장음표시 사용
11쪽
cutus sum, ut vetustissimam cuiusque loci scripturam indagarem fit ab hac emendationem proficisci vellem, ad praeterea propriam Seu eae dicendi consuetudinem itemque eius consilium et ordinem dilia genter considerarem, effecisse mihi videor, ut iam multo propius ad veram Senecae scripturam nocesserimus. Itaque haud raro quae in vetustissimis libris sunt, quaeque magnam partem Ficherii operaeognovimus, primus restitui, cum adhuc iniuria neglecta essent; i ter quae eminet praeclarum illud philosophiae sive nive ep. 48, 10 b), a iurisprudentia translatum, culus exceptiones eadem formula appellaverat cio. pro A. Caecina c. 23. sed ut insigni exemplo intelligatur, quam turpiter saepe adulterata suerit Senecae or tio, appono scripturam illius Ioel vulgatam: Hac ad summum bonumidis p Per istud philosophiae sunt nistrae et turpes infame8gue etiam ad album sedentibus exceptiones. Ouid enim etc. quod qui excogitavit, is eredo etiam ingeniosus sibi visus est, quod album et nigras fiententias coniunxit acumine scilicet puerili et absurdo. Alia exempla restitutae veteris scripturae supra iam zommemoravi; sed trementius in corruptis locis id quod verum est, reperiri ei.I nissima mutatione restitui potuit eonsiderata diligenter vetustissima
vitii forma, veluti ep. 59, 14 12 repositis vocibus id est, quae
sunt in plurimis et optimis libris, unum leve supererat vitium, quod codicis p. ope inventum est; in quo cum non qui legatur post emras, sed vis, facile fuit corrigere via: cf. Diat. VII, 1, 1. Virg. Aen. II, 739. itaque interpunctione etiam recto mutata loco pessime luxato Busi restituta est integritas et concinnitas. Ep. 61, 1. multo facilius erat pro volui reponere nolui, quam vel nolo pro velle scribere vel addere non aut etiam ne videar. Ep. 66, Ι 8 quod est in optimis libris dulce erae terroris, ego cum Ficherto defendere non suscipiam: comtectura autem nulla lenior et aptior videtur quam torreri. Ep. 67, 6 T) e corrupta voce neme, quae est in Ρ Ρ, ego una addita littera Dei nempe: nam quod alii invenerunt numne. id et discedit longius et b usu Senecae alienum est, neo credi debebat, quia antecedit intemresso verbum, ideo interrogativam aliquam vocem requiri; nimirum quae philosophis est interrogatio, non est grammaticis; vid. ep. 48,
5. 10. 82, s. 10. bis. 19. 23. 83. s. 11. 85, 1. 24. 87, 11. 35. bis. 38.41
102, 4. Deinde ep. 69, 1 sine suspicione legebatur: Mutare te loca et in alium de alio transsilire nolo: sed cum in de praepositione haererem, succurru p eodicis scriptura a F. non notatar et alium de alium, omissa A praepositione, quod non spernendum visum est quamquam multos eius libri tu vocibus et in scribendis errores observavi; alium pro alio scriptur. ibem vitio in illo ood. haud infrequenti; quare tacito credas scripsisse Senecam et aliunde alio;
ita enim solet; vid. ep. 64, 2. 88, 34. 123. 8. Diat. X, 16, 4. XII, 6, 7. 8. Nat. Quaesti. III, II, 1. Similiter correxi locum ep. 22.1b 12 . ubi in edd. erat: illa de nobis conqueri debet. Sed cum iu
12쪽
eram saepissimo permutentur, manifestum est scribi datror illa nobiscum queri debet. queri eum aliquo dixit Seneca Dial. V, 23, T. IX, 11, 2. Beneis. BI, 11, 1. V, 21, 1. encliticus vero usus eum
praepositionis quamquam apud Senecam in pronomine relativo nullus est, in personalibus pronominibus est creberrimus. Sed dimollior res est, ubi post vocem corruptam accedentibus librariorum novis emendationibus vitiosa scriptura a vera longius di cessit; cuius rei cum plurima et varia documenta sint, ego .mum genus exemplis illustrabo. Ep. 50, 4 nefaria paene audacia in edd. scriptum est: quando tot morbos tantasue amnitudinea discutimus pin libris mss. legitur tantasve rea disc., quod sane serri non potuit; aegritudines autem quo iure inveetae sint, haud facile dicas; nimiis
rum cum Scriptum esset, ut arbitror, una s3llaba omissa et deinde te
