장음표시 사용
61쪽
p0ssunt , tertiam jam addo utilitatem salivae a BogR-ΗΛΛV10 tributam. Scilicet credit salivam pariter factam esse ad solutionem Xalini cibis contenti. Etenim notum est, inquit MARHERR , Proprium
Salium menstruum aquam eSSe , nec Ullum CSSE
Salem , qui non Sol Vatur aqua , etsi quaedam fuci lius , quaedam dissicilius Solvantur, quaedam etiam non nisi in calida aut servente aqua liqueScant. Liquores ceteri Omnes eo aptiores sunt salibus solvendis, quo plus de aqua participant. Verum saliva plurimam partem aqua Constat. Itaque etiam ob id ipsum aptissima est solvendis exiri candisque ciborum particulis salinis, ut Sub maSticatione simul sapor cibi percipiatur.
Denique Saliva ex BoERHAAVII Sententia, etiam fermentationem ciborum facit: quam thesin Cl. MARHERB contra alios Stabilire eo Conatus est, quod ostenderet experimentis MACKBRIDIANIS Sali
Vam non modo cum pane et Vegetabilibus aliis recentibus in sermentationem abire, sed etiam citius fermentescere massam talem et manifestius turgescere admixta Salixa, quam si hujus loco aqua in experimentum adhibeatur.
Conjunxi tres illas theses de salivae utilitatibus, quoniam in Omnibus de chemica quadam solventi
62쪽
salivae virtute sermo est. Videamus jam , quid do tali virtute salivae reVera Constet. Inter recentiores alii sere nullam solventem Vim salivae tribuunt, alii vim tribuunt. LENΗ08sER l. c.) chemicam salivae actionem manifestam habet; etenim, inquit, masticatus Cumque Saliva mixtus cibus mox sermentat: insecta praeterea, quae liquidis solum aluntur, insigni gaudent apparatu salivali: denique animalia rumi nantia ut BE UMUR et SPALLANZANI experti Sunt , cibum non masticatum, tubulis cribri instar per soratis inclusum, integrum reddunt, digerunt Vero SaliVa remixtum. - Et postea: solvit idem humor SalinaS particulas, unde gustatui simul inservit et constituit cum ceteris Oris humoribuS medium, quo Oleosae aquosis uniuntur cibi partibus. TIEDEMANNUs et GMELINUS l. c.) pariter credunt aliquid a saliva una cum Oris calore Conserri ad solutionem ciborum Cum per magnam a JURC COpiδm, quam Continet, tum Per reliqua principia Solvetitia. Nimirum plura simplicia alimenta , uti saccharum , gelatina animalis, mucus vegetabilis jam in Oreliquescunt ex ipsa salivae aqua. Tum etiam carbonas ut et acetas polaSSae Sodaeque, ut et chloruretum potassii et sodii, quae in saliva Sunt
63쪽
emollire alimenta possunt, quin eadem paululum Solvere. Huc etiam pertinent experimen in REAII- MURII et S PALLANZANII in ruminantibus animalibus
capta ; ab hisce enim animalibus alimenta, tubulis contenta multo facilius digerebantur, si saliva humectata fuissent, quam si mera aqua. Denique
dubiam relinquunt quaestionem, num etiam Sulpho cyanuretum potassae aliquid ad alimentorum emollitionem conserui. Si jam quaeramus, num ab illis viris clarissi mis Chemica et solvens salivae Virtus , Vel potiuSid confirmatum sit, a saliva cibos in Os Sumtos et deinceps deglutitos solvi, certe nonnulla ciborum
principia, responsio haud dissicilis erit. Quod pri
