colla reiectis: ut mox eques ad prosedionem e custris se Cςsar accingat, aduersus hostes acie dimicaturus, ta et Porta Praetoria castrorum, per quam legiones tres peditum,& alae aliquot equitum aduersus ingruentes hostes egressae proficiscuntur. iis Praetoriani milites ad praetoriam portam excubantes, custodes & stipatores imper, toris, fidem erga principem indicis dextri eleuatione, accuratamque in prςlio Caesaris se solertiam habituros, nouo sacramento de more profitentur. ix Pons sextus ligneus portae praetoriae Castrorum proximus, super fluuium constriactus, per quem equites de pedites e castris egresti,traiiciunt,in agrosque hostium vicinos se
transserunt praelium conserturi. ii s Equites leuis armaturae, cristas in galearum conis gerentes, quarum altera cauda existit, ut censeo, hippopotami, altera ex pennis struthionis apparet.Caudae namque hippopotami elegantissimς sunt, &dignς quae conis galearum inserantur. Quem morem hodie imperatores Turcarum scrvant, primoribus suae gentis, quos prouin- . ciis administrandis praeficiun unam caudam hippotami donant,quam capitis ornamento super mitram praefigant, velut prςsecture insigne. Quare AEgyptij, si qtios hippopotamos coeperint,caudas tenentur principi reseruare& transmittere,nec priuato cuippiam licet illarum aliquam citra imperatoris permissum apud se retinere. In antiqua Romanorum militia insignia etiam huiusmodi centuriones usurpabant: Cassidum cristis utentes, ut nullus error existere cum centeni milites sequerentur nosolum vexillum, sed etiam centurionem, qui signum habebat in galea: quare trans uersas,-argentatas christas ii habebant, ut facilius a suis militibus agnoscerentur: ut Vegetius lib. a. cap. 13. dc is. attestatur. rao Pedites grauis armaturae, thoracati . cum galeis & clypeis aereis, qui privlium exemplebant,& tanquam serreus murus perstabant:&non solum missilibus sed etiam gladiis cominus dimicabant: hostes tamen sugientes non persequebantur, ne acie sua ordinemque perturbarent: ut Vegetius lib. a. cap. λγ.
Legionis inius signum aquila, ab Aquilifero gestata, Triginta autem legiones suis
se sub Traiani imperium constat, sicut&sub finem belli Punici 1o.sub imperium liniij Cςsaxis i 6. sub Vespasiano autem 3 6. Traianam vero primam legionem e limite Rheni ab Traiano suisse abductam in hac expeditione Dacica aduersus Decebatum regem Dacorum, Vuolsangus Laetius lib. s. commentariorum reip. Rom. docet. sed
quae harum trium fuerit signatim non liqueti, '. rix siluam
22쪽
i 1 3 sylvam densissimam, intra quam hostes se abdere, & ex insidiis prodeuntes nostros intercipere poterant, & qus impedimento erat exercitui progredienti, imperator i bet uniuersam a militibus succidi, ut fit.
secundς legionis signum aquila intra lauream coronam. Aquila tertis legionis signum intra lauream itidem coronam: Hoc tamen intererat
quod prior nullo erat ornamento conclusa sed frondibus tantum ornata: secundam vero laurea corona cingebat, tertioultra laureum sertum,coronis qusdam accedit;Vt
singulς in eum modum fatis distinguerentur,& centuriones dc legionarisi quicunque milites, suam aquilam ab alijs distinctam agnoscerent. Duo regulorum capita, Traiano Augusto in acie consistenti,amilitibus, qui ea succiderant perseruntur, gratiam principis ob strenue rem gestam, & pKmium suscipere sperantibus.
