De moderatione incvlpateae tvtelae ad orationem Ciceronis Milonianam [microform]

31쪽

esse. METELLVs cIPIO dicebat, mILONEM subito post horam quartam senatu misso cum seruis amplius CCC. armatis obuiam cLODI contφndisse, et supra Bouillas inopinantem in itinere agis gressum ibi csio Divmtribus vulneribus acceptis Bouillas perlatum p tabernam. in quam profugerat, expugnatam a MILONE: semianimem LoDIvΜ extractum in via Appia occisum esse, annulumque eius ei morienti extractum: deinde MILONE Μ, cum sciret, in Albano paruulum filium Lo Di venisse ad villam, et cum puer ante subtractus esset, de seruo Alicor quaestionem ita habuisse, ut eum articulatim consecaret villicum et duos praeterea seruos iugulasse ex seruis Lo Dix, qui dominum defenderint, undecim esse interfectos: Mi Loesis duos solos saucios factos esse: hanc ob causam MiLΟΝΕΜ postero die XII seruos, qui ei maxime operam nauassent, manumisisse. populoque tributim singula millia aeris ad detendendos de se rumores dedisse. v-

MONEΜ, qui dixit, se quatuor cum aliis hominibus liberis, cum c conius occideretur, superuenisse, cumque ob id proclamas.sent, omnes ibreptos et in villam MILONIS perductos. ibique per duos menses praecluso suisse, quae res, Te vera seu salsa, magnam inuidiam MILONI contraxit Testes interrogauerunt NCERO, MARCELLus et MILO ipse Multi ex iis, qui Bouillis habitabant. testimonium dixerunt de iis, quae ibi facta erant,

cauponem occisum. tabernam expugnatam, corpus Lonii in

publicum extractum esse. Virgines quoque Vestales dixerunt, a mulie-x an tueuientissimum exemplam, quo confirmatur id, quod de inte rogatione testium apud Rom. vel ab ipsis partibus facta iam alibi ob

seruatum fuit. Rem omnem narrat a s CONIVS PEDIANν in Com- metuar in Orat aliquot Cic. qui e recensione PHIL MELANCHTHONI s

32쪽

sto mulierem ignotam venisse ad se, quae MILONI mandato votum

solueret, quod L Dius occisus esset. Ipso iudicii die omnes tota urbe clausae erant tabernae, praeosidia in foro et circa omnes sori aditus disposta, o ΜνEius pro aerario, septus delecta militum manu, consedit F). Tribus accusatoribus unus respondit ciCERO, sed non ea, qua solebat, constantia. Rem optime narrat Evae Anc Hus . . , I. V. p.

7δ. Milo in iudissem adductus defensorem adhibuit Ciceronem. At

senatus timens, ne uiro elaro et acri reo ciuitatis quies turbaretur, permis Pompeio, ut huis et esteris iudiciis praeesset, praesidiumque haheret ad feturitatem urbis et iudiciorum. Cum ille ante lucem summa fori eum armatis infessisset, metuens Milo, ne spectaculo insolito Cicero territus minus recte ausam diceret, persuast ei, ut lecties delatus in forum quiesceret, dum conuenirent iudices et frequens esset corona. Enimuero non modo in helio illa timidus erat, sed aeeedebat etiam ad ditendum trepidus, ac multis in aus vix tandem horrere et tremere medio desnebat ardore et satu rationis. L. nurenam, quem attinauit Cato, defensurus totam noctem lacubrauit, dum Hortensium, ius mire placuerat oratio, superare contendit, ut prae nimia follie iudine et vigiliis ita asseeerit valetudinem, ut concedere illi videretur. Ae tune, ut ad iudicium Milonis lectita delatus fuit, et Pompeium rentemplatus Dei superioribus velut in tostris conjidentem, atque cir

y cic in Milonian cap. r. Atque hinc LUCAN vs Lib. I. . 30. Quis castra timenti Nescit mixta foro gladii cum triste micantes Iudicium is lita trepidum cinxere corona, Atque auso medias irrcmpere milite leges Pompeiana reum eluserunt signa Miuueni 'et L. II. v. V.

Tua lassica servae inpositus quondam polluto tiro Milam.

