Dissertatio medica inauguralis de coeli ratione, valetudinis imperatrice

31쪽

VALETUDINIS IMPERATRICE.

Ex jam dictis constat, temperiem Corpori S instrumento Falirent, ei tano insignitam nequaquam per se coeli frigidi aut aestuosi actionis Certum esse indicem; multoque altius et subtilius inquirendum CSSO. DE COELI ACTIONE, ΜORBORUM IMPERATRICE. CUIQUE plagae et tempestatum generi sua quaedam mala eveniunt. HaeC Vero interdum advenas potius quam ibidem natos adoriuntur : hi enim saepe consuetudine durati morbis illos brevi occisuris immunes ViVunt. Sequitur, Ut paucis eXponam, quae Valetudinis adVersae genera potissimum soli torrido objec tos aggrediantur: et quousque eadem malis regionum septentrionalium propriis discrepent. Illas vero gentes soli torrido patere perhibeo, quaS Complectuntur gradus XL Vβ borealis et

32쪽

DE COELI RATIONE,

gradus XXX V' australis; Omnes scilicet inter hos positas : istasque frigidas, quae inter polum et gradum XXX auStrales, atque inter polum et gradum XL boreales jaceant. Quanquam calor recta in itat, non illico Coelum ardens semper inflammationes ali OSVe aculos morbos movet. Tanto enim imperio Consuetudo dominatur, ut assuefactus impune aeStum ferat. Febres nusquam non grassari solent ; at vero

citiori pede progrediuntur, plusque periculi ferunt, in plagis aestuosis quam frigidis. Quantum usu et libris medicorum perlectis didici, omnes febres ex inflammatione Certeve incitatione incipiunt. In regionibus polo propioribus, hali-tUS Cuti S Suppressus saepius sit causae excitanti febrium ; et praesertim derepente, Coeli ratione subito mutata. Contra, febres terrarum ardentiorum propriae saepius e jecinoris actione ab- normi, aut ipsa ejusdem inflammatione, ordiuntur : nimirum, aestus hujus Visceris actionem

vitiosam febris genitricem infert. TyphuS multo ocyus ad fatum ruit, quam in regionibus frigidis. Quod si febrientes revalescant, Vires ta-

33쪽

VALETUDINIS IMPERATRICE. 25men ventriculi et totius corporis magis et diutius dilabuntur ; et valetudo tardissime redinte

Convenit inter medicos, neque friguS nec aeS- tum quaesitissimum contagio et miaSmati evolvendis et trajiciendis accommodari. FebreS pene nunquam, Coelo torrenti et arido, vulgares

graSSantur. MiaSma vix, nisi aere humido, sit pestiferum aut nocivum : idemque de Contagio recte praedicatur. Typhu3 strage diriori populum absumit coelo nubilo et madido, quam Sicco et sereno. Imbres vero gravissimi haud raro ejus Cursui obstiterunt; forsitan quod aeris indolom febri alendae idoneam tollunt. Qui terras coelo tepido, sereno et sicco beatas accolunt, simulque in locis habitant perflatu donatis, morborum pestilentium quodammodo Sunt immunes : quippe quibu8 Va8a Cutis et pulmonis exhalantia plus halitus eXSpirant, absorbentiaque languidiu8 moliuntur, quam regionum septentrionalium incolis. Hi contra urbibus patentissimis quibusque sunt angiporta plurima et foedissima) inclusi, et in conclavibus eriguis perflatusque eXpertibus habitare SO

34쪽

DE COELI RATIONE, O

litliqi auris pestilentibus meris patescunt; quas, actione exhalatrice debiliori, absorptrice validiori, quam facillime accipiunt; inde febribus exitiosissimis implicandi.