'clium atrox a Romano milite cum Dacis consertum; ubi diutius pugnatum strenue se hostibus tuentibus & dimicantibus, tandem equitatu Cςsaris opportune subsidia serente victoria parta licet satis cruenta, ingenti strage edita in Dacos, multisque ex eis captiuis abductis, Cum autem tres legiones Romanorum militum huic pugnε inter fuerint, singulς quς pedites sex milia centum, equites sex centos viginta 1ex continuerint, consequens fit dece & octo milia & trecentos pedites,& mille i ingentos sexaginta sex equites aduersus Dacos hoc in certamine pugnasse: pr ter a bliares copias a sociis, vel foederatis missas, quarum fortassis concordis imagines propria in bello signa fuere. Et licet singuli consulum, non amplius quam duas legio
nes aduersus exercitus hostium etiam numerosissimos eduxerintiimperatores tamen illarum numerum pugnaturi auxerunt, ut multitudine reficerent, quod virtus & dbsciplim militaris minor obseruatia ademerat. Adde quod hostes potatiores periti res que multo euaserant, auxerant prςter solitum copias; demum arma, amas, de disciplinam Romanorum, edocti, aliter, auctis copiis inquam, erant debellandi. Iupiter singitur subsidio Romanis aduersus Dacos in prelio adfuisse, utpote cuius numen ante congressum hostiu sacrificiis placassent: dc proinde credebatur Romanorum partes fouere, Dacis quς aduersari .Quare exporrectam dextram versus Romanorum acies habet, quasi auxiliaturus, occulit sinistram vultu habens ad Dacos ver sum, sed iratum M trucem. Nisi ea virilis imago simulachrum quod da solis si, & per hoc sisnificetur tempus de hora, quibus victoria parta fuit, postmeridiem in quam, cum sol a Meridiano versus occiduas partes incipiebat declinare: dc dacorum oculos sua acie perstringere, x quasi ex caecare, Romanis autem lumine averso sauere dc sorsam huius rei beneficio victoria loeta successit. Nam sol ante faciem eripit visum, quare occipitium debet respicere aduersariorum impetere faciem. Ducor hac coniectura quod alia similia simulacra in aere consistentia circumambiete sericeo vel pu pureo panno in processu huius columns cernuntur& cum hic viri, alibi senis, &i uenis forma describantur triplicem solis statum, orientis,progredientis, d occidentis
hyeroglyphice antiqui significare potuerunt. 3 4 signa Dacis in bello fuere Labarus,& draco: Sed qui summitate caude &pinnis per
corpus sparsis, magis piscem aliquem,quam draconem referret. Arma autem,quibus, in hoc certamine us, Clypei, gladii, & arcus fuere: thorax nullus, neque galea; tuni
Π, sinuoset,licet succincts qui brachia tegeret, supra quas veste alia induebant,utrinq; C i peru
23쪽
BεLO V et Rivs QVE DAeterpendentem, & ad humeros duobus fibulis connexam: & usque ad genua demissam, non disiimilem iis,quas monachi supra tunicam gestare soletit, si caputium demas, quas Itali patientia Hispani scapularia vocant: nisi quod Dacorum aliquato ijs breuiores erant & latiores. Romani vero milites expeditiori habitu, M armis in pugna commodioribus utebantur: quibus δί hostes acrius ossender dc tutius se ab illis tu ri poterant.
3 1 Ingenuus sui apparet in & pulcher adolescens Dacus in hoc praelio strenue pugnans
occubuit. Cuius cadauer ex acie raptum, a suis in castra, vel intum aliquem locum. rogo , aut sep ulchro, iuxta propriae gentis ritum, uadendum, maximo cum moeroret deducitur.
13 6 Traianus Augustus, qui simul cu Lucio presecto huic certamini intersuit, hostibus superatis de ad internicionem caesis , castra illorum invadit, occupata, pricipit diripi, de a Romano milite succendi. 13 In editioribus castrorum hostilium locis, signa Dacorum labarus&draeo, praelio
intercoepta, eriguntur, simulque hostium insigniorum capita hastis assixa colloeam tur, quo & terror reliquis incuteretur, dc Romano militi Vires de animus accrescerent, hoc ceu trophaeo conlpecto.
