Claudii Galeni Pergameni de temperamentis libri III. De inaequali intemperie liber unus. Thoma Linacro Anglo Interprete

181쪽

182 GLI. DE Dr Ato Aut tura frigidum, id primu refrigeratur. Ac promptus quidem ad alterand um spiritus

est, ut te ex tenuissimiς consans partitibus. Calidissima natura merito est flauabilis: at frigidissima stulta est. Reliquo- I lrum humorum sanguis, post flauam bile smaxime est calidus: sicut nigra tali, post

pituitam est frigida. Quin etiam alteratur . faua bilis leui momento, ex quouis in ea agentemigra aegre alterascit. in summa, In

quicquid tenuium est partium, id prompte alteraturicotra cui crassae sunt partes, Omnissub aegre. Ita necesse est multifariae phlegmos antia te- nis alterationes incidant, propterea quodnuis facti multifariam affecta sunt corpora. Princi- Istius quam pio nanque succus qui phlegmonem exci- crassa alte tat, magis minusve calidus est:deinde sucratur cap. ci putrefactio,pro ipsius natura respoden, et. VI A. non minimum certe, prout is magis minusve est impactus:quippe quae perspiratu ast

Putre line carent celerius putrescunt, veluti in exter- humoris nis accidit omnibus: eterum quum calia

acceleran- da temperie sunt & humida, tum utique tia. potissimum.Iam ipsa phlegmone laboras particula, vel prope, vel longe sita est a is Viscera multi sanguin1s visceribus: totusque san- multi sau guis vel biliosus est, vel melancholicus, guinis, cor vel pituitosiis, vel spirituosus: atque haec betari omnia magis minusq;. Quare necesse est mul

182쪽

-ltiformes fieri alterationes , siue alterum alteri sit collatum,siue ide sibi. Fiunt

hae Omnes . in aequales corporis intemperies, maxime quidem inflammato eo qui

I in phlegmone est sanguine: deinde eo qui

in visceribus habetur & corde: atque huius maxime eo qui in sinistro eius sinu est. In quem sicut in opere de usurpadis manu disse ionibus est dictum si vivo etiat* animante nec adhuc febre letato, demittere digitum velis,vehementissimum deprehendes calorem. Quo magis verisimi- Isse in lib. le est ubi totum corpus praeter natura in- de Uum calescit, hunc maxime sinum ad summu m. I peruenire caloris: quippe quum tenuisiimum maximeq; spirituosum sanguinem

habeat ac moueatur perpetuo. Caeterum

in febribus id genus omnibus, calefit quiadem sanguis aliqua do Vniuersus, quicun- o que non naturalem illum calorem,qui ex humoris putrescentia est obortus, conc pilmon tame aut arteriarum, Venarumve Hoe eti- tunicae, aut aliud villum circumiacentium risu eq.I. corporum prorsus iam temperamentum . suum mutauit: sed adhuc mutatur atque alteratur incalescens, siue ut sic loquao calefiens. Quod longiore tempore hoc patitur, etiam vincetur aliquando , pro susque mutabitur, ita vivon amplius ces

183쪽

I84. GAL. DE IN AEO VALIfiat,sed iam sit praeter naturam calfactsi. Porro terminus mutationis est cuiusquς particulae functionis laesio:ad quem usque terminu omnis alterationis latitudo, via est in id quod praeter naturam est, veluti Imistum comuneq; ac medium quiddam ex contrariis utrisq; compositum, Q naturali prorsus affectu, & eo qui iam planὸ est praeter naturam. Ergo toto hoc tepore corpus incalescens,pro modo alterationis Ioetiam ad portionem sentit dolore. Quum vero omnes corporis solidae particulae e calfactae ad absolutionem iam Irunt, eius-Hed7isa modi febrem hecticam Graeci vocat, ceu nymum non amplisis iam in humoribus & spiri- Iscapi. I. tu, sed in corporibus iis, quae habitus r feb. tionem habent, coprehensam: haec doloris est expers:putantq; qui ea febricitane, omnino se febre carere: neque enim sentiunt eius calorem, omnibus scilice: eoru zopartibus aeque percalfactis. Sed & conusnit de iis, inter naturalis scietiar professiores, in iis quae de sensibus produndineque enim citra alterationem est sensus,neque in iis, quae iam ad perfectionem sunt alte- Η Tata, dolor. Itaque etiam hecticae febres omnes,tum sine d olore sunt,tum nec senasu ab his qui ipsis laborant,perceptae.Non. im ex eorum particulis haec agit, haec

