장음표시 사용
11쪽
DISSERTATIOOrnavit, ex pussationibus, arteriae soli propriis, yitiosum . potius sanguinis in eas transitum accusare maluit. Eo illa aetas pervenit; nec postea ullus philosophorum , aut medicorum quidquam melius dixit, donec GALEN Us d monstraret arterias sanguinem proprium habere, 'nullamque in vivo animali aperiri posse , quin sanguis continuo prosiliat. Tunc nova eXplicatione opus fuit, quam , idem dedit GALRNus tumores ii flammatorios peri optum sanguinis feri . quem una psirs exprimat, seu mititit contra illium. Distinguebat ergo partem timandantem ab attrahente, seu debili illa admittente sanguinem, inter quas aequilibrium tolli necesse fuit. Haec theoria genuinam, & Vm. re π echanicam ideam exhibet, ct in factis ma- pis evidentibus, ct palpabilibus , quam in abstra ista speculatione fundatur. SAU VAGEs praecad diss. de inham. Vere doctorum Virorum nemo eandem impugnavit, licet Chomici irriserint, sed hodie gravissimae se me pro ea aemulantur: Obstructionistae vid. L. B. VAN S IETEN tom.
ct 166. & novissimae sententiae author, qUod i flammatio Echymosis sit, Ill. ΗΑLLER Us l. c. denique I l. DR GORTER GALANI theoὐam in terminis professus est , ct causam assignavit distimulum esse, qui vitalem, tum topicum , ef p culiarem versus eam partem instaret. Chirurg.
12쪽
Verum tamen a GALENO tempora succepserunt, ubi Veritas ilia mortal bus movit, Cum nempe pudendis taculo suo hominibus ΗΕL- ΜONTIo , 9 PARACELso auscultaretur; ille archaeuin furentem , hic archaeo amnes violentas effervelcentias accusavit. Alii ceu ΟΥ ΤΟ TACHENI Us, SYLVIUS &c., quibus omne malum ab acido , omnis salus ab athali . ex hoc communi fonte etiam inflammationes deduxerunt. Alii ubi ERNEST Us BURGGRAVIUS & .' qui sunt de isto grege fraterculi sibi mire com- Placebant, quum inflammationem per staminu- iam vitalem pabulum nactam explicarunt, &, nescio, quem sibi super hoc suo invento applausum exspectabant. Ιis temporibus STAHLIus ad experientiam provocavit et ex illis febricitantiabus , qui fue medicis convalfunt, majorem longe confiei p4 e uumerum, quam ex illis, qui medIcoram artificiis colluctantur. Program. de febr. S. IV. Restorentibus optimis seientiis magni viri humani corporis structuram rimati sunt, & te,
ges mechm cas naturae caste nostro corpori ap- .plicantes morborum non minus, quam functionum ex creata fabrica rationes reddiderunt. Ita
dici quoque debuit: verine quid sub iis efferve stentiis subesset, quae SYLVio, & ab his retro
sexaginta annis adhuc WILLISIO amata. neque HELVETIO plane derelicta fibulae fuit 8 it que STANLIus in omnibus medicinae Partibus,
sed maxime in .limiori chemia clarissimus vir, A a ideo, .
