장음표시 사용
21쪽
nostra implentur ; sed quibus auxiliis , sine momento aliquo
Cordis manente, sanguis per venas reduci potest, superest, ut dicam: sequentibus scilicet ut nostra sert opinio ; 1'. Pondere sanguinis venosi non resistente, nam fluidum in cruribus siphoia is ad eandem altitudinem adscendit; 2'. vi cordis & arteriarum resistente a tergo, unde suida ruunt Venas Versus, ubi minor resistentia datur; 3'. oscillatione quadam in fibris nervosis, quae tunicas Vasorum ultimorum, saltem pro parte, con-1tituunt: talem motum oscillatorium, in omni parte, non mInus, quam in Corde, adesse, Variis eXperimentis probatur, Sab omnibus conceditur; 4'. contractione musculari, quae fluida vasis capillaribus contenta in Venas CXprimit, qupi capillaria sese iterum implent, a parte ubivis fluidorum major; S'. agitatione thoracis, Sc. S pulsu arteriarum ; 6Q. Valvulis Venarum ; S 79 quoniam sanguis in cor accipitur, quod alternatim Hausura arteriarum coronariarum debilitatur , dum in rhorace, nisi aeris pondere, non comprimitur; iterumque ab eo eZpellitur, quando apertura istarum arteriarum, Ut S irritatione sanguinis Venosi infusi, ad contractionem OXcitatur. Ἱ empore autem somni, ubi motus muscularis deficit, quomodo rc dustio humorum fit 7 caeteris causis eisdem manentibus, S DOn- nullis earum audiis. Tum corpus solet reclinari, unde sanguis facilius in cor quasi descendit; tum motus oscillatorius augetur , siquidem fluidum vitale non alibi senssibus determinatur; Ec respiratio fortior eXercetur. Dum vero corpus somno implicetur, deficiente motu musculari, sanguis tardius reducitur,
ct exinde humores placidius moventur; S hoc requiritur, Ut Vasa minima tunc impleri, S nutriri possint. f. XXV. Nonnulla forsitan huic doctrinae argumenta objicientur, quibus eluendis, quantum in nobis est, operam locabimus; 1'. si vis cordis sanguinem in Venas propellere nequit, quomodo ad tantam altitudinem in tubis Vitreis in venas immissis, elevatur 7 id dicimus elasticitati, ct contractioni, quae
semper adsunt partibus corporis, attribuendum; non secus ac urina a vesica in tubum eleVari potest, ut a conatibus equae Hales Heemast. ΕΣ. III. n. 3. 4. LX. VII. n. 2. ψ. apparet.
22쪽
Nec mihi videtur, elevationem sanguinis EX. Ι. n. I.) in timbo, quem in arteriam immisit, a sola vi cordis oriri; 1ed magnam ejus partem a dicta contriatione ascendisse; ipso enim H, lassio autore, tubus, ad dimidiam circiter altitudinem momento temporis, sed deinceps gradatim pro unoquoque pulsus motu, implebatur. Hinc innotescit, vim cordis in arteriis, sanguinis arteriosi vi, minorem esse , & nissi vis istius contriatil, talis cognoscatur, S subducatur, determinari non posse ; &vim sanguinis venosi, a vi cordis oriri, probari nunquam pos
XXVI. 2'. Si vis cordis propellere S aecelerare sanguinem per Vasa ultima nequit, cur tam VelOX por pulmones motus 2 Hic nonnulla de respiratione proponere, non ineptum judico ; tum quia illa maXime in causa est, cur circuitus per Viscera abdominalia promoveatur; tum etiam quoniam dictae Objectioni debilitandae inserviunt; adde quod & jam proposita, ct quae proponenda de Usu Lienis supersunt, clariorem eXinde
