Commentationis de [asebeias graphe] sive De impietatis actione tum aliis viris claris tum maxime philosophis ab Atheniensibus intenta particula I [microform]

51쪽

MΡost a. 415 vero alias urbes circumiisse putandus est 3 et tum sertasse suit, quum Tli bis inprimis ac Lacedaemone et aliis declamationibus et sabula illa de Hercule maximam famae celebritaten eonsecutus simulque innumeram pecuniam lucratus ' es Rediit tamen, Si revera colloquium illud, quod in Axioch litteris mandatum, a. 406 habitum est, Athenas, nam in Axiocho β Socrates dicit: καὶ πρωχὶν γουν παρα Καλλία τω Ἱππονίκου ποιουμνος so Prodicus ἐπεδειξιν . . L De Subsequentibus annis vero nihil testatum reliquerunt scriptores, quanquam X latonis Apologia ' intelligitur, rodicum Socrati supersinem fuisse. Eo plura constant de morte, qua rodicus a Suida et Scholiastellatonis Athenis ob juventutis Ore aptionem multatus esse dicitur. Scholiastes )quidem ita hanc rem memoravit: τελευτα κώνειον πων πο των ω ναίων, ως τους νεους διαφθείρων, quae verba Suidae testimoni confirmantur, qui ait: νυθήναις κώνειον πωναπέθανεν ως διαφθείρων νέους. Quamvis jam essiem si opinatus sit, rodicum aut eum alio quopiam, qui cicutam hauserit, commutatum Sse aut certe non Atheniensium jussu, Sed sua sponto ea, qua ei indeque a ilienSe mortem maturare consuessent, ratione usum esse ), tamen illis Scriptoribus, quorum neuter alterum eXScripsisse videtur, non ita refragari ausim, ut ipsorum testimonia promu nihil laciam, quum praesertim Cicero β et Sextus Empiricus ' Ρrodicim omnem religionem sustulisse affirment. maecce

P. ME: - ῶσπερ Γοργίας τε ὁ Λεοντῖνος, καὶ Προδικος ὁ Κεῖος, κα Iππίας δε ὁ πλειος.

τουτων γαρ καστος - οἷος τ ἐστιν . . . manc ob causam, si tempori rati, habeatur. prius de Socratis nece explicandum fuit, sed propter similitudinem, quae Prodicum inter et rotagoram intercedit, jam hoc loco de Ophista eo malui disputare. Ad lat. rep. p. 434 d. Tauch. 1 4. l. p. 616. De Massiliensium morte voluntaria L Val. Max. II, 6, 7 de eorum Ael. V. H. III, T. I. l. p. 614. Do nati deor. I, 2 uix Prodicus Geus, qui ea, quae prodessent hominum vitae, deorum in numero habita esse dixit, quam tandem religionem reliquit'

P. 3li Προδικος δε αιος leg. Κεῖος πιλιον, φησὶ, καὶ Σελήνην καὶ κρήνας καὶ κα-

θολου παντα τα φελουντα τον βιον ἡμῶν οἱ παλαιοὶ θεους ενόμισαν, δα τὴν α αυ- των φελείαν. s. p. 317 et Nisue Felix Oct. c. XXI.

52쪽

aa quidem falsa simi, quum Prodicus non solum unum deum credidisse videatur, verum etiam animorum immortalitatem doeuerit et praeterea talem doctrinam de moribus in m dium protulerit, quae et puritate et severitate sua insignis esset i , sed nihilo minus loci excitati in rem nostram testimonium exhibenti tenim declarant, sophistam nostrum deos populares Atheniensium sprevisse, quod judicium si Athenis innotuit, nemo ipsum ab interitu vindieare potui Sed etiamsi Athenienses rodici de diis avitis opiniones vel ignoraverint vel non respexerint, contra id QIum incipa reprehenderint, quod, ut Suidas et Scholiastes memoriae prodiderunt, juventutem depravaret ac perderet, etiam Mo er, men jam sussciebat, ut impietatis argueretur et morte hoe facinus luere Baetius in quidem Suspicatur, Prodicum venenum hausisse ob laesam religionem ne dubitarunt Suve nius ), eelius' ),meierus ), quin certe de sophista Ceo ab Atheniensibus sumtum ait Supplicium. Ipse etherus, si recordatus esset, quam suspinaces fuerint Athenienses de sophistarum arte et philosophorum doctrinis, si recordatus esset, quot et quales viros propter ea decreta, quae civitatis institutis adversari moresque eivium pessumdare viderentur, in jus duxerint, quam parati fuerint, nisi graviores poenas de merent, illos A pientiae magistro certe urbe exterminare non prosus, ut opinor, Suidae et Scholiastis Ρlatonis, quae supra produxi, rejecisset testimonia Nec quemquam conturbet, quodΡlato nusquam hujus damnationis mentionem fecit, nam Ρlato ne scriptum quidem reliquit, quae