supra lineam vel in margine addita ta veros, alieno loco syllaba illata est, ut fieret tanteveres; denique ut constructio sibi inonstaret, fietum est illud, quod libri habent; mihi nihil manifestius quam aeri-hendum esse syllaba illa in suum locum restituta: tam veteres. Parierrore ep. 70, 6 q) cum per incuriam offertur scriptum esset pro offeretur, e littera apposita et deinde male illata ortum videtur essem tur in codd. P et r. Εp. 78, 8. cum in cod. P. sit et nervorumque ime resel scit, satis apparet non que, sed et retinendum fuisse; illud enim ortum ex qu vel qui, quod additnm erat ad emendandum verbum Sequens, ut esset interquiescit. Ep. 86, 8 T) obruerat in eod. P pari modo ortum suspiceris, quod lib*rius pro obrueret scribendum esse Obruat notaverat, quod portasse praeferre debui. Ep. 109.16 14) in Bamberge i codice male legitur amori subsecareas; scilicet cum aliquis adscripta i littera vocem sub recte in sui corrigi voluisset, Mius eam litteram male voci antecedenti adiunxit. Eadem errandi occasio es- fecit nonnumquam, ut totae voces alieno loco ponerentur; veluti in P codice ep. 87.11 s) vox materia post voces in ista omissa et deinde inepte addita est post voces ad ista. et op. 92. 29 27) pessimum additamentum illud abeat de bono quod et sententia supervacuum neo
satis latinum est - praestabat certe eum Erasmo et vireto scribere Mest a bono - errorum quadam successione paulatim ortum arbitror; cum enim quae paulo post sequitur vox abest, corrupta esset
in aurat, id quod nunc quoque legitur in cod. Bamb., adscripsit aliquis abest, quod ab alio deinde post voeem agitata adieetum est,
auest vero relictum: itaque una hac emendatione cum male usus esset librarius, duae deinde necessariae fuerunt; nam et prius illud abest ut intelligi posset, adiectae .sunt voces de bono, quas habet
cod. Bamb. in margine, et alterum auest item alia manu in E dem codice correctum est in autem deest. In tanta autem vitiorum multitudine et varietate, quibus etiam vetustissimi codd. mSA. reserti sunt, quanti momenti sit diligenter observare, quibus errorum generibus maxime obnoxius fuerit librarius is, cui debemus vetustissi Diuiliam by Cooste
13쪽
mam libri musque formam, documento sunt exempla Plurima, quorum rursus unum genus ponam. Notus est librariorum error, quod
voces traiectis litteris vel syllabis deformant; sed eius erroris in pcodice pauca exempla sunt, ut ep. 66, 52 48) amiarita pro amata, in Bambergensi vero multo plura; in hoo enim legitur ep. 95, 28. moventium pro vomentium. ep. 101. 14. acceptoris Pro ac pectoria. ep. 103, 4. nisu pro sinu. ep. 108, 18. ad eat pro adducta. ib. S 19. hostis paretur pro hospitaretur. ep. 120, 17. turpe pro putre. eΡ.
123, 9 8 . parva pro prava. in aliis libris ep. 110, 10 est bonis pro
nobis. atque haec omnia di dum correcta sunt, item illud, quod habet cod. Bamb. ep. 123, 2 colorum pro locorum: ad hanc normam correxi locum vexatiSSimum ep. 122, 8. cui nuper longa disputatione parum profuit Naudet, gur ira se res Maudes Meet les Romains. Retine archest. I 8b I. p. 219 sqq. ego sic scripsi: hieme concupiscunerosam fomentoque aquarum calentium locorumque apta multatione brumalirem flarem vernum e rimunt. neo puto quisquam iam ad pristina commenta redibit, ut calorum et imitatione et bruma lilitim scribatur, quae Omnia sunt eontra optimorum codd. fidem: ceterum eodem modo
iam olim intellectum erat in Nat. Quaesit. I, 3, 9 10) loco rum scribendum esse pro eolorum, quod ego, quia verissimum est, SecutUS sum. Ep. 89 , 2I 20). in cod. Bumb. est: arme agetis intromus, unde natum, quod in plerisque est arma vel arina, neque cum alii APro hoc. corrigendum maria, Sed unice verum est mare. Ep. 108, 21 dubitandum non putavi, quia pro crudelitatis nomine ponerem credulitatis, quae voces alibi saepe consusae sunt, ut ep. 1 b, 9 6).