lucem accipient.. 19. Velocitas minor esse, quam vulgo fingitur, mihi videtur; aliae quippe partes non aeque Vas rum plenae existunt, aut certe Vasis primorum ordinum minus abundant,
sic adeps, ossa, cartilagines, Se . Vid. Hales. Haem. EX. X. ;E'. in aliis partibus humores diu saepe stagnant; 3'. circulatio breviori via per pulmones agitur ; 4'. pulmo partibus circum-jacentibus minus, & tantum pondere atmosphaerae comprim tur ; hinc sit, ut vasa pulmonum magis aperiantur, ut ex Actis Britannicis apparet), quam ali82 corporis arteriae ultimae; hoc quidem eXperimenta probare Videntur. Nec S aliae causte desunt, vid. jam dictum Halesii experimentum. 59. In antlia quasi continuo agitatur pulmo; scit. tum durante, tum etiam
finita inspiratione, facile sanguifera impleri se patiuntur, ablato pro parte atmosphaerae pondere, S interne S eXterne, vel per totam substantiam pulmonis,. contractilitatis ejus ope; sed an isto statu, sanguis vi cordis per capillaria, ad cor propelli nequit, ut ab anxietate subito oriente patet; hinc languet cor defectu sanguinis, S eandem ob causam musculis etiam intere statibus &e. languor obrepit; ergo exspiratio, elasticitato
23쪽
cartilaginum praeValente , oritur : quae sanguinem a pulmonibus, veluti a spongia, in cor exprimit; nam ut retrogrediatur, vis cordis, arteriarum S forte vid. Hal. Haem. EX. XI. n. S.)valvulae Venarum , obstant ; hinc cor excitatur , & musculos inspirationis statim, aucta vi sanguinis, excitat; inspiratio Oritur, & si1c viciscim. Idem de nervis; scit tempore eXspirationis nervi phrenici comprimuntur, spiritus in diaphragma eX- primuntur , Oritur inspiratio; in qua nervi liberiores fiunt, &absorptione implentur; sed spiritus nulla vi, nisi suo pondere impelluntur, illo quidem exiguo, S nullius fere momenti, unde diaphragma languet, Oritur expiratio ; qua spiritus exprimuntur, ut a manu, detractione, &C. intelligenti satis . Quod pulsus, diversis temporibus respirationis, nullam mutationem sensibus percipiendam patitur , neutiquam dictis obstat; nam ut Halesius Ha: . EX. II. n. 6.) Observavit, cum sanguis majori impetu feratur, & Ι2. Vel IS. pollices, line vice magis quam illa , ascendat , quemadmodum nulla pulsui mutatio interim obvenit, potius igitur a majori sanguinis quantitate infuenti , ad ventriculum qnistrum provenire videtur ; & vis
sanguinis hic tantum consideranda est. Utinam Halesius, cum haec experimenta institueret, de respirationis causa cogitasset. Dabit forte dies , quod hora Negat. f. XXVII. Hinc Organa respiratoria cor actione aemulantur;
vel si vis, assimilari etiam possunt aniliae, quae & fugit &impellit, S a fluido quod ejicit ipsa agitari potest. Talis mechanismus in nulla alia parte corporis invenitur; & hinc patet ratio, quare velocitas languinis in pulmonibus , quam alibi, major sit; & quo pacto in aliis partibus augeri possit, scit: motu musculorum, frictione , SC. quae Ope Ual Uularum venas evacuant; & hae Vende, imminuta in eis resistentia, iterum implentur; nam fluida in Vasis capillaribus, ad plenitudinem aequabilem conser Vandam, semper ruunt, ubi minor resistentia datur. Hinc apparet, cur languor circulationis, & omnium functionum, nimiam 'uietem Comitetur, Motus in capillaribuqeorporis etiam augeri Potest QRlOre, aqua, quae cohaesionem humorum diminuunt.
