장음표시 사용
11쪽
scontur dentifriciis, iit pulclarum nanciscantur colorem, set Corpora frη-grantia , Ut gratum Spargant odorem , cum nullam colorum habeant utialitatem , potius absint. Item tartarus a multis, et merito quidem , Vituperatur. Ad finem etiam at lue etiam repetimus, nisi maxima urgeat necessitas, melius et consultius esse, omnino a dentifriciis abstinere; certe nobis ita persuasum est, atque ut ingenue, quod Sentimus, fatea mur, pluries ea nocui SSe luam profuiSSe Statuimus; permultos enim vidi
mus et nunc Videmus qui, Iuum quotidie purgatione illa uterentur, deu-los vel citius perdiderunt vel insanos et labefactatos habent. Alii contra, qui modo simplicissimo, aqua recenti, dentes pluries per diem post som-Hum, post pastum et Sic porro alduunt, dentibus gaudent firmissimis ot purissimis. Ouod verissimum esse, unusquisque cum in aliis tum in semet ipso poterit experiri. Sed haec hactenus.
Qui nunquam purgantur dentes, ii, dum sordes Cirea e OS accumulantur, et tartarus praecipue, qui Colla eorum primum OCCUPδΠS, remota inde gingiva, ad radices pergit, valde periclitantur, quod iisterius explicemus, neCesse est. Si dentes, utpote purgatione prorSuS negleCtδ, Sordium quasi crusta obsidentur, modum simpliciorem frustra adhibituri eSSemus, hic arte Opus est, et praeter remedia, 'iae solvant illam, Si pertinacius illis obluctatur neque cedit, apta instrumenta adhibenda Sunt, quibus ea frangatur et auferatur; qua in re videndum est, ne dentibus vel remediis illis vel hisce instrumentis detrimentum asseratur.
Si autona donios hic ibi lausi sint, prolinus eo auxilio utendum e8t, quod progressus ejus prohibeat; hoc auxilium a lima exspectandum est, quae dentibus cauto adhibita ulteriorem ab iis arcet labem. Necesse tumen eSt, ut constituatur, quando ea uti liceat. Si in dentibus con Spicimus maculas fuscas, jam in eo sunt, ut a carie exedantur; hiC, ne malum progrediatur, num partes asi ectae proximas quasque in Perni ciem rapiunt, donec dens penitus corruptus est,) piidquid signum istud impressum habet, lima debet auferri. Hoc modo, nisi paulo altiores
12쪽
caries egerit radices, dentes optime servantur. Priusquam autem lima utamur, eruamUS, utrum Caries solummodo superficiem dentis, substantiam vitream) destruXerit, an jam ad partem corneam, et ad ipSum canalem Vel ad radicem propagata sit; quia, si alterum factum est, instru mentum non solum Dillil utilitatis allaturum esset, sed potius dentes ita assecti, lima adhibita, prius essent perituri. Utinam omnes dentes pctui Iuli1111 exosos hoc modo certae sperniciei subtrahere liceat; at praeter caninos, incisivos et bicuspides nullus fore Iimae ope purgari et emen dari potest. Non facile enim possumus illam dentibus posterioribus, quos molareS VOCInt, δdmovere, Certe non partibus iis, quae plerum quo corruptae deprehenduntur. FortasSe Olina, quod Secundum maximos, quos fecit chirurgia, progressus licet eXSpectare, instrumenta invenientur
d. repletio dentium cariolorum.
