장음표시 사용
2쪽
ARCHI MARES CALCO, ELECTOR l. ET VICARIO
Misiniat, Burggravio Magde burgi, Principi lennebergae, &α Domino meo Gementis o,
litum est, PM INCEPS ELECTO . ut id neque sibi quisquam in usurpet, & vix ac ne vix quidem fieri animadve ri miis , si ulosingulis recteri teque imperitare Qui mobrem cum homo ab . di bis, ut quibusdam placet, an im l iit so tale, Imperium quoque mula
titudine murrum in coetum congregatam,qua sc)cietas appellucir esu
de natura postulare videtur. id enim naturae ingenium est, ut solitarium nihil ,mee semperque ad aliquid tamquam adminiculum, quod es in societate ei vili si e bonum mutuum, annitatur. itaque illud demum imperium justum ae legitimum dei seri debet, quod in societate . communis commodi ergo inita&eoalita eonsti tutum est; tantum a tyrannide differens, quantum violentia abest a voluntate, & res privata; publiea: quum naturae nihil m3gis adverserium sit, quam vis&coaetici. ei .itatique nihil disconvenientius , quam unius Pri Uatum commodum at utilitas. Omnis enim societas boni cujusdam publici Vinculo ceu sacramento quodam adstii ct, continetur pro cujus conditione lytum etiam imperium naturat magis minusDe consentaneum est, proinde ut bono Publico m 3 gis minusve inservit atque eonduete Quod si qua societas hoc vinculo eit soluta lam non humana & naturalis, sedl eoni na, de qua in fabulis est, existimat i debet. lueoni autem publici non est uniusmodi ste rius: & primimat summam societatem fieri nexu bonorum animi, alteram corpo fis Q iribus eonstringi. Sapientes tradidero. Si animorum quidem ... si qua fide plicitis, commune studium parit, conglutinat Par sci entia, seἔvat arcte tuetur una eademque religio 1 qu e non incleganter a Philosophis nuncupata est quasi anim, quaedam societatis c i vilis, & legis naturalis Praesidium. Etenim tantam religionis communio at consensio, &periculi e jus P Artici Patio, Vim habet, ut sere unimoda sit, qti d bonum in Repub. suapte natura adminiculo non eget ad homines conjun gen dos copulandos p.Nec homine innatum quemquam Puto in rebus humanis adeo hospitem &insolentem vulgaria accipiendi, qui non & e XempIis dosius didicerit.&reipsa intelligat, ejus virtute nationes diversas longi issime dissitas, in unum etin trahi Non longum loquar, nec Peregrin3rum gentium eXen pia,tamquam Mosco ti
tarum,Georgi anorum, AEthi Pum, hinensium, multis rePetam i videmus Roma
num pontificem innumera: Christianorum per Europam, Asiam, Africam &Amehi eam multitudini, quia religionis vinculo inter se nexi vadati*sunt, supremaeum potestate praeesse ac moderari. Vidimus&His 3Πia um Regem jure Iigarum. cie . tatum&scederum defendendae religionis letorum, latissime liberti me in Gallii,&Italia dominatum usurpare. ProXimam ab hac societate animali iliceat ita doeendieatissa appellare vim habet corporium consociatio, cujus ope quondam Romani te rem Domini GentilibusJudaeis&Christiania; Ca si res Christiani orthodoxis, Atria nis Ethnicis de Hebraeis; imperatores Germani in Orientali imperio, Graecis, Latini Iudaeis & Saracenis, pariter imperabant: hodie bu l tanus Turcorum & Persarum So
3쪽
EPISTOLAphius Mahumetanis Christianis&Jildaeis: noster Caesar quem imodo Reges qucrip Franciae, Poloniae Hungariae Pontificiis finiui, Protestant. & Judaeis, carundem tu gum vinculo strictis oc copulatis, quasi quadam habena non infeliciter moderantur. Quorum subditi, tametsi ob religionis dissidia animis sint divisi, corporibus tamen&domiciliis sub eorum imperiis conjuncti&sociκti vivunt. Sane veris Christianis