Febres remittentes et intermittentes prae aliis plagas torridas assectant: jecinoris enim actio SeCretri X abnormis, nec raro ipsa inflammatio has febres comitantur ; Sati8que ConStas, qUaΠ- tum aeStus Operae Conferat ad id Viscus perturbandum. Quinetiam, hae febres, praesertim in locis palustribus, maXime autumno, tempeState nempe pluviali, Saeviunt. Halitus 11OCiVUs paludibus ortus, cui nomen miaSma, Sub omni Coeli et tempestatum genere, aera pe8tiferum reddit ; praecipue in plagis ardentioribus. Terra enim nata omnia, haud secus atque animantia, ibi citius florent, pubescunt, defloreSCUnt, et O-

moriuntur; ideoque autumno solum soliorum deciduorum et aliarum rerum putrium, fontiummiasmatis, uberius sit: hoc eo facilius nascitur, et in subljme fertur, quod Coelum eadem tempestate exardet et humet. Agri miasmati alendo et disseminando aptissimi sunt palustres, humiles, sylvis crebri, rivulis quasi interteXti, si-

35쪽

mulque torrido coelo praediti; quales sunt ripae fluvii Africani Senegaliae, Benguela, insula Sancti Jacobi, Surinam, ostia fluminis Indici,

Gangis ; quaedam Javae insulae partes. LINDIUs notavit tempestatem pluvialem jam ineuntem apud littora Africana omnium luctuosissimam esse, et valetudini perniciosissimam ; CujUs rei rationem Se parum intelligere fatetur. Imbribus jam incipientibus, aer fervidissimus est, perflatus eXpers, et maXime inSaluber ; quotie8 porro eX Vapore densato pluviae sunt, tepor inde gignitur ; qui exuvias plantarum et animalium ubique terris inspersas Cito putrescere facit. Stagna porro imbribus perstantibus increscunt; Coelum minus ardere Coepit ; ideoque nubili vapores Continenter naSCuntur ; minia S peStiferi Sane, at morbis permultis arcessendis habilissimi. Ubicunque Sola palu8tria oceano propinqUarius aquis imbuuntur, Sicut palus maritima fiat, mia3ma longe perniciosius spirant. Insula Sardinia istiusmodi paludibus foedatur. Agris amoenis, solo foecundi88imo, Coeloque et tempeStatibus gratissimis, donata ; tamen Saluti gene-

36쪽

DE COELI RATIONE,

28ris humani ob istas palludes infesta: quo nempe Romani, annorum abhinc pene duobus milli- bus, SonteS ob eam Causam trajicere solebant. Incolae hodierni perpauci sunt, at robusti; non enim nisi validi inter Sardinianos tantam noXam impune Sustinent: montes praeSertim BCCO-lunt ; et venando dediti, carne ferina lacteque magna eX parte VeSCuntur Mense Januario annoque ΜDCCCIII navis Britannicae Regiae Bittern anchoris in freto Oristagni jactis, nautae VII, praefecto inferiori subjecti, littora Iolebant, ad proCUratorem ejus loci missi. Totam noctem ibi commorati omneS, eXCepto praefecto, febricitabant. Febris ardentissima saeviebat, viribus artuum Concitatis, capitis acerbo dolore, graVitate circa prae- Cordia urgentibus, ventriculoque turbato. Duo

eX iis non omnino revaluere. LINDIUS memorat, navem regiam Prince ibidem, mense Augusto, anΠΟ MDCCLVIII, an Chori S StetiSSe; nautasque XXVII ad terram missos omnes in febrem inci

disse ; ex his m, qui ibi pernoctaverant, deli-

Quod ad numerum incolarum, circiter Lxi homines quodque miliare quadratum occupare seruntur.

37쪽

VALETUDINIS IMPERATRICE.

rio plexos, ad navem reductos esse : denique, eorundem septem obiisse, febrem malignam paSSOS, i8tamque SUmma gravitate circa praecordia, et Ventriculum, nausea et Vomitu bilioso, et delirio insignitam. Haec febris perSaepe eX COΠ-tinente vel remittente fiebat tertiana vel perti

Quanto minori intervallo regio aliqua polo septentrionali distet, tanto rariores et mitioreS, vel in agris palustribus, febres intermittentes biliosae esse Comperiuntur. Provincia ista humilis, uliginosa, Zealandia, pomariis et aggeribus referta, quae humorem arte detinent, Saluti humanae est gravissima; et autumno ineunte febrem quotannis luctuosissimam habet. Dignum e8t Vero notatu advenas, qui Coelum Siccius et salubrius reliquerint, prae ibi natis ea febre corripi, et correptos absumi. Incolae enim assuefacti, usu docti valetudinem secundam Vestitia, Vitae genere, et aedificiis idoneis tuentur : quod satis comprobare videntur Vala-Cria, Caeteraeque eX insulis Batavicis crebro populo divites. Ubi anno MDCCC IX Q, ClaSSiSBritannica Valacriam petebat, nautae haud Se-