mum ad salivae vim attinet olea in Saponis Speciem Convertendi, alcatium quidem illa vis inest, Sed saliva non semper alculina est accedit quod plurimi cibi non tam diu in ore morantur, ut illa mutatio facile oriri possit; in ventriculo autem alia catina si saliva fuerit, tamen illa vis deletur ab acidis, quae ventriculus secernit et Continet. At tamen VerisSimum est, quod traditur, scilicet siquis modicam butyri portiunculam Ore diutius vol Vat et revolVat, sensim Omnem Saepe butyraceam pinguedinem dissolvi et cum humoribus oris mis-
64쪽
Ceterum dubitari nequit, quin multa δqua, quae Salivae inest, Solvat nonnulla ciborum princi pia. De saccharo enim aliisque substantiis sali busque nonnullis quisque illud in se ipsum e periri potest, et quotidiana confirmat experientia. Non recte igitur a nonnullis Scribitur nos nescire , num aliquid ad solutionem ciborum saliva conserat si 2). Attamen non cum iis Consentiendum eSt, qui SPALLANZANH experimenta hic asserant,
ut solvens salivae virtus demonstretur. Etenim quando cum in B EAUMURII tum in SPALLANZΛΝII experimentis 1 enum et gramen non masticatum
sed saliva humana mixtum et lubulis inclusum ab ove degluti tum fuerat, post triginta horas tubuli qui per anum fuerant depositi, illas substantias etiam continebant non digestas Ι3 . Nimirum con stat ex illorum virorum experimentis digestionem non adeo Saliva adjuvari, quae Cum cibis in mas
65쪽
tucatione miscetur, quam potius divisione , spiam
cibi a dentibus subeunt si 4).
Quod ad salivae sermentationem suscitandi vim attinet, experimenta docuerunt avenam in saliva calori modico expositam putreScere Sed in aqua acidam sermentationem subire: les maius d avoine, TIEDEMANNUS inquit cum GMELINO , aValent etessendus, trempes dans t eau, pulS eCra SeS Un seu avec te pilon. On en introduisit une portion avecde la salive de brebis dans un Verre Α, et une auire , du meme pOid S, axec une quantile it 'eauu peu preS egale a Celle de la Salive, dans unsecond Verre B: les deux vases furent couveris deplaques de Verre, placeS Sur uti baln-marie saltile ment echaiasse, et expOSeS ainSi pendant ving detix heures, a iane chaleur moderee. Ce lapsde temps ecoule, te quide contenti dans le verre Α exhalait une Odeur putride : il elait troubie etd uti blanc brunatre. Celui conlenia dans le Verre B repandati une sorte Odeur acide il etait troublu
66쪽
BEALM0NT I 6), qui uti notissimum est, permulta experimenta de digestione in viro cepit fistula ven triculi laborante ' de saliva. haec docet: si alimenta , inquit satis divisa directo possent in Ventricii lum descendere, nec maSticatio, nec insalivatio neceSSariae essent. Saliva enim ad digestionem non essentialis, Sed unicum quod praestat, est in
lubricandis cibis, ut deglutiri facilius possent. Vir. clar. ScΗΠLZ 17 qui acida succi gastricia decompositione ciborum repetit, salivam id sa Cere docet, ut sua alcatina indole cum bile illa
acida temperet. Vir. Clar. I. M TLER IS) salivae in carnes vim vix diversam expertus eSt a Vi, qua aqua in CarneS operatur, Sed Ceterum suam ignorantiam suletur in quaestione, num quid saliva ad solvendos ci bos conserat et quatenus eadem in Chemica ali mentorum in ventriculo mutatione sit efficax. Attamen non tam minima vel nulla salivae vis est. Etenim ante aliquot annOS Vir. dOCt. E. F.
