장음표시 사용
71쪽
mευμα Θεος Potest igitur&hic ventus subjecti vicem gerere, quanquam posteriori locatus loco. Seio addi articulum si postponatur, sed iraedicas praeposito assigitur, ut 2 Cor 3. V. 17. Hic ante missi aes nullus. Ad haec sit Angelus subjectum, non in propria su inendiis notione, sed generali pro quocunq; nuncio Deio ministro, inter quos ventus numeratur. Id patet quia contextus Davidicus de corporalibus4 mundanis loquitur mi nistris, elementorum regioni immixtis. Praeterea articulus Hebrisus semper additur in lebo, quanquam nuntii sint communes, ut supra citata loca docent. Nec ab usu profano abhorret vox A Γλου in communi significatione. Vocatur enim Mercurius μελ Θεων, ob subtilitatem & celeritatem. Imo , quod scopum propius ferit, Iris, rorida nubes, aerisq; soboles, Non snio ἀγkλγὰλουρον νων, ωHomero Ab nuncio, ex Chal.
daeorum NM uno Heluvistus apud Danielem Ir Angelus, quod Hesychi est λαλαx:/, quia tridem plerumq; turbo sequitur, judice fidi c. L Arjstarch. Sacr. Quid igitur periculi si turbines, si ventos apud psaltem pro Angelis interpretemur H Dubium restat ex EA . , . ubi eadem Psalmi verba repetuntur, sed ad veros Angelo applicata , quemadmodum ex c6mmate ultimo elicitur. Verum enimvero Apostoli consilium non fuit exponere quid eo loco Psaltes voluerit, quum aperte naturalium classem seriemq; pertexar, sed facili licentia ad analogiam transtulit inter obsequium quod palamin sensibili modo venti Deo praestant, di quod ipse ab Angelis recipit. Summa est, inquit Calvinm in
h. l sicut Deus ventis utitur tanquam nuntiis, huc illuc convertit, sedat&excitat quoties visum est, ut eorum ministerio decla cret suam potentiam, sic Angelos esse creatos ut Dei jussa exsequantur. Non igitur allegorice Davia loquitur, ut Graeci Latini interpretes putant, sed Apostolus. Novum non est per allegoriam ad spiritualia in N. T. trahi, quae simpliciterin naturaliter in V. T. pronunciantur, ut pax et Rom. IO,l8 Matth et is, I Cor. IO Galat. 4, 23. 24. Ephes I. 32, de quibus Allegoriis innatis
72쪽
natis, illa usq; consulendus sim l. a. p. I tr. 2. r. turbatis funditusq; commotis piscinae aquis, aliud ad naturalem curandi vim emergi ex textu Ioannis argumentum. III. Commotis aqmso ς-,uvi primus intraret, curabatur Anxia curam quirunt Interpretes, vi factum sit,ut un' tantum,is' primis post motionem sit canatus. Omnes fere ad miraculum confugiunt, ut se expediant,qui si naturale fuisset,semper omnesq; Lanasset sicut semper re omnis ignis calefacit,Sol illuminat Sed nimis debili fundamento miraculii innititur. Res naturales siem per eundem euectum producunt, nisi impediantur vel me. diorum ves subjectorum vitio. Nec Sol hyeme calet, aut ther- males aqvarem caces, nec fructus floresq; frigus generat, aut ad generationem sobolis senex sussicit. Quin liberalior justo dilatio omnibusq; remediorum generibus non parum iniqua, s rupe nec sum p nec omnibus sinitatem praestant Nobis, ut ex hoc loco non mira culum, sed consuetus naturae cursus evinc tur, levis erit labor. non tam de ordine loqui tu , qWam tempore, ut mens autoris sit, simulae post motum aquarum quis intrarit, aquarum cilutarium vim expertum esse. Ita Graeci Medici την πειτis urgent in elleboro exhibendo vo. mitibus, in morbis, h. e. subixo faciendis non exspectata con eo.