Dentibus cavis, cario exesis, qui cibis corruptis et quisquiliis Iati Lula et receptacula praebent, etiam alio modo prospici potest; quanaris enim integritas denti molari semel laeso restitui nequeat, tamen nilii Iimpedit, quo minus mali vim coerceamus atque in via, ut ita dicam, retardemus. Et primum quidem munditie Opus est; nisi enim caveamus, ne quid ciborum cavis dentibus inhaerescat, vel, si quid inhaeserit, protinuS TemoVenmus, corrumpitur atque putrescit; quod si fit, non mirum est, si caries semel orta rapidiores facit progressus. Deinde corpora quaedam adhibemus, loquor hic de dentibus molaribus, quae locis caris carie exesis dentium immissa, non solum haud nocent, sed etiam impe diunt, quo minus ciborum reliquiae aliaeque sordes ibi delitescere pos Silat, calx Viva in pulverem redacta, mixta cum terebinthina vel oleo canabis vel simili corporo et quae sunt alia, denti corrupto ita immisetuntur, ut et nervi tuti sint ab aere, qui praecipue si frigidior est, saepentina ero doloros in iis excitat vehementissimos, et cibis aliisque corporibus aditus ad eum intercludatur. Nolumus tamen hac de re, quippe notissima, proli Nius agere; nunc ad aliam potius, quae graVissima e8t,
13쪽
DE NECESSITATE ET MODIS DEXTES EXTRAHENDI, ACCEDENTE BREV1IΝSTRUMENTORUM PRAECIPUORUM CUM ANTIQUIORUM TUIT RECENTIORUM DESCRIPTIONE ET COMPARATIONE.
Priusquam de modis donios Oxtrahendi loquar, haud a re alienum esse puto, paucis de ipsa hujus rei necessitate exponere. Hic primum omnium ea lex summi aestimari debet, qua Vetamur dentes, si qua ratione iis parci potest, evellere; quamobrem, onte tu imhoc fiat, bene omnia sunt circumspicienda et perpendenda. Ideoque plurimi, qui hac de re egerunt, necessitatem istam ad leges Certas et stabiles vel quasi ad normam ali tuam revocare conati Sunt, in qui
Necessitas dentium evellendorum . SRHΘ min.
Primum quaeritur, an dentes integri ac sani nonnunquam sint evellendi. Hoc ut sat nocesse est, si donios ita positi sunt, ut vel laedant partes vicinas vel impediant loquelam, vel olbsint manducationi, Vel lineamenta faciei valde deturpent. Verum hic quo pie, si nihil obstet, initio ad liniam confugiendum est. Deinde si dentes priores impedimenta Sint SueCedentibus et graviores provocent molestias, eNirahendi sunt. His Omnibus addimus exempla Donnulla, quibus comprobari videatur, dentes evellendo graviora mala intordum fugari. Ila FABR1C1Πs I Iii DANUS refert, hemicraniam pertinacissimam dentibus aliquot, quorum radi CeS CIrie CXe Sae fuerant, extractis Sanatam esse. Simile exemplum a PETITO relatum
14쪽
legimus, tibi malum, auctore illo, a pressiore dentium duorum situ pependit. JOΠRDA1N a simili caussa in duobus hominibus oculi inflammationem Ortnm CSSe Ostendit, quarum una oculum delevit, altera autem dente OVulSO Curata est. Item V ΕΡΕΕRDs originem fistulae lacrymalis et homi oraniae interdum a dentibus aegrotantibus derivandam eSse Confirmat. Jovur,41N illo dolorem auris dente evulso sustulit. Multa exempla simi lia addi possent, sed hactenus relata sufficiant, quibus certe ostenditur,
Causas morborum nonnunquam Paulo δυStruSiores et Occultiores esse.
Simul tamen monendum est, hic quoque, priusquam dentes evellamus, reliqua circumspici debere, ne eos, qui Sclnationem a nobis exspectant, instrumentis utilissimis privemus. Tandem quod maximi faciendum est, si qui ita Sunt corrupti, ut foetorem spargant, et partes Vicinas laedantot reliquis dentibus perniciem minitentur, Vel si qui, sive integri sive pessumdati, ita laxe positi sunt in alveolis, ut vel levissima maxillarum exercitatione titubent, extrahantur. Prius tamen nihil omittatur, quo possint firmari ac stabiliri. Sibi autem nullo modo resin quantur, quia periculum est, ne inopinato inter locutionem vel cachinnum elapsi cum
aere in arteriam asperum rapiantur; item maNimis, quibus Somnus aufertur lotumque corpus valde cruciatur, doloribus dentes extrahere cogimur.