venire hoc loco in mentem potest, non modo ut conjunctionem atque concordiam Catholicae religionis in imperio Romano sperent . sed etiam Ut audeant optare; verumtamen quia ..λἰ nostrum , quod Sanctorum in toto terrarum orbe disipersorum societate& communione conitat, spirituale est.&ad illud divinum animor timconcilium coetumque, cujus ab se collecti&sanctificati, Rex est Christus Jesus, pertinet, non recte quis dixerit unam visibilem & dominatricem Ecelesiam per se ipsam optabilem, sed quia jucunditatis vel plurimum afferat Electis, qui publico in ca tu tripudiare Deumque laudare gestiunt, quo se jam in hujus vitae curriculo catelli Sillius gloriae gustatione ac promul fide conficiant. At .er6 in hae turba & colluvie dum conversamur, cujusque Christianoriim est, ut in testimonio conscientiae placere scientideat Doo& bonis potios, quam plurimi si in vita autem civili ac moribus Principis legumque audire dictis, &minime multos laedere. Illud ut bonus Christianus, hoc ut bonus civis, facere ac praestare ab ipso Rege Regum & Primariis ejus Apostolis Petro atque Paulo praecipitur. Igitur e X ejuscemodi societate corporali ut ita dicam cum I in petium Germanicum hodie conitatum sit atque constet, judat apud rc, PRINCE ELECTOR , tutius Imperii e primis Columnam & in tempore Vicarium, quae mihi, statum ejus saepe mecum reputanti, in hae societate cum melius constituenda tu ingubernanda rectius,notata sunt, non protrita in vulgus, nec Celsitudini tuae, quomodo mihi persuadeo) ingrata sutura, quam paucis nimis potero breviter commemorar ,&una simul caussas, quamobrem hunc tomu in Serenitalicuae addicere destinarim,
Ego in Respublica quae di versis religionibu 1 di stracta coniunctis eorporibus estent creta, recordatus multum diu cogit ins, reperi tandem&praecipue consideranda esse naturae in lingulis civibus bona observa i. Quae natura adeo plena, foecunda& exubera n sust ut numquam deficiat, neque operam tuam desiderari in rebus ad bone beatem vivendum necessariis at* opportunis patiatur. Ea nani ipsa est,quae ci
vilem vitam, quod in se fuit, temperavi ti&certis statis officiis ita dein ripsit,ut Ordines Reipubl. vel ipsius solo ductu atque magi sterio recte institui & ordinari queant. Ecce enim hos ingenio valido corpore finxit infirmo quoium religione sipientia&consilio Respubi uteretur,&eque is sacerdotes, Philostiphi, doctores&senatores legerentur. Alios magna & robusta vi corporis animo is ingenti ac audace produxit, ut armis se Remque publicam tuerentur, & militarem ordinem consti tuerent. Nonnullos auris firmit lateribus&lacertis instruxi t, qui agrum colerent, & aliis agrestiti iniungerentur muneribus. Partem adcursum veloces atque agiles expedivir, it perferrent nuntios, & pedestrem efficerent exercitum; a quibus brevi geruli, pedites & praecipue vclites oriuntur. Ouosdam majori corporis pondere & graviores generavit, qui equite rem gererent, undeq; equestris ordo erearetur. Porro manu imdustrios,opifices finxit: lingua promptos, Oratores atq; Concio natores se i voluit. Eos penes quos plurimum ius bonumque non tam legibus quam natura valet, quis non intelligit, Praetores atque Iudices ut ordinarentur, sanci vii se Animo pariter &corpore infirmos genuit, quo S ad humilia servilia. munia&niinisteria Reipubl. deinstinavit: quod genus sicini servi, lictores, Vespillones, cadaveratores,&confinites ho-nunum quisquiliae. Denique, licet admodum paucos, tu mani mi tum eorporis dotibus praeclaris que virtutibus egregie ornavit, qui domi militiaeque stimmo cum imperio Reipubl. praeessent: ex qui biisqtie summus civium gradiis; Magistratuum scilicet, Principum. Regum atque imperatorum ex sileret. lpitur ubi quisque osse io , cui assignatus a natura est, fungitur, tum demum optime constituta Respub L habetur:
contra ea, in extremo sita est, cum cives aut eas artes discunt, ad quas non sunt nati, aut aliena opera&vocationi suae ad ersa faciunt. Hinc enim monstra gigni necessum est: tamquam si scholastici& Monachi arma & Aulas , fartores&calceolarite etesiastica, eccletiastici politica, sacerdotes saecularia , &spiritualia milites tractene negotia. In qua confusione&incondito rerum statu fieri non posse experientia docti