13쪽
DISSERTAT ΙΟideoque solus inducias inter physiologos, ct iatros pagyricos, qui tum dominabantur, paci- sci aptus, novam hypothesim de viribus animaei quasi elateris totius corporis, & febres, eriles, ac plurima alia facientis, priorum delirationibus substituit. Μulti, & Μathematicum ipsum Bois
si LL1 ingenium huic sententiae adquieverunt. Inde & instammatio explicata est. S. V. Sed ut primum BoERHAAVR suum ingeniosum & elegans systema de obstructione arte- riarum exstruxit, totuSpropemodum orbis STAΗ- 'LIuM deseruit, & quisque eundem pro virili mactavit, ut BOERHAAVIo eo firmius assent, retur. Supponit autem viri celeberrimi theoria
rioso, sive spasmo contractum vas sit, sive in- farctus in minimis vasculis, sive globulus ruber errore loci, non superandas adierit pylas. Tun necessarium creditum est, ut veluti flumen obstructum cum murmure intumescit, Violento cum impetu in obstaculum sertur, ac demum omnia inundat, & ultimo repagu
ia ipsa perrumpit: ita sanguinem a tergo
accedentem obstruetionem urgere, Vas db stendere, & impetuoso motu ardorem,
dolorem, palpitationem in parte sacere, jamque & vicinis Vasis vim inferre, & in ea, quae antea pellucida , & inconspicua su rint, rubros globulos intrudi, rubrum tu-
14쪽
DE INFLAΜΜATIONE. smorem in parte facturos: interea, dum obstructa Vasa. tranSmittere nequeunt im
pulsa vi cordis liquida, debere in reliquis vasis liberis haerere omne illud, quod per
i vasa obstructa transire non poterat. Sio manere eandem copiam liquidi movendi, interim minuto canalium numero; hinc finotabilis pars corporis in suis vasis obstrueta sit, debere augeri circulationis Velocitatem, ut, manente eadem copia liquidi, dato tempore per minores numero canales cor pellere possit sanguinem. Hane . 'esse febrim inflammatoriam, quae arietando in locum obstructum demum obstructos . avellat fines, & in pus redigat, nisi o structio maturius resolVatur.
L VI. . Hanc eandem theoriam jam ante CEMBOERHΑAVIUM CAR. MUSITANUS professor Genevensis proposuit: Vine contractore sanguia ne coagulato in vases capillaribus arterioris motum interclipi, tunc vos in furorem agi, tumorem
inflammatorium facere. Un trut. med. cap. de s bribus a sanguinis motu intercepto app. & in Ibbro de tumoribus pag. a. dicit: Nostra sententia , .es, quod inflammatio fiat ex sanguineorum tubul - rum obstructione, ef eo facilius quo in vase m . vora, ef capillaria impingit, tune spiritus fit i sotens,'hostilis, excandefit, furit, calorem, ef possium nrovocat. Idem tamen mediam viam te-
15쪽
DISSERTATIO net , ct admittit aliud inflammationis genus a causis externis oriri, quae sanguinem ad partem adfectam concitant , movent. Ibidem & in universum ingeniosam theoriam cum nimiis erroribus complicaViu quam ut inventoris honore dignus esset. Deinde RAI UNDUS VIR Us-εκNS ante BoRRHAAVIUΜ erroris loci rudemideam dedit nov. syst. vas Io 9 IIo. sed quae paulo post iterum intercidit ab hemulis ejus suppressa. Vid. Senac. .
