Q. Horati Flacci Carmina

발행: 1883년

분량: 293페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

181쪽

LIB. I. III 149

quod latus aut renes morbo temptentur acuto. non est periurus neque sordidus, inmolet aequis hic porcum Laribus verum ambitiosus et audax; 165

naviget Anticyram quid enim differt, barathronedones quidquid habes, an numquam utare paratis 3 Servius Oppidius Canusi duo praedia, dives

antiquo censu, gnatis divisse duobus sertur et haec moriens pueris dixisse vocatis 170 ad lectum 'postquam te talos, Aule, nuceSque 1erre sinu laxo, donare et ludere vidi,te, Tiberi, numerare, caris abscondere tristem, extimui, ne vos ageret Vesania discors,tu Nomentanum, tu ne sequerere Cicutam. 175 1uare per divos ratus uterque Penate8, tu me ne minuas, tu ne maius facias id, quod satis esse putat pater et natura cohercet.

Praeterea, ne vos titillet gloria, iureiurando obstringam ambo uter aedilis fueritve 180 vestrum praetor, is intestabilis et sacer esto. in cicere atque faba bona tu perdasque lupinis. latus ut in circo spatiere et aeneu ut SteS, nudus agris, nudus nummis, insane, paternis 3 scilicet ut plausus, quos fert Agrippa feras tu. 185 astuta ingenuum volpes imitata leonem.' 'ne quis humasse velit Aiacem, Atrida vetas urg rex sum. 'nil ultra quaero plebeiu et aequam rem imperito ac si cui videor non iustus, inulto dicere quod sentit permitto. 'maxime regum, sodi tibi dent capta classem deducere rota. ergo consulere et mox respondere licobit γ' consule cur Aiax, heros ab Achille secundus, putescit, totiens servatis clarus Achivis, gaudeat ut populus Priami Priamusque inhumato, i95 per quem tot iuvene patri caruere sepulchror mille ovium insanus morti dedit, inclitum Ulixenet,enelaum una mecum se Occidere clamans

'tu, cum pro Vitula statuis dulcem Aulide natam ante aras spargisque mola caput, inprobe, salsa, 200 rectum animi servas cursum insanus quid enim Aiaxfecit, cum stravit ferro pecus abstinuit vimuxore et gnato mala multa precatus Atridis

182쪽

150 ORATI SERMONUM non ille aut eucrum aut ipsum violavit Ulixen '205 orum ego, ut haerentes adverso litore meseriperem, prudens placavi sanguine divos 'nempe tuo, furiose 'meo, sed non furiosus' qui species alias veris scelerisque tumultu permixtas capiet, conmotus habebitur, atque 210 stultitiane orret nihilum distabit, an ira. Aiax inmeritos cum occidit desipit agnos: cum prudens scelus ob titulos admittis inanes,stas animo et purum est vitio tibi, cum tumidum est, cor Psi quis lectica nitidam gestare amet agnam, 215 huic vestem, ut gnatae, paret ancillas, aret nurum, Rufam aut usillam appellet fortique marito destinet uxorem interdicto huic omne adimat ius praetor et ad sanos abeat tutela propinquos. quid si quis gnatam pro muta devoVet agnis, 220 intogor est animi ne dixeris ergo ubi prava stultitia, hic summa est insania; qui sceleratus, et furiosus erit quem cepit vitrea fama,

hunc circumtonuit gaudens Bellona cruentis. nunc age, luxuriam et Nomentanum arripe mecum:

226 vincet enim stultos ratio insanire nepoteS. hic simul accepit patrimoni mille talenta,edicit, piscator uti, pomarius, Ruceps,unguentarius ac Tusci turba inpia vici,

cum scurris fartor, cum Velabro omne macellum 230 mane domum veniant quid tum venere frequentes.

verba facit leno: quidquid mihi, quidquid et horum

cuique domi est, id crede tuum et vel nunc pete vel craΗ accipe, quid contra haec iuvenis responderit aequus: in nive Lucana dormis ocreatus, ut aprum 235 cenem ego; tu pisces hibem ex aequore Verris. segnis ego, indignus qui tantum possideam aufert

sume tibi deciens tibi tantundem tibi triplex,

unde uxor media currit de nocte vocata 'filius Aesopi detractam ex aure Metellae, 240 scilicet ut deciens solidum absorberet, aceto diluit insignem bacam: qui sanior, ac Si illud idsis in rapidum flumen iaceretve cloacam γQuinti progenies Arri, par nobile fratrum,

nequitia et nugis, pravorum et amore gemellum.