4쪽
didicimus, ut diuturna persistat Respublica, quin labefactari in dies magis magisque &
ad posti emum corruere ac pessumdari necessario cogatur. Rem auctorem in mundo scio,&dare si usus siet possum. Sed tam gravi somno genus humanum premitur,ut ne maximis
quidem utilia eribus excitari queat; &st uitii ego sim, qui cum larvis depugnare studeam,
Postquam veternus occupavit ei vitatem: quom irum in modum sibi blandiuntur, qui ad instar ursi pinguescere eam credunt, cum interim ruentis Reipubl. casus haut ni agis, quam transeuntis aetatis annos,vel media in labe sentiant. Si quis tamen vigilantibus sensius,quibus jura novimus scripta esse, illis natura auci tenda erit, non auscultanda. cque ego utopicum statum confingo, nec ideam P latoni cana ratione &intelligentia complector, aut Rempublicam atomon ex corporum e ncur lione fortuita in inani vago Epicureo imaginor : sed formis rerum efficient ium&rebus ipsis, quas Na tura illa, optima &gravi inna consormandi auctor atque magistra demonstravit, utendum censeo. Hoc autem fieri non pol se arbitror sine aequabili juris atque legum tempera mento. quod cst in Uentum quo tenuiores eum Principibus se aequari putent. Id vcro ejusmodi adhibeatur oportet, ut nee laxet nimis,nec arctum e ste Legislator patia tur. Est quidem ita: lex naturae custos est. quod sit ratio su iuna insita in natura, quae recta suadeat piolii beatque contraria: proindeque si velimus. ut laetus atque faustus sit status communis,&quisqtie tim, cui destinatus est, s
ciat ossicium, & ut mala cum naturae tum morum Caucantur, legum ope atque auxilio indigemus: sed custos, inquam, non magis rigida & dura, quam bona, aequa&rationabilis.Ut enim arcus nimis in tenti chorda tantiem rumpitur . ita lex Rei pubi si nimium stricte exigatur, societatem humanam cru deli ter denique dissipat, profligat atquc perdit. id quo commodius cognoscatur,&res fiat ad Imperii nostri statum manifestior ac dilucidior, de legibus, quam differitatem habeant, paulo accuratius explicandum est. Bifariam autem quatuor leges aequaliter distributa sunt, nam duae divinae ; quarum prima est praescriptu iri nati ira rectae atque integriae, vocaturque a prudentibus jus primae-Vum&lex naturalis: altera illa est, quam Deus post transgrellJonem legi, primae su s amicos&s miliares docuit. ι rima illa lux aeterna est, atque regula&rati a nobis ac mundo innata, estque ars ipsius Dei: alt era quodam pacto aeterna habetur, quaedam estpositi va&tempori servit, veluti lex Mosaica. Humana itidem similiter duae sunt, quarum prior ex lante naturae prolluens, cunictis gentibus communis est. aeternaque exsistit,& jus gentium appellatur: altera data est, ob necessitudinem rerum praesenti uim estque varia & mu tationi obnoxia, diciturque civilis sive politica. Haec qui ii domi via est, quatenus di vina &naturae conveniens habetur, aeterna cum constat 3 qua Cancita est boni Uel mali instantis gratia quemadmodum orta est ita abolitionem mortalitatemque consequitur. Cujus gen ris mixtae plurimae sunt Constitutiones imperiales; qttae ubi de summa Frinitate dcficie Catholica pure & secundum scripta Prophetarum itque Apostolorum praecipiunt, immuta-hiles ae perpetuae existimantur: quando Vero boni an mali publici promovendi aut averruncandi causta ordinatae sunt, emendari aut mutari pro re nata possunt ac debent. Qua autem conditione id fiu, multum referre puto. Non enim ubique , nec omni tempore, nec pro cujusque libitu; sed quoqtiaeque inodo lata constitutio est, eodem, cum tempus postulat aut res, ut rursum tollatur. par & justum est. Quapropter jus atque potestas abrogandae legis, nemini permissia est, praeterquam ei, a quo rogata &sancita