BOERIIA AVIus utrumque obstruetionis genus scriptis excoluit primus mathematice, ac physiologice exornavit, & usque ad febres ipsas, quod obstructione parvorum vasorum fierent aph. 6o7ἰ extendit; idque summa, quae . pollebat facundia, & plus quam Hippocratica authoritate toti Europae persuasit. S. VIII. Celeberrimi deinde viri FRID. HOPFMAN-
NUS, J. ΗUXΗΑΜUS, LIFΤ. WINTRIGHAN PILIUS, G. E. ΗΛΜBERGER, TH. S E NKR,FRID. S cII REI BER , & plurimi alii hoc systema excoluerunt. Alii etiam de inventionis gloria aemulabantur. vid. reptique de Μα BEssp. CLSYLVA suum vastum systema de venae sectione eidem theoriae superstruxit, ct adversarios suos plausibiliter se vicisse putavit, si ostenderet, id, de quo quaerebatur, non tantum in obstructione vasorum sanguineorum, verum etiam in e rore loci locum habere. Haec convincendi ratio adeo demonstrativa eo tempore credebatur, ut
16쪽
hanc theoriam adeo presse pede secutus est in
Chirurg. pag. a 69 Ut tumorem Vulneris magnum& vehementer dolentem incidere jubeat, quo sanguis concretus quans educiatur pag. 84. Celeberrimus Vir DR GoRTκR in primis operibus pro Boerhaaviana quoque theoria agebat, idem licet postea gravidimus ejusdem adversa,
servavit, eandem theoriam ad mathematicam sublimitatem evexit, propriumque eXperimentum adjeciti L I 85 , quod postea SENAC repetierat du coeur I. 269 , ac quam frequentissime HALLE RUssar Pirrit. sed: 17. Cani nimirum vieto ligavit de se identis Aortae trun um Γ mox ori bantur Jummae anxietuteS, c0r celerrime palpitabat,
oculi prominebant sanguine fissuli, lingua, tui j a sanguine, extra os prominebat , ingens copia spu
mae circa os c0lligebatur, is moriebatnr brevi an mal. LoWERUS Leto coagulo in storta simi a observavit, & SANAc in voracibus ab impedulo sanguinis descensu l. C. g. IX. Verum haec symptomata apoplexiae calidae sunt aph. 1ois. A sola compressione arterimaneurigmatic33 apud Cel. de HA EN Rati med. tom. VI febris ingens cum delirio , anhelitu, supiditate p. ro 6. magis adstricta machina tornat. somnus p. Io 7. quae omnia oppressi Cerebri signa, non irritati per resistentiam cordis Α 4 . NII
17쪽
symptomata erant, demum post mediam horam mors ibid. cum effusione sanguinis in basi cranii Pag. II o. post mortem arteriae & venae omnes ' inanes repertae p. rop. QUOd Vero compresso ramo fit, id certius fieri neeessum , ljgato ipso trUnco.Omnem fanruinem partium itferiorum ait Ill L. B. in suo experimento animalis nixibus inter haec tormina accelerato motu redusse sid cor. Verum cum ille sanguis ad eum, qui per superioressi cavam redit, se habeat propemodum ut 3. ad i. sc nonnisi una terila ejus quantitatis, quae singulis momentis e corde in caput propellitur, vicissim in Cor reeepta est, atque sic per pauca momenta 'enormis quantitas in venis superiorum partium, S in encephalo accumulari debuit. Expertus etiam Cel. SENAC Vidit: sanguinem msijori quantitate in castut piιlsum, caput plus juglo mero- tum anguine fasse; sed ab irritata medulla oblongata , ct nervo quocunque, cui consensus cum corde est, pulsationes cordis , ct arteri, Tum enormiter increscere postea demonstrabitur; st ex apoplexiae historia notum est: cuicunque in encephalo extravasationi febrim supervenire horrendam, quae cito totam pessumdet corporis machinam. Hanc mediatam causam nemo ,
distinxit a remota obstructionis, & Obstructio- nutae multum praesidii se in hoc experimento
se pIeuissimas, sanguinemque omnem in iis accumulatu impedito reditu et ne ue enim alias ratio fuisset, Per qu-vatim is ancephal. rums reiatur.
18쪽
habere gloriabantur. Et ipse Cel. SENAc hoc non fatis pervidens suam caeterum non inconcinnam theoriam variis explicatiunculis casuum cum aliis propriis sensis non consonantibus vi- 'tiavst: - MIeculam obstruentem, tam cordi res, sentiam ponat, illud non minus irritore , ac in*xum aliculam: sic cieri e Grebro copiosus liquidam nervelim, quod actionem cordis intendat. L c. IL
Denique his magnorum Virorum argumemtis adhuc aliqua nova, & ab alus nondum di. sta addi possunt, quae ego diu in meis adve sariis consignavi: imprimis quantitatem sanguinis, quam arteriae admittant, se habere ut oris ficia seu bases singularum, hinc manente eadem basi , si aliqui arteriae ejusdem rami obstruan- tur, suscipi tamen eandem quantitatem , sed et non posse intra idem datum tempus evadere, per extremos fines, hinc necessario accumulari, &vasi ac vicinis ejusdem ramis vim inseris debere ; sic intelligi: quo modo circa locum obstrinctum tumor ac palpitationes fiant.