13 3 Daci, qui e pugna superfuerant, si ga sibi cosulentes in sylvas,de loca tuta se abdunt
i sy Romanus miles de victoria laetus, hostes insequendos ranis, ulterius progreditur, Tibisco amne,mediam Daciam abluente, tranato: qui nunc xul go Tysia dicitur. t o Romani milites suuium aliquem vadis repertis, tranaturi, arma exuti 5 Vestes, scito superponebant, quod capite sulcientes, tenebant manibus utrisque,& ita ad alimram si inis ripam perueniebant. Signiferi autem signa traiiciebant super hum ros: ut monumento praesenti antiquitatis liquet. r i Traianus Augustus e suggesto, signis, assistentibus, praetorianisque militibus lega tos Dacorum excepit, nihil tamen ab eo impetrarunt praeter bellum &caedem,quam aduersus illos iratus moliebatur, pilum sinistra ostentans, indicem belli de furoris. Est autem pilum telum missile ferreo triangulo unciarum nouem, hastili pedu quimque Jc semis quod de spiculum dicebatur, quod si arte dirigitur & virtute,& scutatos pedites, Sc loricatos equites foepe transverberabat. Erat dc aliud pilum minus, se xo triangulo unciarum quinque, hastili trium pedum 85 semis, quod olim verriculum dc postea verutum dicebatur. Huius secundi generis scilicet pilum minus, seu verv. tum existimo suisse, quod princeps manu gestabat. t x Daci super nudum equorum dorsum equitabant, nullis stragulis aut phaleris equos ornantes, solo staeno contenti. i 3 Daci, incolae oppidi vel urbis finitimae Caesarem veniunt petendae pacis causa,quo rum antesignanus corona erat laurea insignitus, ut se pacificos adesse profiterentur. dc proinde immunes a quibusque militum iniuriis suturos. Cum autem iustas pacis conditiones abnuerent, neque urbe arbitrio caesaris exponerent, re insecta discedunt.
Citius rei signum, dextra caesaris depressa oc minanti similis, sinistra etiam capulo erusis adhibita.
24쪽
r Daci oppidani in extremam desperationem lapsi, armenta & pecora omnia intersi. ciunt, ne uiuentia in potestatem dc utilitatem hostium venirent, cunctiq; facto agini' ne rabie potius quam ratione ducti, cum Romanis confligunt, δί ita miserandis fatis occumbunt, floriose tamen pro patria, laribus, Σoribus& liberis facultatibusq; pugnantes.. s Oppidum direptum a milite Sc incensum, foeminis tamen & pueris clementia
principis parcitum,militibus eos iamiam in captiuitatem abducere parantibus. Vbi& Dacarum taminarum habitum, capitis ornamentum, puerorum vestimenta,ant,quitatis studiosus facile colligere potest.
a s Dacorum equitatus ab exercitu Traiani intercoeptus, suga salutem quaerentes, Ti-biscum flumen nimis ea parte profundum, traiiciunt, ubi multi submersi de suffocati, partim ad alteram stuminis Dam incolumes enatarunt. Draconarii. autem super stites, duo signa draconum asseruerant, quae reliquiae exercitus per aspera dc montuini saloca sequerentur. t Equites Armatici in subsidium Decebati regis Dacorum venerunt, quorum corpo
o dc equos lorica hamata tegebat, galeis in conum seu cuspidem quandam desinentibus. Est autem sarmatia Europae regio late patens ad Arcton,quae complectitur prouincias hodie dictas, Poloniam, Prumam, Rustiam, Liuoniam Lituaniam, dc Moscinulae etiam portionem aliquam, Quae nunc regi Poloniae maxima ex parte subsunt. t a Decebalus rex Dacorum, reliquiis exercitus collectis, recentibusque copiis auctis, MSarmatico equitatu adiuncto, urbem munitam, quam Romanus miles occupauerat, obsidione cinxit, in potestatem suam iterum venire posse sperans, cum praesertim
copia esset annonς destituta. Ad muros saepe pugnatum. Daci sagittis Romanos sauciabant; Romani Dacos saxis& missilibus plerosque interimebant:&ita obsidio per aliquod tempus protracta suit Romanis militibus acriter se tuentibus.1 9 Ne milites aliquando in tumultu praelii a suis contubernalibus aberrarent, diuersis cohortibus, diuersa in scutis signa pingebant, quae ipsi digmata nominabant: auctore Vegetio,vt hic est videre sulmina, lunas floresatellas, catenulas, in scutis depictas. Ariete Daci urbis obsessae muros concutiunt: interim sagitari , in eos qui urbem tueb ntur sagittas intorquent, ne propius audeant ad