33쪽

- et fulgens undique armis forum, obfupsit, et orationem aegre eum tremore torporis et linguae haestantia exorsus es, eum Milo i e foristi animo et refo praesis esset certamini, nee capillos demittere, vel smmere atram vestem fusinuisset, quod mximum momentum fuisse προ- ret ad eius damnationem. Asco Nivs quidem scribit Cum quibusdam placulisset , ita defendierimen, intersei Clodium pro repuhliea fuisse, quam formam M. Brutus secutus es in ea oratione , quam pro Milone composuit et edidit, quamuis non egisset Oeeroni id non placuit, quod non , qui hono publico damnari, idem etiam OidicisDdemnatu posset. Itaque tum insidias Milonem Clodi fecisse, posuissent accusatores, quia falsum id erat, Cicero apprehendit, neontra Clodium Miloni fetus in dias disputavit, eoque tota Oratio eius spectauit. Oratio autem Miloniana, quae ad nostra peruenit

tempora paulo aliter comparata est, quippe in qua CICERO CLO. Div iure oecisum esse Cori tendit, et primo quidem, quod ΜΙ-

Lotii insidiatus sit, deinde, quod ciuis suerit perniciosus, quem

e medio tolli rei publicae conduxerit. Quare illa AsCONII verba de ea intelligenda sunt oratione, quam Ic Eno anno aetati s s. Vrbis ost. Dreapse habuit nequaquam autem de illa, quam postea maiore otio conscripsit, et uisio m Massiliam, quo is in exilium abierat, transmisit. Certe primam illam rationem, quam oratiunculam vocatis v INT ID ANVS Inst. r. IV. I. AS co NII tempore adhuc exstitisse, ipse testatur his verbis: Manet autem illa quoque excepta eius oratio scripsi vero hanc, quam Mimus, ita perifecte, ut iure prima haberi possit. Ceterum, etsi secunda oratio Miloniana scripta illa hodieque superstes, adeo perfecta est, ut non modo a QVINTILIANO I st. Or. IV. a. et XI. 3. pulcherrima iobilisimaque dicatur, sed a plurimis etiam aliis summis efferatur

et qui NTiLIANvs Inst. Or. X. I. Pro Milone orationem Biturus exercit

rionis gratia seripsis, etiamsi egisse eum Cornelius Celsus falso exsimas.

34쪽

laudibus, primaque inter omnes reliquas cie Orationes vulgo h beaturn nihil tamen gratiae eo labore cicΕRo apud Milonem

iniit, quippe qui illum ideo potius irrisit et ludibrio habuit. Rem

narrat DIO CASs. l. e. F. TU' Cicero, tum Pompeium armatis militibus

praeter consuetudinem in iudiei adesse videret, animo collapsus ae ita terrore pereulfus es, ut nihil eorum, quae praemeditata erant ipse, diteret, sed breui ac languida oratione tontentus em dicendi fecit. Quae enim nun Ciceronis, quas tum pro Milone habita, extat oratio, eam

posea temporis Cicero animo eollacto per otium scripsi, ferturqua. Milo, eum in exilium actus missam hane bi a Cicerone orationem leguset, Ciceroni refcri Ufe, bene Hi euenisse, quod eam in iudicio non pronuntiasset nunquam enim futurum fuisse,s ho modo pro se dictum fuisset,

tantos ut mullos Masiliae' ce enim mulse contulerat isderet. Quod Milo non e animo feri si, quas delectaretur praesenti satu, qui se multa impetrania reditus fui ea a molitus es, b Ied Ciceronem vero his exagitans, quod, cum defensonis tempore nihil ea a conducibile dixisset , deinde inutiles orationes componeret sibique mittieret, quasi ero tum aliquid ab his iuuari possiet. Ego quidem illa oratione, si verba artificium rhetoricum atque ingenium oratoris spectes, nihil pulchrius, nihil elegantiusserua ANDR. CAOTTus in 'nodis cie. m. r. Miloniana bilii, etsi longaea oratio, ut quidem a Cic. conscripta es, quae babira Durae breuior, iure tamen prima omnium, auctore Pediano, Genda. Nonnulli ta inen Cluentianam Tullianarum orationum Principem arbitrantur. Vid. AERA Mus ad Or Cic. pro Mil. p. 8aI.b Milia Giniae Narbonensis urbs, hodie Marsilis de qua 1 . o Flacco n. 13. Neque vero re, Massilia, praetereo , cuius ego ciuitari disciplinam atque grauitatem nou solum Graeciae, sed haud si auctinctis gentibus anteponendam dicam, quae ram procul a graecorum Omnisma regionibus, discipi uis linquaque dius cur tu ultimis terris cincta gal mum gentibus barbariae sutiibus alluatur, sic optimarum consimo gube, na - iur, is omnes eius instituta laudare facilius poli , quam aemulari.

