Paucula quaedam de dentibus purgandis et evellendis accedente brevi primariorum instrumentorum descriptione ...

21쪽

hanc, de quo minc eXpositum est, et illam, de qua ante sermo fuit, cum primariae opitulentur, haud inepte auxilicines videntur vocari

posse. His ita explicatis necessarium ducimus, Videre, cluemadmodum illae rationes inter se conjungendae sint; namque hi C etiam certas regu las proponi posse ac proponendus e8Se, nemo negubit. Protivus autem in oculos incurrit, prima illa ratione ad dentes evellendOS Vix supersederi posse, quare primaria a Hobis appellata est. Operi enim persi elotido, uti jam ostendimus, marii me respondet; Π0 autem no e it nut ne non praestet id, quod eXSpectatur, cum una alterave auXiliarium rationum vel cum utraque conjungi debet. Haec autem conjunctio duarum voltrium illarum rationum nequaquam arbitrio nostro relicta est; depen fel

illa p0tius ab ipsis dentibus atque instrumentis.

Regulae in eradicandis dentibus obsErvandae. a) in casibus simplici Oribus.

Primum enim videndum est, ut recte unicuique denti instrumen tum admoveatur; situ dentium autem maxime vario, si ad hanc rem ipsam respicitur, delectus instrumentorum habendus est, et quamVi Sinstrumentum aliquod ita sit comparatum, ut nulla virtute ad dentos evellendos necessaria carere videatur, tamen si Ob molem suam aliud voimpedimentum commode denti evellendo admoveri nequit, aliud adhiben dum erit. Deinde compagis dentium, et progre8Suum, qUOS morbUS fecit, quo laborant, et radicum, quemadmodum collocatae Sint, num longae Sint, num divaricent, num curventur, num firmiter inhaerescantat olis, tum gingivarum alveolorum ratio habori debet. Tandem collocatio dentium set series iii censum veniunt. Modo enim dentes rari Sunt et frequentibus in torrumpuntur lacunis, modo tὼm pre88e Sunt positi, iit ne parvula quidem rima inter singulos appareat; quin etiam, quod observationibus comprobatum est, duo dentes in unum conjuncti reperiuntur. Haec igitur Omnia ad rectum instrumentorum et rcltionis, qua utendum erit in dentium ovulsiono, delectum instituendum, ut COH- Sideratius perpendantur, necesse est; de quibus rebus paulo prolixius agendi in singulorum instrumentorum descriptione atque Commendatione

22쪽

opportunitas nobis dabitur. Nunc, quod supra polliciti sumus, de modis dentes evell'ndi loquemur; inter quos simplicissimus omnium

secundum nostram opinionem is est, quo dentes digitorum ope sextra huntur. HOC Saepe Vulgus utitur, cum ab arte sit remotissimus et ab

omnibus fere perfici possit. fleruntque dentes lactei, si paulo pertina cius in alveolis haerent, alteris dentibus jamjam a tergo instantibus, ita

QVelluntur, neque hic, quod ad Situm attinet, ullus exceptus est; ad omnes enim digiti aeque fere possunt admoveri. Hoc non Soloni Valet de dentibus lacteis, qui numero pauciores non ad ultimos maxillarum angul0s recedunt, sed etiam de perpetuis. Saepissime in dentibus lacteis non magna Vi OpuS est, quoniam natura ipsa ad eos removendos non parum confert. Hic modus, nisi alia quaedam obstarent, reliquis longe praeferendus esset, quippe quod digitis denti evellendo impositis integra est sentiendi facultas, quae, quocunque utamur instrumento, imminuitur; hic autem, quid obstet, cui parti dens si missime adglutinatus sit, quae Dana movendi ratio ceteris prestet, quid, et liliusnam partibus vicinis maXime timendum sit, optime sentitur. At uti jam diutum est, obstant impedimenta, quo minus eo uti possimus. Ac primum iidem Saepe dentes tam firmiter retinoiatur ab alveolis suis, tamque sortiter digitorum