muros accedere. Aries autem machina suit, qualis hoc loco depingitur, ex trabe M capite arietino aereo consecta,cuius ictus muros obruebat, more arietum, intersese pugnantium, retrocedens. Nec est Vlla tam valida turris,aut murorum ambitus adeo latus, ut & s priores ictus sortiter instinuerit, assiduos vincat. Hanc machinam Poeni Gaditanam Hispanicae insulae urbe p ugnantes, Romanos primo docuere. cuius rei meminit Victruuius lib. architectum i o.in hunc modum. Carthaginenses ad Gades pugnando castra posuere, cum a tem castellum a te coepissent, id demoliri sunt conati Postquam non habuerunt ad demolitionem serramenta, sumpserunt tignum, id que manibus sustinentes, capiteque eius summum murum continenter pulsantes; summos lapidum ordines deliciobant, x ita gradatim ex ordine totam communionem dissiparunt. Postea quidam saber Tyrius, nomine Pephasmenos, hac ratione dc inuentione inductus, maloam ex eo alterum transuersum, uti trutina suspendit, de in reducendo de impellendo,Vehementibus plagis deiecit Gaditanorum muros. Arietis figura etiam exrat Romae
in/rcu L. Septimii seueri in radicibus capitolij. Plinius lib. 7. cap. 36. inuentionem
25쪽
arietis in muralibus machinis Epeo ad Troiam tribuit. Eius machinae vim pulchre descripsit Virgilius lib. AEneid. i. cum ait. Labat ariete crebro. Ianua, & emoti procumb unt cardine postes. Eiusdem etiam machinae meminerunt Iosephus lib. 3. de bello Iudaico, Caesar de bello Gallico, Cicero lib. ossiciorum primo. Liuius lib. i. VeSetius lib. q. cap. 16. Ammianus Marcellinus lib. 1-Robertus Valturius lib. io .r I r Traianus Augustus obsessis opportune ad suit: annonamque sedit inferri, fame i miam laborantibus, nauigia frumento onusta quod saccis erat illigatum, per num:
ut creditur, Istrum transmittens. ι si Traianus Augustus per Istrum liburnicis vectus noctu urbem obsessam ingreditur. obuiam sibi factis primoribus ducibus, militibus, & imaginariis cum cereis accensis super signa impositis, quae lauro erant ornata, quod virtute dc constantia, aduersus quoscumue hostium impetu urbem commendatam validissime estent tutati.Quos laetus caesar suscipiens commendauit, bono que animo esse iussit: subsidio militum de comm tu copioso illis relicto. Quibus post aliquot dies dimissis, iterum naues noctu conscendere parat, ut nouas Dacorii copias Scs armatarum, quae se exercitui Dec coniungere Volebant, adortus, ante opprimeret, quam utriusque exercitus Vires
essent collectae. Serta autem nauis δc remiges faciunt, ut se istos coronent. is 3 Antiquς birremis forma,a remigibus acte, qui partim ex Romana iuuentute spontanei, partim ex captitiis Dacis coacti, ad id munium obeundum erant adlecti Birremis autem eo dicta quod duorum remorum ordinibus ageretur. is Arcus seu porta in honorem Traiani Augusti constructa, vel saltem ornata, ad stuminis ripam, eo loco, quo vel nauibus descendit, vel conscedere parabat. Supra arca vero Mars galeatus conspicitur, bigam equorum agitans, in principis adulationem Smulachrum factum, ut illius virtutem in bello, parem vel communem cum diis fore insinuarent: vel certe quod illius dei numine & ope victoria suerit assecutus, ita enim commentitios illos deos mortales iuuare vana gentilitas credidit. t Is Equi, & commeatus, alendo exercitui necessarius, longis scaphis per Istrum vecta. Clypei, thoraces, armamenta omnis generis,M impedimenta bestica.Nauarchus avitem puppi insidens, Clauo navim gubernat. is 6 Birremes aliς rostris reis, a remigibus acte, Clauo eas naucleris dirigentibus, qui partim cum nostris liburnicis conueniunt, partim dissidentia 17 Traianus celeri nauigatione usus, urbem ad ripam Istri si uminis a Romanis mi Iit bus occupatam nouo praesidio munit, arma & annonam inferri facit: ne aut nopia militum, vel armorum, aut rei frumentariae, urbs in ostium potestatem veniret. is a Traianus Augustus copias ex hac urbe in agros hostiles educit, equitatum de peditatum, in acies oc turmas distribuit, sine signis tamen procedit, aut quod repentinus
hostra opprimere, tacitusque progredi uellet: aut quod integram legionem haud nactui.