ctione . sed primo morbi tempore μ' -- α Medicari in
valde acutis, si materia turgeat, eodem die Galem simili consi. lio eodem die dat veratrum in calcis fractura. QNd in hydrope
Hum idem Cain. basem e persuadent. Hzontrarium, δευ)ν , de tempore posteriore adhibet . v. . Apud profanos
at id de tempore, inprimismmo un Odysi ult. de Achille cui primum contigit Trojae sub moenibus aliis occumbere,ubi sta
tue πῶ 'γουν πὸ se Adverbia haec urgentibus,nota
pro Adverbiis in seriptura ustata ex V l. 7 3. hi, rare 1,9. reponam. Quod si nativa nominis si,nificatione servandus in ordine, collectivum crederem sinaulatis pro plurali per Enallagen similium locorum autoritate fretus 76 33 7 2. m. 9, I Oh 8. Ephes. 6 secati M. Ratio suadet, qνι ι plures ad pisciuam coactu Guar, . Miraculi major esset fides γ
73쪽
si des, si ad plures commodum spectaret, Iane miracula nume Arum amant. 3. Impotentiam portentosae aquae proderet, uni profuisse. . Si mysticum sensum cum Patribus hinc eruamus gustino, Ruperto, si ,3qVae perturbatio Domini passionem notavit, quam ad omnes fluxisse in dubie credimus. s. Si plures portae ad piscinam patulae fuere, ut se icatur Adrichomius cm. nino eodem tempore plures esse potuerunt primi. Si unam pontam concedas, eamq; angustam , jam secundum naturae captum nisi unus intrare poterat nemo, unde subsidebat aqua, antequam sequuturis porta pateret. Quidquid sit, pressis sacri historici ve stigii, insistentes, τοι πωξ accipimus de ordine &tempore. idq; in singulo numero , unumq; primum concedimus.Vel enim primus ingrediens aquam turbatam ita contaminavit aegro corpore, ut sequentibus ex usu esse nequiverit, quemadmodum a Bpud nos fama sparsit fontem medicatum S. Helenae tertium ideo exaruiis quod quidam Venere lue infectus illi se immerserit .
Non Aponi, alijsq; thermarum locis frequentatis aqvas lautiorqvis intrat, nisi post alterius egressum recens ex canalibus derivetur aqua inod inprimis cavendum monet solinus Reg. s.
Sunt fontes nonnulli sordibus minus amici. esse Seneca lib. s. Quaest. Nat cap. 26. Boccacio, in Chersoneso Rhodiorum fons post certa intervallae cimo fundeseoncitatur perturbatur sordidaqι quaevis injecta rejicit, nς quiescit quam puritati suae restituatur Georg. Π mincrui de Ad . Hung. aq. fontem describit in Helvetia mirabilem in monte Engstle in regione Argain, de quo experimento cognitum asserit, quod sit impatiens sord um, ut si impuri in eum missum mersumve fuerit, per aliquot
dies deinde non compareat, nec qVicquam aquae reddat. Si mi Clia de fonte juxta Rhenum, non procul ab Andernaeo memori qeonsignavit mendetinus in praef. Nili. Aliter quoq; PMili Nexplicari potest, quod angustus fuerit ingressus , t. antequam e grederetur primi , consideret lutum ad summa per turbatorem concitatum , indeq; inutilis, nisi novo accedente per Angelum quendam motu agitatione. NV3nqVam enim Adrichomius
74쪽
A in Ierus descript.n.or dicat amplam fuisse piscinam, onto im Mna, longitudinem adroo passiis, latitudinem O, prorunditatem ad lo pedes extendat certis tamen cancel. is inclusa per angustam portam ingressuros admisit, nisi per plures portas plures primos simul immersos dicas. Hinc perspicuum, quid sibi velit Paralyticus αήλ προεμῶ κα α ν . Dum enim vel hominem quaerit, vel de ingressu litigat, subsidet aquae immersa virtus,4 a praedecetare inquinatus . IV. Piscinae Probaticae effectus naturalibus sunt simili mi, aliis aquis medicatis communes Iacebant in porticibus πλῆ-Bς πολυ- ν άθενκνJων, nempe coeci, claudi aridi, exspectantes salutarem aquae motum Nervosi generis sunt morbi omnes, aquis medicatis solent expugnari. Credori quidem satis admiraculi veritatenti confirmandam coecos, hoc fonte curandos;
conferre. Sed nihil minus. Figamus pedem, ut conspectior sit impugnata fides Miraculo non careret, si confirmatari a primis incunabulis producta coecitas eo fonte illuminaretur. Non de his, sed levioribus oculorum visit sq: defectibus iitiis sermo est, medicata unda abstergendis. Plinius autor est l. I c. a. in parte prima villae Ciceroniariae Puteolis, erupisse fontes calidos perquam salubres oculis, celebratos hoc Laureae Tullii carmine: Hic etiam apparent lympha non ante reperta, Languida qua infuso lumina rore levavi, Nimirum irem ipse fui Ciceronis honorim deust, hoc foutes cum patefecit ope.