Denique ep. 86, 18 IT . quam intolerabilis sit sententia illa: parum
autem arboris, antequam obruas, radis. neminem puto fugit; nam si vel maxime credas, quod credi non potest, hominem latinum his verbis potuisse id significare velle, quod Fickerius statuit . quis tam ineptum Senecam existimabit, ut dicat: nrboris depositae radicem nondum terra obrutam parum valere ad arborem sustentandam et a ventis defendendam 8 quis talia monere operae pretium ducat, vel si imperitus imperitos doceat 3 Seneca autem et rerum ruSticarum peritissimus ruit et quae de radice terra obruenda acceperat praecepta, ea antecedentibus verbis recte et perspicue exposuit; nunc noVum praeceptum de eadem re addit. Quid multa scripsit rapum pro parum et id quod iam Pincianus vidit, radii pro radiae. radere Rutem idem est, quod deinde nudare dixit, ut appareat iam, cur Perenim particulam oratio continuata sit; de rapo vid. g 17. ad commendandam hanc coniecturam verbum non amplius Rddam. Rerum autem nexus et ordo ut facilius perspiciatur, pariter atque in superioribus voluminibus efficere studui; vid. vol. I. Praes. P.
IV. sed ab hac cura saepe etiam emendatio proficisci debuit; veluti ep. II3, 15 I 23 manifestum est, argumentum quod est a parte et toto pelitum, terminari verbis illis: iustitia autem pars est animi. non eSι eroo animal; quod sequitur a paritate ductum argumentum Diuit tred by Cooste
14쪽
fieri non potest quin incipiat a Verbis his: nullum animita alteri par est; non enim possunt ea ob interposita Verba referri ad argumentum superius; quare male Scribitur: alterius pars est; accedit quod alteri pars est habet cod. Bamb. levi vitio corruptus; pars enim et par etiam alibi haud raro permutantur, ut in p cod. ep. 66, 15. Item ep. 90, 4 rectissime in cod. Bamb. legi: eundem habebant, non eandem, nemo negabit, quem non sugit, hoc agere Senecam, ut aureo
seculo regnum penes sapientes fuisse auctore Posidonio demonstret. ordo autem rerum ubi perturbatus est, necesse est aut Senecae negligentiam accusemus aut, id quod ego Saepius seci, transposition utamur; neque hoc tamen aliter mihi licere arbitratus sum quam si praeter rerum ordinem etiam in ipsis verbis aliquod indicium traiectarum sententiarum esset; Sed totum hoc genus malo nunc silentio transmittere, qnia longum eSt eXplicare causas, quibus quoque loco
ad transponendum adductuS Sum. . Postremo earum emendationum exempla quaedam proferam, quae
factae sunt ob proprium Senecae dicendi usum, in quo genere lateor non eam milii, quam quis forsitan desideret audaciam fuisse, ut ea omnia delerem, quae a Seneca usurpata non crederem; malui enim cautior esse quam imprudentior, cum praesertim in sestinato hoc labore non liceret ob Singulas voces universos Senecae libros relegere: recte tamen secisse mihi videor, quod haud particula iam nusquam apud Senecam legitur, nisi in versibus; vid. ad Dialogor. libros V. adnoti. crit. in ind. Scholar. Vratisi. aest. 1852. pag. 18. Item hic cepronomen delevi, quod duobus locis de coniectura scripserat Fieherius, ep. 22, 13 10) pro ecce, in quo nulla est offensio, et Dial. IX, 9, 6. pro hoc te, quod habent optimi libri loco sane corrupto, cui
Ego praesentem medicinam non repperi. - Persecti temporis sormam incepit apud optimos scriptores rarissimam uno loco intactam reliqui de Benem I, 15, 3 1), ubi nulla est in libris mss. discrepantia; praestabat tamen vel coepit scribere vel incipit: contra ep. 114,9. ipsa sententiarum coniunctio satis declarat incipit recte a me repositum esse, atque id iam in cod. Bamb. secunda manus addiderat;