183쪽

luscinias soliti inpenso prandere coemptas, 245 quorsum abeant, sani ut creta an carbone notati' aedificare casas, plostello adiungere mureS, luder par inpar, equitare in harundine longas γε delectet barbatum, amentia VerSet. si puerilius his ratio esse evincet amare, 250 nec quicquam differre, utrumne in pulvere, trimus quale priuS, uda opus, an meretricis amore sollicitus plores quaero, faciasne quod olim

mutatus olemon ponas insignia morbi,fasciolas, cubital, focalia, potus ut ille 255

dicitur ex collo furtim carpsisSe coronas, postquam est inpransi correptus voce magistri 3 Dorrigis irato puer cum poma, recuSat sume, catelles negat: Si non deS, optet amator exclusus qui distat, agit ubi secum, eat an non, 260 quo rediturus erat non arcessitus, et haeret invisis soribus 'nec nunc, cum me Ocet ultro, accedam an potius mediter finire dolores γexclusit revocat redeam non, si obsecret. ecce ServuS, non aut Sapientior 'o ere, quae res 265 nec modum habet neque consilium, ratione modoque tractari non volt in amore haec sunt mala, bellum,pax rursum haec si quis tempestatis prope ritu mobilia et caeca fluitantia sorte laboret Teddere certa sibi, nihilo plus explicet, ac si 270

insanire paret certa ratione modoque

quid cum icenis excerpens semina pomis gaudes, si cameram percuSti forte, penes te es quid cum balba feris annoso verba palato, aedificante casas qui sanior adde cruorem 275 stultitiae, atque ignem gladio Scrutare modo, inquam, Hellade percussa Marius cum praecipitat se,cerritus fuit an conmotae crimine mentis absolves hominem, et sceleri damnabis eundem, ex more inponens cognata Vocabula rebus 280 libertinus erat, qui circum compita siccus lautis mane senex manibus currebat et limum,' 'quid tam magnum γ' addens unum me surpite morti ldis tenim sacile est' orabat, sanus utrisque auribus atque oculis mentem, nisi litigiosus, 285

184쪽

152 HORATI SERMON exciperet dominus, cum Venderet hoc quoque volguSChrysippus ponit secunda in gente Meneni. 'Iuppiter, ingentes qui das adimisque doloros' mater ait pueri menses iam quinque cubantis, 290 sngida si puerum quartana reliquerit, illo inane die, quo tu indicis ieiunia, nudus in Tiberi stabit.' casus medicusve levaritaegrum ex praecipiti mater delira necabit in gelida fixum ripa febrimque reducet.

29 quone malo mentem concussa timore deorum.' haec mihi Stertinius, sapientum cimus, amico

arma dedit, posthac ne conpellarer inultus. dixerit insanum qui me totidem audiet atque respicere ignoto discet pendentia tergo 300 Stoice, post damnum sic vendas omnia pluriS, qua me stultitia, qu0niam non 8 genu unum, insanire putas ego nam Videor mihi sanus. 'quid caput abscissum manibus cum portat Agmegnati infelicis, sibi tunc furiosa videtur γ' 305 stultum me fateor liceat concedere veris)atque etiam insanum tantum hoc edissere, quo me aegrotare putes animi vitio 'accipe primum aedificas, hoc est, longos imitaris, ab imo ad summum totus moduli bipedalis, et idem 310 corpore maiorem rides urbonis in armis spiritum et incessum qui ridiculus minus illo 3 an quodcumque facit aecenas, te quoque verum est tant dissimilem et tanto certare minorem 2 absentis ranae pullis vituli pede pressis 3 16 unus ubi effugit, matri denarrat, ut ingens belua cognatos eliserit illa rogare, quantane num tantum sufflans se magna fuisset y maior dimidio. 'num tantum γ' cum magis atque se magis inflaret, non, si te ruperis inquit,320 par oris.' haec a te non multum abludit imago.