Ut quoniam totum tigrin sine sue per orbem. Sint plures, oculis qυae medeantur, aqua.
In agro Hungliogdonensi ad Hailveston in Anglia fonticuli
sunt, altera ulcis, alter salsior hunc contra scabiem clepram. illam contra oculorum hebei adinem valere perhibet ambis-nus Oculorum doloribus balneum Hippocrates noster comta
mendat 6 Aph t. Suffusioni prodest aquas, Helenae, ut experimento Nic. Perrae firmat Ericus Jobavnis in Fontin sacri pat-Ne aliunde plures aduoeem, sussicit Christim emplum . . .
75쪽
qvi coecum ad Κολυμύήspo Siloe amandat, ut ablueretur ocu Alorum vitium quantum curabile, in curabile enim Mnativam coecitatem ipse per lutum divinam potestatem abolevit. Apud
piscinam hujusmodi cecos, non a nativitate lumine privatos, curatos credere cogimur, ne Christi potentiae injurii, coecos curandi rationem, illi propriam, aliis communicemus. Ideo non coe eum, sed paralyticum ex porticibus sumpsit sibi curandi
Christus, quia illi per piscinam curabiles Dissicilius quippe&miraculo vicinius fuisset coecitatem innatam exterstile, quam Paralysin acquisitam. Haec autem ex antiqva luxatione, scirrho, in aetate sienili atrophia, aliisq; symptomatis Paralyticum no-srum senem aridumq; infestantibus prorsus, nisi Christi ope insanabilis. Nec opus ad sopum concurrere cum Teda, ut coeci sint scientiae lumine carentes, claudi, qui ad ea quae vident implenda vires non habent, aridi, qui dilectionis supernae pingue Bdine carent hi enim porticibus piscinae nec assixi fuere , nec apiscina ulla emendari potueriint quanquam centies turbata. Claudis vel nervorum resolutionein contractione vel ossium vitio vel tumoribus obortis balnea percommoda e fonti- bus Bajanis ranius lat. c. a. generatim nervis profunt pedibusve, aut coxendi cibiti, alia luxatis fractus Medicati nostri S. Helenae fontes fluxiones tumoresq; pedum non semel dissiparuo .. Sulphurearum aquarum, utiq; eadem facultas Multiplex ea. Lutum enim emollit partes induratas, hinc balneum D. Bartholomaei in agro Patavino toto orbe celebratur, plenoq; usu ad tumores, contractiones dcc acclamatur. Confert deinde ad re
solutionem & discussionem eorum, quae jam emollita sunt. Tum siccat roboratq; nervosas partesinfracturis, luxationibus, deniq refrigeratas partes calefacit, de quibu operosein erudite CF inpius de Therm. Utriusq; element aqvas junxi calidas ii-gidasq ut in piscina probatica ligat Lector, quod vero propi us visam fuerit incertum enim, calida fuerit, an frigida Nee magnopere refert, quum nitrosae frigidae sint, ut acidulae Spa denses, Pugeanae, Egerenses c. in quibu quoq; ebullitio obser-
76쪽
66 vatur, visq; eadem, & calidae frigidis substituantur apud Aetium
l. V c. so qVanquam thermae placuerint m Historia, at eligendi arbitrium cuivis relinquo. Par siti de aridis udicium, sive marasmo, sive contractione, sive Paralysi comprehensis, proficuum balneorum usum saepius expertis. Vere de aquis rarum l. d.
a 'dsiqvusA carere ex his aliqva arbitratur, discat in nulla parte naturae majora esse miracula.