26쪽
23 Ex TR Ar Aut Cotv MN A Ex re Ario
iss Germani sarderati& vectigales populo Romano, vel alii populi in amicitiam Traiarii Aigusti suscepti, commune aduersus Dacos bellum suscipiunt, caesaremque in ea a Go Traianus eques exercitum prmit, cerciorque per exploratores factus de hostium si
tionet noctu iter arrepto, summaque celeritate usus, ante lucis ortum somno correptos,&nihil tale metuentes, in cautos opprimit. Ambulare enim celeriter & aequali
ter docebantur milites Romam, ita ut militari gradu, viginti millia passuum, horis quinque duntaxat aestiuis conficerent: pleno autem gradu. qui citatior erat,totidem horis, viginti quatuor millia peregisse auctor est Vegetius lib. t. cap. s . t si sarmatici equites, sagittarii, Romani exercitus virtutem formidates repentino te rore,& incursu pauefacti,aufugiunt, paucis illorum pugnantibus, pluribus cadentibus. Superasse autem simul cum Dacis eam gentem Traianu, argumento quod Sarmaticus dictus, de de sarmatis &Dacis pariter triumphsi egerit: dc in numismatis
antiquis, huius rei monumetum extat. Fuerunt aute hi Larmate non ex sarmatia Asiatica, quae longius aberat, sed Europaea quae erat finitima, compJectente svi dixi in prouincias hodie dictas. loniam, Prussiam, Russiam Liuoniam, Lituaniam, dc non exi. suam portionem Moscho vis. t si SimuIachrum, ut existimo, Aurorς Vel Diane, quod vel noctu, vel certe sub matutianum crepusculum hic suerit cum hoste conssictus. Nisi deam aliquam crediderit vana gentilitas in eo sibi prstio propitiam adsuisse: vel templum aliquod fuerit, deehuiusnodi eonsecrarum, iuxta quod pKlium commissiim. i cs Tertius hic suit cum hoste congressus, in quo multi pedites Daci, equites sarma η ceciderunt: quorum occasu, victoria parta.Clauis Daci in hoc certamine pugnaruntia 6 Currus hostium, annona, signis, vasis Clypeis, & gladiis onusti, in potestatem militis Romani venerunt. RON autem currus unius,miles aliquis Romanus captiuus, v lut alter Ixion alligatus: multis que cruciatibus a barbaris peremptus conspicitur. Qui ob seeuitiam & immanitatem, quam in captiuos exercebant, poenas merito. in
genti clade suscepta, luerunt. a s s Spectaculum miseratione dignum. Parentes senio consecti, insantes silios, ut dulce
onus super humeros gestanti Matres itidem cara pignora complexς, imminentes Romanos milites fugiunt, & in sylvas,saltus, locaque munitiora Ie recipiunt, propris saluti consulentes. Dacarum taminarum habitus, tunica suit manicata, sinuosa, succincta, &vsque ad . talos demissa, super quam lacernas induebant, Romanorum togis parum absimiles. Velamen autem capitis, lineum tegmen suit vitta at ligatum ,-versus humeros vel dorsum pendens. Ornamentum profecto quod gratiam, venustatem maiestatemquc pariter reserebat.
27쪽
i Q Daei aliquot Traiano Augusto se dedentes, salutem & clementia Wiplo esse 'untur, licet illis videatur exprobrare ingratitudinem, inconstantiam, dc dubiam iidem. 1 68 Nouorum castrorum munitio. Pars calcem intra cophinos seu vimineas cistas vehunt, pars scalpro serreo & malleo lapides dedolant , pars lapides dedolatos labris murariis ministrant, ut suo quemque loco reponant.
ros Daci captiui e pugna abducti manibus post terga loro reuinctis, saucij sub signa, se
curitatis eis a militibus perferuntur.