184쪽

patitimquum omnes inter se iam similes stisint redditae, ac unicam habeant consen- riluose, tientem temperiem. Quod si alia earum Odiose, calidior est,al1a frigidior:at certe eatenussolida ,s est stigiator, ut vicinam nihil offendat, aeque cal alioqui sic scilicet partes quae pro naturae dae in b modo se habeant, mutuo se offenderent: Aica. utpote quae sic quidem temperametis dis.fideant : caro nanque calida particula est, Io os frigidum: caeterum tam haru partium quam reliquarum omnium indolens in-AIteratio aequalitas est, modi excessus merito. Sic parsa, est nanque neque aer qui nos ambit, prius of- indolens fendit,quam ad immodicum calorem frigusve est immutatus: cuius alioqui quae in medio sunt differentias, tametsi numerosas, ac manifestum excessum inter se habentes, citra n oxam sentimus. Ex iis ergo fortasse nec illud durius, dici videatur, Q quod Hippocrates alicubi ait,omne mombum ulcus esse: quippe ulcus unitatis est Morbus

diuisio: inmodicus vero calor, ac frigus mnis uti proxime accedunt. VP unitatem soluant: cus Hi

plurimus quidem calor, dum segregat ac pycrati.

incidit siubstantiae continuitatem: summu Calidum vero frigus, tum stipando, tum introrsus erodendo ,

pariter trudendo,quaedam exprimit, quae- frigidu didam quassat.Atq; hunc quispiam immo- uellendo dici caloris ac frigoris terminum statue&, spinuta in m s

185쪽

GAL. Og DNArra Accitinuu. Ga fortasse non incommode sentiat. Seu ve-le. eapi. I. ro is, seu alius immodici excesses termi ti-jimp. Irus est,certz consistere omnem immoderatum excesiuin in habitudine ad aliquid, iam liquet non enim pari ratione a cali-s dis frigidisque afficitur omne corpus, indeque fit, ut aliqua animalium conu nientes inter se flaccos habeant: al1qua nosolum non conuen1entes, sed etiam qui se mutuo corrumpant:veluti homo atque VIpera, quorum utriusnue saliua alteri est Naturae pernicies. Ita utique & scorpium necaue quorunda ris, si ieiunus illi inspueris. At non homo animastio hominem morsu interimit, nec Vipera vi- contrarDe. peram,nec aspis aspidem :squidem quod Usimile est, id congruum amicumque esse quod contrarium est , inimicum ac noxium . Augetur Gnim quidque ac nutritur a similibus: perimitur ac corrumpitura dissimilibus. Itaque etiam sanitatis tui pos Iae per similia perficitur:morborum subla-tIo per cotraria 'verisim de iis alius est seriamo. Hecticam verὁ febrem quae iam h bitum corporis occupauit, minime sentit qui ea laborat. Reliquarum febrium nulla est quae non a laborante sentiatur: sed aliae magis aliae minus aegrotanti sunt graues, sim t ex iis & quae rigorem inge- . Tant fit enim id quoque symptoma, b