fuit: exempli gratia, a populo uni verio, ut olim ab Atheniensi&Romano, hodie ab Helvetio atque Rhaeto: aut omnibus ordinibus, ut in Comitiis imperialibus fieri amat : aut a summo Principe, qui Dei dc hominum conicias iugis constituet dae auctoritatem accepit, ut in quibusdam causis a nos ro imperatore. Hoc pacto Edicta in Lutherum eiusque fautores in quibus Comitiis pro imit gata suerunt in iisde rursus publico de Pace Religionis decreto sublata sunt& antiquata. Et hoc ipsum Pacis decretum, utcumque a turbulentis&seditiosis hominibus contio vertatur, quum communibus omnium ordinum votis in ea- latis Comi liis factum iit;eodem omnino consensu nec secius. elcindi posse juri consenta. neum&aequum est. Et hcc quidem vera vincuntur de illis legibus. quarum adhue vigor
aliquis &auctoritas praetenditur : verum tamen complures tacito quodam Omnium con
sensu, sine ulla vel obrogatione, vel derogatione a ut abrogatione, paulatim desuefiunt&obsolescunt aut mutato Reipubl.statu pariter mutantur &cvanescunt. Quae chim se ita habeant,&quasi is quaedam sint legum aut in usu desuetarum, aut consensu abroga tarum aut commendatione boni tatis suae locum etiam&dignitatem obtinentium ; placet ad institutum nostrum propius accedere, & quid de his constitutio nibus, quarum collectionem novo quodam more instituimus sentiendum ae sperandum sit, ceu digito demonstrare. Eas trifariam partiri licet, in aeternas, mutabiles, &mixtas. Et ernae sunt Carol i M. constitutiones DeAmma Tranitare o fide Catialua, De non a ονandis
5쪽
Bavari, encestat&Maximiliani I. Duum se excellentia Im eph, De distinctione potestat politica est ecclesiastica, De magoruate denique cr. v Norarate Imperatorum : Lotharai u. Regi S &Ludovici Bavari decreta De eausis matrimoni tibin : Friderici Il. Constitutiones De Hareια. ποῦ Maximilianti. DebLoemis: Caroli V. De Anabaptistis: Protestantium Ordinum Confestis A gustana, quae lain etsi non sit Comitialis constitutio, quia tamen constitutionibus firmata, &in eam pax publica sancita est. libenter in hunc numerum venire passi sumus Caro
li M. Ludovici Pii, Lotharii l. Caroli Crassi , Alnulphi, Ottonis M. Ottonism Henrici IV. Frideri ei Miba russae, Friderici D. Henrici Ull. Ludovici Bavaii, Sigismundi, Fride rici tu. Maximiliani I. Caroli V. Ferdinandi&Maximilianili. edicta&rescripta De Concilii indictione, auctiri aucthbertatem Caroli V. & Ferdinandi rescripta De reformatione Ecta D: Ferdinandi 8c Maximiliam it. De eommunione Eucharistia sub utraques cie Deconjugiosic' dotum: har, inquam, constitutiones sempiternae&immutabiles habentur, quod cum verbo Dei aeterno, quod omnis mutationis expers, &solum fallere aut falli nescit, concorditer congruant. Mutabiles rursum tripertitae sunt i nam aut Caerimouiales sunt, aut mOrales, aut civiles . Caerimoniales cum loco&tempore, emendari, mutari, tolli, Procrpienti moderatione Principum virorum, Golent: cuiusmodi sunt Caerimoniae Ecclesiasticae, Acade inieae,&quae in augurationibus imperatoris, Regum Principum, ac Magistratuum adhiberi aut consuetudine hibentur, aut decretis mandantur. Quo pacto caerimo nix Eccle rυticae a plerisque Pro test intiti m partim emendatae sunt, partim abolitae Constitutiones etiam Caroli M. Friderici Barbarussae, Friderici Il. & Caroli IV. de inauguratione Regia & lmperatoria, magnam partem in usu esse desierunt, adeo quidem ut
novam omnin5 reformationem postulare videantur. Morales sunt, quae Graecis dicuntur Ethicae, & de jure privato fere praecipiunt, deque vitiis cum publice tum Privatim
grassantibus feruntur , quo referri debent, quae de aequineiao rerum domιnιst , de ιων di hin se ob aliambin sancica: ἱ item quae contra ebnuatem , luxum vestium, usiuras , mostpolos& alia vitia a Maximiliano l. in Reccilla Augustano clo Io. 8i Coloniensi Clo in xii.