24쪽
. XXVI II. Videamus nune, quid ex his de usu Lienis dedita
Catur; I'. apparet, quod cum Vis cordis impellere sanguinem per pulmones non potest, ut ab anXietate, suffocatione, &c ge teris distis facile patet, dum thorax quiescit; ulterius hoc demon liratur CX eo, quod, quo major Respiratio, eo major vis sanguinis, S V. V. Apparot inquam, quod Intilio magisi ita vis, sanguini per splenem impellendo, impar sit. 2'. motus thoracis Sc, S motus nati scularis alterna comprestione humo res hepatis in cavam, S intestina , magnopere promoVent; attamen motum sanguinis Lienis, fallim immediate augere nequeunt; nam in inspiratione diaphragma, S musculi abdominales, omnia Vis CCra abdominalia, comprimunt; unde sanguis venae portarum eodem tempore Splenem ac hepar versus propellitur; sed tamen hac actione, pars humorum Venae porturiam per hepar, & ab in eo caVam, S porum binarium, ubi minor est ros stentia promovetur; dum eXpirat homo, laXatur diaphragma, tum Vasa non premuntur, Ut pomni admittere humores, qui ab hepato absorbentur, & a Liene S aliis visceribus , ad plenitudinem aequabilem ConserVandam, ruunt. Eodem plane modo ratiocinari posssumus de eXercitio corporis,
de calore, aqua, Se Haecce sussiciant de Motu & Quantitate sanguinis, per Vasa penicillorum Lienis, hepati subministrati. Videamus nune, quomodo Qualitates sanguinis a Splene mutantur, X quare sanguinem supra dictum i 6. Prop. 3.) Lien hepati suppedita L.
XXlX. Sanguis particulas , omnis generis humorum, qui in corpore inveniuntur, continet. Nam machina huma na non potest particulas ultimas mutare; sed tantum componere S separare, quod Chemia ipsa fortissmis suis instrumentatis tantum perficere Valet. DUm sanguis ab aOrta ad venam cavam transis, Omne Viscus Vel Pars absorbet particulas tenuiores, quae sibi conveniant, Vel prout magnitudinem particularum inter & vasorum convenientia subsistit, vel potius inter vim absorptionis vasorum S tenacitatem liquidorum. Particulae divers de si e tu ulla parte colle fit se, liquorem certi generis Drmant: qui, attractione, calore animali, S absorptione particularum
25쪽
ticularum tenuiorum, immutatur; vel potius fortasse partium , quae a caeteris non tam fortiter attrahuntur, & quae Ope lymphaticorum in circuitum revehuntur. Diversi liquores 11c confecti, in partibus retinentur pro nutritione, secretione, Vel CXCretione, accumulantur, es stagnant fortasse, donec motus eorum a Variis causis promovetur, vel ad Varios usus requiritur. Cur enim perpetuo in vasis humorum motu opus sit, certe non Video. Hinc concipitur: unde diversi colores, & reliquae sentibiles qualitates diversarum partium corporis oriuntur ; S aliquo modo de structura S usu partium, a qualitatibus sensibilibus, judicare datur. A struestura Splenis tradita, scit quod ex vasis rubris vel primi generis constet, & quod nulIasecretio in eo perficiatur, apparet, rasio ejus coloris, &c; &ejus color, SQ. confirmant talem esse ejus structuram Sc. Sic obiter opiniones, a priore de natura partium deductae, confirmantur argumentis a posteriore, & Vice Versa. f. XXX. Particulae crassiores, vel globuli rubri S serosi , qui nunquam in statu naturali secernuntur, sed ad liberam communicationem inter partes omnes tenendam inserviunt, qui in motu fere perpetua esse debent, ut sunt Vehiculum omnium aliorum corporis liquorum ad Vasa sua propria; het, dico, particulῖ , tenuioribus interpositis absorptis, dum sanguis ab arteriis in venas transiit, ad si mutuo accedunt, se invicem attrahunt, & in contactum