adde poemata nunc, hoc est, oleum adde camino quae si quis sanus fecit, sanus facis et tu. non dico horaendam rabiem. iam desinet cultum maiorem censu. teneas, Damasippe, tuis tel326 misso puellarum, puerorum mille furores o maior tandem parcas insane minori l

185쪽

Unde si quo Catius 'non est mihi tempus, aventiponere sim noris Praeceptis, qualia vincunt Pythagoran Anytique reum doctumque latona 'peccatum sateor, cum te sic tempore laevo interpellarim; sed des veniam bonus, oro. quodsi interciderit tibi nunc aliquid, repetes mox,sive a naturae hoc sive artis, mirus utroque. quin id erat curae, quo pacto cuncta tenerem, utpote res tenues, tenui sermone peractas odo hominis nomen, simul et Romanus an hospes. 10 ipsa memor praecepta canam, celabitur auctor.

longa quibus acies vis erit, illa memento, ut suci melioris et ut magis alba rotundis, ponere namque marem cohibent callosa vitellum. caule suburbano qui siccis crevit in agris 15 dulcior inriguo nihil est elutius horto. si vespertinus subit te oppresserit hospes, ne gallina malum responset dura palato, doctus eris Vivam must mersare Falemo: hoc teneram faciet pratensibus optima fungis 20 natura est aliis male creditur ille salubres aestates peraget, qui nigris prandia moris 'finiet, ante gravem quae legerit arbore solem. Aufidius sorti miscebat mella Falereo, mendose, quoniam acuis conmittere venia 25 nil nisi lene decet leni praecordia mulsoprolueris melius si dura morabitur alvus, annulus et viles pellent obstantia conchae et lapathi brevis herba, sed albo non sine Coo. lubrica nascentes inplent conchylia lunae sosed non omne mare est generosae fertile testac: murice Baiano melior Lucrina peloris, ostrea Circeis, inseno oriuntur echini,pectinibus patulis iactat se molle arentum. nec sibi cenarum quivis temere adroget artem, lino prius exacta tenui ratione saporum. nec satis est cara pisces Verrere menSRignarum, quibus est ius aptius et quibus assis languidus in cubitum iam se conviva resonet.

186쪽

154 ORAT SERMONUM 40 Umber et iligna nutritus glande rotundas

curvat aper lances carae vitantis inertem: nam Laurens malus est, ulvis et harundine pinguis. vinea submittit caprea non Semper edules.secundi leporis sapiens sectabitur armos. 45 piscibus atque avibus quae natura et foret aetaS, ante meum nulli patuit quaesita palatum. sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit

nequaquam sati in re una consumere curam,

ut si quis solum hoc, mala ne sint Vina laboret, 60 quali perfundat pisces securus Oliso.

Massica si caelo subpones in sereno,

noctuma, si quid crasSi est, tenuabitur aura, et decedet odor nervis inimicus at illa integrum perdunt lino Vitiata saporem. 66 Sureontina vafer qui miscet faece Falerna vina, columbin limum bene colligit ovo,quatenus ima petit volvens aliena vitellus. tostis marcentem squillis recreabis et Afrapotorem cochlea nam lactuca innatat acri 60 post vinum stomacho perna magis et magis hillis flagitat inmorsus refici, quin omnia malit, quaecumque inmundis servent adlata popinis. est perae pretium duplicis emoscere iuris naturam simplex e dulci constat olivo, 66 quod pingui miscere mero muriaque decebit non alia, quam qua Byzantia putuit orca. hoc ubi confusum sectis inferbuit herbisCorycioque croco Sparsum stetit, insuper addes pressa Venafranae quod baca remisit olivae.

70 licsnis cedunt pomis Tiburtia suco:

nam facie praestant ventiuncula convenit ollis; rectius Albanam fumo duraVeriS Vam. hanc ego cum malis, ego faecem primus et alloc

primus et invenior piper album cum sale nigro 75 incrotum puris circumposuisse catillis. inmane est vitium dare milia tema macello

angustoque ago pisce urguere catino.

magna movet stomacho fastidia, seu puer unctis tractavit calicem manibus, dum furta ligurrit, 80 sive gravis veteri craterae limus adhaesit.