Febrim vero reliqui corporis, quomodo ex obstructionibus fiat, etiam per ' experime di hydraulica explicari posse, quibus liquidum rapidius inuat, quo pauciores, & angustioreo . ei viae dentur Geleritate spatium recompta ante . ubi enim eadem quantitas aquae ex communi lamis per plures rivulos juxta planum inclinatum 4estuat, motum in canaliculis apertis continis A 5 . κω ' i
19쪽
accelerari , si alii obstruantur, coarctata fiumuna rapidius devolvi,& torrentis nimis impetu si celeritatem vicissim data majori latitudine alvei minui , atque in universum easdem quantitates aquae per diversissimas alvei sectiones co- , gi, ibi celeritatem per massam hic massam per Celeritatem dato spatio aequari. Celeritateni in fontibus salientibus , & siphonibus esse caeteris paribus in ratione i inverse luminum ; eadem enim premente altitudine celeriorem motum nasci, quo major maga in angustius spatium co- gatur, cum plures globuli a tergo urgeant, pauciores vero sint, qui resistant; in eXemplo - , infundibuli, cujus amplius labrum aquam reci- pit, angustior Vero tubulus emittit, quo latior luerit coni basis, eo velocius aquam in eXeun- tem gurgitem niti , BERNO ULLII principium esse, & MARI HAΜΕRuΜ inter sua a Xiomata ede pulsu recepisse. E contra celeritatem liqui- di in cono inverso, cujus sectiones continuo majores fiant, continuo decrescere, & in singulis ejus coni sectionibus celeritates esse in ratione luminum inversa, exactissimum ΜυscΗENBROEcK dudum demonstrasse. Et in canali amplo, qui
Cum angusto canali commvnjcat, eodem tempore in utraque parte Velocitates esse reciproce i ut lumina, etsi eadem Vis urgeat. Hoc quoque de peculiari hydraulica humorum nostrorum verum es sis quorum motum eo , Fagis languere , quo magis a corde recedant, authoritate GUIEL. COLE, HALLERI, KEGLII, MICHELLOTTI, SAU VAGESII constare, quia ramorum lumina,
20쪽
si conjungas , majora sint, quam basis aortae re contra ergo, si ea lumina coarctentur, celeriorem motum in iis fieri necesse esse; obstructiones ergo velocitatem augere, & si magnae ct crebrae fuerint, magnas labres eXcitare. Eleganter inde rationem reddi posse, quare tantum ad re. fraenandum nimium humorum motum phleboto- me conferat Τ quare haemotopoletica, nutrientia febres intendant ' quippe illa causam febris, auctim humorum ad Vasa quantitatem, optime
moderetur, haec contra augeant.
Ista omnia magnam verisimilitudinis vim habent, & quibus meditari taedio est, . non dubitant in aliorum sententiis adquiescere, atque uberrime satisfactum putant, si idem sentiant, quod magnus aliquis vir sensit. Ita factum est, ut per multos annos nemo aliud vel suspicaretur: donec magni viri clare viderent, illa postulata cum suis operimentis pugnare. Seorsim nunc ista, quae alji jam monuere , proponam, ne eorum sorte quid posthac temere meum saeiam.
Primus illorum Virorum nominandus est ipse Celeb. BORRHAAv Ius, qui in praxi medica L si qui codex lectionum magni viri est, quod sententiae produnt, etsi dictio infra ejus eloquentiam st) ipse a rigore suo remisit, cum fieri posse dixit: ut Iaxata vasa minora absque impetus augmento fanguinem tu Ia;ὶguidam a reii, piant & in ipso aphorismo 183. & ago. dolo.