Aphorismi de cognoscendis et curandis febribus

221쪽

INSITIO VARIOLARUM.

DLVI. Idcirco nec phlebotomiae , nec PUrgationi, nec mercurio, nec antimonio, nec cortici pe-ruviano, nec diaetae a Ut lacteae, aut Inere vegetabili semper et ubique IOCUS. DLVII. Locus inoculationi destinatUS Sit ruri, ela-lUS , Umbro SUS , amoenUS , horto et ambulacris instructus, Semotus a Contubernio sanorum

quamvis epidemiam nemo fecerit invito tempore) : cubicula ampla, aeri PerVia. D LVIII. Inter plures inoculandi modos ille prae stat , ubi dato pridie purgante leni pias tenue, a quo Sum, apice lanceolae eXCeptum, PUn Clura incruenta, ad delloidis insertionem. in brachio utroque, infra epidermidem lanceola eIe- alam , Firu infecta , Oblique adacta, Pariam per morante, inVersa demum, immilitur; absque deligatione: prohibendo interim contagium

ε trabit genesin, inflammationem, SUPPuraliO-

222쪽

a 63 INSITIO VARIOLARUM. nem variolae genitricis, morbique lo-s i c i decurSum.

DLX. Qui non est commensuratus futurn mor-hO universali, mOX Ordienti; sufficiens tamen ad comparandam securitatem a Vari OliS Secundi S.

DLXL Est autem totius morbi hie ordo: Secundo ab insitione die viX vestigium rubrum puncturae, dein Vero macula dilute ru-hra , Vel flava conspicitur. Τertio die si utente locus compunctu S duriusculus est, Velut ab exigua lenticula subsutanea , quae die Quarto modice elevatur, cum pruritu per ambitum; scabra durities; rubedo intensior; pustulae aut potiuS Vesiculae, tenuem lympham continentes , Ope micros copii detegendae. Quinto pustula increscit. apice splendido, albidoque, ambitu rubro, ampliore; vesicula

Plures, quarum cnmpleXus Variolam genitricem constituit ; dolor sub axillaris ; crebra coloris in vultu mutatio, intense rosei in

Pallidum, et vicissina ; pulsus per momenta Lem

223쪽

INSITIO VARIOLARUM

inde hoc die oris foetor, cum linguae sordibus. Sexto die lympha tenuis in pustula maxima; hinc inde plura, exigua, ViX conspicienda punctula in vicinia pustulae genitricis supra cutem insigniter ele Valae , acuminatae , eum limbo rubro , ardore, pruritu: dolor sub axillaris major; et levandi brachii difficullas febrim primariam vario Iosam iam-jam instantem docent.

Die septimo variola genitri X aucta, lympha jam spissescente, non pellucida; ambitus amplior, rubicundior, rubore I OS eo, diffuso ; lassitudo ; leviculi horrore S ; calores ;carebaria ; somnolentia ; subinde cardialgia ;appetitus minor; pulsus saepe incitatior. et f*bris vario Iosae Primariae molimina. Die Octavo variola genitrix matura Suppurat, febris Variolosa auctior; reliqua uti pridie; somnolentia tamen major; noctim inquies ; evigilatio repentina, cum terriculamenti S.

Die nono pergit eadem febris, Vage remit-

224쪽

tens; auctis prioribus; accedit non raro convulsio universalis, eXtasis. Die decimo et undecimo eruptio tota Iis aut partiti in , febre composita, aut plurimum mitigata. Die 12mo. 15ιi0. 14 Q ΠOVa febris, matur a toria, cum horripilatione a pustulis assurgentibus , inflammatis, suppuratis; noctu inquies; iactitatio; tussicula; raucedo; nisi paucissimae pustulae Sint, eaeque aut disparuerint iX Ortae , aut ante Suppurationem eXaruerint. Die isto motus febriles componi incipiunt, pustulae siccari. DLXII. Nonnunquam Omnia uno nychthemero, Se rius aut citius contingunt. DLXIII. Est ergo morbus diapieX, topicus, et universalis: quo enim Ordine puStula g e- nitri X nascitur, inflammatur, Suppurat, Septem dierum spatio; eodem, intra totidem dies, topico sinsto, universalis decurrit, Pu-Stulis in reliquo corpore nascentibus, insiam malis, suppurati5.

225쪽

INSITIO VA RIOLARUM. DLXIV.

Quo plures pustulae, eo major febris sup-

puratori R. Quo plures pustulae in facie, eo major ejusdem tumor. Quo plures in Ore, faucibus, eo majora anginae, salivationis incommoda. Febris variolosa primaria non est proporticinata numero Pu Stularum. Inter febrim variolo Sam primariam, et muturatoriam est a Pyre Xia, si unica eruptio; remissio solum, si per vices, et interruptim fiat. Plures variolae in eo latere faciei, cui inter Uormiendum incubuerit aeger diutius, crebrius. DLXV. Viria per insitionem communicato, Victu Sprimo quatriduo sit ab assueto non multum di-

VerSUS, eodem tamen paulo parcior, liquidior, eupeptus. Die quinto Sine carne, eX oleribu S, fructibus hora eis; commoratio/ assidua, inter moderata , grataque e Xercitia Corporis , inter diu sub dio, in aere recenti, libero, ad gratam sensationem frigidiusculo, non immiti;

226쪽

stia INSITIO V ARIO LARUM. somnus interdiu nullus, nisi infantibus, concedendus; Sera Vespera post modicam per diem defatigationem , super stragula pilis equinis, paleis farcta, capiendus, et sub integumento levi, sine plumis, Saepe, ubi aeger In saluerit inquietus, removendo, ventilando; invertendo;

mane mature eXcutiendus.

