Praxis medica, sive commentarium in aphorismos Hermanni Boerhaave De cognoscendis et curandis morbis / pars secunda

1쪽

BAsis haec est omnium morborum aCUMmm.

Inflammatio dicitur quasi flammae actio in

partem. Hippocrates το πυρ ignis, Plegmone inflammatio Febris dicebatur et: υρετος ignis maior , παυσος a uro, hinc per ignem Febrem

summam vel Phlegmonem summam intelligebar Mirabile est vocem Inflammationis in omnibus fere linguis nare ignem, Latine enim ignis, Graece πυρος, GalliCe leseu, Belgice een Onsee ira, Braud, Branding. Neque profecto Omnes Gentes, hoCCQVocabulum huic malo imposuere , hinc affectushene Consideranti mirus videbitur , nam in loco inflammato Certe major copia ignis Elementalis adest , quam in alio non inflammato : quod ev denter Thermometra & effectus, quos producit, docent. Applica nimirum ignem Elementalem elonginquo ad aliquam partem humani Corporis

vivi, pars illa primo calebit, si propius accedat, calebit moleste , si adhuc propius , incipiet ingrate titillare Cum rubore splendente , dein plus rubere acriterque dolere , si iterum propius apponatur , fit intolerabilis dolor ; si tunc in eodem gradu manent , orientur bullulae sive Epidermis elevabitur, & si penitus pars uratur , orietur macula nigra, Eschara dicti: idem euam fit ab in- Tom. II. A flam-

2쪽

Mammatione ; nam I. pars incipit rubere & ingrato. calere; a. paulis Plu' callata ,3- pergit Calere& simul dolere, Calor , dolor & rubor augentur; s. attollitur in vesiculas Epidermis vel producitur Anthrax & quidem adeo perfectus , ut Medico sagaCissimo , manum. Cum thrace vidςnti dissicile foret ferre judicium, an ille ab igne Elementali, an vero a Miasmate Pestylentiali. productus sit : hinc sine discrimine agit, idem Inflammatio, ac ignis Elementalis, ω nqn immerito Hi cra in & Grc L Mςdicii Pestem vel Febrim amen

iis imam V arunt τὶ πυρ. quoniam Unico

3쪽

Infiammatio. 3

cabula uni Inflammationi tribuuntur prcsster causas esse stus morbii, pars inflammata plerumque tumet nec est differ tia inter inflammatIonem,

uuae L ab igne externo & illam , quae Oritur a causa interna, nam si in aliqua par Orifur Dia thesis inflammatoria , tum fit primo levis prur tus , dein titillati , postea ardor , dein rubor, pars attollitur in tumorem , fit separatio. Cuticulte , A si non resolvatur , fit Eschara , pariter orietur , si partem admoveas igni ; hinc Inflammationis Causae est ignis , & si hunc tollere poteris , tum sublata est Inflammatio ; sic in Pleuthide latus Calet & dolet, tolle tumorem & morbumssistulisti I. 37 L. Scimus hodie , quod ignis Elementalis

sit idem Cum igne , quem faCit motus naturalis , animalis, vitalis in nostro corpore, neC ullum est . Corpus in rerum natura, quod se plus movet quam

ignis ; hinc scimus , quod' inflammatio & ignis

sunt unum idemque, quod sederes Medici intel-lmerunt, ut patet , dum Inflammationem ignem

vocarunt. . Quid jam est Inflammatio a Causa interna, quoad Phaenomena, tum est tumor praeter maturailis, reniseus , ruber , calens , punctorie dolens uua plerumque cum. Fiars coMite , quoad Causiam , scujuscumque teneris liquidsi flamatio in vasis arterio sis

minimis cum attritu reliqui humoris a tergo motia

Ergo in omni Inflammatione requiritur T. stagnatio et, nam quamdiu liquida ad C per suac vassi l hem transire possunt, nulla datur Inflammatio &semper , sublata stagnatione , tollitur, a. liquidum primam , 'quod nimirum potest esse vel sanguis et ber', ut in Phlegmone, vel serum ut in Erysi petitu vel lympha; , ut in Rheumatisimo , vesiorte adhuc imuius in in Podagrae, qusae valde A a Vero r