186쪽

il alia multa,ab inaequali intemperie. Ra- Rigorktionem tamen generandi eius in proposita causa cap. to libro tradere non est. priusquam de na- 2. ' 6. 2.turalibus sacultatibus demostratum fue- fis lib. ses rit,quot hae qualesque sint,tum quid age- samp. in re quaeque sit nata: veru in libris de sym- alibi pus

plomatum causis de omnibus agetur. Sed D. reuertor ad inaequalis intemperamees distat ferentias.Na quemadmodu ex phlegmΟ- .io ne febris nascatur, tum quod phlegmone Cap. . oeomnis ac febris omnis praeter liecticas, ex C.K. Isebis morbis sint, quibus inaequalis sit intempe- Gγ lib. deries:dictum iam est. Porro accendi febrem causis mor& citra phlegmonen ex solis humori - be.' is bus putrescentibus licet: neque enim ea solum quae inculcata sunt, & perspiratu prohibita,putrescunt ver sim celeriter ea, maximeque caeterum putrescunt & alia multa, quae putredini sunt opportuna:di-l ro cetur verbi de horum opportunitate alio loco. Iam alio quoque genere inaequalis oriri intemperies in toto corpore pol test: modo fuliginoso vapore detentori modo exercitationibus & plusculis laboribus calore adauctor modo ab ira, quum sanguis immoderatius feruet : modo ex deustione quavis externa incalescit. Porro quod etiam in his omnibus febribus, non secus quam in Phlegmonis supra est

187쪽

Corporis dictum, tum pro viribus effectricis causa os ciendi tum pro corporis ipsitus affectu,alii magis praepara - febricitent,alii minus,alii haudquaquam,sio, maxi- apertum esse arbitror: aeque vero & quod ma pars intemperies ipsa nonnunqua spirituosam les genera tantum invadit substantia, nonnunquam tionis mor ipsos etia succos, clarum id quoque reor. borsi,capi. Sed nec minus illud quod omnibus hu-6.li. I. feb. iusmodi febribus si traxerint, hecticas Cap. r. . perueniet.Iamq; sermo noster pro2 o- Ioa eb. dum ostendit, inaequalem hanc intempe-Cas. Io. riem aliquando ex calida, frigida ve seb- r. II.lib. statia, quae in particulam aliquam influat,1.feb. I accidere : veluti in his fiebat,quos phleg- temperies mone infestat. Saepe non ita, sed ipsa cora 1 aequalis a poris temperie in qualitate mutata: tum sola quali quod alterantium eam, quaeda ortum ha-tate τel beant ab ipse corpore, quaedam extrins

materia. S: Utique quum ex putredine tantum ali

Caiseaia qua, vel phlegmone excitatur febris, ab Ioterates ex ipλ corpore: quum ab ustione vel exerci-iernae, ita latione, extrinsecus. Dicetur autem & de his fusius in morborum causis. Tanquam autem ex deustione acceditur febris,ait rato videlicet corporis temperamento:itse a sdem nonn ulli cipe ex frigore refriger ii toto corpore vehementer sint: aliqui Vero etiam perierunt. Iam quod hi omnes

etiam d oleant,ne id quidem latent. Porro

188쪽

dolent & qui ex rigore ingenti vehementer perfrigerati, celeriter sese excalfacere Hoe adsproperarunt: multique eorum quum subi- ne lib. Ia. to ac simul manus 1gni admouerunt, in- methodiis

I gentem circa unguium radicem sentiunt colorem. Et quisquam quum tam luculenter videat intemperiem in aequalem dolo, ris esse causam:etiam de internis doloribus dubitet, aut miretur, quo pacto citraro phlegmonem subinde vel laxiore intesti no,quod Colon Graeci vocant, Vel dentibus: vel alia quavis particula homines do- ileantξNam neque talium ullum mirabile De dolore est,nec quemadmodum simul rigeant & colico, ij febricitent aegrotantium aliqui: quippe si ramella.