Opponitur nobis Comm. q. sanatum post aquae turbationem, α δηποὶ καὶ χεὶνος ααδι, quocunq; morbo detineretur, quod plane portento simile, neutiquam naturali fontium virtuti
conveniens. Caeterum Commes nominantur tantum*ῖλοὶ, a ci)λοὶ, ξ)1ρρὶ, ut species nervosorum affectuum, sub genere τί, άξενουν οὐν De omnium generum morbis Scriptura haud repugnante exponimus. Ita enim Universat s affirmativa non raro per
Synech dochen generis ad species restringitur Exod.9,6.32, 3.
Ita Matth.q, 23: Sanans et σαν νό ν πη πασαν μαλακιωνὰ τύλαῶ , de omnis generis morbis, neutiquam de singulis generum accipiendum, ut recte cylassus. Nam cum multi in Palaestina essent morbi soli coeci, audi, muti surdi, paralytici, hydropici, febricitantes, leprosi, haemorrhoides sanati dicuntur, nec hi omnes sed ex quibusdam aliqvi. Osensu letriis AB. io,ir.
α νωται, τράπο sis vidit demissa, seu omnis generis animantia. Certe nisi valde fallor vel haec quoq-D Ioannis erit lententia, vel nullus in palaestina morbus fuit. Lirin ros igitur de illis
interpretamur, qvi curari potuerunt, alioquin tantum Christo indurabilium Medico decederet, quantum pil cinae accederet . Patres Interproe piscinam nostiam aquae Baptismi assimilant, euius usum fi deles tantum,in sanabiles, non omnes, quod dolen dum, experiuntur. Nihil in Italia neqVentius, universaliam op borum remedia ex fontibus D. Virgini acris depromendi Fama Helenae nostrae aeque fuit liberalis, quod mirandum, Hornhu- sanas aquas, non ita pridem nimio concursu notas, contrarios etiam morbos tollere coecitatemq; fere a nativitate, scriptorum
quorundam licentia prodidit. Nos debita Christi miraeulis te Iigio.
77쪽
curabiles a Christum, desperatum annis, viribus in magnitudine mali Paralyticum, suae curae subjecisse, ut se Dei parem
V. Messiae in carnem manifestato ingens majestatis divinae detrimentum accederet, si alii, si piscina portentose curassent .