38쪽

cus atque ipsi incolae, febris integri erant; quae

milites demum dira Strage enecabat. VINDIUS, qui cum patre suo Metelli-Castri annos XXum medicinam fecit, hanc febrem endemicam luculenter descripsit. Contendit eam quodammOdo febrem intermittentem vel remittentem plagarum torridarum propriam Simulare. Cuidam medico eXperto Fle88ingae collocutus, de optima ejusdem curandae ratione, didici, vel inter principia perraro Venas incolis recte Vacuefieri: id om vero fatebatur fieri po88e, Ut Sanguis missus Britannis plenioribus SuCCurrat. lihi contigit plura cadavera militum Britannicorum ista febre absumptorum introspicere. Lien erat aequo grandior, durior, firmior, purpureus vel Subater. CLEGHORNIUS, inter scribendum de febre Μinorcana, idem meminit.

Qui tamen de mature febre abreptis potissimum agere Videtur. Contra milites Valacriani diu febrem passi tandem lenta tabe et multiplici

malo contriti perierunt. Quorum CVnque Corpora scalpello patefeci, Omnia abdominis viscera vitiosa, pectori S ne illa quam integra reperi. Apud Quebec et Europam Septentrionalem

39쪽

31 febris remittens aut intermittens biliosa pene

ignota OSt. Ardores circuli aequinoctialis Europaeis insuetis vehementer nocent: ma Xime iis, qui nuper solum patrium reliquerint; necdum genus vitae novum coelo NOVO aptatum Sequi Coeperint. Proinde aborigines mitiorem febrem remittentem biliosam subeunt. Europaei Contra, qui huc nuper advenerint, febre incitissima, scilicet flava, aegrotant. Solertissimus DyCΚsONUs, olim ad Classem Britannicam in India occidentali medicus, optime

notavit: Quaecunque aliae CauSae adventi- tiae, si Ve moderatrices operam ad hanc fe- brem gignendam, aut mutandam Collocent, temperiem insigniter auCtam, CRISRm neCOSSa- riam esse et nunquam deficere. Hanc febrem

praesertim insigniunt jecinoris actio Concitata et turbata ; Cor, arteriae, et genUS nerVOsum initio incitata ; persaepe indicia cerebri aut ventriculi inflammati; deinde sanguis, Uti Videtur dissolutus et sua Sponte intus effusus ; Vomitu atro, cute flaVa et noti S, quale8 typhum graviorem denunciant, fati praenunciis. II ARTHUR,

40쪽

SE DE COELI RATIONE,

medicus spectatissimus notas cadaveribus introspectis detectas quam clarissime descripsit. Nemini accidit frequentius acriusve istam febrem perscrutari, quam huic medico ; qui negat se unquam eandem in remittentem Converti vidisse; at compluries ex remittente fe- brem flavam factam esse assirmat. Inflammationes nullubi terrarum desunt: regiones boreales tempestate frigida, humida, procellosa et Varia praeditae, SUOS praecipue ViSCerum inflammatione acuta et idiopathica male habent. Eodem haud parum Conferunt corpora iisdem vegeta et plena. Loca frigida et uliginosa coelo instabili objecta inflammationes acutas acerbissima8 habent ; Veluti, rheumatiSmum, podagram, ei PS,CDS, pleuritidem, per neumoniam. Prae alii8 Corpori8 partibus, pulmo, fau-CeS, OS, glandulae parotideS, integumenta Communia et musculi iis subjecti, perioSteum et ossa, in terris issiusmodi,' inflammari Consuerunt. Inflammatio, in regionibus torridis minus saevit, viribus minus integris stipatur ; citius finitur ; propen8ior est ad suppurationem. Vita partis assectae celerius diruitur, eoque gan-