' Prodicus et Plat: rep. X, 600 Q jure nuncupatur αρεταλεγος, quia primus praeclaras sente tias videtur effatus esse. Sic docuit, divitias bonum non esse cl. πx. 13, 17, 19 , ex agricultura deorum quoque cultum pendere Themist. XXX, 349J, quam sententiam Cicero et sextu Empiricus perperam interpretati sunt, hujus vitae conditionem esse miserrimam omnemque spem nostram in vita post mortem latura reponendam cf. Axioch. 17).

, mistoria eriti ea Sophistarum, qui Socratis aetate Athenis floruerunt . 14s. , In rach et rub Encycl. v. Diagoras p. 447 n. 7. . Hoc jam ex Platonis Gorgia p. 456 et p. 460 D effici posse videtur Fortasse etiam critia exilium a. 406, qui Socratem audivit, qui cum Euripide tragoedias scripsit et in theorum numero habitus est, ut ex Sext. mp. p. 562 ibi q. Fabric discimus, cum impietatis criminatione aliquatenus cohaeret. Mirum quoque est, quod eodem tempore Euripides patriam reliquit extremamque vitae partem apud Archelaum regem transegit. Sophistarum quidem Polycrates, ut Isocrate affirmat, sub illud

tempus injuste Athenis ejectus est. XL ether. l. l. p. 71. n.

53쪽

mala Ammagoras, Diogenes Apolloniates, rotagoras mulitque alii ante Prodicum ab Adheniensib habuerint. Quas res qua de ausa summus Philosophus silentio praeter- sirit, tum pluribus exponam, mina disputationem, Pae hi intercidenda est, persequi uariti Si ne Platoni qmdem silmtium contra illa testimonia in medium proferri potest. Iam si e iis, quae hucusque disputata sunt, summam viligamus, cui in mentem V meo possit, quae Socrates ad olusis in Platonis Gorgias dicit: - εἰ A ταζε αφικομμυος, οδ τῆς via a 'ulam ἐσρὶν ἐξουσία του λεγειν . . ., ea salso dicta esse a rima sientiastino contra verissima me haece Eutyphronis in dialogo cognomini ad Socratem yi verba: -ευδώβολα τὰ τοιαυτα se. τα θεῖα προς τους πολλους. Vidimus enim insuperiore disputatione, non esum optinium quemque philosophoram, ut Anaxagoram Diogenem Apolloniatem, inagoram, ali , Verum etiam principes omnim sophistarum, rotagoram, rodicum, Gorgiam, partim incommoda ab Atheniensibus cepisse, partim in extremum discrimen devenisse. Et quo major quidem cura ac dilgientia suerat, quam vel hi sophistae vel M a studia philosophica contulissent, eo minus ipsorum doctrinam Omprobabant et admittebant, eo periculosiorem illorum hominum vitam ac rationem civitati esse Athenienses rebantur. Idcirco Gorgiae, quippe qui, leaticorum disciplina missa, Seuebium, ex quo Athenas se oontulerat, rhetoricae dedisset, tantummodo denuntiatum est

periculum, Protagoras Ver et Ρrodicus, qui Sophisticen factitarent eoque ipso, praeterquam quod ab initio ad philosophiam animum adjunxerant, proxime a philosophia abessent, Athenis in ultima supplicia dedueti sunt Quin etiam si ceteras impietatis caiisas hic

3. Pro agoram a Democrito in disciplinam receptum fuisse, jam supra monui. De ipsius placitis erit Plato in Theaeteto. Protagoram de naturae et disseruisse et seripsisse, ammat etiam cie de orat.