Ipse loquatur Iesus Iob is,r : Si opera non fecissem in eis, o Lxis ἀλλ' -τοίηκεν, peccatum non haberent . Unde miracula per Christum, non piscinam, edita vocanturhγα τρος Johan. 8. v. o I. τε Sεῆ ρba'. 9. V. Ρ Ad quam gloriae praerogativam aut societatem qua pietater piscinam adscribemus Mihi certe nec libet nec licet esse tam impio Per filium omnia miracula curationis edi voluit Deus in N. T. vel apostolos ejus viecim municara, quia solus is infirmitates nostras portavit . Unde hoc capite Joannis ex miraculis Messiam se recte pro Bbavit, quae per annorum qo silentium post Malachiam desierant, ut eo signo, tanqVam certissimo tempus adventus morta. libus innotesceret. Legisse me memini, qui sub adventum Christi miraculum piscinae incepisse scripserint, ut venientem Messiam praediceret. Sed fingunt, ut ficta excusent. Tacent sacri Historici, in describendis hujus notae portentis, alioquin diligentes, nee praeter Ioannem, praesentiae sua instantis ullum voluit Messa, praenuncium. De tempore quo fluxus virtusq; piscinae est pit , nihil apud autores inVenias, ut vero sit simile pro naturali fonte habitam ab omnibus inando desierit indieat Tertullianis
l. adv. Jud. c. Is Et piscina Bethsaida usq; ad adventum Christi
eurando in valetudines Israel, desiit a beneficiis deinde cum perseverantia furoris sui nomen Domini per ipsos blasphemaretur. Scilicet naturalium rerum ubertas DC amico taxenti adstri Abenda, quam nobis ad devia vitiorum deflectentibus justo judicio subirahit. Fontium autem siccitatem, Vam saepe experimur, 'ei vindictae debemus ac roq. io 7- o. VI. Mi iaculum piscinae probaticae nullus Scriptorum veteum vel minimo apice agnovit . . Ioanne inter mirabilia, a s naturae
78쪽
63 naturae lege consilet abhorrentia , non recenset, sed ide&vi δε-tur ad duetisse, ut praemissis curabilibus prenaturam ad incurabilia descendere soli Christo relicta. Iosephivi lib. s. bel Jud. t 6 stagnum, a piscina probatica parum differens, describit, sed sine miraculi ullius mencione. Si Judaeum averseris, scito, res Christianas candida satis fide pertexuisse, si famam miraculorLm . Christi denigrare propositum fuisset, felicius odium exseruisset aucti in immensum piscinae virtute, inprimis si Christum ante. cessisset Benjamin in itin Ib conspicitur in hunc us diem pisci na n υa mactabant victima suas: ibi etiam Judeiscribunt nomia nasua in pariete. Plane ad morem nostrum Sed nihil demiraculo, nec ille, nec Nonnu Paraphrastes Joannis, qui Angeli motionem sicco pede transilivit, addiditq;Aλμιoem Γρια τοι ν δουν ορχά νον υφω
, Saltibu spontaneis iacvs fulientem aqvam . h. e. nulla causa insolita naturae, sed a suo principio commotam.
Praeter aequum fasq; commisissent omnes silentio damnando, si divina reticuissent miracula. Enimvero Sacramentum Principuabscondere bonum, opera autem Dei revelare consiteri, honorifcum est Tob. 2, 7. Judaeos ςxeres naturalem credidisse testatur Ruri 6 Gualtheru hQm. R. in Ioh. atq; ideo nullam hujus fecisse in scriptis suis mentionem. Certe v. Is ChIisto non succensent, quod vim divinam aquae eluserit, sed quia Sabbathum violaverat, Nec aegre tulissent, quod curaverit eum quem sciebant incurabilem , nisi insita malitia de omnibus Christi actioni bus judicandi licentiam sibi sumsissent. Non usquam male feriati ipsi exprobrarunt, quod paria cum illo Piscina fecerit Vero
similius objecissent quod per piscinam miraculosam admiranda opera ediderit , quam per Beelzebub Matth u, nisi quotidianam Cin plane naturalem piscine virtutem habuissent perspectam.Vulgus ipsum nunquam tantopere aestimasset miracula Christi, siri. milem curandi felicitatem in piscina observasset. Viso autem Christi opere , .ry, nonne, inquiunt, hic assim David omne aegri hoc pacto in Iudaea, sine Christi, valetudinem ami
79쪽
sam recuperassent, nec Centurio de puero suo paralytico anxie adeo laborasset , quum per milites facile amoveri potuerint in piscinam ingressuri. Non nos movet uched effuso, quod que per aqvae ductum ex superiori templi loco in vallem deducta
sit aqua , ut exinde cum Chemmii Magno naturalem causam exeludamus namin Thermae plerumq; , utin medicatae aliae aquae, Aponi, &Bajis, Semniciae c. per canales inducuntur . Fundi hic praecipua habenda ratio, quam defluentes aliunde quae augent. An ex victimis increveri essicacia, nec assirmarim, nec facile negari u At Ezechiae esse piscinam, de qua Re .ro Adrichomi non probatur. Quicquid sit, arbitris natutae subinde iniquioribus tanto minus hic accedendum, quod
cum Lava eram Neh. thermas omnes miraculosas credant, ex
fluxu perpetuo igne calente qui deficiat in inferioribus.