Abscessus in antro Higl1mori formatus.
Restat, ut de suppuratione loquamur, quae sedem suam habet in antris Uighmori; si morbo mederi volumus, ichor vel pus intus colle etiam removeri debet, quod pluribus sit modis. Reliquis tamen omissis, quid ΜΕ1BoΜ1Πs suaserit nobis, videamus, cum illud maxime huc spe ciet. Jubet ille quidem, uno dente molari evulso, terebra tenui ac subtili perforari fundum alveoli atque ita colluviei isti viam aperiri, lua effluat; idem addit, si qui forte dentes reperiantur, quos Curies δdederit, COS deligendos sanisque et incorruptis parcendum esse, si ii autem integri sint
d. Η. ME IBOv1US sit. Dissertat. de abscessuum internorum natura et conStitutione.
15쪽
omnes, eum extralii debere, quo remoto commoda et expodita superstiti curationis parti pateat via, et hic plerique dentem molarem tertium vel quartum removere solent. Jona Inte MI IBOMI UII POLPART ivs i , exemplo allato Ostendere studuit, neceSSitate urgente, Raatrum Uighmori a sordi bus purgari posse. Quam rationem nescio nia Icludem; certe, quamdiu aliae patent viae, his potius utendum e88e puto.
Tandem seriptores nonnulli arguore conati sunt, interdiam neces Sitatem poscere, ut, SpaSmo clausis maxillis atque ita cibis via denegata, ne aegroti inedia pereant, dens unus Vel alter eXtrahatur; inter hos Dio NEM ' Domino, qui hunc: modum marii me commendavit, cum equis aliis que animalibus domesticis ita succurri vidisset. Idem autem in hominueXperiri velle absurdum duco, partini quia inutile est, parum enim Vel nihil ciborum aegroto tradi potest, partim quia dolores etacitat et peri culosum est; facile enim, dum musculi vellicantur et torquentur, SpaS-mus augetur, ut nihil dicam de dentium jactura, qui restitui nequeunt; quare a plerisque haec ratio graviter vituperata eSt.
Nullo autem prorsus pacto licet dentes eXtrahere, Si dolores atque carios dentium ab internis causis prosiciscuntur, item, si inflammatio sub est admodum Vehemens, Vel, si nihil obstat, quominus dentem carie Oxesum apta aliqua materia expleamus atque ita contra externas injuriasolque aegrotum contra dolores defendamus; hic primum dentes purgandi sunt, deinde, carie ferro candente destructa, stannum, aurum Vel simi lis materia cavis partibus immittitur. Ceterum si caries radicem coepit devaStare, dens, cum mali progressus cohiberi ne tueant atque graviora pericula minitentur, removeatur. Idem nonnunquam fieri debet, si caries
Poupari Memoires de I Academie des Sciences. 1699. pag. 238. Dion Cliirurg. VII demonstr. pag. 658. Argentorati, 1722.