a Carolo V. in Reformatione petitia de alibi decretae atque ordinatae leguntur. Civiles sunt Politicae,&de rebus civilibus ac publicis tantum constitutae fuerunt,ut sunt Derure Ahcti
De causis criminalibus, & id genus rebus aliis, quae pro locorum atque temporum mutabili ratione, ut laomines sunt , mutari& ipse consueverunt. Tertium genus constitutionum diximus elia mixtum: quae partim aeternae existimantur,quatenus de rebus divinis praecipiunt; partim mutabiles,quum de rebus moralibus&eivilibus constituunt: ex qua nota
pleraec olim Synodales fuerunt decisiones, cum adhuc imperatores Conciliis praeessent,& nostris moribus nonnulli Recessus imperiales habentur. Igitur Constitutiones &Decreta aut desuetudine abolentur, ut Caroli M. Constitutio, de Sede Regia o Iudicro Imperiadi , Caroli Crassi de expetraone Romana,&e. aut contraria lege abrogantur, ut Pi PinidcCaroli M. privilegia verebin Ecclesia Romana datu per Ottonem M. & Ca rol i Calvi per Ottonem l l I. Constitutiones de defensione Romana Eccum per Electores ae Principes Protestantes: Caroli V. Edicta &Recessus Augustantis adversus Protestantes per ipsum imperatorem & Ferdinandum Caesarem: vel vi&tyra nide tolluntur, ut Caroli M. Lolliarii l. otionis M. Henrici IV.Friderici I. Frideri et II Henrici Vll. Ludovici Bavari, Maximiliani I.de electione se Deluate Pontificum Romano=um Imperio debita per ip simet Pontifices et Constitutiones imperii detrivestitum Ecias Morum, per nefariam eorundem pontificu tyrannidem: Caroli M. Arnulphi, Ottonis M. Ottonis Ill .Henrici It. Henrici IV.Friderici I. Henrici Vl. Ottonis IV.Frideri et II. Conradi V. Henriei VII. Ludovici Bavari de Meluaseest obedientia Romana Urbis, per violentam eorundem usurpationem: Frideri ei I. Henrici VI. Frideriei II. Ludovici IV. Maximiliani l. Chroli V. edicta de rebus in Hungaria, Vania, Suetia, Polonia, Livonia&Borussia ordinatis, ipsorum Regum atq; Ducum ab Imperio defectione: aut mutato translatoq; Reipti bl. statu cassantur, ut Ludovici Pii constituti nes de Hilbanis colonu. Henrici VI. Friderici li. Conradi i V. Henrici Ull, de rebus in regnis , relatensi, Italico, Si eulo, Apulo sive Neapolitano, Sardico Corsico,&e.statutis: Vel deni tandem religionis resormatione, ut in Germania Friderici li. Caroli iv.&Sigismundi ei stitutiiopes de immunmti OPrivilegiiscorvorum, Henrici Utae investifuris Ecelestasticorum, Primcipum
6쪽
eipum Caneorilataeam Romano Pontifice, & aliae quaedam, tametsi a Pontificiis sanis e colantur
etiamnum&obserUentur. apud Protestantes tamen eviluerunt.
Nee mirum hoc aut confusum ordinibus minus cautis Videri debet . homi nes in eadem societate constitutos , diversis tamen legibus regi. Quos ego secum velim reputare, si non , qui diversis regionibus cum imperio praeest , diversis quoque legibus eas coercere teneatur Ad idem, haut secus , exempli qui divisis imperat reli nonibus , diversi, eas & convenientibus statutis temperare debet , au t sane pares ea Ddemque leges commutare per pacem publicam & aequataonem Personarum utritisque religionis in dignitatibus &iunctionibus publicis. Haec enim res cum primis magna videtur, ad Imperium stabiliendum & tranquillandum, societatemque a turbis publicis &inquietis motibus cui odiendum ; si alter ad alterius exemplum pacatis provin. ciis, mores suos componere, mutuisque simul assuescere legibus atque institi itis condiscerent. illat siquidem leges optimae censendae sunt , & imperii juvandi argumentum certissimum praebent , quae nec a moribus atque studiis populi , nee a communi omnium salute abhorrent atque remotae sunt: quaeve recte atque ordine agentibus praemia magis decernunt. quod duabus maxime in rebus , diribitione scilicet dipnitatum atque officiorum publicorum, &concessa aequabili conscientiarum in permistis religionibus libertate, versatur , quemadmodum in regno Galliae ab Henrico i V. prudenti &considerato Principe sapientissime incredibilique totius Regni commodo constitutum e s quam malefacientibus poenas minentur. Est enim haec ratio di vini tus tradita, &ab Iova Opr. MAX. omnis apientiae, prudentiae &justitiae sonte, in Reipiit. Judai eae insti tutione, tamquam ad conservandum regni statum singularis atque unica , per Moysen praecepta: &in coelesti quoque Regno ab Iesu Claristo, Rege Regum& Domino Domi nantium, in quo ut Apostolus ait nnissipientisthesauri sunt absconditi, &qui eli vixim mula ut ab Esaia vate appellatur) puris , admirabilis comitarius, Desu Forsu , pater futuri μ-cuti, PrincepsρMu, per Evangelii as & Apostolos praescripta,&a Spiritu se iacto, Spiritus pie ,