4쪽

Infiammatio .

verosimge videtur esse de natura Inflammationis:

3. vasa mirima requiruntur, hoc est , inter majora, maxima inter minora , dc semper a teriosa; quo niam arteriae suo decursu semper angustantur, hoc est , evadunt Canales Conici, per quos nostri humores a basi lata versus apicem pelluntUr , Cujus contrarium in Venis , Vena Portarum GCCPta, Obtinet : q. attritus a tergo , qui necessario adesse debet ; nam in cadavere est quidem st

gnatio humorum , tamen nulla Inflammatio :hinc requiritur attritus a tergo, hoC est, Vis Vitae in sanguinem obstructum magna vi impellens, S elasticitas arteriarum repellens. Hinc Infammatio est humoris arteris impeditus transsuxus ira venas attritus magnus factus is reliquo sanguine appellente ct mogo. Ut veteres optime

dixerunt esse attritum magnum faci um ad latera vasiorum minimorum nonnulli voluerunt esse stagnationem in finibus arteriolarum , sed finis ultimus arteriae illico fit vena , in vena autem utpote in latius definiente nulla resistentia fieri potest, ergo arteria per aliquot spatium a fine est libera , nam si hoc non esset , tum sanguis omni spiritu vitali orbatus transiret in venas, unde ille sanguis in venis esset nimis Diagidus , quod frigus nos tamen destrueret, quo Plus vas Obstruitur, eo semper sanguinis densitas fit in canali. Nam attritus illius sanguinis est quasi duplex , ad motum enim Cordis propellitur altius, Corde vero relaxato arteriae vis Contractilis ipsum pellit retro , sic ut semper sit in motu alterno , unde attritus fieri debet vehementissimus : hinc recte dicere possum Inflammationem esse attritum sanguinis majorem in vase obstructo & coulectionem ignis majorem ; ergo causa Inflamma

5쪽

Insammatio. s

esonis est ruber sanguis S maxime in parte ejus crassissima. At nihil est in Praxi , quod Certius

persuadet morbos externos & internos esse eos-clem quoad naturam , sed effectum tantum di ferre quoad vulgarem δεραπευτικην , quod

manu possit ira stari quam haec Inflammatio: Omnia ut in externis sic in internis sunt eadem quo ad vasa minima, materiem & curam. Eadem haec sunt in Omnitius notis circumstanstiis, quod visuri estis ex veteri Graecorum Medicina Hippocratica , tantum differunt, quod vel haereant in tota mata, ut Febris , vel in parte ut in Cerebro Phrenitis, Diaphragmate Ρaraphenitis , si Cin arteriis Castricis intestinis Dysenteria vel Ileus, si ad renes Nephrisis dcc. omnis ergo pars nostri Corporis Vivi, arteriis gaudens, hinc Iussam mationi obnoxia est: ut omnes arteriarum , Ven rum, nervorum , Vilaerum quorumCunque tuni-Cae , tunica- Adiposia , Membranae , musculi , Glandulae, Ossa, Cartilagines , Tendines &C.

nec mirum ; nam omnes partem recensitae, Corpus Constituentes abundantissime Canalibus ari

riosis scatent, ut Vir hodie sua incomparabili arte Clarus Rushius satis manifeste demonstrat ;hinc ad hoc caput magna attentio est habenda,

Cum sit omnium morborum acutorum funda

mentum.

S. 372. Arteri s. Arteriae enim semper desinunt in angustum, primum genus Inflammationis fit in arteriis sanguiferis minimis , quM Veto sunt vasa inter minima maxima , hinc in illis materia est solidior & attritus major, ergo Circulatio validissima quamdiu ferre non potest aeger , in lim primo vasorum genere unicum tamen genus Inflammationis oriri potest, quae