16쪽
in collo latet, quippe a dente Vicino celata; contra, Vitio non Occulto, alia respondet curatio. Interdum dentes ictu vel pressu vel alio modo labefactati reperiuntur. His pluribus modis succurritur, Si Spes est, dummodo recta adhibeatur cura, dentem firmatum iri. Hoc sit Vinculo seu ligatura, qua dens laxe inhaerens alveolo suo et vacillans cum Vicinis jungitur. Simul cavendum est, ne dentio si vis inferatur; alioquin oleum
clique opera perderentur. Haec curatio semper fere felici gaudet suo CeSSu , quotiesCiliaque denS mandendo Vel alia Vi externa, ut jam supra demonstravi, Commotus est. Sin Vero ex longo inde tempore dentes
vacillarunt, quippe ima alveoli parte angustiore facta, modo indicato non sacile firmantur. Si persuasum nobis Sit, dente uno niterove exul SO, reli luos in seriem aequabilem redituros esse atque ita et his et partibus vicinis prospectum iri, protinus eXtrahatur; id quod Saepenumero dentes
Iactei necessarium reddunt. Supra monitum est, etiam dentes male loca
tos, Obliquos, aberrantes, Si partes vicinas offendant, loquelam impediant, Vultus amoenitatem turpent, interdum eXtrahi; attamen, si qua fieri p0test, his quoque parcatur, et illi lue aliae nobis Viae patent, qui Lus his vitiis obviam eundum est. Pritia iam, Si quae partes nimis pro minent, amputentur, lima removeantur; deinde dentes obliqui erigantur, ad quod officiendum II1uscuius viam nobis ostendit. Ille, si deus Obli quias prorsus spectet, jubet quatuor dentibus proximis laminam auream passim perforatam a posteriore parte opplicari atque chorda argentealtisce alligari, deinde simili chorda donii obliquo circumdata suos illius
per foramina, quibus lamina interrupta est, traductos forcipe quotidie arctius Constringi et contorqvorii ; sub/ sinem addit, dentem oblique positum, si illo artificio ad ordinem revocari nequeat, protinus evellen
pag. 27. Super illa re haec deinceps refert: curatio deuiis secundarii, a rema neute dente Iacteo obliqui, exigit, ut dens lacteus ex sellatur. Noscitur dens lacteus colore perluto, superficie magis polita, Volumine minori. Dens enim SeLundurius Iongior, albidior, firmior et Iutior est. Solae dentium molarium
17쪽
Via ac ratio, qua dentes commode eradicantur.
JIm Vero eo res perducta est, iit Commode de ipsis modis donios extrahondi se poni possit. Ohiod ut eXplicatius fiat, et quodammodo ad Ceriam aliquam normam rex Ocetur, qu iles illi sint Vel potius quasnam leges sequi debeant primum omnium VideamuS.
Naturam ipsam saepenumero facili opera atque sine dolore dentos removere videmus. Namque id quod satis con 'at, dentes Omnes, qui primum prodierunt ex aliseolis, quosque lacte bis Vocant, aliis firmioribus et longioribus cedere coguntur. Priores illi ad septimum circiter annum mandendi officio funguntur; indo autem ab illo tempore incipiunt vacit lare et labefacturi landemque oXcidunt. Quod si sit, arte potest super Sederi. Ut autem sponte sua excidant, nemo eNi Stimet, quod quidem antiquitus plurimis persuasum fuit ot nunc nonnulli statuunt, ab iis, quia tergo instant, iis lue perpetui oribus, ex alveolis suis eXpelli; hoc enim fieri vix potest, quum illi initio, quoad latoni in alveolis suis, lacteis sint molliores. Ouodsi igitur citius crescunt, sedem suam dilatent necesse est; radicibus igitur lacteorum dentium nondum destructis, cum eXpellere
Coronae Secundariae sunt Iacteis breviores. Dens autem obliquus secundarius his methodis in rectum reducitur situm. a) Deus recens in tenellis adhuc infantibus digito, saepius de die ad dentem applicato, in situm naturalem prematur. Vel b) Filo sericeo duplicato , cera et masticho illito fiat iii utroquo sine fili orbiculus, qui dentibus vicinis inseratur; deiu filum nunc bipartitum contra dentem Obliquum bis terve firmiter decussetur. c) Lamella. LODgitudo lamellae excedat mensuram duorum dentium vicinorum una cum Obliquo latitudo non adaequet altitudinem dentium. Intrinsecus obliquis interuis, extrinsecus obliquis externiSapplicetur Iamella, in cujus finibus bina sunt foramina, per quae fila duplicata, cerata traducantur, quae decussatione contra dentem Obliquum peracta connectun tiar. d) Machina Bruti eriana. Si deus his adminiculis in situ in naturalem redi gere Se non sinit, tunc machina reductio dentis tentari potest. Vide A DAΜ1
plurium dentium. Quandoque tres pluresque Mentes crescunt, curatio ii Sdem Ope rationibus tentari debet. Obliquitas marginalis, si dentis margo luteralis antror sum Vergit; curuli O exigit turio, ut forcipe dens in rectum situm deducatur.