pituitosus succus qui frigidus est, quemlPraxagoras vitreum appellat,& amara bilis quae calida est, simul abundent, ac per sensibilia membra moueantur: nihil miri Q est,utrunque a cubante pari modo sentiri: neque enim si hominem stib sele servido . . statuas,& aquam illi frigidam infundas, fieri potest ut no simul & atile calorem,& ab aqua frigus sentiat: verum hoc casia

ambo extrinsecus sunt,nec paruis portionibus incid ut: in febribus vero, quas Epia Calor σIas vocant, tum ab interno um exiguis rigor λportionibus: eoq; uniuersiim corpus am- mui ira o-bo sentire videtur: quum enim tenuissi- mni cap mis

189쪽

vu parte mis portiunculis aspersum per corpus tum per Epiata calidum sit, tum frigidum: nullam sensil,s,cap. s. lem alterius portiunculam ita paruam de-iri 2. A. sumas in qua no alterum sit comprehenta In acces sum. In ipsa tamen accessionis inuasio, soni bis se ne, aliqui febricitantium tum rigent tumbrium ca- vero febricitant, tum ambo sentiunt,fri- ur . Ini- gus immodicum & calorem una: verumgκε in Irar non eodem loco , quippe quum possint tib ra dita quae excalfastu sint partes, manifeste ὶ i oess. refrigeratis discernerema intus & is ipfiς In febre visceribus calorem statiunt: in eaeternis Linria et p1rribus uniuerfis, frigus. Tales perpetuararientis febres sunt & quae Graece Lipyriae vocan qua D spe tur:praeterea quoddam ardentium febriu'sete, inter- perniciosum genu . QΠod igitur in his, ita semper maioribus portionibus accidit , hoe inuruntur, Epialis cotingit minutiq. Juaequalis naq;

diem , est & harum iubrium intemperies: sed nec

gent. D- minus reliquarum omnium, excepti; tic Qxis sine fomen hecticis. -Quinetiam iis qui rigent,

bre qzan .esectamen febricitant,inaequale intempe do, eapi. s. ramentum est 1 rarum tamen est id stiri- Iib.2.feb. plomat caeterum incidit tum mulieribu

er lib. s. tum quibusdam aliquado viris. Debet au- symp. tem omnino deses praecessisse vitta:aut certe ciborum copiam longiore spatio homo 'sumpsisset ex quibus tardus frigidus, cru- dus,& pituitosus nascatur saecus : qitalem Im sei

190쪽

1NτῖM P. f I A g R. 19Iscilicet Praxagoras vitreu existimat: Por- ro antiquitus nemo ut videtur ita est an fectus, ut qui nec adebotiosi nec in victus faturitate viverent. Indeque factum est, ut R. go meos scripserint antiqui medici, rigori febrem febre te

i necessario superuenire. Verumtamen tum isospriscis,

nos ipsi,tum alii iuniorum medicora non liri. θmp. l pauci saepenumero vidimus rigorem, quel nulla secuta fit febris. Porro componiturro ex hae intemperie, & ea quae febridi tan-l tium est, Epialus: appello ita febre illami Epia limi cui ambo semper accidunt:at in qua rigor quidem praecedit febris sequitur, velati in

tertianis oc quartanis, hanc Epialum non' voco. Ita ex duplici inesquiali intemperie Episus compon1tur e etiam aliae G bres, praeter hecticas,fere omnes. Simili genere qui pasticulE alicuius cum tumo- morbi san hi quoq; omnes perinde ac id phlegmone insintemperamento inaequali consimini Cancer rysipelas, Carbun- Libro geculus, Herpes, tumor Phhgedama, Gan- tumoribus

grama: quippe coirimune iis omnibus est, praeter navi ex fluxione humorum sint orta. Dissi- turam.

is dent in eo, uid alsi ex pituito alii egbilioso vel melacholico lucco, alii ex fan-guin e vel calido, vel tenui, vel bulliente, vel frigido, vel crasso, vel alio quopia genere affecto fiant. declarabitur enim alio

loco