6쪽

fit a stagnatione di attritu ipsius liqumis, sed msecundo genere Vascuum dupdex genus IEflammationis oriri potest, unum ab ipso sero transfluere ampedito, & secundum ab ingresso sanguine ru-hro errore loci in illud, ille enim ultis os fines Vasdrum permeare non potest, & hanc speciem Inflammationis puto frequenter recurrere. lutertio vasbrum quod potest esὶ Lymphatico rum genere iterum duplex Inflammationis genus oriri potes , sed talis Inflammatio nunquam erit rubra, fit enim ab impedito transfluxu lymphae, vel ab ingressu seri errore loci in illud, quae dici posset inflammatio OEdematosa, nunc PO

no Centum esse decrescentes series V rum, Iunt autem fere infinitar, tum Centum M non ginta novem genera Innanimationis oriri possisunt, quo nunc vasa sunt minora & propiora sunt cordi , eo facilius es citius destruitur co pus. In Febribus Ardentibus videmus aegros quarto die mori, quia arteriae Sanguiferae fuerunt obstructae, in Podagra vero minores arteri*sunt obstructae, hinC haec etiam non tam Cito interficit, hinc errarunt, qui putaVerunt Insiam mationes solum oriri posse, ubi arteriae abeunt in venas, nam vasa exhalantia aetiam obstrui possunt,

haec non sanguinem sed lympham admittunt, &quis scit, quam subtile liquidum transmittunt, unde scabies & pustulae & multa alia mala, nam materia perspirabilis, quae non statim eXit per PO- ros , colligitur sub Epidermide, es attollit eam in tales pustulas, non tumores, quia est nimis subtulis, nec facit dolores, sed prurigines, quia tenuius

liquidum nervos tamen vellicat, dum exitus in rupturam trahatur hinc ubique fit inflammatio, ubi vasa lato in angustum tendunt; nulla Inflamma-

7쪽

tio in venarum Cavis accidit, nisi venam Portarum venam VCCare velis, dein quoque in mihi-mis observatur ; in majoribus enim fiunt Polypi, quae non iaciunt Inflammationem, β enim in his feret si natio 4llico 'essiet mors, sed Ost gnatio si coni iugat in minimis Masila , facit mat viam Itiflammati6his , hon Mer' inflammationem ;tum enim sanguis 4n- eodem loco . marseris v c qmulatur, & Ibi semper Tuist in obstaculum, hinc attritus fit 1 Ni vitae, ergo quo vitae vis major materia eadem manente eo Ιnflammatio major ει Contra. Omnis arteria desinit vel in Uenam et vas Secretorium vel ETCretprium, ejgo in-

EEmi minutos, ut non sanguinem tid serum ad mittant, quae in initio ita possunt dilatati, ut non modo serum sed rubrum iunguinem acciapiant , tertio in Lymphaticis etiam priri potest Inflammatio, quia una lymphi pars eram r, ab era tenuior est , ibique nunquam erit rubedo, Ergo fiunt U E incutissimae ilitarn tiones mx-gnaeque 'mutat 'nes , nulla et Edine' apparendi. Memini me haerectem xdhuc' 4n ha Sententi, Inflamm1tiones solum esse ubi arderise abeunt in venas, nescivis si tus unde varia Triala, feta

vitici vasorum' eonfingit , fit tantum cocr - eorum diametrum,. H. est, quod diasnecti eorum diametris globultarum sphaeriuorum fiant minores: quod maxime in vatis ,rtersosis, sinu Cum globulum tintum ista mittentibus, obrinet.

8쪽

s Infammatis.

Cum numerus Causiarum coarctationem prod centium sit valde ingens, has ad duas Causas r duco , nempe externam & internam. I. Exte na , quando Canales rotundi per Coarctan tur: hanc producunt Omnis generis Tumores,

Fracturae, Luxationes, Distorsiones, Contusiones, membrorum Tractiones diu perseverantes, Compressiones per ligaturas & pondera incum-Bentia, urentia, erodentia, Crispaturam induce tia; Calor dilatando nimirum dc rarefaciendo lia quida, extendendo vasa minima, sic ut inde v minima, majora Constituentia Comprimantur, frigus & aer gravis; quatenus aristatido Vasa perspirationem prohibent; oleosa quasi epistomia seansinuando in vascula minima etiam perspirati nem prohibent, &C. a. Interna quando per Contractionem vasbrum propriam vel violentiam,s ποιουον dictam, aut , Canales in sua C Pacitate minores redduntur : primam produnt Omnes cauta rigiditatem fibrarum nimiam producentes; inanitio liquidorum: vasa eXtendentium, quae tunc quo rigidiora, eo magis se Contrahunt', ut in vulneribus apparet alteram effciunt pungentia erodentia, vellicantia acria, quaecunque ingesta vel externe applicata, uno verbo omnes Causae nervos violenter affCientes; hinc intequalem per nervos fluxum spirituum produCentes, & fibras musculares Violenter Contrahentes :tertiam ει ultimam producunt omnis generis tumores producti in illis vasis membranas Constituentibus , ex riuibus majores artErice Contextae

g. 373. Nullum vero est punctum in

nostro Corpore, ubi non sit arteria, ergo nullum punctum , quod non inflammari possit.