abeunt, ad quod lentus motus in venis maxime contribuet; unde in Venis sanguis fit nigrior: ut a sanguine in spissato coagulato extra corpus, S a sanguine plethoricorum, qui valde globulis rubris abundat, facile patet. XXX l. Sanguis venosus in deXtro thalamo cordis cum chylo, de lympha potius confunditur, quam accurate permiscetur ; unde color, aliae ritin qualitates manent fere immutata ; in simistro cavo cordis cum eis intime commiscetur sanguis, & fit rubicundior, & floridior , ct ad concrescendum minus aptus; sed videamus, quare sic ibi mutetur. Pulmonalis arteria prius in innumerabiles ramos dividitur, quam in venas
exit, ita ut tandem arteriae Ultimae maXimae unum modo sanguinis rubri globulum eodem tempore transiliittere possint;
26쪽
puto enim vasa ultima majoris diametri nunquam observata sitisse. Globulus ruber ex seX serosias conficitur, S fortiter cohaeret, quia quinque semper se mutuo contingunt; hinc ejus
modi globulus dissicilius frangi potest 'Quod si plures seroti
adduntur, tam multos attingere nequeant, adeoque non tam arcte cohaerere. Hinc quoniam globulus, ex majori quam sex sero sorum numero confectus, nimis magnus foret, abundantes globuli vi magna absorptionis, S parvitate vasis facile separantur: hoc a posteriore patet, dum microscopiis globuli rubri in spheroides mutari, vel etiam in serosos dissolvi, saepe
g. XXXII. Globuli serosi, a rubris sic formatis, separati , non iterum in venis pulmonalibus cum eis jungi possunt; nam dum separantur, fluida subtiliora, vel particulae interponuntur minores, quarum magna quantitas ad pulmones continuo advehitur, ct non a sanguine, donec Circulum suum per Omnes arterias Corporis perfecerit, separantur. Quando semel sic in pulmonibus miscentur nostra fui da, a cohaesione eorum , Saueta supersicie globulorum, prout diminuuntur, miXta ruanent; non aliter quam aurum in aqua suspendi potest. Haec pr72paratio maXime necessaria fuit, ut sanguis, tam lente per totum Corpus , permanare debeat. Hinc puto apparet, mastulas rubras, vel potius nigricantes, in Vena CaUa ejusque ramiS, Componi; globulos vero rubros, in finibus arteriarum pulmonalium, formari, qui in concretiones abire ante ΠΟΠ possunt, quam partes fluidiores absorbeantur; adde quod sanguis sic praeparatus, in venis pulmonalibus, magis quam in aliis Venis agitetur, ma-Xime preterea corde S aorta agitetur. f. XXXIII. Hinc sanguis floridior, rubicundior, fluidior, adeoque minus concrescibilis' ad Splenem advehitur, per splenem transmittitur, S in arteriis ejus ultimis eisdem modis ac in pulmonibus mutatur; vel ad majorem potius perseetio-- nem, in omnibus bonis suis prius nominatis i 6. proprietatibus propter sequentes rationes CXaltatur. i R. sanguis, qui magnum gradum perfectionis acquisivit, in majorem advehi potest , quam sanguis qui talem gradum non accepit, scit: san-
27쪽
gius in arteriis pulmonicis. 2'. pulmonalis arteria in innim merabiles ramos divisa , simul forte ibidem in arterias sanguiferas , seriseras lymphaticas , omniumque ali bi repertaxum serierum , resolvitur , ut a colore pulmonis minuS rubro , a secretionibus in eo parastis, Sc. , conjerutra capi potest ; contraria his in Splene accidunt , ct vero simillimum ab antedictis 29. videtur, arteriam splenicam seretantum in innumerabiles arterias sanguiferas, saltim in a-ckiliis , resolvi; num quid autem probabilius videtur particulas cliversas melius misceri, dum per unum genus Va