nam quod prima manus incepit scripserat, factum est ob frequentissimam in illo libro i et e litterarum consusionem recteque etiam ep. 122, 1. idem illud incepit repudiatum est quamvis probetur trium librorum praestantissimorum consensu, Bamb., Argent. , PariS. P. Duplicatam pronominis formam sese pariter semel intactam reliqui ep. 120, 1l 12). neque ideo tamen ep. 110, 8. cum recentioribus libris scribendum putavi ad sese pertulerit, quamvis id commendari videatur salsa editionum scriptura, quam etiam in cod. Bumb. esse o Fickerti silentio colligas: ad se saepe retulerit: nimirum potuit etiam e vera scriptura, ad se pertulerit, falsa illa lacile nasci, si quis non intelligebat saepe vocem esse ab hoo Ioco alienam neque animadverterat perferre ad se upud Senecam recte dici; vid. ep. 92, 1. cf. ep. 9b, 4b. - Utrum mehercules an mehercule ligos by Cooste
15쪽
Senem scribere solitus sit, in medio nuno relinquam; illud vero anfirmare ausim non Scripsisse eum aut her cules, aut h er cui saut her ele; nihil euim tribuo uni loco Nat. Quaesit. I, 16, 4, ubi legitur at heroiae, ac paene poenitet, quod non e libris duobus scripsi: at mehercules, quod est apud Senecam frequentissimum;
vid. Diat. V, 28 , 6. X, 5, 3. 20, 5. de clem. I, 5, 1. de Benem VII, 10, 2. 15, 2. Nat. Quaesit. VII, 1. 6. 32, 4. Ep. 44, 2. 50, 5.53, II. 56, 3. 99, 3. II 0, 7. 13. Ib. I 17, 31. 122, 3. ad quam nor
mam eorrigi etiam debuit locus ille de Benem IV, 11, 6, quo uno legitur ac me sero ule. contra ep. 95, 60 restitui, quod ante Schweigh. et F. vulgabatur tam mehercules quam -; nam in Bamb. et Argent. codd. , quos illi secuti sunt, aut potius in eo libro, qui duorum illorum communis sons suit, facile potuit me sIllaba obantecedentem m litteram excidere; ceterum haec quoque tormula la
quentissima est; vid. ep. 66, 10. 87, 17. 90, 24. 102, 19. 114, 14. 117, 8. Diat. I. 3, 2. VII, 15, 6. X, 16, 3. Nat. Quaesti. U, o.
8. de elem. II, 6, 4. - si haud scio an recte observaverim nusquam apud Senecam legi; certe ep. 38, 2, ubi id olim legebatur, a Ficherto recte deletum est iu illis: et angusta sunt; male id est pro si in cod. p. ep. 59, 16. et e glossemate in libris recentioribus pro urep. 83, 8 T). nec recte idem invexit Murelus ep. 92, 16 tb et ep. 104, 3. quare poenitet, quod ego id posui codicum quorundum
auctoritate permotus Nat. Quaesti. VII, 20, 1. - Usque particula 'saepissime legitur coniuncta aut cum eo adverbio aut cum ad et in praepositionibus et accusativo casu; semel sine praepositione cum urbiS nomine ep. 53, 1. usque Puteolos; semel item cum in praepositioue et ablativo casu Nat. Quaesit. V, 15, 3. pecuniam in altissimis usque latebris sequi, ubi suspiceris seriptum esse a Seneca in altissimas ua que latebras: sed illud apud Senecam quidem sine exemplo est, quod ego, quia melius nihil succurrebat, dubitans et invitus posui Dial. VI, 18. 2. aequaliter usque, quod quamvis apud alios nullam offensionem habeat, apud Senecam vereor ne salsum sit; nam Nat. Quaesti. II, 50, 6 dubium mihi non est, quin recte restituerim quod ante Ficher- tum scribi solebat usquam in illis r totum hunc quem vides populum, totum quem usquam cogitas e83e, cito natura - condet: et habent ibi usquam codd. Bamb. Britann. Guelserbrt. similiterque dixit Seneca ep. 93, 9. Omnia quae usquam erant. denique ep. 92, 10. de coniectura scriptum erat: intemperans usque et indigrata; in optimo autem cod. Bamb. cum sit usque et ingesta, in recentioribus libris usque adtingrata, verum vidisse arbitror Gruterum, qui usque ad incesta scribi voluit, nisi quod ego propter creberrimam et plane mirabilem Vo- cum et et in in Senecae epp. confusionem probabilius existimavi scribere usque in incesta. - De correlativis quoque particulis cum tum vehementer dubito; nimirum cum obsolevisset studium illud, quod Ciceronis aetate viguerat, vinolendi orationem amplioresquQMulentiarum ambitus eoIIocatione, numero, particulis concinne et a Diuitiaco by Cooste