-it i; 3, 32. Apud Eupolidem ἐν κολαξι ,. 2 Protagoos ἀλαξονευεται με αλιτηριος περὶ των ueτεωρων et ad hunc sophistam praeterea plurima in Aristophanis Nubibus referenda esse, jam saepius docui. Nec minus fodiens dicitur σοφωτὴς μετεωρολόγος a sobo, si ad Ar Nab. v. 360, qam ικὸς φιλωοφος a Gol. Ia . de rep. p. 434 d. min. Etiamsi quis, Platonia in Protagora

disputatione laetus, negare velit, Prodicum Protagorae se in disciplinam dedisse, tamen ex ipsis sophistae ei de uno deo, de animorum immortalitate decretis haud dubitanter colligitur Prodicum a studiis philosophicis minime abhorruisse cicerone auctore l. l. aeque ac Protagoras de natura scripsit. at si Hippias diutius Athenis commorari voluisset, non dubium est, quin ille non minus quam

54쪽

mente repetamus et in uno quasi conspectu ponamus, quod viros illos in perieulam adduxit, nihil aliud fuit nisi lux doctrinae, quam hominea res gere consueverunt, et metus rerum novarum, qua e immutato deo a cultu consequi tum Atheniensibus erinasias, mum erat. Quanquam igitur restat, ut altera hujus disputationi paris reliqua persecutionis exempla recenseantur, tamen jam hic intelligitur, sicut aliis temporibus, quibus pro pediversis et obsoletis opinionibus e institutis meliora in vitam introdueerentur, si et inter Athenienses tum magnam fuisse antiqui et novitii temporis contentionem, magnam hominum vel pro priscis vel pro novis institutis dimicationem et quani laetationem simulque intelligitur, neminem in hac et temporum et hominum contentione no eonflictione majora incommoda sustinuisse quam eos, qui Superstitiones et opiniones praejudicata impum rent idque agerent, ut ignorantiae quidem tenebrae discuterentur, lux contra veritatis magis magisque in dies effulgere

Protagora et Prodicua de capite suo perielitatius esset, diaserit enim apud Plat. Prol. p. 315 cπερ φυσεώς τε καὶ των μετεωρων αστρονομικα αττα. l. in Acad. 1, 4. Etiam coro

olim Empedoclis discipulus luerat eumque ex EIeaticorum quoque argutii et aptiunculis pluriamum prosecisse, et liber ejus περὶ του μ οντος ἡ περὶ φυσεως Sext. Emp. p. 38 ed. Fab.

indicat et ipsa rhetorice, quam posthae docuit, etsi virtutis magistratum se non professus eat inen. p. 95 c. 0lympiodorus ideirco judicat, Gorgiam sophistam fuisse, sed quia hae duae artes crebro inter se permutentur, de qua re et Plato Gorg. p. 465 c, et tamen p. 520 A queritur, actum erae, ut Gorgia a rhetorem fecerit Seholiastea ad Plat Gorg. 465 c ita verba dicit: προσις

παρ γίγνεται σοφιστικῆς καὶ ητορικῆς Ουτήγουν καὶ ὁ Γοργίας, σοφιστης δ' --to kήτορα ἐποίει. Quid quod Schol. a l. l. p. 46 D ipsum Polum philosophorum sectatorem facit, dicens: Ἀναξαγορεως γαρ ὴν τ προαιρέσει ὁ Πωλος, α δ οπτερ ὁ Γοργίας Ἐπιτ

δοκλειος Sic illis temporibus sophistice et rhetorico ita inter se eomatae erant, ut hae a priore firmamenta a praesidia sua mutuaretur. Posteriore aetate contra factum est, sophistae enim meridicandi ma

gistri sunt desudantque, sapientiae laude, qua priores, Protagoras, Prodicus, Gorgras, floruerent, u gleeta, in soli orationis artificiis et Praestigiis. Ex qua ipsa re actum est, ut sophistae eonseque tis aetati a Platone Xenophonte de venat. α 1M, Isocrato Aristotele pessime audiant, contra Ath niensium ivitati ipsorum disciplina minus noxia et periculosa esse videretur.

Prudentissime de triaque iactioniblis et ita ut rem aequa lance pensitet, judicat Remis in M. Rh. T. I p. 640.