18쪽
eas nequeant, dentes alteri a recto tramite aberrant atque iuxta dentes lacteos e gingi Vi S promergunt, unde turpatur VultUS naultaeque, uti supra jam demonstratum est, nascuntur molestiae; quod quominus 11at, arte prohibendum est. flerumque autem natura sibimet ipsa sufficit, dum, quando dentos perpetui jam in eo sunt, ut ex alveolis Suis prorumpant, paulatim radi ces dentium lacteorum destruit; neque id ullo modo sive romediis sive Summa cautela evitari potest. Ut autem destruantur, Vasa lymphatica Sunt in causa; quae, uti notissimum est, Vel durissima ac firmissima corpora auferunt atque diripiunt. Certe equidem rem aliter seri per suadere mihi nequeo, nisi probetur, corpus firmum ac durum, quod stabilitum est, cedere molli paulatim accedenti. Exemplum, quod maxime
in promtu est, plantae praebent; nunquam enim Videmus, arbores frutices aliasve plantas easque satis firmiter terrae inhaerescentes a tenellis
plantis vel potius germinibus paulatim sub illis crescentibus attolli atque
eradicari. Hae enim, cum molem Objectam ob Summam, qua gaudent, teneritatem ac mollitiem removere nequeant, alias Sibi quaerunt vias et prope illas e terra pullulant. Ex omnibus, quae hactenus allata Sunt, Satis patet, naturam ad dentes lacteos removendos non Semper indigere arte; namque radicibus eorum modo Supra descripto Cola Sumtis, quae parte8 reliquae sunt, cum non habeant amplius, quo in aloeolis suis firmen inr ao retineantur, a gingivis solutae brevi excidunt. Quodsi autem dentes Iactei, quo tempore lapsus eXSpectandus eSt, SuccreSCenti bus cedunt atque si ipsi alias Vias legunt, ut ars naturae opituletur,
necesse est. Hoc pluribus sit modis, inter quos simplicissimi quique, nisi non sufficiant, iidem optimi merito . CenSentur.
Vis ad dentem evellendum necessaria, ante Omnia apte definienda est.
Cujuscula lite dentis evulsio vi aliquantula et certa quadam, qua haec ipsa adhibetur, rationu perficitur. Quod ad vim ipsam Spectat, illi pro re nata moderari dobemus; modo enim dentes firmius ac fortius, modo laxius ot Iovius alveolis inhaerent. Jam quanta Vi Sit opus, dentes evellendos digitis tangendo ot prensando et paullulum Velli eundo, quoad
19쪽
seri poterit, explorare studeamus. Fortasse laic milii objiciatur, vim necessariam, priusquam dentem eVellamus, metiri, et difficito esse otSuperfluum, quia illam non aliter metiri possimus, quam dum dentem
extrahamus. Ut autem prius concedὼm, cliterUm Omnino nego, quia aliquatenus haec exploratio cum ad modi tum ad instrumenti, quibus ad dentem evellendum usuri sumus, delectum recte instituendum plurimum contribuere Videtur. Praeterea hac ratione CuVebitur, ne, si impedimenta graviora neque facili Opera remoVenda ObStent, dum rudem vim neque, ut ita dicam, praemeditatam adhibemus, ei, qui auxilium a nobis exspectat, detrimentum asseramus. Ut autem huic rei satisfiat, subtilior sentiendi facultas, quae exercitatione faCile Compuratur, neCeS-saria est. Item etiam, quod paule ante dictum est, de modo adhibendo certiores reddimur; quod flocci non esse faciendum facile apparet; modo enim instrumentis opus erit modo iis supersederi poterit et quae
sunt alia. Marii me autem omnium, quicunque dentibus extrahendis Occupantur, interesse debet, ut Vim illam, sive majore Sive minore Sit opus, recte et apposite ad rem adhibere calleant; hic enim plures rationes atque leges respiciendae Sunt. At haec quidem res, ex quo arguen elitum