35쪽

seribi posse existimo. Illud etiam c. ABRAM Concedo, eius modi hanc orationem esse, ut, nisi scripto illa mandata suisset, vix habuerit Roma, quo suos oratores omnium gentium scripto. xibus anteferret. Ceterum tamen nec desunt aevi et maculae quaedam, quas quidem libenter inde abesse vellem. Ita e g. TVLLIus cap. 3. scribens: Itaque hoe non sine aufa etiam sal f hulis doctissimi homine memoriae prodiderimi, eum, qui patris Dictys ceridi causa matrem ecautis et variatis hominum sententiis non solum

diuina , sed etiam sapientissimae deae sententia liberatum; haud meministe videtur, quod diuerat pro Rose. Amen cap. a . Vistisne, quos nobis poetae tradiderunt, patris vliseendi causa supplicium de matre u isse , - tamen ut eos agitent furiae, neque confisere squam patiantur Quando porro cap. o. ait: Fecerunt id serui

Milonis, neque imperante, neque siente, neque praefente domino, rel. iam o INTIL3ANVS Inst. r. VII r. mori it Atrame tam timida defenso detrahit auctoritatem illi, qua recte die amus siti m. Astititur: quod suos quisque feruos in tali re facere voluisset me eo es utilius, quod saepe nihil placet, et aliquid dicendum es. Neque

illud eoncoquere possum, quod cicΕno scribit eap. 3T. Vos iam Albani tumuli atque isti, vos, inquam, imploro atque sor, osque Albanorum obrutae arae, socrorum P. R. foriae et aequales, quas illa praeteps amentia , caesis profratisque fantrismis lucis, subfructionum insanis molibus oppresserat. Vesrae tum arae, Defrae religiones i-guerunt, fra vis valuit, quam ille omni scelere polluerat. Tuque ex tuo edito monte Latiaris ancte Iupiter, cuius ille latus, nemora esque saepe omni nefario supra et scelere matularat, aliquando ad eum puniendum oculos aperuisis vobis illae, vobis vestro in eo pectu

ferae, sed iusae tamen et debitaepoenae solutae sunt. Nifforte hoe etiam casu factum esse diremus, ut ante ipsum faerarium Bonae deae, quod es infundo T. Sexti Galli, inprimis honesi et ornati adolescentis, ante i am, inquam, Bonam deam, cum praelium commissset,

36쪽

primum illud vulnus acceperit, quo teterrimam mortem obiret, ut non obsolatus iudiei illo nefario videretur, sed ad hanc insignem poenam Veseruatus Nae, qui eiusmodi res loquitur, auditores suos pro peponibus habet, iisque illudit. Quouis enim pignore certare ausin, Ciceronem ipsum ea omnia suauibus pro somniis fabulis oue habuisse. Sed ita solent qui sucum imperitioribus sacere, eosque nihil tale opinantes fallere gestiunt. Taceo iam cicu

noΛΕΜ nonnulla, quae ΜILONI, ut supra diximus, exprobrabanetur, sicco plane pede praeteriisse, quod etiam Asco Nivs animadvertit, is, inquiens, nullam de his criminibus mentionem feeis CDeero, tamen, quia ita comereram, putaui exponenda. De eo, quod ad cardinem rei peltinet, sp. seq. exponemus. Quidquid autem v LLivs dixerit, infelix causae fuit exitus, tulitque ΜILo, quam meruit, sortem. . Damnatus quippe est, et quidem propter CLODII caedem, teste DIONE L e. p. Milo in iussietum ob crimen ambitus pertractus non est, quia taedis eulpa, in

qua erat, maior extabat ita iudicum sine turba confessu octo

alii aliis de ea uis, Mil autem cum quibusdam aliis propter eaedem CD. dii dumtiatus est Senatore damnauerunt XII absoluerunt LEquites condemnauerunt XIII absoluerunt IU Tribuni aerarii condemnauerunt XIII. absoluerunt III. ut AscoNius refert, qui

e DFaeiunt huc etiam verba CICERONI in Milonian. e. s. inius igitur mortis fedetis virores, cuius vitam si puteris per vos restitui posse, nolitis, et de ejus nece lata quaestio est, qui si eodem lege reuiuiscere posset, lata Lx nunquam esset Tulerat quidem POMPEI v lege ii de vi, sed nominatiui ea caedes in via Appia facta comprehensa fuerat. Asco Nivs I. e. p. 7. adeoque fere perinde est, siue MILONEM de vi, siue de eaede damnatum esse dicas. Ceterum poena eorum, qui damnabantur de vi, eadem erat ac L. Corn. de sic puta quae et ignis interdictio, teste cic ERONE Philipp. I n. r. Θιd quod obron arti iasibus Caesaris, quae iubent ei, qui de vi, temque ei, qui maiestatis amatus sit. aqua re igni thterdici.

