Petri Gruteri Epistolarum centuria, cum Apologia eiusdem in qua instituti ratio redditur

261쪽

lacertis torqueas. Hoc est, ab animo nostro censura captaS: qui aequus omnibus,& vel iniquis. sit calamus liberalior, ex lege dicta venia etiam danda. Linguam certe, si quando Uotis meis praecurrat , comprimendam censeo: in noxam inquam, aliorum. Nam ut lusibus arceam , vel se Verus.nemo flagitet. Condimentum enim illi sfudiorum nostrorum. Sine hoc quidem publici juris, aut libertatis abstinebimus etiam, & ad rugas tu frontem

ea peratam noS tranSferemus. Ne cum malo

nostro crabrones irritemus. Quod si herbam porrigenti, non tamen induciae, sciant hanc legem fixam, iisdem me armis velitem agere:& honesta vulnera expectare, non a tergo. Itat replebo atritate atriores mulso ut sient uuam AEgyptij, aut qui cortinam lucis per circumferunt. Sed beata pax vovenda potius, aut a Saturno aevum: & in montem Albanum redeundum,

Di Latinas ferias instaurem: non pro gentis Orbis dominae, sed linguae salute. Pro Plauto inquam, mihi sumenda arma s imo pro meipso qui familiarius illo utar, ut quidam ait. vitium non leve : quod ostentationem vanam; & obscuritatem habeat. Ego vero serio impactam hanc culpam vellem; 3c grati

as δc jam pro judicio deberem. Nam Plautina

262쪽

APOLoor A. 2IIarno semper, quandoque iis tiror: prout occasio 8c series tractandi monet. At tibi is ea

inculcare, quis evincat i Et si hoc sar, quis me vim implebiti Cum genuina ista phrasis

sit , dc proprietas tam culta , ut uni in auto gloria haec a Lipsio cedatur. Plautum enim, inquit , hic solum intelligo, o praepono nec impono :quia ex animo ita flentio J omnibus qui in Latio aut Gracta chartaceum hoc aequor imbuerunt. Et Jul Scal. in hypercritico .l tarn sane dictionis genus non est nostrum emendare, qui illi Barbari siumus, aut si latini, latim profecto illius beneficio. Quid in quod Ee vulgo decantatum ; Si Muste latine loquerentur , Plautivo sermone loquerentur. F lores ergo, flores habet, si quis haec iri sua scripta transferat , & quo crebriora , eo minus a trivio haberi denotatur.Judicio ramen opus & selectione : ne obsoleta illa ingeminemus cunia aurium taedio. Qualia multa in Plauto ; Aestudio saepe ficta. Attamen si joci res est, cur

non ad ea liber aditus ' si obfuscare mentem nostram volumus, cur non & necessarius ξ ae omnia Plauti talia proclamare quam culinarium esti nitide ille multa ,decenter, dc ornate disserit.Taceo de moribus, quos vel ex solo in formare possis. Adeo omnium habitudines in

scena profert. Hinc de diversa saepe loquendi P i . sor.

263쪽

aig PETRI GROTERI forma: ut servi quandoque suam, heri scianagnoscant. In quo judicio opus, ne natura confundamus, aut ex natali loto alienem . At scio quid velint: Plautina hodie in Utra audiunt, quae non audita multis vel non visa. au a re prudenter Lipsius antiqua distinguit, opimone rura. Haec latinitatis studioso cognita : illa ignavo cuique talia visa ; quia non lecta vel neglecta. Quantum ad vera illa: cautione opus ne ijs in se rijs utamur. Caetera quae latinitatis medullam habe nr, a solo paene Plauto petenda: δύ quamvis materiam sulcipias semper usui dc ornamento futura Atque haec saepe in mea transfero. Sed & illa quandoque, vel joci vel alterius causa. Quem scopum qui in nostris collimat, a culpa nos Volens propitius purgabit. Quod a prudenti factum iri speramus; quidue in veterum scriptis utilem non superficiariam operam nava vit. Nam ut Locutuleio mea approbem non est animus: qui Plautum vix fando novit, vix oculis vidit. Huic omne vocabulum statim Plautinum, quod illi ignotum; dc quod consequens, eX uno sepe antiquario omnia talia proclamat: Pro ut una hirundo ver facit. miser, qui stuporem dc frigus ingeni j judicium adfert; dc ignorantiam suam nostrum effutit. scili4

264쪽

Λ POL o G IA. 2 'Scilicet sententia tibi alibi minus ex sententia, ad cujus mentem non ascendis, hanc caliginem nobis offundisi tibi potius noctuae oppedunt, & aciem illam vespertitioncs comis mingunt. Serio dicam ; male Cuninae litasti infans: redi ad tegetes & fascias cons britas. Nulla hic Levana tibi, nulla obstetrix. Neque amplius puerilitatem Priscianus fert, cum se

rulae illi deficiant. Quod & illi dictum, qui

verborum figmentis nos ludere oggannit, si quid ei invisum aut inauditum. Hum quae vicissitudo i veterator ego antea ecce jam nova tor. Qua culpa t eadem qua antea; dementis scilicet mentis, quam adscripta nostra adfert novus iste censor. setitia vocabula, inquit habes, quorum auctoritas tibi nusquam in .

promtu . Ubi ea aut quo in loco i nescio, nisi quod plurima non intelligo. Prosecto serio haec nova, tam obsoleto & fatuo judicio. Sed

excute situm, aut veternum,& haec audi. Fingere me vocabula non hoc fictum, sed men- . dacium est. Nusquam enim a me hoc factum; neque fieri aequum censeo, terminis latinitatis jam completis, & a Limentino Deo obsese sis. Si ex analogia quid protuli, ex Iul. Scalig. excusatione pete; qui licere decore disputat. exempla tibi a veteri di novo hoc aevo, si opus vel horreii congeram. Sed labori parco apud P r tam