16쪽
iifieiose componendi, instrumenta quoque eius striis cum arte ipsa abiecta sunt; itaque illarum quoque particularum quae sola in promptu
habeo exempla, Nat. Quaesit. VI, 22, 1. 21, 3). Ep. 60, 6. incerta
sunt; meis enim nituntur coniecturis, quas nunc quamvis ad sente tiam aptas, tamen damnandas credo; quod autem unum certum est
Ep. 84, 1, id ipso genere aliquantum differt; non minus negaverim tum- tum particulas a Senecae consuetudine alienas esse. Sed haeo hactenus; satis enim demonstrasse mihi videor non nimis levem hane et persanctoriam curam fuisse, quam in Senecae libris recensendis . posui, nec tamen Si locos haud paucos recte mihi emendasse videor, plures Superesse nego, qui adhuc critico auxilio egeant. In orthographia nonnulla novavi, quae mihi cum discrepantiam e libris p et P notatam ipse totam inspexissem, probabilia viderentur, universam vero Ficherii rationem, quam in superioribus voluminibus secutus essem, in epistulis deserere non placuit; illud tamen poenitet, quod cum totam hane curam abiecissem, nonnulla etiam intacta reliqui, quae salsa esse non ignorabam; inter quae maxime mihi succenseo, quod in Nat. Quaesti. cae ei unam toleravi, qui est Caecina. Accedo iam ad ea, quae praeter epistulas Senecae huic volumini adieci. Ac primum quidem fragmenta, quantum brevi tempore fieri potuit, sedulo collegi, ordinavi, emendavi; quae postquam primum collecta sunt, neglecta iacuerunt, et tanta fuit recentiorum editorum desidia, ut cum paratas ad ea locupletanda copias haberent a Io. Alb. Fabricio in bibl. lat. propositas, ne manum quidem porrigerevo luerint. Non tamen dubito quin longiore studio plura fragmenta indagari possint, quae me adhuc sugerunt; unum Vero, quod exstare Sciebam, quamquam et ego Summa opera quaesivi et ab aliis sciscitatus sum, tamen indagare non potui; memoria enim teneo auteviginti fere annos in Diurnis vel scholasticis, quae tum vocabantur, vel aliis prolatum esse locum quendam, qui inscriberetur in recentiore quidem codice ms. de mia, i. e. de misericordia quique Senecae esse diceretur; quod quid rei sit, dicere nunc non possum stofortasse operae pretium non est multum quaerere; mentionem tamen eius inventi praetermittere nolui. Qui unus nuper de Senecae fragmentis quaerere coepit Osannus tribus editis libellis academicis meam quidem operam non admodum adiuvit nisi in libro de remediis fortuitorum ; sed in eo ipso ut diligentiam ac doctrinam more suo iu-
signem prodidit, itR iudieium de eo, quod Seneca dignum sit, adeo
incertum et inconstans deprehendi, ut quamvis res a Seneca memoratas probe teneat, ingenii tamen eius formam ao dicendi consuetudinem Parum perspexisse videatur; quare miratus non Sum, quod eum tragmenta libri de matrimonio conquireret, praeter ea, quae ad
huc ferebantur, unum tantum apud Hieronymum invenit, quippe in quo Varii Gemini mentio in oculos incurrebat; ego vero multo plura Diuitiam by Cooste
17쪽