nactinuisecius, stirimconsili 7 formuri is, Spiritu flumiae orpretaris ut ab eodem Uate didici- mus, obsignata. Eneeunque autem in saeris literis siriptabunt, ea nobi adae ctrinam ct in 'uchonemrripia esse Apostolus Gocet. Nec caussam mihi dicent , quam ob caussam dioersarum legum ista , qtiam dico, aequissima temperatio . quae ad conservandalia civilem societa tem&pacem publicam pertinet, non debeat esse in Imperio nostro quam commendati Dsima, quum ea in sacra scriptura non tantum praescripta, sed&mandata sit, &a sanctis insuper Patribus Ecclesiinprimitivae comprobata. Ea remotus in id unice incubui, ut in hae mea Collectione utriusque partis praeceptiones conceptissimis verbis pr.esentarem; nec sciens volensque seselli, nec vero etiam reliqui, ut haberet, quod in me desiderare iure meritoq; alterutra posset; nisi sorte hoc ipsium, quod tam bona fide cum ambabus egerim. Aliquit unus Orbilius aut Priscianus Magister, qui sibi totanquam ...ῆ.m, k,ῆieNimosiu sellio exortus illotis manibus audet sacra Imperii Romani tractare , literulas aliquas aut filiabula quas carpat desubitato meo subleget sermoni fidem ipsam&verimoniam ni si calumniose,accusare poterit nemo. Quod utinam pari eademque sinceritate Consilia xii atque Iudices interpretationem harum constitutionum & jultitiam e Xercerent: tum
demum earum communio ad muniendam Imperii nostri Rempubi plurimum valeret, satiq; momenti ae roboris& jam haberet, "idie magi magisq; acceptura esse l. Nunc quu & ratio jaceat, &negligatur aequitas, solum et jus status qUod vocant in consideratio nem veniat, sane sapere Imperium&valere nullo modo potest. Est enim ratio legum civilis, qtiae in officio populum universum continet, & unicuiq; jus suum ea lance tribuit,ut de stricta potestate sitia nihil remittat. AEquu autem & bonum ad aeternae justitiae exem plat sese consormat, mentemq; scripto opponens magis legum quam amplectitur, magisque ad sententiam earum quam verba spectat atque nititur, quum ne crui m es hoc sit,uerba earum tenere sed vim ac pol statem ut eleganter Celsius ait in P . .de Lesb.eum Epecutus ut planus m 6 g. D.de U. S. E.aque est summa ratio&sapientia boni Magistratus,
commoda civiu defendere,non divellere .atch omnes aequitate eadem continere Ratio autem civilis. quae Lex dicitur, summu imperiuconstituit: quod cum summi juris sit, summa quoq; injuriam inferre Perveteri prudentum verbo monemur. Clementia ergo at aequitate, quae est justitiae maxime propria temperanuu est, nec ex callido versuto pjure res judicari oportet. Hoc autem interpretandi & temperandi ius in sapienti mode ratione Prin
cipum,& Alsessoru Camerae Imperialis tk Judicii Aulici situm est qui nomine imperatoris
publicae salutis caussa convictis condemnatisque imperii 1 atibus, sociis, civibus, nonnumquam supplicii gratiam faciant, dc acceptam injuriam, sine gentis aut religionis invidia , Reipubl. atque patriae condonent, sicuti Romanos legimus, Horatium parricidam
7쪽
EPISTOLA ob merita sua in Rempubl. & maxima & recentia capitis absolvi sset &subiectis quando
Regibus Principibus, Civitatibus humaniter clementerque indulssse. Et de civibus quidem puto regulam juris communis natam illam, quae ex Modestino resertur in l. ad bestias 3I . D. de poenis, damnatos, sie meritisint, uidgne pipulo Romano exhibeνι possint, a Praeside, consulis Imperatore, absolvi debere : de civibus, inquam, excellentibus ac bene meritis; sed quae boni publici caussa multo esse in ipsis Statibus verior intelligatur. Quam aenuitatis plenissimam moderationem ne S. Rom.Imperii fidelium querelae in temperamento pacis pri-blicae quae nostris moribus duplex else coepit, Prophana&Religiosa desiderare merito possint, cura, ut in annuis suis Conventibus provideant, Serenissimis Reverendissimis QElectoribus, tamquam ut habent Legi verba i solidis Im embasibus se eolumnis immobilibus, ab imperatore sacratissimo demandat h. atque adeo a b i psam et lege delata est: neque hoc