17 Do Alimentorum concoctione everimenta no-
67쪽
LEvciis 19) primus expertus est amylum COCtum dulcem Contrahere indolem, quando cum Saliva miSCeatur, et aliquamdiu paulo altiori calori ex ponatur , ut amylum itaque hac ratione in saccha rum mutari videretur. Et jam antea TIEDEMANNUS et GMELINUS in Ventriculo anseris amylo pasti praeter amylum etiam Saccharum ObSerVRVerat. Jam Vero Superiori anno Vir d. scisWANN 20)illam LEUCHsII observationem confirmavit. Vir. Clar. SEBASΤIAN de eodem argumento experimenta cepit, atque quae expertuS est, haec Sunt 10. Amylum coctum in saliva digestum non inii coeruleam societatem cum Jodio. 20. Idem esse tus eSt, Si amylum Coctum Cum potaSSae solutione Vel Cum ammonio mis
30. Amylum coctum cum aCidis mixtum Coe ruleam societatem init cum Jodio. 40. Si amylum coctum in saliva digestum nullam amplius societatem coeruleam ineat
68쪽
cum Jodio, illa societas etiam tum non oritur, si miscetae acida addantur. 50. Si vero amylum coctum Cum polRSSIC SO-lutione essectum suum in Jodium perdidit, illud iterum coeruleum colorem generat Si addantur acidR. 60. Si amylum coclum, saliva et multum BCidum aceticum digerantur, amylum non perdit vim suam Coeruleam Societatem
ineundi cum JOdio. 70. Si Vero amylum coctum, saliva et pauca acidi acetici copia digerantur et post di gestionem misceta acidam indolem exhi beat , amylum nihilominus facultatem suam perdidit coeruleam societatem ineundi cum dodio. SQ. Coctum amylum cum saliva adeo digestum ut illud vim suam in Jodium perdiderit, alca linam non exhibet indolem. 90. Coerulea Jodii et amyli cocti conjunctio deletur, multa si addatur saliVa. 100. Denique expertus est cocti amyli in Iodii vim non deleri ab acetate sulphatemhos phat chlorureto pota88ae , quae Salia Saliva humana continentur: neque id acido
69쪽
Sulpho cyanico sit. SulphO- aDaS potaS-sae quidem impedit, quominus Coctum amylum vim suam in JOdium exserat, sed si miscolae acida addantur, tota amylivis redit. Neque salivale demum princi pium Cum aqua et parva cocti amyli copia
digestum, hujus in Jodium vim delere
videtur. Quae experimenta itaque Ostendunt 10. Salivae humanae magnam inesse Chemicam in amylum vim et efficaciam. 20. Eam salivae vim non pendere ex ejuS auca lina reactione. 30. Eam salivae vim pariter non in uno Sali
Vae principio haerere, sed in tota Saliva.dam vero illa salivae in amylum Coctum Vis maximi est praetii, si cogitemus amylum , in cibis vegetabilibus princeps esse principium nutriens,
et cum in seminibus exstare omnium plantarum Com positarum , Copiose inpr. in seminibus cerealium, LeguminOSarum , Castaneae VeSCae , Quercus B Oboris aliarumque Quercus specierum, Polygoni Fagopyri, in fructu Ariocarpi incisae Broodboom)Cael. tum in permultis radicibus ac tuberibus, inso lano tuberoso , in radicibus Maran tacearum , Aroi
70쪽
dearum, Orestidearum , Dauci carotae , sustina cae Salivae , Helianthi luberosi, Iatrophae Mati
nil ot, Convolvuli Batulas cael. 30. in caudice multarum MonoCotyledonearum , Dominatim in Palmis v. c. in MetroXylo Sassu Cael. 40. in COD tusis recentibus plantarum partibus et succis ex illis expressis et nominatim Brassicarum in specie 50.
Quum itaque maxima salivae vis sit in amylum CDCtum , eadem sorsan alio etiam modo di geStionem promovet. Vir. dOCt. EBERI E methodum proposuit, qua artificialem parare pOSSumUS
SUCCum gaStricum et extra corpus digestionem ciborum imitari. Vir. doct. 8 ΗWANN secundum hunc me
thodum plura experimenta secit, doctrinaeque de digestione ciborum haud parum lucis attulit. Vir. l. SEBASTIAN Similia instituit experimenta et quod ad rem attinet, de qua hic sermo est, etiam in salivae vires inquisivit. Ex quibus experimentis patuit principium fibrosum, album en et ovi vitet tum in artificiali succo gastrico non Citius aut per fectius solvi, si saliva addita sit quam si nulla addita Sit