ab HieronSmo petivi, qui quamquam rerum ordinem pro suis rati nibus immutavit, multa in breviuS contraxit, multa ubrupte posuit et ornamenta Senecae conSueta plerumque detraxit, tamen tu iis. quae ego nunc primus addidi, tot supersunt ac tam manifesta indicia, quae Senecam auctorem Prodant, ut magis verear, ne iusto pauciora quam ne iuSto phira adsciverim; repudiavi enim ea, quae quamvis argumento a Seneca non abhorrerent, in forma tamen om-tionis nihil haberent, quod de Seneca cogitare cogeret: de Ordine. vero horum Dagmentorum poteSt Varia Sententia esse; ego eum elegi, quem nou dixerim unice Verum eSSe Sed tamen talem, qualis esse potuerit. Quod praeterea adiungitur ex schedis Sadoleti fragmentum 88, postquam doctisSimos jurisconSultos et nupor Osannum exercuit, id ego ita genuinum eSSe nego, si parentes sint pro cognatis dicti; quod ne fiat, vocem octo viat delendam diXerim aut paulo postponendam. ut cum vicinis coniungatur. celerum locus hic, siquidem Senecae est, sitne ex libro de matrimonio petitus, cuius notitia uni Hieron3mo debetur, incerta coniectura eSl; sunt praeterea etiam alia fragmenta, quae unde petita sint, non proditum est: in quibus omnibus collocandis secutus sum vel argumenti similitudinem vel alia si quaerant indicia, neque hoc mihi Sumo, ut in omnibus verum me et locum et ordinem inveni SSe exiStimem. Sequitur deinceps liber de remedii fi fortuitorum, quem ego, si quem alium, genuinum Senecae esSo arbitror; excipio prue- sationem ineptam illam ac barbaram, Scriptam eo tempore, quo Poetarum nomine comprehendebamur ii omnes. qui gentilium litteris studerent, praepositamque ab aliquo. qui et ipse Se inter poetas numeraret et descripto hoc Senecae libro regi alicui vel prodesse vel placere vellet; excipio deinde additione S, quas oblivione sepultas ego rursus in lucem proserendas duxi: excipio etiam, ut par PSt, locos librariorum vitiis depravatos, qui quidem non plures sunt in hoc libro quam in aliis, quorum non eXStant codd. nὶSS. aetate et integritate insignes; denique saleor etiam, detractam esse Senecae ipsius aut praelationem, si qua sitit, aut certe initium, et verisimile est iureliquis quoque libri partibus abiecta eSSe nonnulla, quae praelati O-nis Scriptori minus pineuissent; argumento est ipsa libri brevitas. quae in Seneca nimia videtur, et rursus capitis ultimi longitudo, in quo parum credibile est ipsum Senecam diligentiorem fuisse quam in reliqua libri materia; accedit etiam, quod uno certe exemplo, de quo Plia dicam, satis comprobari videtur pleniorem libium tum suisse, cum sententiae ex eo aliquot in librum de moribus
translatae sunt. Verum tamen haec si exceperis recte cootendere
mihi videor, nihil reperiri in hoc libro, quod salsarius aliquis Sua sponte adiecisse videri possit, contra omnia adeo ipsum Senecne ingenium referre, ut de imitatore eius vel vaserrimo cogitare non liceat. atque ii quidem, qui Senecam probe norunt, non dubito quin mihi adsensuri sint; consido tamon etiam aliis SaliSfieri posse, Si
18쪽
quando aut mihi aut alii vacabit iusto commentario singula verba singulasque sententias ad eorum librorum normam exigere, de quorum origine non dubitatur; neque etiam quod quasi in dialogi formam totus liber compositus est, a Seneca alienum videri debet; eodem enim artificio etiam in reliquis libris creber eSt, nec mirum quod aliquando totum aliquem librum una hac forma composuit. Sed qui medio quod dicitur aevo hunc librum tractarunt, cum artem illam minus nossent quam vulgaria illo tempore carmina de connictu animae et corporis, neoduli eclogam et alia id genus multa, ipsos dialogos cum suis collocutoribus restituendos rati varia colloquentium nomina finxerunt; fuit, qui Senecam et Neronem tamquam magistrum et discipulum colloquentes induceret; Hildebertus vero in capite de sortitudine illorum loco Timorem et Securitatem ac deinde dominem et Securitatem posuit; plerique haud inficete locis sortasse qnibusdam Senecae usi, ut ep. 66, 32. 35. Sensum et Rationem colloqui voluerunt: Sed nomina haec in codd. mss. sine ullo totius libri detrimento adiecta et plerumque Singulis litteris significata sunt, deinde