agitationi obluctantur, ut aliis auxiliis opus sit. Deinde id quoque incensum Venit, quod digiti, quippe molliores, parcunt quidem partibus

vicinis, at non satis firmitor et constanter retinent dentem, dum pie trahendo et torquendo eum evellere Conuntur, Si pertinax est, evitarine luit, quin eX iis elabatur. Haec, quae sub finem Commemorata sunt,

aliquatenus evitantur, si filum adhibetur. Hoc enim modo, ob simpli citatem proxime ad priorem, quem nuno descripsimus, accedente, dens ovellendus fortius quam digitis teneri potest. Filum tenari, si anum, vinculi ad modum collo dentis ex ollendi strictim circumdatur, ita ut alter ejus finis dependeat; qyo arrepto et ad perpendicuIum tracto, dens, nisi immobilis haereat in alvoolo suo, tandem cedit. Sub OCulos autem cadit, hoc modo ad perpendiculum liuidem moveri dentem, quam rationem in universum reliquis utique onteposuimuS, ut-80epenumero incassum adhibebitur, quia, si vim majorem adhibe mus, facile silum rumpitur. Praeterea, quod Summi momenti QSi,

23쪽

cum manus remotior sit a dente neque cum illo conjuncta sit, nisi tenui filo, parum sentit singula impedimenta, qude, ut Voti compotes samus, singularem quando lue deposcunt remotionem. Quin etiam, si sentirentur, tamen, nisi digitos ipsos denti simul admoveamus, Solo fili tractu neu tiquam superari posSent; laic autem, uti modo ostendi, manus donli admota filo, quod altera trahitur, opituletur, neceSSe est.

b) in casibus difficilioribus.

Ita de simplicissimis modis locuti sumus, ad quos, nisi graviora obstant impedimenta, utpote facillimos et parum periculi partibus vici

Dis minitantes primum nos confugere oportet. At quia ad dentes evel Iendos haud raro vires maritanae et ars maxima requiruntur, ut in auxi Ita comparata sunt, de quibus D uno Sermo erit. ,

Maximi dolores, pravitas oris, impedimenta loquelae, imminens dentit,us reliquis vel aliis partibus Vicinis periculum, et quae sunt ali 0,

necessitatem hominibus imposuerunt, instrumenta excogitandi et inve niendi, quibus finem propositum assequerentur. Priusquam vero de Singulis , quae hactenus inventa Suut, deinceps loquamur, in universum constituere nobis liceat, qualia esse debeant, si ad dentium naturam, Si tum, compagem et quae sunt reli tua, respicitur, tum quid a perfectissimis qMibusque eXSpect3ndum sit. Ad utramque quaestionem, putamus enim non multum a se dis ferre , haud cunctanter respondemus, ea a nobis perfectissima haberi, tuae maxime ad manus similitudinem accedunt, sive potius, quae murii me praestant id, quod, nisi excipias Vim, quam longe majorem ab his exspectamus, illa sola praestat. Sed melius ducimus, singulatim ostendere, quae ad perfectionem instrumentorum requiri nobis videan tur, quo facto nomiam aliquam habebimus, qua in comparatione instri mentorum praecipuorum hactenus inventorum instituenda uti iossimus. Jam primum igitur instrumentum ita comparatum esto, ut firmi

ter dentem teneat, D e dum illo extrahitur, ab eo delabatur; deinde, quam minime fieri poterit, sensum impediat, quo enim tu tegrior ille erit, eo certius, quae necessitas poscet, fieri poterunt, ad quod, qui eju '