ar o Milites Romani non pauci, a Dacis in pugna, quae satis cruenta se sauciati, ad tresim ubi signa consistebant, ut tutiorem reducuntur: quo illorum Vulnera a chirurgis mercitus curarentur, ut fit. Et cum vulneribus liramenta deessent, Caesar ungulari pietate usus, propriae vesti non pepercit, quam in lascinias consciuam, sauciatis par. litus est: qua illorum vulnera obligarentur: caesisque in praelio aras statuit, quibus quotannis parentari iussit, teste Dione. iri Canobalistae, bellicae machinae, tria longius iacientes, a duobus mulis tractae, ant quis maxime in usu fuere. Qigae per singulas centurias singulae haberi consueuerunt: quibus muli ad trahendum, & singula contubernia ad armandum vel dirigendu m, hoc est undecim homines deputabantur. Quanto Vero maiores existebant, tanto langius S sortius tesa iaculabantur. Non m autem hae machinae castra dese debant, verum etiaim in campo post aciem grauis armaturae ponebantur. Ad quarum impetum, nec equites loricati, nec pedites scutati obsistere poterant. In una amtem legione quinquaginta quinque carrobalistae esse solebant, auctore Vegetio lib.
t x Dacus Romano militi se dedens, dextram dextra apprehendit, in fidei signum.1 3 Prostigato Dacorum exercitu, insἶnique victoria parta, paucis hostium e certamine superstitibus: Traianus Augustus pro suggesto suorum militum virtutem laudat, illorumque strenue nauatam operam commendat, gratiasque agit, quod illorum opora insignem fuerit victoriam consecutus: congiarium illis proinde pollieetur. εν Primores Daci in bello capti, intra castrum munitum, sub fida militum custodia in triumphum Romam perducendi asseruantur. Fidesis autem custodiae signum: index militis prstoriani erectus. ιγ s Miles quidam in commilitonis amplexus ac oscula ruit, ves quod mortuum in acie crediderit, superstitemque insperato nunc videat: ves quod ex captiuitate hostili postliminio fuerit reuersus: ves certe quod fuerit aliquo insigni praemio ob res bene in confiictu gestas,aut dignitate a Caesare donatus.17 c u Miles sacco onustus, intra quem congiarium a principe suscepit, frumentiun scillacet pecuniam,& alia huiusmodi, Caesaris liberalitate. tr a Traianus Augustus in suggesto sedens loco editiori congiarium militibus viritim distribuit: Singulis ob beneficium susceptum te munificentiam, satis manus oscalantibus. Mamuis magnum honorem Caesares impenderentisi quempiam ad monus osculationem admitterent.
28쪽
tra Meminae Daci , manes suorum maritorum x natorum,qui in praeliis aduersiis Romanos occubuerant, vindicta placare volentes, Captiuos milites Romanos, etia vivates facibus seeuissime exurunt, manibus loro postierga reuinctis, quos, facile a prim. ope sus gentis, ut in eos conceptam rabiem exercerent, impetrarunt. a s Germani, aut Pannonii. vel certe gens aliqua finitima, populoque Romano foede rata, vel denuo in amicitiam & gratiam recepta, commeatum exercitui Traiani, que supplices reuerentur, polliciti, onustas frumento naues pqr Istrum ducunt, a quibus milites acceptum in castra comportant. iso C sar Tralafius re frumentaria probe curata, exercitum iterum educit ex caltri ,
gna cum hoste denuo initurus, qui praetcritia iactita is haud fractus, cornua su ib usta insolens eligebat. iri Inter sgna Aquil & concordiae arietis simulachrum p Reed ens a fgnifero gestatur
rarissime in exercitu Romano gestari solitum. lndicturi enim Romani cuippiam euIu, arietem per Decialem primittebant, quem in hostium fines immitteret. vel honestam ita causam suam ostensuri, quod non nisi prouocati dc lacessiti bellum gerore cogerentur, Δ vitioliis procurationem non a se, ut pote qui ex man sueto & inii cuo essent genere procreati, proficisci, sed ab hostium improbitate atque iniustitia indicare, testatumque sacere vellent; vel, quod alii malunt,ut hostilem agrum, suae iapraedae expositum, indicarent. Quod & Pierius lib. Hieroglyphicorum 1 o. testatur, utraque autem ratione Traianus,& quod prouocatus bellum gerebat,& ira per cirus hostilem agrum Romanis militibus in praeda exposuerat,appositissime fecit arietis sugnum in acie praeserri: eo hieroplyphico suum aduersus hostes animum testatus. t si Pons ligneus, magnis cymbis sussultus, militi per Isim, vel Tibi scit amne traiici edo. 38s Commeatus, pila, scuta, galeae S armamenta alia, cum reliquis impedimentis bellicis, curribus vecta, de ab equis Se bobus acta, exercitum proficiscentem sequuntur. i s. Castra ab hostibus superatis Se in fugam versis, deserta, Traianus occupat, cum machinis aliquot, quas Daci parauerant: militumque inibi pzesidio relicto, quod locus
esset natura munitus, ne ab hoste desertionis paenitente iterum occuparetur, ulterius progrediendum ratis, cum exercitu prosciscitur.