scriptionis nostrae delectum fuit, digna nobis Visa est, in quam paulo diligentius et accuratius inquireretur; quod quum pro Viribus faceremuS,C0gnOVimus, praeterquam quod dentem fortiter teneamus, triplicem in
universum rationem hic esse statuendam; quas quidem rationes invenire
et enucleare non ita difficile fuit, quippe quae cum e dentium natura ac situ tum ex ipsis instrumentis colligi potuerint. De triplici hac
ratione, qua vim denti evellendo adhibemus, nunc deinCeps agemuS. AC primum quidem, cum dentes conorum instar alveolis immissi sint, si eos inde removere volumus, sive laxo sive firmiter illis inhaereant, DeCeSSe est, ut fortiter correptos ad perpendiculum moveamus Vel potius trahclmuS et nonnunquam attollamus extrahamusve; aliter enim, nisi sorte perfractu8 operiretur alveolus, nullus dens ,eNinde moveri poterit, quam ob rem hanc rationem molum primarium appellare liceat. Praeterea haec ratio dentibus, quoniam situs eorum plerumque 'iunm mclxime ad perpendicolum accedit, prae ceteris convenit, et utique bonum eSSet,
20쪽
si nobis satisfaceret. Hoc autem secus est; namque sive digitos adhibeamus si Ve instrumenta, ubi dentes altas radices egerunt et firmiter, imo firmissime alveolis inhaerescunt, si illa ratione Sola uti Vellemus, Vix exitari posset, quominus partes vicinas laederemus; pergentibus enim nobis dentem semel arreptum summa vi ad perpendiculum eXtra here , Si tandem cederet, Sive manus sive instrumenta partibus e regione Sitis graviter alliderentur. Hoc praecipue de instrumentis Valet, et multis jam accidit, ut, dum manum rudiorem huic rei adhiberont, dentes e regione positOS frangerent. Ex his Omnibus apparet, simplicem illam rationem et primariam alias, quibuscum Conjungatur, DAPOSCere,oaeque nobis videntur duae e8Se, quarum una in eo posita eSt, ut, dum dentem extrahimus, manum n serpendi Culo nmoVenteS, ΡΟStFOI Sum
deprimamus, ita ut partem Orbis describat vel paullulum circa axin
Suam tor meatur. V oo modo sit, ut, Cum haeC ratio semper Cum
priore juncta sit, si partes, quibus deus adhaerescit, centrum sit Venia Verbo) seu medias ponimus, unde fit impetus, simul ab illis
fugiat manus ot easdem vorsus redeat. Qua ratione si uti volumus, quemadmodum sub oculos cadit, et vecte et hypomochlio Opus est; utrum ple Vel in manu vol in instrumonto, quod adhibetur, quaeri debet. In ea autem adhibenda modoratione opus est, ne alveoli penitus
f ingantur et gingivae lacerentur, quibus 'maXime officit, dum Vis et dentis moles adversus eas dirigatur, prodest contra, si ita loqui licet, partibus e regione positis, quippe quae alteram vim, ut ita di eam, ab iis avertat. Altera ratio, spinae primariae opitulatur, in eo posita est, ut digitos Vel instrumenta, ptibus dentem arripuimus, a dextra ad sini
Stram ut lue a sinistra ad dextram moveamus icti ae Saepius iteremUS. Hoc modo sit, ut dens circa axim suam rotetur, spin rcltione utimur,
ut a partibus, tibiis adglutinatius est, facilius avellatur, et quom tu'm non omniu, uae ad dentes oNtrahendos adhibentur, instrumenta, ita 8Unt comparata, ut illam rationem admittant, tamen perutilis est et Valde Commendari meretur, paippe spinae cum illam Vim, tua Si in Con 8 1lti 18 utimur, ne partes se rogione positae laedantur, timendum est, tum v im, tuae proXimis albus pio dentes cingentibus periculum mini tali Γ , Veluti coercot et splodammodo prohibet. Utra audie r itionem, et