forum simul transi nitium ur , quam si per diversa genera, ct postea confundantur 8 39. Arteriae ultimae Splenis minores sunt , quam arteriae ultimae sanguiferae pulmonis , quia contractione partium circumjacentium comprimuntur 2S. 26), dum pulmo a tali pressione parietibus thoracis liberatur; adde quod pulmo in inspiratione, non adeo a pondere atmosphaerae comprimitur , cui Splen continuo subjicitur. 4'. plures arteriae evanescentes in penicillis lienosis sunt, S magis a princiis quassi emergunt, quam in pulmonibus; ι nulla secretio in Lien est; hinc globuli tanguinis, dum per Splenem transmittUntur, plus dividuntur, melius miscentur. Si vero arteriae seriserae in Splene dentur, ut in infantibus a colore diverso videtur 29. , eodem plane modo de sero ratiocinari possemus , ac de sangui
g. XXXIV. An vero globulus ruber ex G. sero sis compingitur , & exinde color ruber, & sic porro ut LeeuWenhoe ius statuit, determinare non audeo; sunt qui veritatem hujus rei in dubium vocant. An non potius cruor, serum &c. differiant , ut proportio principiorum componentiam differt , & quod exinde gravitatis specificae differentia , Sc., oriuntur, & nona compressione S compassione 7 Saltim ad nostrum scopum sufficit, secundum definitionem F. Ho anni, cruorem esse solidam sanguinis partem rubram, serum a item liquidiorem &limpidiorem, sic porro; quod sint fluida sui generis in corpore , Vel quod di Versi appetitu unitatis gaudeant, nisuque in eontactum sive alta tione, perinde est, Hoc certe omnibus;
28쪽
conceditur , & hinc facile concipitur, quomodo globuli sormantur , & fluida dista miscentur, dum pertranseant vasa illa subtilia 9 ), quae dum e tot punctis quasi emergunt, penicillos formant.
f. XXXV. Sic sanguis noster a Liene optime dividitur &miscetur, S cohaessio globulorum impedit facilem nexus soli1-tionem; Calor justus animalis, S tenacitas nostrorum fluidorum, eodem modo ac eXtra corpus impediunt ejus in Vena portarum separationem: nam sanguis noster in tali caloris gradu nunquam secedit. Lien ergo sinui portarum, quod pulmo cordi, est; nempe sanguinem praeparat, qui ex eo sinu eductus angustiis in hepate superaridis par sit; & facile intelligitur quare sanguis a Liene rediens talis est, qualis nullibi in corpore deprehenditur; est enim dissolutus valde, & fluidissimus,
fere niger, dissicillime concrescens. l. XXXVI. An non hicce sanguis 35. , cum in Centro qua si1 corporis tardissime moveatur, & sere stagnat, sine ventilatione , magis in alcatinam naturam tendit; A ssic aptior ad secretionem Bilis sit. Hoc probabile mihi videtur, nam 1'. Corpus Vim alcaliparam a calore , S compressione habet ; hine Omnia , quae in alcatinam naturam tendunt, ab emunctoriis corporis eXpelluntur ; & si hae evacuationes impediantur, ut perspiratio , Sc., alcatinum spontaneum oritur. 2'. Sangilis est humor, inter indigenas, maXime in alcatinam naturam Vergens; hinc Ephemera facile in plethoricis in febres putridas abeunt; Splen autem est viscus in corpore maxime plethoricum, S in eo febris quassi continua, a magna resistentia & via tergo, regnat; unde pulsus auctus & eaeinde, agitatione &vibratione solidorum, angetur calor, qui justam cum pulsibus proportionem gerit, pulsusque Vi cordis & ressistentiae in vasis ultimis proportionati existunt. Calor enim a motu aucto per Capillaria, non videtur posse oriri; nam in eis mira tarditate
humores moUentUr , ut a comparatione Horum diametrorum
cum diametro trunci Sc. vid. Halesii Hzrm. patet; licet
nonnulli contrarium affirmant, qui, microscopium augere Velocitatem eadem ratione ac globulum, non videntur conssiderare.