tantum, verum etiam Ut operam dent, si eorum mentes obsedit se, quorum haec res est in manu, publicis vocibus accusetur, ut eorum conatibus communi consilio obviam eatur. Nonne enim haec Caesaris est voluntas in l. ia. Aur. Bullae culus haec verba, pro bono se salute commani, eXsertim illos tangunt, redarguunt&criminantur, qui contra utilita tempublicam&ordinatum Reipub. i ta tum aliquid moliri. adumbratam excusationem
de lege praetendentes, conantur. C ujusmodi praelumptores, quia non bonum publicum, sed jus conservandi status, quod Itali appellant Aragioue destostato, propositum habere videmur, jure atque merito in impetialibus passim Constitutionibus, tamquam injusti usu
patores, damnari solent. Quin&Philosophi docent, hoc jus esse a Tyrannis inventum, ad aequi boniqiuunstar, quibus pro ratione soleat esse voluntas, & hoc in virtute positum, ut nihil pensii ha eant, dum modo captam se mel potestatem porro firment ae muniant, qu ocumque more ac modo leges, qui bus ipsi catilla imperii se lolutos arbitrantur, explanent & quo volunt, an irnusque dictit, proli bidine trahant ac traducant: quippe que is lex scinima sit, propriae dominationis commodum. At Aristidas simulant, & Dionysia vivunt, qui aequitatem praetendunt, ut jus servent status: inter quae duo tantum interest, quantum inter publicum&privatum esse potest illudentili ad rempublicam quam unam rcspicit ac considerat, referturilioca publicis rationibus totum a Versum est,commodisque solum propriis,quibus avide inhiat,intentum est. Quamobrem leges in hane finem latas cur non Tytannicas appellemus, occidit caussa: Icges, dico insidiarum laqueis implicitas, quae &paucis quibusdam consulunt, & quatinus moribus publicis aestimantur accommodatae,
tantisper feruntur, dum eamna conditoribus visum fuerit, qui hoc unum quaerunt, ut praestare ac florere eossint: neque cogitant, frequentem legum & constitutionum mutatione, ruinam esse Reipublicae. Quae Respub. cum ex tribus hominum generibus constet, quorsiquidam boni, virtutis honore; alii minus boni, studio divitiaria iit; plures mali, formidine Poenae, peccare timent, lcgum quoque clistodiam in tribus praecipue consistere Philosophi voluerunt. Principium in justa honoris distributione constituitur , quae tum demum recte atque ordine fieri autumatur, si summa cum gloria et , qui legum disto est audiens,
nullo religionis respectu , honos meritus adscribatur. Hinc res atque utilitates, quas referret multo maximas cumulari in legum observantes, non omittendae sunt, &bene princlareqtie meriti, tradendae: sed suae cuique utilitati, quod sine alterius iniuria fiat seMiendum est. Haec enim est ipsarum legum voluntas: ad quarum postremo dignitatem ab injuriis vindicandam timor poenae, quam sequi oportet earum transgre res & prae varicatores, jungedus est tanto plenius&effusius, quanto ipsia delicta acrius severius , a Legumlatori bus corripiuntur, dii Dicte minantibus numquam se gratiam tacturos. Sed linc poena judicio arbitrioque Principum virorum, quanta quo modo videbitur, seretur. Et hi quidem tres custodes sunt, quos Philosophi posuere. Praeter quos, qui ratione praepostera legibus atque consti tutionibus dare alios gliscit, prorsus infrunite mihi facere videtur:&qui vero aliquem ex his tribus omittendum censet , is omnino rudis est omnisque imperandi artis expers atque ignarus, aut non dubie Tyrannum agit, qui Reipubl. studeat
Quod malum, ne saucibus Germaniae nostrae aliquando imminere possit, ineertim amam libertatis avitae pestem, & juris a majωribus parti exitium, S. Rom. Imperii Electores consiliis atque opibus suis caveri, ea, quam minus dudum diximus, lege tenentur. In quorum ordine quoniam summum studium atque cura est ossicii tui, PMi Negps ELE-eTOR, , cujus Vicariam infacro imperio Potestatem Saxonica regna&Septemtrionales populi latissime agnoseunt, idq; unum in votis habent, ut tacita desideria sua comiter exiscipias, non paru tua dignitas valere debet atq; Potest cum apud ipsum Caesarem, tum caeteros Collegas tuos, aes sancti omim imperialiun , earum cum primis , quae pacem publi- eam attinent,au toritatem conserUandam. Nam tametsi, ut verissime a Paulo IC. scriptum
8쪽
men constat nostris moribus Caesarem cum Electorum Collegio divisum quodam modo imperium habere. Et quidem palatini ut de cognitione eius ac judicio, quod