autem rursus omissa in vetustis iam editionibus sive bonorum codicum auctoritate sive etiam recto iudicio; recentia enim esse arguit ipsa nominum illorum varietas, Rdeo ut etiam praelationis auctorem vetustiorem esse Suspicer. Accessit denique alia quaedam interpolatio, quae tamen et ipsa genuino Senecae libro non noceret; nam ut sunt varia hominum iudicia, cum praelationis auctor nimis prolixum librum Senecae putasset et breviorem fecisset, fuit rursus qui brevem factum vellet longiorem fieri; itaque adiecit quas ipse voeat additiones, quas ego in uno cod. ms. repperi itemque tu una editione rarissima impressa Lipsiae per Arnoldum de Colonia, anno, ut videtur, 1495. si=uidem verisimile est librum de remediis sortuitorum et se Tullum de senectute se eodem anno editum esse cum Senecae epistolis abbreviatis et Senecae libro de providentia; utrique autem horum librorum per eundem Arnoldum de Colonia impresso annus ille subscriptus est, omnes autem pari specie in unum volumen conjunctos repperi. ceterum qui additiones scripsit, ipso hoc nomine praeposito SatiS cavit, ne quid supposuisse Senecae videretur: secutus autem Senecae, ut Putabat, exemplum colloquentes inter se fecit Sensum et Rationem; adeo autem non in seliciter vel imitatus eum est vel aemulatus, ut mihi videatur Petrarcha aliquis vel unus ex iis esse, qui seculo XIV aut ineunte m. suerunt eruditissimi; certe nemo credet eundem esSe, qui praelationem scripsit. Plura de huius libri satis fortasse tum cognoscentur, cum vetustioribus codicibus
mss. uti licuerit; nunc enim de nullo mihi constat nisi qui sit seculi XIV aut XV. sed cum habeamus testimonia de eo Tertulliani et Hildeberti et Vincentii Bellovacensis, et tacitum illud, de quo infra di- eam, libri de moribus, probabile est olim codices haud paucos extitisse atque etiam tales, in quibus nondum assuta esset praelatio subditicia, de quibus ego spem deponendam non existimo Propterea quod SENE PRIL. III. b
19쪽
nemo adhuc ad emendandum librum contemptum et pro spurio habi tum auxilia diligentius conquisivit. quid quod fertur in Ussenbaehiano quodam codice distinctus fuisse in libros duos 3 quod si verum est, erediderim codicem illum ab iis, quos nunc cognitos habemus, valde diversum fuisse. Sed video iam mihi in certamen descendendum esse cum Osanno viro doctissimo, qui primus nuper Gissae a. 184T. dedita opera collato codice Dresdensi, qui est ex recentioribus, ad eius fidem totum libellum edidit et de auctore quaesivit: is igitur contraria duo ponit de hoc opere iudicia: ait enim pag. 16. sic: ,,non solum id laborat hic illic barbarae latinitatis usu, sed tam incomposita et elumbis est elocutionis ratio, ut a Seneca vel ab alio quopiam vetere scriptore prorsus abhorreat: denique tota compotitio argumenti, quod per colloquium Sensus cum Ratione pertractatur, tum ipsa huius dialogi ratio tam ieiuna et saepe parae aborda est, ut nihil eae litteris Romanorum antiquis relictum norimus, quod vel tantiiatum ad genus infleetum, quo libellus iste conscriptus rat, accedat. MDeinde vero pag. 17. dicit: , , accuratius inquirentem - non potest latere, in eo ipso quaedam inesse, quae cum Mnecae ingenio conveniant. - sententiae moraleg - p rsus eae mente Senecae dictae -.