ias Depugna denuo cum hostibus conserenda, & castris probe muniendis Traianira Augustus, cum primorib us exercitus ducibus deliberat. Qua de re milites praesenti inis signis in concione adloquitur. 186 Traianus Augustus legatos Dacorum in colloquium admittit: sed induciis quas vaste postulabant non impetratis, qui tempus potius redimere& intercipere sesari curabant vacui abscedunt. Interim milites non ociosi, alij ligna dunt, diuidunt: M castris denuo muniendis perducunt: alii calcem, arenam, lapides tabris murariis ministrant. 87 Traianus cum Dacis denuo congressurus, deos sacrificio prius placandos censet: non enim licebat religioso cuiquam principi cum hoste congredi, nisi antea facilicio eos delinisset. Sacrificat autem Traianus velato capite, ut mos est sacerdotibus, Vinum vel sanguinem mactatae victimae patera super aram igne fiammantem insun . i D dens-
29쪽
dens. Astant signa: sacerdotes & tibicines lauro coronati: Camillus ingenuus ades Iescens minister sacrorum: ut diffusius antea suo loco exposuimus. Libasse autem Israeliticum populum praecipiente domino in veteri lege vinum in sacrificiis, sanguis nemque superaram effudisse, multa sacrorum librorum testimonia produnt. Ex Hebraeis Graeci eum ritum mutuarunt, ex Graecis Romani idolis seu commenticiis deis suis facrificantes. Unum hoc adnotasse non alienum ab hoc loco erit, Rominium lacte non vino libasse: indicioque fuisse sacra ab eo instituta in quibus non vinum sed lac adhibebatur. Numae Regis Post humia lex erat, vino rogum ne inspedigito. Quod sanxisse illum propter inopiam rei nemo dubitat. Profanum autem impium habebatur inter sacrificandum vinum offerre imputatae vitis, fulmine tacti quamque iuxta homo laqueo pependisset, aut vulneratis pedibus calcata, S: quod circuncisis vinaceis profluxisset, aut superne deciduo immudiore lapsu aliquo polluta fuisset: item Graeca,quonia aquam haberent: ut refert Plinius lib. i . cap. et aac res. t 38 Sumuetaurilia Nacrificium in lustratione exercitus pugna imminente fieri solitum, mi tauro, vervece, S: verre. Adsunt O succincti victimas consecturi: victimarij, qui illas deserunt. 9 emex aute dc verres laureatis dorsualisus ornati sicut taurus stricco
i 3s Sacerdotes reliqui lauro coronati, rituque, ut diximus succincti Gabino sacrificio
isto C sar e suggesto milites adhortatur, ut sortiter se&strenue aduersus hostes in prelio iamia conserendo, gerant, neq; patiantur tot victorias de Dacis partas, Vno solo certamine perire, robore et disciplina militati ipsos praestare sitamque fortunam s uperiorem esie: proinde facilem victoriam futuram, quς honorem & opes conciliet. t Sylvam densam, ne hostes intra ipsam delitescentes, insidias, iter agenti exercitui parare possent, &vt miles viam haberet commodiorem, Traianus cunctam succidi iubet. vhi duorum exploratorum capita, qui comprehensi fuerant longis hastis affixa, ad aliorum proditorum terrorem publicomedito loco spectanda constituuntur.