187쪽

vilibus in scopis, in mappis, in scobe quantus consistit sumptus neglectis, flagitium ingens. te lapides varios lutulenta radere palmaet Tyrias dare circum inlota toralia vestes oblitum, quanto curam sumptumque minorem bhaec habeant, tanto reprehendi iustius illis, quae nisi divitibus nequeunt contingere mensis γ' docte Cati, per amicitiam divosque rogatus

ducere me auditum, Perge quocumque, memento. nam quamvis memori referas mihi pectore cuncta, s0

non tamen interpres tantundem iuveris adde voltum habitumque hominis, quem tu vidisse beatus non magni pendas, quia contigit at mihi cura non mediocria inest, fontes ut adire remotos atque haurire queam vitae praecepta beatae. bHoc quoque, Tiresia, praeter narrata petentiresponde, quibus ami88a reparare queam res artibus atque modis quid rides 'iamne doloso non satis est Ithacam revehi patriosque enatos aspicere nulli quicquam mentite, vides ut nudus inopsque domum redeam, te vate neque illic aut apotheca procia intacta est aut pecus atqui et genus et Virtus, nisi ima re Vilior alga est. quando pauperiem missis ambagibus horres, accipe qua ratione queas ditescere turdus 10 sive aliud privum dabitur tibi devolet illuc, ros ubi magna nitet domino sene dulcia poma et quoscumque seret cultus tibi fundus honores, ante Larem gustet venerabilior Laro dives: qui quamvis periurus erit, sine gente, cruentus 15 Eanguine Memo fugitivus, ne tamen illitu comes exterior, si postulet, ire recuses uine tegam spurco Damae latus haud ita Troiae me geSSi certans semper melioribus 'ergo pauper eris.' fortem hoc animum tolerare iubebo: 20 et quondam maiora tuli tu protinu8, unde divitias aerisque ruam dic, augur, acerVos. 'dixi quidem et dico captes astutus ubique

188쪽

156 HORATI SERΜΟΝm1 testamenta senum, neu, si aser unus et alter 2 usidiatorem praeros fugerit hamo, aut spem deponas aut artem inlusus omittas. magna minorve foro si rea certabitur olim,vivet uter locuples sino natis, inprobus, ultro qui meliorem audax vocet in ius illius esto 30 defensor fama civem causaque priorem sperae, domi si gnatus erit secundave coniimx. Quinis puta aut 'Publi gandent praenomine molles auriculae), tibi mo virtus tua fecit amicum: ius anceps novi, cau8a defendere possum; 35 iripiet quivis oculos citius mihi, quam te

contemptum cassa nuce pauperet: haec mea cura est,

ne quid tu perdas neu si iocus.' ire domum atque pelliculam curare iube fi cognitor ipse; persta atque obdura, seu rubra Canicula findst 40 infantes statuas, seu pingui tentus maSO Furius hibereas cana nive conspuet Alpes. nonne vides aliquis cubito stantem prope tangens inquiet, ut patiens, ut amicis aptus, ut acerrplures adnabunt thynni et cetaria crescent. 45 si cui praeterea validus male filius in re

praeclara sublatus aletur, ne manifestum caelibis obsequium nudet te, leniter in spemadrepe officiosus, ut et scribare secundus heres et, si quis casu puerum egerit Orco, 60 in vacuum venias perraro haec alea fallit. qui testamentum tradet tibi cumque legendum, abnuere et tabulas a te remoVere memento, sic tamen, ut limis rapias, quid prima secundo cera velit versu solus multisne cohereS,55 veloci percurre oculo plerumqu recoctus scriba ex quinqueviro corvum deludet hiantem,

captatorque dabit risus asica Corano num furis an prudens ludis me obscura canendo γ' Laertiade, quidquid dicam, aut erit aut non: 60 divinare etenim magnus mihi donat Apollo.'quid amo ista velit sibi fabula, si licet, ede. tempore, quo iuvenis Parthis horrendus, ab alto demissum genus Aenea, tellure marique magnus erit, sorti nubet procera Corano