Neque prorsus absunt ab his sententiis ea ingenii tremina et a mina, ni malis aculei, quibus Seneca Orationem guam distinguere, e mare, et in prolixa eiusdem argumenti tractatione variare solet. Iam quum et summa placitorum cum Senecae philosophia admodum conspiret. neque stilo eius fractum illud sententiis minutis oenus dicendi fhaudJ indignum videatur, iis, quae de auctore libelli traduntur . non Omnem ηdem derogabimus. Denique haec quo id uno modo fieri potest, inter se conciliat sic: ,, Novitiae quidem fabricae libellus sine dubio est, sed cuius fundus sit antiquus, et quidem eae Senecae illo de remediis fortuitorum opere sumptus: quo quicumque libelli auctor fuit, ita tis
est, ut Sententias maximam partem transsumptas in iustum ordinem
componeret et in formam dialogi de more 3aeculi, quo is scriptus fuit, cogeret. Quid autem, si iam ipse Seneca iustum ordinem instituit unde enim constat, id eum non fecisser item formam dialogi si oredere non licet ab ipso Seneca originem habere, quid faciemus locissimillimis, quales sunt ep. 24, 17. 42, s. 47, 1. de benem II, 10,
2. 3. et alii multi r nam ipsos quidem interlocutorea Sensum et Bationem aliosve quos supra dixi, non puto tanta superstitione esse Osannum ut non credat adiungi potuisse libro vel integerrimo; quomodo autem eiusdem libri, qui ab initio ad finem aequabili dicendi genere conscriptus est, modo incom Ositam et elumbem elocutionis rationem reprehendere, modo ingenii lumina et aculeos laudare et oenus dicendi Senecae stilo haud indignum praedicare potuerit, ego mellitelligere non posse fateor. Barbaram denique latinitatem esse incredibile dictu est, quomodo 0sannus comprobaVerit; proseri pag. G. voces barbaras duas, inhumationem et invasuram. quae Voces si certis fide in ipso libro soriptas essent, victas manus darem: qui S autem
20쪽
unquam audivit de latinitata libri alicuius iudicium fieri ex argumenii
summariis, quae librarii barbari saepe singulis capitibus appingere solent' petiviι autem voces illas ex capitum inseriptionibus, quae sunt in Dresdensi codice; ia meis noli sunt, quia non omnibus librariis idem studium suit. Coneedo 0sanno, ut etiam in praelatione, quamquam de ea tacet, barbaram latinitatem inveniat, neque tamen ita de libro ipso quicquam probaverit, qui ab illa mirum quantum distat. Quamobrem totam illam Osanni sententiam de libri origine inanem existimo neque ullo argumento munitam, nisi quis forte putabit nihil reserre, utrum de auctore Iibri an de Dresdensis eodieis scriba agatur. Sed nondum dimitto Osannum; quaesivit enim deinceps, quis ille fuerit, qui Senecae librum in hanc formam, quam habemus, redegerit, ao iam visus sibi est hominem manibus tenere et partem eius aliquam in lucem protraxisse. Sed in hac re ei ut Νeroni olim eum divitias in Libya quaereret, mirifice sortuna illusit; nimirum,
ut Taeiti de Nerone verbis utar, dum non auctoris, non ipsius negotii fidem satis spectat, pari eventu carbones pro thesauro invenit. Auctore rursus usus eSt DresdenSis codicis scriba, qui ut fuit prosecto homo diligens, non solum suam cuique capiti addidit inseriptiotnem, sed etiam, id quod multi librarii fecerunt, toti libro praefixi- capitum omnium indicem cum hac inscriptione: Incipiunt libri de remediis fortuitorum. In loco illo vacuo nemo suspicabitur aliud quid latere nisi voeem eapita vel similem, neque enim quod sequitur libri vocabulum poterit nominativus easus pluralis numeri esse sed est genitivus singularis, quia in Dresdendi cod. ut in reliquis quos novimus, unuS est liber de remediis fortuitorum, non plures. Sed in loco illo vacuo Dresd. codex habet non vocem aliquam perspicue scriptam, Sed signum quoddam, quod intuens Osanniis cum obstinato animo auctoris nomen quRereret secunda, inquit, fortuna accidit, ut id peracriptum in cod. Dr densi habeamus, sed, quod mun9pstre dolendum, per compendium, cuius elementa retegra mihi quidem non contigit eaetricare. Secunda vero fortuna illa vehementer Osannum exercuit; cum enim antea in signo illo Petrarchae nomen latere Suspiculus esset, deinde et tempora obstare intellexit et primam litteram nominis invenit non P sed R esse; rursus deinde relapsus ad Petrarcham inspe-otis libris eius de remediis utriusque fortunae iterum eum deseruit; denique desperata sua sortiana coactus est auctoris nomen aliis quaerendum relinquere. Ceterum Sigui eius imaginem exprimi iussit pag. 18. quam ut vidi, satis mirari non potui, quod vir doctissimus, qui plurimos libros mss. versavit, non statim quid id rei esset intellexit; nimirum scripsit librarius: ,, Incipiunt rubricae libri de remediis fortuitorum nihil aliud enim est illud compendium quam RV, quibus litteris rubricae nomen scribi solet. Itaque ego librum de rem. fort. exceptis iis, quae medio aevo