DLXVI. Interea prohibendi alieni morbi, sique ac-Cedant, Sua methodo sanandi.

DLXVII. Symplomata graviora febris primariae, dedolatio summa, somnolentia peculiari S, aestus febriles validi etc. petunt aerem liherum, reficientem; ambulationem, torporis eXcus Sio Mem Ope motuS. Saltus moderati, tu Suum Va- Tiorum organa SenSuum varie, valideque afficientium , quae Omnia febrim , iunctaque Symptomata mirifice et cito sedant. Convulsio praesens I actu frigida , aqUam, derem, eumque Simul rudem, agitatum Vento, excitantia varia, frictiones. odoramenta, exigit , aegro, tenui Vestieula tecto, e Ieclo

227쪽

INSITIO VARIOLARUM. DLXVIII.

Suh actuali eruptione abstinentia a Iecto interdiu, et supra dicta, continuanda. DLXIX. Pustulae numerosis Simae , Velut consuentes futurae, non raro in suo ortu disparent, mora extra lectum , nOVO , nondum infecto aere . identidem inspirato; sub veste tenui; cor pori S motu. DLXX. Pustulis inflammatis , maturantibUS , Pruritus, ardor, nocturna inde inquies; angina; ophthalmia: remedio est aer identidem renovatus, grate frigidus, frequens eXemptio e lecto,

calentihus stragulis mutatiS. Anginosis fomentum foris, et fotus faucium. DLXXI. Morbo sinito purgans Iene, omni Octavo die, per mensem repetendum, et per aestatem rusticatio materiem subtrahit furunculis, abscessibus , Ophthalintis, variolas quaSeunque

sequi solitis.

228쪽

214 MORBILLI.

DLXXII.

Huc alter quoque morbuS Pertinet, Puerili aetati, iisque , qui eo nondum defuncti

Sunti infestus, quem vocant morbillorum contagio , saepe Populari, una Vice per Vitam, eidem homini communicandus; originis, ut videtur , cum Variolis Coae Vae. DLXXIII. Cum anni exordio subnascens, Circa Vernum aequinoctium vigens, pedetentim aes livore cedit. DLXXIV. En morbi stadia , cursumque :amo die rigor, horror, frigus calorquq alternatim. Ido febris assidua; sitis; anOreXia; lingua alba, hurnida ; capitis, Oculorum graVedo; somnolentia Continua ; stillicidium humoris acris ex Oculis, Cum tumore, ardore, Tubore, Pruritu palpebrarum ; coryZa, et Sternutatio frequens; faucium Ievis dolor, velut a rheumate, eum tuSsi, tanquam catarrhali. Paulo ante eruptionem nonnunquam VO-mitus et alvi fluxus, in dentientibus virescens.

229쪽

MORBILLI

215Ηorum omnium augmentiam iri 4tum , subinde Otum usque diem. Statum contagii dicunt.

DLXXV. Eo autem die eruptio macularum minutarum , rubrarum , morSuS Pulicum referentium, primo in fronte et facie, SenSim numero et magnitudine auctae, raeematim Coliae Γente S, eX innumeris parvulis papuIis Supra cutem modicissime elevati S, cum a Spredine, tactu quidem, non vero vi Su Oh Servanda. A facie ad pectus, Ventrem, femora, erura descendunt, non elatae, latiore S tamen, et interstinctae. Eruptione absoluta vomitiis cessat, reliqua continuantur, aucta tussi et spirandi difficultate. Status eruptioni S. DLXXVI. Die sito in fronte aspredo. cuticula rupta;

in reliquo corpore maeulae latiores, intensius rubrae, donec die flvo, primo in facie, dein et in trunco, artubusque pallescant, et die snψeVane Scant cum secessu culiculae, instar farinae, furfurumque, Status e Narescentia e.

230쪽

MORBILLI. DLXXVII. Per omnia haec stadia eadem febris est. veruti catarrhalis, peripneumoniae affinis, in eam saepe conVersa, die nono in miti morbo terminata.

DLXXVIII. Da Morbillis haec Valent: Quo tardior eruptio , eo meliuS. Subitanea retrocessio maeularum cum delirio , ferme letalis. Macularum nimia rubedo, mala; prior Ve-TO earum Iivo P.

Α calido regimine macularum primo livor, dein nigror , letalis. Vomitus perseverans post eruptionem, Periculo Sus. Mala febris die nono, et serius; est enim peripneumonicR.Τussicula post morbum, diuturna, V e Spertina, Π O turna, cum raucedine, et febricula illatentem peripneumoniain, et phthisin superventuram docet; nisi cito et potenter juves antiphlogisticis. Ut plura funera in variolis, quam post easdem, ita plura quoque post morbillos, quam