189쪽

filia Nasicae, metuentis reddere soldum. 65 tum gener hoc faciet tabulas socero dabit atque ut legat orabit multum asica negatas accipiet tandem et tacitus leget, invenietque nil sibi togatum praeter plorare SutSque. illud ad haec iubeo: mulier si oris dolosa 70 libertusve senem delirum temperet, illis accedas sociua laudes, lauderis ut absens; adiuvat hoc quoque, sed vincit longe prius ipsum

expugnare caput scribet mala carmina vecors: laudato scortator erit: cave te roget; ultro 75Ρenelopam acilis potiori trade. putasne, perduci poterit tam frugi tamque pudica,

quam nequiere proci recto depellere cursu γ'venit enim magnum donandi parca iuventus, nec tantum veneris quantum studiosa culinas 80

sic tibi enelope frugi est quae si semel uno

de sene gustarit tecum partita lucellum, ut canis a corio numquam absterrebitur uncto. me sene, quod dicam factum est anus inproba hebis ex testamento sic est elata cadaver bulletum oleo largo nudis umeris tulit heres, scilicet labi si posset mortua credo, quod nimium institerat viventi cautus adito, neu d0sis operae neve inmoderatus abundes. difficilem et morosum offendet garrulus ultra s0 non etiam sileas; Davus sis comicus atquestes capite obstipo, multum similis metuenti. 0bsequio grassare mone, Si increbruit aura,cautus uti velet carum caput extrahe turbaoppositis umeris aurem substringe loquaci. 5 inportunus amat laudari donec ohe iam rad caelum manibus sublatis dixerit, urgue et crescentem tumidis infla sermonibus utrem.

cum te servitio longo curaque levarite certum vigilans quartae sit partis Ulixos 100 audieris 'hores' 'ergo nunc Dama sodalisnusquam est unde mihi tam sortem tamque fidolori γ' sparge subinde et, si paulum potes, inlacrimare est

gaudia prodentem Voltum celare sepulchrum permissum arbitrio sine sordibus exstrue: unus 105

190쪽

158 ORATI SERMONUM egregis factum laudet vicinia si quis. sorte coheredum senior male tussiet, huic tudic, ex parte tua seu fundi sive domus sitemPtor, gaudentem nummo to addicere so meai 0 imperiosa trahit roserpina vive Viaeque'.

Hoc erat in votis modus agri non ita magnus, hortus ubi et tecto vicinus iugis aquae sonae paulum silvae super his laret auctius atquedi melius secere bene est nil amplius Oro, 5 aia nato, nisi ut propria haec mihi munera faxis. si neque maiorem feci ratione mala rem

nec sum facturus vitio culpaVe minorem,

si veneror stultus nihil horum 'o si angulus ille proximus accedat, qui nunc denormat agelluml10 si uream argenti sors quae mihi monstret, ut illi,

thesauro invento qui mercennarius agrum

illum ipsum mercatus aravit, dives amicoHerculer si, quod adest, gratum iuvat, hac prece te r0: pingue pecus domino facias et cetera praeter 15 ingenium, utque soles, custos mihi maximus adsistergo ubi me in montes et in arcem curbe removi,

quid prius inlustrem satiris visaque pedestri3

nec mala me ambitio perdit nec plumbeus Auster autumnusque gravis, Libitinae quaeStus acerbae. 20 atutin pater, seu Iane libentius audis, unde homines operum primos vitaeque labores instituunt sic dis placitum), tu carminis esto principium Romae sponsorem me rapis: heia, ne prior officio quisquam respondeat, urgue'. 25 sivo Aquilo radit terras seu bruma nivalem interiore diem gyro trahit, ire neceSSe est. postmodo, quod mi obsit, clare certumque locutoluctandum in turba et facienda iniuria tardis. quid vis, insane, et quas res agis γ' inprobus urguet 30 iratis precibus 'tu pulses omne quod obstat, admaecenatem memori si mente recurras γ' hoc iuvat et melli est, non mentiar. at simul atras ventum est Esquilias, aliena negotia centum

SEARCH

MENU NAVIGATION