24쪽

modi instrumentis inveniendis occupantur, praestipue respicere debere existimamus. Interdum enim talia dentium evulsioni obstant impedimenta, ut summa quidem vi, sed rudi ea et immoderata, superentur; quia i Utem, Ciam, qualia sint, ob instrumonti molem et denegatum quasi otSubtractam manui explorandi potestatem, non sentiatur ideoque, quid Singulis removendis maximo conveniat, constitui usqueat, in Cclusa Sunt, ut maxillati lacerentur aliisque vitiis non exiguis detur origo. Tum necJsse est, ut instrumentum, de quo hic quaeritur, non apte solum ad perpendiculum moveri possit, quod, nobis Statuentibus, primaria motus est ratio, sed ut etiam duabus reliquis movendi rationibus, quasai Niliares appellaVimus, respondeat. Item ita Comparatum esto, ut ad omnes fere dentes commode admoveri possit, neve habeat in se, quo partes vicinae laedantur, quod in multis causam praebet reprehensionis . nonum sane esset, Si posset exitari, ne, dum instrumentum, quippe maledonti applicatum, inde delabitur, vel dum dens subito cedit, a magnavi adhibita vehementer partibus o regione positis allidatur, quo saepe sit, ut dentes integri frangantur et oricutiantur. Denique hypona Ochlioin habent; quia autem ipsa natura talem partem, cui vis inniti possit, haud raro Osfert, hypomo utilium mobile esto, ne, sit dentes vicini ejus officios languntur, mole sua manui Obsit. . Ceterum melius est, dentibus vicinis parcere et in dente evellendo vel in instrumento ipso quaerere fulcrum,

quod nostrates Stubpunit, Francogalli poliis .i'appui, Angli Purcha 'Nevocant. Quae omnia Si in uno instrumento conjuncta Videamus, id, qua-lonus nobis licet judicare, marii me ad perfectionem δCCedere summuS . Ne lue tamen persectissimum instrumonium omnibus difficultatibus oti inpedimentis Semper par erit; interdum enim intima et firmissima inter alveolum et dentem intercedit conjunctio, ita ut hujus radix in ipsum alveolum videatur abire; deinde dentes reperiuntur radicibus incurvis luae hamos referunt; tum nodulis radices nonnunquam finiuntur, Vel ultra modum divaricant, vel denique duo dentes penitus coaluerunt, et si quae sunt alia. Quare sit, ut saepenumero instrumenta incassum ad hi Leamus aliaque auxilia circumspicere et comparare cogamur. Hi S praemissis ad instrumentorum descriptionem accingimur, in qua et Veterum et recentiorum usitatissima quaeque prae ceteris notabimus.

25쪽

Forceps dentaria.

Si cluaeritur, qiuaenam antiquissimis temporibus instrumenta acidentes evellendos usitata fuerint, uitus suis lue in forcipem inuidui, luippe luod dentos alveolis iusxi aliquantul81 habent similitudinem cum clavo in corpus ali suo J immisso; liuo accedit inventionis Simplicitas at suo instrumenti utilitas late patens; ne lue adeo omni auctoritato destituuntur, qui ita statuunt. Cicerone enim referente in templo Aesculapii sor ceps pluinbea suspensa fuit. Hoc instrumentum, vel ob simplicitalem suam Commendandum, nulla vetustas, nulla vituperatio recentiorum potuit abrogare. Ceterum non rudi illa forcipe utimur, Sed multum emendata et aptiore reddita. Quam qui adhibent, si modo recte ea utcllatur, saepissime sine suo potientur. Si timi autem male dexteri forcipem nimis sectant, non mirum si laudibus ejus officiant.. 0uod Celsum jam

Vituperasse - videmus ; ait enim ille: ,, dens eximendus Si exesus e5f -- -- ne Sub iODC e Coi Dirigatur. Nesse υero fors s clusendu3 H6l, ne inflexis radicibiis os rarum , cui dens inhaeret, Parte aliqua j au- gratur. uae tamen instrumenti usui Obstetit et cur a multis fere prorsum negligatur, ius ro pauci S OStendemus.

a forceps dentaria Vu Igaris.