37쪽

hoe etiam adiicit Milo posero die factus reus ambitus d apud Mantium Torquatum, absens damnatus est. - Pol paveos dies quoque apud Fauoni- quaestorem defodalitus damnatus es, accusante P. Rutulo Nerato, cui vi praemium datum es Deinde apud L. Fabiam qua florem iterum abyens damnatus est de vi Milo in exilium Massiliam intra pauetissimos dies profrarus est. Bona eius propter alieni aeris magnitudinem semuncia venierunt. Tulerat scilicet iam anno V. C. 673. svLL dictator legem de sicariis, quae vulgo dicitur Cornelia, qua poena huic crimini constituta est aquae et ignis interdictio.

Iam etsi so ΜνEius ii causa Miloniana nouam tulerat legem, Ea tamen bonorum etiam ademtionem sancitam esse haud legimus, neque adeo M. ONI bona ademta sunt, sed esse Asco NI propter aeris alieni magnitudinem semuncia venierunt. Atque huius rei fidem etiam facit coκLrvs ad D. VILL 3. Quod ad Philotimi liaberii ossicium et bona Milonis attinet, dedimur operam, ut et Philotiamus quam honesissime Miloni absenti eiusque necessariis fatis teret, et feeundum eius fidem et sedulitatem misimatio tua conseruaretur, et ipse cic ad Att. V. . Roma acceperam Iitteras, Milonem meum queri per litteras iniuriam meam, quod Philotimur foetus esset in honis uir. Id ego ita sim volui de C. Duronii sententia, quem et amicisimum MAloni perspexeram, et talem Dirum, qualem tu iudicas, Ognoram. Fias autem confluum meumque hoe fuerat, primum, ut in potestate nostra esset res, ne illum malus emtor alienus mancipiis, quae permulta

feeum habet, spoliaret, deinde, ut Faustae, cui nutum ille voluisset, ratum esset. Erat etiam illud, ut ipsi nos, si quid feruari posset, quam facillime seruaremus. Nunc rem totam perspicias velim. Nobis euimbibuntursaepe aliora. Sed i ille queritur. I scribit ad amisos, s id in Fausa vult, Philotimus, ut ego ei coram dixeram, mihique ille

d Ipse cic in Amoniau. v. 3s scribit, MILONEM plebem et infii iam multitudinein tribus pauimoniis deliniuisse muneribusque placasse.

38쪽

ree erat, ne si invito Milone in bonis Scribit quidem, AnerAuus

in I. 3. q. S. D. ad L. Corn. de se Legis Cornelias de scariis et via nessetis poena infulae deportatio est et omnium bonorum ademtio. Seldudum alii docuerunt, veram Legis Corneliae poenam fuisse aquae et ignis interdictionem, cui postea demum bonorum accessit ademtio , teste sv ET ONI in Caes. cap. a Poenas facinorum auxit, et eum locupletes eo facilius scelere se obligarent, quod integris patriamoniis exsulabant ), parricidas bonis omnibus, reliquos dimidia parte mustavit e , hi parricidarum appellatione generatim veniunt homicidae, sicarii. Aquae et ignis interdictioni postea successit de- Portatio. Sequentes autem Impp. poena deportationis in honestioribus seruata, humiliores capite plectendos censuerunt. PAVLVS Sent. R. H. . atque hinc IUSTINIANVs in . S. Ins de sub iuri dem lex Cornelia de Dariis, quae homicida vitore ferro pers quitur, es eos, qui hominis Occidendi causa cum telo ambulant.