9쪽

Insanimatio: v

Si serum per suos arteriarum fines pergerenam non possit, vel si vas laterale deviat, haec est Inflammatio secundi generis, id est, error loci, estque tunC Erysipelas magnae flava utcun-ςUe a πελας panum &-rubrum, quasi lata, rubra expansio , non tumor. Per errorem loci intelligitur; quando humores nostri non debita, seu sibi propria, sed minora vasa Occupant: scimus enim, in Corpore Varia vasorum genera existere & quot genera vasorum, tot genera liquidorum , suis vasis Correspondentium ' unum atque primum & inter minima maximum genus ra-brum admittere humoris globulum, per Conse-Τuens omnem rubro minorem ; tertium forte ymphaticorum, secundo genere exilius, Lymphaticum globulum & omnem hoc minorem ad mittit, ergo non rubrum neque flavum, dantur adhuC forte varia vasorum genera intermedia, sed ad haec tria reduxi, intelligentiae Causa: si nunCcanales Serosi rubros admiserint globulos, erit error loci sanguinis rubri, si Lymphatici serosbs,

erit error loci feri: quoniam inter canales & h mores Certa est proportio & vasa Serosa naturaliter rubros globulos non admittunt, siC Sc Lymphatica non serosos: ergo si sciremus omnia vasti Tum genera ad ultimum usque, haud difficile foret scire , quot modis ille error loci fieri posset; hinc in genere seroso unico modo, nempe a rumbris, forte duplici modo in lymphatico, nempe aser'sis, & a rubris globalis, per laxata vasa serosa in ore vasorum lymphaticorum intrusis : & sic

de caeteriS. .

g. 37 . Arteriae. Non hiC intelligo arteriarum cavum sed membranam, vidit vetustas in brumactatis ad aras saepe Aortam inflammatam

A ue unde

10쪽

unde mala sumpserunt veteres praesagia; ergo i tum arteriarum genus inflammari potest , de re nequidem Cogitatum est apud Medicos. Demon stravit Rurachius, quod arteria Coronaria, Ubi ingressa est cor, sanguinem det tunicarum Aoriae arteritS. Venis. Quoniam hae habent arterias in suis pelliculis, quod injectione Clare patet. Tora erus, TH us, aliique auctores observarunt venae Cavae tunicas esse totas vasculosas & habere arterias nu

trientes.

Nervi. In nervis omnibus est, T. vagina Cras se exterior Durae Matris nervum deducens ad locum actionis, a. Pia, seu Arachnoides, 3. medulla ipse. amiabus docet nervos acCipere a quatuor magnis arteriis ramos, qui usque ad finem contianuantur, ergo nervi habent membranam Arteriosam Venosiam, lymphataeis vasis obsitam & membranam Cellulosam intertextam ; horum vagin vel nervi ipsi inflammantur, hinc dolor summus oritur, in Inflammatione nervorum fiunt Paralysis & insensibilitas, interim cerebrum potest esse bonum, ut, elapsa AEstate, in ipsa Febre grasesente plerique homines incidebant in Atoniam , certe quod hic tale qtud factum erat, sed nervi in ipsa substantia obstrui S inflammari, etiam possunt, quatenus liquidi sui, quod est spiritus,

transfluXus impeditur. Membranae. Nuckius in hominis, qui Calcula in Uretere haerente mortuus erat, Uretere maxima vase detexit, idem patet in homine Oph halmia laborante , ubi Oculus antea Colore Margaritae r

Muscuis. Ut in Rheumatesno haec Inflammatio contingit, & hinc si tum Pata in eatur,