NNOTATIONES AD HASTORIAM PARALTTICI SECUNDI.
Πῆδι Centurionis de filio, non servo, variis argumentis inducti, sumus interpretati. Sic enim passim sacri profaniq; loqui amant. Notandum tamen in N. T. quando I Christb tribuitur, ubiq; de ejus in carne humilitate, adeo
qVe servili habitu esse sermonem. Quando vero de aeterna ejus generatione&divinitate agitur usia, O atur non παῖς. Ahiratio de aliis Iohannes enim I. Epist. c. 2. v. Immκιδία vocat auditores, filiolos, qVOs . l. I2.28. κνία s. 7. αδελφὰ appellat, passim εγαπη λ Nominisq; rationem reddit, Is quia patrem cognovea unt. Δουλον quo sensu Lucas nuncupaverit, in Historia
dictum. Δουλ et servitus apud Suidam tribus modis dicitu septimo, fecundum ipsam Dei creationem. Ut ille dicit Omnia funt tua serva, h. e. tibi serva tibi erviunt, rerum omnium creatori secundo secundum fidem, ut quum dictum In Mberati a peccato, ustui eru3facti estis. Terrio, secundum m-lim vita rationem, quemadmodum cst illud, Mosci tui serW-.
80쪽
7 Λ , in tantas angustias compulsus fuero, forsan dicam υλον fuisse, sed libertum am&pileo donatum. Ita enim l.37 ff. t. i .go. libertus&filius conjunguntur, l. φ. E. t. s. g. si libertus -- micus. Aliud Lucae commentum p. 7 adduximus ex . . . . lib. o. T. de stat liber. tit . ubi servire nobis illi intelliguntur,
quos curamus aegros. Loquitur quidem rubrica de ervis aegris, qvod dies infirmae valetudinis anno annumerandi sint, quia cupientes servirepropter aduersam valetudinem impediuntur sed pari fere ratione, qua obsequium aegri praestant Dominis, & aegri suis Medicis sunt obedientes. In hoc igitur textu generaliter disia serit, in priori specialiter. Non est quod obvertat scrupulosus Centurionem vel Iudaeum fuisse, vel Christo nomen dedisse, adeoq; nullum inter servum liberumq; valuisse discrimen: Nam
ex Judaeorum grege non fuime probatum contra Adamum a Guton in Historia, apud hos quom servorum miserior condicio quam ingenuorum Fateor .a I. v. 2o Dominum muletari si servum percusserit ad mortem, secus quam in foro Romano, caeterum quae v. a. seq. de mancipiis Ebraeis afferuntur, Romano uri non adversantur. Certe in Republica Ebrae hodierna, siquidem Respublica vocanda, mancipia emuntur & vendunt ut aliarum gentium nriore, tinςLςoης Mutinense,. . p . de
Rit. Hebr. Si Christi doctrinam professus est, non ea fuit audacia, ut Romanas leges abrogaret, quamdiu sub Romanis vexillis militavit, posset enim, Nicodemi prudente timiditate, clam pius effect Christianus. Imo salvo Christiani jure, mancipia at ij, quod hodiernis Siculorum, Melitensium, Mispanorum
moribus receptum. In Concilio Toletariol. I. Decret Greg. C. 2.
deservorum ordinatione statutum est, ut nutas Di coporum d inceps ad sacros ordines eos promo Verepraesumat, nisi prius a Doc uisibertatem fuerint congecuti. Et si quilibet servus fugiens
Dominum suum, qυabbet calliditate aut 'aude ad graditi perpenerit ecclesiasticos , iactatum est ut vovatur. 6M Dominus e-m reo et Iuris igitur Romani Observantissimus Centurio subvezinis suis servos admisit nullos, nulla urgente necessitate, nisi