Deinde inventae sunt, primum fors ct et u avis eaque Prima ia, ad cujus similitudinem reliquae omnes accedunt, deinde illa, pane TOFfVO It MNis Pruedita est, tum ea, quam vocant CODDum Seu VOSlI In COIΤά, inuisem eu, lae Commis3ura in lexa a reli pinis differt. Primaria illa seu Vulgaris duabus constituitur partibus, Iarum unum VOCRnt maSCU lum, alteram femineam. Prior alteri inhaoret, vinculo Niete) firmata, circa quod Commode movetur. Hoc vinculum hypomo Chlitiam refert, totum enim instrumentum duobus vectibus helorodromis constituitur ita productis ut, dum mascula pars in sinem latiorem abit, altera autem ingustior deor8um curvatur, apta ae sient manubrin. Arcus, in diem CELSUs, lib. IV., cap. XII.

26쪽

Pars curvata ubit, naalmi sese applicans, impedit, quominus instrumentum ex ea delat atur; e regione utraque pars inde a commissura curvata rostro ad dentoni franius tenendum bifurco terminatur. Duo magis brachia illa, si hac denominatione uti liceat, 1n Orbem torta sunt, eo firmius quidem dentem amplectentur; eo autem magis timen dum erit, ne illum quasi decerpant, quare videndum est, ne TOStrum dentibus acutioribus munitum sit; contra si sint obtusiores, facile mittunt dentem. Cum autem hoc instrumentum multis imperfectius ivideretur, emendationem et Correctionem ei adhibuerunt. Timentes ionim, ne dentes ab instrumenti dentibus propius ad se invicem acceden tibus sortiter arrepti decerperentur, Simulque evitaturi, ne laxius dens .

evellendus rostro inhaeresceret, rei utrique Occurrere Studuerunt, et

ita quidem, ut, pro re nata dentes instrumenti modo sibi appropinquari modo longius a se invicem removeri possent. Addiderunt igitur instrumento trochleam, quae per manubrium partis femineae transactu cum 'finis ejus masculam partem Versus spectaret, impediebat, quo minuS . TOStrum forcipis arctius clauderetur; haec autem correctio idcirco irrita ex asit, quia trochlea pressu fortiori adhibito vel curvabatur vel frangebatur. Et quamvis, vitio cognito, similem trochleam propius ad hym . PomOChlium per idem manubrium ita transigerent, ut suis illius ex Concha prominens, perfecte obtusus, impedimento esset parti masculae, tamen haud potuit caveri, ne vel concha intus vel trochlea attererentur. Praeterea manui mariime oberat; qua re, ci in ne haec quidem iuVentio eXSpectationi responderet, ad simpliciorem forcipem reditum est. ' Quoniam autem instrumentum modo descriptum ob rostri molem et latitu dinem haud idoneum roperiretur ad dentes minores, qui presse inter Vicinos collocati sunt, removendos, alteram forcipem, cujus supra feci

mus mentionem, FOU OL invenit. δε

Haec rostro longiori et augustiori et manubriis magis divarican

tibus praedita est. Quod longius ille fecerat rostrum, id propterea bonum fuit, quia rostri longitudo, uti cuivis apparebit, qui Vel parum

27쪽

4 callet leges- iniecta anicas, emcit, mi ad dentem fortitor leuendum major vis possit adhiberi. Ceterum ut asperum intuS Sit rostrum Decesse est, ite dens elabatur. Hoc instrumento, quod a multi S laudatur, non SO Ium dentes minores, sed etiam spinae osseae, fractis a PELICANO dentium molarium alveolis, remoVentur.