IUtine an inius damnatus Ili Milo p

etvr xxv si audiamus, de iniustitia iudicii Miloniani nullum nobis superesse dubium debet. Adeo enim causae suae confidit, ut eas. vlt scribere haud dubitaret Hicetne vir patriae natus vf- quam, ni in patria, morietur aut, siforte, pro patria huius vos animi monumenta retinebitis, cor oris in Italia nullum epularum esse patiemini hune fua quisquam sententia ex hae urbe expellet, quem omnes urbes expulsum a vobis adse vocabunt O terram illam beatam,

quae e Verissime IvvENALIS LA . - Bid enim fatuu infamia nummis

39쪽

quae hune virum exceperit hanc ingratam si eiecerit, miseram, scim, ferit Sed quidquid TvLLI, scripseris, nunquam tamen, ut in

sententiam tuam concedam, persuadebis. Quod ne temere duexisse videar, ad cardinem rei veniamus, paulloque accuratius

et VI. I. II argumenta examinemus. Iure, ait, CLODIus occisus est,

et quidem I tanquam improbus insidiator, a tanquam nefarius et perniciosus rei p. ciuis. Enimuero insignem hic repugnantiam

deprehendere mihi videor Cap. u. cic ait Nihil dico, quid resp. confecvtast, nihil, quid vos, nihil, quid omnes boni nihi sane id prosit Miloni, qui hoe fato natur es, ut nes quidem eruare potu rit, quin una rem vosque seruaret. Si id iure non posset, nihil habeo, quod defendam si hoc et ratio doctis, et necessitas actaris, et

mos gentibus, et fris natura ipsa praeseripsi, t omnem semper vim, quacunque ope possisιt, a corFore , a capite, a ita fua propulsarent, non potesis hoe faeinus improbum iudieare, quin tau iudieatis, omnibus, qui in latrones inciderint, aut illorum telis, aut vestris sententiis esse pereundum, et postea tamen Cap. δ longani incipit orationem, ut probet, LoDIvΜ, etiamsi insidiator haud fuisset, tamen tanquam perniciosissimum ciuem occidi cum laude interfectoris potuisse, et inter alia his utitur verbis. Quamobrem, si eruentum gladium tenens clamaret T. Annius, Adese, quaeso atque audite eives P. Classium interfeci eius furores, quos nullis iam legibus, nullis iudiciis frenare poteramus, hoc ferro, et hae dextra a ceruitibus Vtris repuli, per me ut unum ius, aequitas, leges, libertas, pudor, pudieitia in ciuitate manerent esset vero timendum, quonam modo idferret civitas quod quidem superioribus TVLLII verbis haud congruit. Sed mittamus paulisper haecce contraria, et quid singulis argumentis veri salsiue insit, dispiciamus. Reliquum es, ait Ic. N. 9. Ut nihil iam aliud quaerere debeatis, sis, ter viri in dias fecerit, idemque fere etiam F. II. repetit. 2 Feci,

40쪽

ei, inquit Milo, sed meruit, insidiantem oecidi. Summa igitur defensionis, ut in argumento Milonianae recte monuit ABkicius, hoc syllogismo, ex adiunctis personae coneluio, continetur: Insidiator sceleratus iure interficitur: c Lo Dius est insidiator sceleratus: c Lo Dius igitur iure intersectus est. Mihi vero utraque propositio vitio manifesto laborare videtur. Prior enim, ut facile omnes mihi concedent, hisce limitibus restringenda est yi aliter saluus esse non possis. Hoc sana docet ratio, hoc aequum et iustum est hoc ipse haud dimetur cicgno oro

P. Qimit top. 4. tiem locum supra eap. r. iam protulimus, hoc veteres loquuntur Icti. Od. ea . laudati, idemque in . a. f. de L. Aquic profitetur IUSTI Ni ANvs Itaque qui atronem elidi rit, non

tenetur, utique si aliter periculum lugere non potest. Insidiae porro vel generales esse possunt, vel speciales, seu, ut clarius loquar, insidiari alter alteri potest vel certo tantum die certaue occasione,

vel omni tempore, occasionem quaerens, quo sata properare

alterius post: t; cumque inter duas has specie permultum intersit, clarius cicΕΗo, de qua ipsi sermo sit, exprimere debuisset. . Deinde plane salium At cI. oviVΜ eo die, quo vivere desit, ΜΙ-Lo, insidias struxisse. Multus quidem in eo fuit cic sino, ut probabile hoc faceret, eaque maximo in re vim sui ostendit ingenii, quod magnopere veneror atque admiror Pulcher inprimiqloeus est cap. 9. et O. Video aiaue eo jiare om= in IIIloni utilet bisse Clodium vivere illi ad ea, quae concipierat, optatissilinum interitum Milonis odium fuisse illius in hune acerrissimum in illum huius nullum eo uetudinem illius perpetuam in vi inferenda, huius tantum in repellenda moriem ab illo denuntiatam Mihini, et praedictam patam 3ιihi unquam arιditum G Milone profectionis huius diem si no