rsa Traianus eques Tibiscum amnem, ut coniectura est, per pontem ligneum magnis tignis sussilitum, de intra vada firmatis, traiicit, simulque exercitus cunctus. Quem continuo a militibus succendi iubet. ne hostes per eum transitum haberent. Dubiuautem ipse Traianus pontem secerit, vel ab hostibus iam factum spererit. Victimq; id fuerit facultatem illius Dacis ademit, post eam suum ipse exercitu/d alteram euntinis ripam incolumem traduxisset. tys Daci no audetes Traianu p5 te prohibere,ad msitana, draconii Ppria signa sequete GlagiuLRom.aute milites interim, illotu in statione vel castris, munitiones exurunt. ιν Traianus Augustus loco natura satis munito castrum construit, ligna militibus quubusdam caedentibus & e sylva proxima comportantibus, quibusdam lapides, aliis in cophinis arenam et calcem fabris muratiis ministrantibus, summa in eo opere dili. gentia & celeritate usus. Causa autem, ne hostes a tergo irruptionem aliquam sac
re tentarent, commeatumue in castra comportandum intercipere.
91 Dacorum Regulus aliquis Traianum supplex adorat, implorat clementiam ipsi se dedens, praesentibus Praefectis,&Tribunis, ligna astantipraetorianique Caesaris milites circumsunt. A Tribuno vero Regulus honoris gratia deducitur. iues vasa.
30쪽
e di s . Vasa lignea circulis ambientibus, quas cuppas Vocamus, Vinum continentia, commeatus, &arma plaustris siue carris imposita, bc a mulis & bobus acta, in castra perse xuntur, usui opportuno tempore exercitui futura. Vbi carrorum forma de iugorum, quibus boues ad carra vinciuntur, consideranda. 1 ατ P totiani milites, dc Romani exercitus signa, Traianum augustum in acie progredientem comitantur.
xsa Equitum ala Germanorum aut gentis ali citius foederatae, subsidio Traiano Augusto venientium, dc in hoc praelio aduersus Dacos dimicantium: qui nec freno,nec stragulis vllis in equitando utebantur, barbaricum dc iacturae plenum morem in ea resoquentes: ut pote qui facile equis excuti; de ipsos vix continere aut regere sine freno possent. xys Peditatus Romanorum, Zc auxiliariorum equitatus, copias Dacorum pugnantes, dolent, paucis qui se certamine subduxerant, Sc ad tutiora loca confugerant cum signi, aliquot draconum, seruatis. xoo Traianus ulterius cum exercitu progressus noua castra metatur, ligna lapides, arenam, calcem, militibus sedulo fabris murariis ministrantibus. xoi Legati Dacorum supplices ad Caesarem veniunt, pacis conditiones postulaturi, i dulgenter ab ipso suscepti: re tamen insecta discedunt.1o1 Muli catenis aereis iugati carro bellicam machinam vehunt. ios Triarii, hoc est. robustissimi milites intra lignoru strues, tandiu consistentes, quamdiu exercitus reliquus non periclitaretur, cu hoste pugna congrediens. Triarii enim, ut requieti de integri acrius inuaderent hostes, post ultimas acies sedere cosueuerant, siquid enim primis ordinibus accidisset, de horum viribus reparationis spes tota pendebat. Triarii, namque grauis erant armaturae milites, Cataphractas dc cassides gestantes, veterani dc specta K virtutis, qui post alios anteriores profligatos pugnam capessebant. Ius etenim legionis erat; facile nec sugere, nec sequi, cum grauis arm tura itaret pro muro. Lignorum vero strues fabricandis nauibus erant aggests, ubi machinam triarii habent, quam in hostes intorqueant. 2o Milites loricati, squamis ςreis serme contecti, &galeis, in conum siue cuspidem quandam abeuntibus, muniti, Quorum imaginem tam hic quam in arcu triumphali Constantini adhuc Romς extante cernere est. Erat autem proprie lorica munimensum δί armatura corporis qreis hamis contexta, quς pectus, brachia, dc Demora tegebat: ut Virgilius etiam docuit 3. AEn. xos Funditorum ala, lapides sundis iactantium, ex auxiliaribus Germanis, vel foederatis populis aliis collecta. Funditores autem sunt, qui sundis, ex lino vel setis factis, comtorto circa caput brachio dirigunt saxa. Funda vero, quod ea lapides sundantur, dicta. Balearicos supra cunctos mortales ea arte excelluisse, Liuius 18. auctor est. Balea Loricam consertam hamis, auroque trilicem. namque loemitas, Vii uisum cibi genus cci, i sissent.