Tortiae forcipi a nobis commemoratae DOS DO COI Ino nomen inditum est; quae, uti ex ipsa denominatione facile colligitur, rostro longissimo intus aspero gaudet, praeterea collum, in quo pars utraque vinculo continetur, rotundum habet, quod in aliis planum est. Ut autem rostrum paululum pateat, a manubrio masculae partis lamina ferrea femineam Vel SUS etaporrigitur, quae pressu adhibito facile recedit. Hoc instrumentum, nisi angustiae obsint, ad removendas ossium fractorum Spinas dentesque, qui corona orbati sunt, evellendos idoneum reper

Stiperest, ut quartae forcipis mentionem faciamus. Illa commis sura in sexa potissimum a reliquis differt. Ob rostri formam a B CK1Ν-010 hie getropite vocata est. Uti noluis videtur, duntaxat ad clat is inglicae similitudinem accedit. Descriptionem ejuS Omittimus, Cum non conligerit nobis, ut instrumentum ipsum Videremus. Quicunque autem certior de eo fieri cupit, BUCKiNG11 libellum evolvat, in quo et descriptum et delineatum reperitur. Eodem auctore referente haec sor Ceps ad dentes molares evellendos inventa est, cui rei soli eamn tam e se uil. Idem, quid usui ejus olbstet, multis eri posuit pug

28쪽

Praeter Iaas forcipes plures aliae inventae Sunt; mujorem minoremve cum descriptis similitudinem Jhabentes, inter quaS unum Comme-mOI Ire Volumus a DYERO inventam et commendatam. LIaud parva ei est similitudo cum forfice; uterque vectis ab una parte manubrio Satis longo sinitur, non procul a commissura in rostrum intus aSperum, Sub angulis rectis ad perpendiculum descendens, abit. Hoc instrumentum ut

commode possit adhiberi, commissurae subditum has ut hypomo chlion, quod ligneum et ab inferiore parte arcuatum pro re nata modo subjungi modo subtrahi potest. Ouia vero Ob rostri naturam et situm, nisi talia nae inter dentes intercedunt, non facile potest applicari, neque majorem vim admittit, raro in auxilium Vocatur. FOrceps plurimis instrumentis praeferri meretur. Primum enim a perpendiculo, si recte adhibetur, Parum decedit, qua quidem Via dentes, cum clavorum instar alveolis immissi sint, potissimum extrahi jam ostentum est; deinde multorum in strumentorum es scacitatem, si ita loqui licet, in se conjungit; tum Seu liendi facultatem omnium fere instrumentorum minime prohibet; denique nuxiliaribus motus rationibus aeque respondet ac primariae. Nisi igitur Ongustiae oris Vel maxime patentis impedirent, quo minus ii dontibus molaribus, qui novissimi collacati sunt, admoveri possit, nisi timendum esset, ne a rudi ori manu adhibita, dente subito cedente, partes e regione positas laedat, si minimae dentium destructorum Sixe potius Coronarum reliquiae commode ab ea possent comprehendi neque ita facile decerpe

rentur, ACRELLIO contendenti, perfectissimum omnium hoc esse instrumentum Omnibusque dentibus evellendis aeque convenire, Iubenter asSentiremur. Ceterum cum B LCK1NGio statuimus, nisi maNima Obstent impedimenta, ad dentium caninorum, hi Cuspidum et incisivorum evulsionem foreipem praecipue esse idoneam. Cujus interest, forcipes descriptas et delineatas videre, is evolvat: So1 1NGEN Tab. IV. HE1sΤΕu Tab. XX.

29쪽

Hoc instrumenium cum forcipo habet similitudinem. Nomonisueberi rise inde nactum est, quia ferrum superne ad aucum paten supra vectem Steminitange) flecti potest. Vectis ferreus plerumquo manubrio ligneo praeditus est. Ferrum superne aduncum modo ita cum vecte est conjunClum, ut extrema ejus pars, quae in hamum dentibus munitum excurrit, vecti admoveri et ab eo amoveri, non nutem promoveri possit, modo ita Vectis inferiorem partem, quae, manubrio pro Nima trochleae speciem refert, amplectitur, ut Salva priori movendi ratione etiam, utut necessitas poscat, et promoveri et remoVeri queat. Hoc modo hamus a vectis extrema parte plerumque dentibus armata nunc remotior est nunc propius ad eam accedit, quod necessarium est ad dentes parvos et tenues aeque atque majores et latiores eVellendos.