29쪽
i re. Calor certo in centro corporis maximus est, cum exinde non adeo dissiatur. 3'. Color niger in sanguine , saepe a sola putredine incipiente , ortum habet; S talis sanguis non Coit. 4' Bilis amara est, ct amaricies a putredine incipiente oritur; ale. VOl. generatur in corpore, nunquam seorsim, sed elyp r Cum oleo adunitum; oleum quando in putredinem abit, primo amarescit, secundo putridum redolet , & tertio empy'
XXXVII. Eodem fere modo praeparatus ac a Liene sanguis de omento venit subtilis , cum oleo subtili mobili ; de
nis tenuibus S crassis, sanguis incredibili copia humoris subtilioris dilutus venit , quam venae pendulae , in villis stomachi intestinorum, eX caVO eorum resorbent. Si quis consideret numerum villorum, in omni puncto ventriculi S intestinorum , pendulorum , S dem omnes hos villos ex binis vel tribus ventilis conflare , facile intelligetur, cur Venae mesentericae arterias respondentes magnitudine longe superent. Vemeliae bibulae, succum gastricum & entericum, quem eXhalant arteriae, dein subtilissimum S novum humorem ex ingestis, recipiunt; an absorptio ab his non potius fit, quando stomachus S intestina non adeo implentur, & hepar &c. non adeo comprimuntur, unde minor tum resistentia in Vena portarum, cum in Venis mesentericis Valvulae non deprehendantur &tempore chylificationis quando impletio major est, an non potius absorptio sit, a vasis lacteis ubi valvulae adsunt 8 haec saepe suspicatus sum. Dein & migua olei subtilis quantitas demesenterio essivit. Accedit denique sanguis de vesica fellea continens aliquid bilis de cystide resorptae. g. XXXVIII. Omnis ille sanguis 37.), eodem fere modo ac in Liene ad secretionem bilis, praeparatus, in truncum Venae portarum agitur , ubi quasi in alio corde miscetur. Et ex hactenus dictis intelligitur, cur bilis, & non alius humor, ab
hepate secernitur;&cur, prout necessitas fert, excernitur, scp.
exprimitur a stomacho S intestinis cibo repletis; & quandonis replentur, bilis in vesica & in vasis reponitur, S retine- D tur
30쪽
tur in usus futuros. Iustam quantitatem hujus liquoris, qui eas in se vires continet, ut peregrinum inquilinumque humoremonicacissime inter se deVinciat, requiri, omnibus notum est; ut & hanc quantitatem, ad sanitatem in omnibus functionibus conservandam , maXime conserre. Quo pacto Splen ad hanc quantitatem, S sic generandam, S sic secernendam inserviat, dum sanguinem suppeditat apto motu, quantitate, & qualitate, jam satis explicatum est; & hoc insuperaddo, sine Liene bilem non ut requiratur, sed ad urinae modum secerni f. XXXIX. Nunc videamus, quid Splen immediate, ad
ordinem in functionibus natiar Uibias Homo naiam , contri
buat ; ct quomodo multa satis aliter obscura explicari ea dicta doctrina, & proinde eam firmare, possint. Cum Splendeficiat, eXsectus, Vel obstructus sit, vena portarum, S exinde
hepar minus sanguine donatur; Vel vis humorum in eis minor est; tum minore resistentia in venis mesentericis data, humores, a stomacho S intestinis, capillaribus villorum abson, ti, citius S majori quantitate in eas Vehuntur ; nam capillaria transmittunt humores ubi minor resistentia datur, & intra certos limites , eo celerius quo minor detur. Hinc intelligitur cur Splenici, S canes quorum Splenes eXsecti fuerunt, mire voraces fiant; quo enim Ventriculum, S intestina citius , &plus deplentur , eo citius & majus desiderium imperationis oritur. Nam ut unusquisque tubus capillarius, sic etiam totum corpus suam repletionem appetit. An non credibile est, magnam appetentiam ciborum, quae saepe praegreditur nonnullos morbos inflammatorios , ut pluritidem , &C. procedere eXinde, quod sanguis, a sua cohaesione S spissitudine aucta, per Lienem in venam portarum idonea quantitate transmitti non possit. XL. Quando materies ad bilem conficiendam apta , a defectu vel obstructione Lienis, ad hepar non deducitur, bilis aut in quantitate deficit; vel in qualitate depravatur S iners sit: ab humoribus enim fere crudis, venis mesentericis absorp-tis , madcime tum secernitur , nam sanguis a caeteris 37.