in ipsum habet imperatorem. nihil nunc commemorem atque SaXonis eo major siti periorque potestas est, quo dignius, exeellentius magnificentiusque caeteris officiusortiti sunt. Quemadmodum enim Caesari & in eum a populo jus imperatorium lege Regia, quam fingunt, eoncessum atque translatum est,ita vobis & in vos perpetuum ius vicarium ab universi imperii Statibus eadem lege datum & collatum: ut rectius atque ordine, meo quidem animo) lNT ER R EG Es H ER EDiTA R I I appellemi ni . Quorum potestas. licet vacante demum regno plenius sese&ahiblutius exserat, tamen in ipso etiam regno virium quasi quasdam scintillas vobis in ejus proὐisione leges reliquerunt. Quae caussa fuit, quamobrem hanc secundam Collectionem impc rialium. Regi et tum d Eleetoralium constitutionum, de rebus imperii sancitatum ad Serenitatem tuam. PK i Negps ELEcTOR, mittere &in templo justitiae tuae sit spendere decie .erim, ut super iis una pariter cu Serenissimo collega tuo in eommu ne consulas.&ubi consulueritis de iisdem iuxta sanctissimam muneris vestrii legibii, delati gratiam eum Saera Caesarea Majestate agatis, eamque ope consilici iiivetis ut
auctoritate imperatoria eas, quae nonnihil ab usu receii ille videntur, commoda in terpretatione restituat, quae obrepserunt atque illitivae sunt, cujusmodi nonnulla, inli ac Collectione esse a pontificibusRomanis confictas manifestatio oppressimus tot lai;quae publicis decretis abrogatae nulla, esse jubeat; quae Vero gratae in vulgus & in
usum honumque publicum nece ssariae sunt, quaeve ut vim atque vagorem obtineant, res communis postulat, nova sanctione corroboret confirmet, in univei soque Impe rio exerceri procuret Hae vestrorum amborum partes sunt, quae nis procedant starei in vigiliis debentes Litidoquide in Vicari ortunostici una tu blimem cel si urinam *ocu lorum veluti speculam de siderat: partes nimirum vobis abii niversis Ordinibus date atque concessae.tit stiper quereti s populorum & incommodis publicis.quae ad vos fa cilius quam ad ipsum Caesiaten, penetrare solent. Majestatem ejus de sententia& vo
luntate Aurcae Bul l a , aliarumque S .Rom. lmPerii ordinati Omim certiorem faciatis,& enixe admoneatis, ut malis calamitatibus* ingruentibus caVere, &, cognitis que
relis imperialis potestatis suae plenitudinem interponere Velit. Quo pacto ex legum praescripto Majestati ejus esse praesto tenemini, operamque dare, ne quid Respubl. detrimenti capiat. Qua de re cum alibi a me pi ena quod dici sole t manu dissertetur.
plura hoc loco commemorare supersedeo. illud nonae e censeo praetereundum in tanta muneris vestri dignatione salutis nostrae Pacisque publicae spem ac fiduciam, post Deum&Imperatoi em longe nos maximam habere, perluat ulmos que elle, vos ut ossicio, ita animo sore conjunctos, &, quam veri collegii virtutem esse sapientisti mus Romanorum voluit, idem velle atque idem nolle. Equidem Serenitatem tuam facturam confido, ut scuti priorem Collactionem fuisse gratam adversus Serenis si inum Collegam tuum, Deo&Serenitati ejus gratias habui,eadem gratia & placidita te secundum istum tomum accipiat. Quem in sacrario tuo nunc dCPolitum Gerenitati tuae dico at* conscci o ut quantum debet Paci Publicae, quantum concordia: Ecc. leiasiasticae, quantum cari tati Christianae, tantum Patrocinio tuo opu Sistud commenda tum esse velit, quo adversarii intelligant,nillil tibi Reipubl. studio potius, natui pace communi antiquius, nihil denique nia ius elati emolumento patriae. Quam tuam saniactissimam voluntatem ut Deus Optimus Maximus ad nominis sui gloriam, Ecclesiae utilitatem. & commodum Imperii Romani in te perficiat, Sereni simique nominis tui annos atque Fratres aeternare velit,id cum votis mei S veneror Precorque,sERENISS. CELSITUD. T.
9쪽
10쪽
Hid Resen vim ad Ordines Imperii de Luthoo. Anno isti. UM. Eimrim intim contra Lut ramo novatores Refigionum. Amra is ri. I 8 Estisiam Edictam de Saccessione farris sororisque liberorum cum patras vel avunculo in ἀμ-ipas imis a noti hereditatem. Anno tueri. I glauiam Rseri vim ad Cardinales super confirmaιιone Egem Pontificis. Anno 1122. I sgiisdem Faectam de ea se Lu erana. Anno 123. ISO Rusium Mundurtim ad comites Munde denses in causa Latiaram ct Tanica. Anno
o Masrim C sis m. de Suecessione farrissororisqae Meraram inpudiis vela neuti sera