Alii hoc instrumentum forcipi praeserunt, alii vituperant. Verum qui dem eSt, ad trium instrumentorum, et Forcipis ot Pelicani et Pedis

caprini similitudinem aliquatenus accedere, cum autem nullum horum omnino imitetur multumque vacillet eamque ob causam uSus ejus Sit fallax et incertus, a multis rojicitur. Huc accodit, quod normae a nobis propositae parum respondet; dens enim ovellendus eo nimis a serpendi Culo amoVetur, neque facile circa aNin suam rotari potest; quare alveoli

non in parvo sunt discrimine. Dontibus incisi vis nequaquam respondet; item Ob molem suam evulsioni molarium parum inservit, quippe qui remotiores et radicibus patulis praediti alia requirunt instrumenta. Nulli igitur ei relinquuntur practer dentes bicuspides et duntaxat canini. Ιnventio hujus instrumenti a Dionis tempore videtur repetenda e8Se, J IIJ TeS UU Qjus species exstant. Huc referri debent: ODoΝΤΛGRA DIONIS COursd'Operat. pag. 604. ODONΥΑGΗΛ emendatum B cx1NG11 Tab. II., Fig. 1, 2. ODONTAGRA DODOLAssi1 Εdint. Essay vol. V. Tab. 5. Fig. 1. ODONTAGRAn ZACH. VOGELIO inventum. PFAFF-her

30쪽

Policanus,

felicanus, instrumentum os scacissimum, duplici velle sub suom

in partem latam et planam Sulpersa θ arcuatam, quae Corona VOCatur, obeunte, totidemque uncis serreis constituitur, quorum alter cum Vecte

suo denti applicato, alter manubrii officio fungitur. Coronae a Superiore surte asperae sint, necesse est, ne dens elabi possit. Uncus alter Cum Vecte Suo brevior est altero; quum autem ita juncti sint cum Vecti bus, ut major minori aeque ac majori vecti admoveri possit et vice versa, uti facile elucet, pluribus dentibus instrumentum aptum redditur. Ut autem pluribus aptum redderetur, ante Omnia uncum ferreum ita cum Vecte conjunxerunt, ut in hoc ipso, quemadmodum vidimus in praecedente instrumento, modo promoveri modo postrorsum moveri posset; deinde, ne dentes sani evulsione vicini laederentur, quod facile fieri poterat, si illo magis prominebant, Vectis Coronam, priuS CODVeNδm et immobilem, concavam et mobilem reddiderunt. Alterum facile essece runt, Vecti in capitulum a Vertice sulcatum abeunti coronam immittendo eamque Vinculi ope firmando et stabilion do. BD cxidis in libello saepius citato ne ita quidem, ut exspectari possit, perfectum esse Statuit, quare O8tendit, quaenam emendatio ei praeterea adhiberi debeat. Necesse otiam est, ut is, qui hoc instrumento Saepius utitur, ad manum habeat plia

res humos Vario modo curvatos, quoniam dentes magnitudine sua et

ambitu valde a se inviceni differunt. Facito ex illa instrumenti doscriptione apparet, ad perpendiculum non ae pie bene at pie forcipe dentes

posse eo extrahi, et quamVis in multis cum ea conveniat, in universum tamen ei postponendum esse. Item Omnes, qui dentil)us evellendis Occupantur, dicunt, in evulsione dentium caninorum et incisivorum plerun1 lue a felicano abstinendum esse, maxime autem illum dentibus molari Lus c0nvenire, Disi forte ita unus dens ante alterum Collocatus reperiatur, ut aegrotus nonnisi una cum Sano cessurus sit. Hic etiam nullum nobis praeter forcipem instrumentum relictum esse, pleri pie statuunt. Contra

Si coronae dentium ibicuspidum, quibus ut plurimum forceps respondet, breves admodum et destructae reperiuntur, felicanus praeferri Solet. In universum igitur, si radices coronis fere Omnino destitutae Sunt neque