265쪽

.aro PETRI GRPTARI tam batavam aurem. Paucis tamen cape; a. Malogia quandoque utor, tropis dc figuris saepius; atque ad praecepta Rhetorum, non cum venia tantum sed etiam cum laude. Si fictum quid excidit , id a joco excusationem vel expressam vel subintellectam habet. Apud candidos sine licentiae culpa haec sunt ; qui ad mentem scribentis verba metiuntur. Ubi serio res agitur , disquire nusquam nec antiquo nec novo vocabulo locum reperies. Puritas nobi S quantum potest, prae oculis. Et si saepe in epistolis ab ea declinavimus. Sed causam superiora dabunt. Purita S, inquam , ut usitatis utamur ; non distortis a vulgo, aut figura aut tropo obnubilatis. Quod vitium apud multos non insolens. A quo cavemus exemplo Marci Pomponii Marcelli : qui a Suetonio latini siermonis exactor modestissimus vocatur. Neque Tiberio ipsi peccatum hoc concessit. Hu enim verba Suetonii sunt De Illustr. grammaticis cum ex oratione Tiberium reprehendisset, mante Atreio Capitone o esse illadinium, os non esset futurum certe, jam inde mentitur, ιηquit, Captro, tu enim Caesar civitatem da e potes hominibus, verba non potes. Novitatis ergo causam habes, Sc praecipue antiquatis. Brevem, sed quae candido satis ad culpam deprecandam. Qui utinam ubique nobis contingat l

266쪽

A p o L O G I A. gat i non temere aut in contemtum aliorum

antiquatis istis uti pronunciabor. Qq o deo dico , quia laudes ex Plautina situla nos effudisse quidam divulgavit: atque eaS, ad virum magnum commentitias. Cujus vel aspectus Te verentiam incutiat, nedum immensa illa A prope divina eruditio. Quod an sine caus si faciendum, ille judicet, eui rei literariae progressus cordi. Ego certe non temere vitis magnis insultandum puto: tum autem mi ny, cum ad amicitiam iter sternitur quod infaustis & quasi fulguritis literis olim sum conat9. Sed ad melius me, vel fortuna vel fatum ser

vavit : ut nempe coram innotescerem cum

summo meo in studiis emolumento. Nam si Capitoni magnum ad virtutes calcar defvn diorum imagines ; quanto utilius nobis ex ipso velut archetypo & vivo exemplari oculissimul& auribus discere 3 Sed & rivos ducere absentibus ex tam benigno fonte. ut ille inquit, legendi semper occastis, attendi rameumnstemperi At quanto seu et osus ea legere ,

quae coram audieris Ut ma Ximo meo commodo de felici quasi astro datum sit, illustrissimum Josephum Scaligerum maturi senii virum amplecti & venerari. Cujus laudes describere ad alios pertiner , ne mea inopia dcterantur , aut obsolescant

267쪽

212 PETRI GR u TERI

Quod sublimi tuba factitatum non ignoramus. Nec enim illius operibus obest quod vivit. quιλrct po4drιtati sine tmerest, o glorDesupervi pit. Quanti ergo faciendum, coram esse&abore illius pendere; cujus post mortem imaginem ad ultimum terrarum orbem sequeremur. Nam si vidisse Livium; Gaditano illi, maximi itineris solatium fuit; nobis san non vidisse tantum, sed colloqui, & arcano multa ex uberi illo penu haurire, hoc viarum compendio sum uiae felicitatis est. Quare &literarum nostrarum naufragium securius fero; quod eas iterare nulla nos verecundia deterreat ; tam humaniter ab eo coram excepti.

Tantus benignitatis, prudentiae, doctrinae, in eo cumulus; ut vel advertarios in admirationem rapiat. Non mirum ergo si calore quo dam animi, ad laudes illius tam acriter accendebar, Serio tamen: ne palpo quasi, tanti viri amicitiam demereri, aut malignitatem .

invidiae, hoc humanitatis velo obnubila volui illa credat. Quod si modum etiam in ijsa judicio meo flagitet; non tantum agnosiam crι- meu sed is implectar. QMd enim benignitatis menda apud probos honestus ' Quanquam quis aequare verbis viri divini laudes queati quo vix fuit vel est, vel erit majus eruditionis exempla . Fateor alios ingenij acie, magis has dotes penetrare :

268쪽

netrare: mihi tamen felix hic error; atq; ali js

invidendus. ut enim non ascendat ad nostri praec ni j apicem, ego tamen beatus, quo miti videatur. Igitur ad alios conserat sinistram hane diligentiam, aut examinandi judicia aut epistolas taxandi. Quae quovis modo scriptae, dum candore comite veniant semper acceptata interpretandi enim aequitas nescio ubi magis. quam apud eruditos usitata. Sed calumniarum metam video. In qua laborum , etiam suae molestiae. Spes tamen tam vicinae quietis, sotiatur. Nec enim cum levis armaturae milite conserendum, sed qui rem nostram ad Triarios redigit. Itaque ut in aegris, quibus cum morte conflictus, magna saepe cruciamina motuum diversitas explicat. Quia vero

absoluti pensi hora adest, assistentes saepe

aegri levantur. Ita nos, catapultas omnes &arietes praesentis palmae solatio acrius avertimus. Quanti autem momenti hostis, hinc liquet. quod non crepidam sed ipsum Apellem invadat. Nam alij materiam stili inquirebant; alij formam dolabant. Sed & causam scribendi pedibus quidam trahebant,nonnulli etiam de fine solliciti gloriae ambitum obij ciebant.

At cum conculcare omnes studuerint, nemo

Iacertis robustioribus hoc tentavit, quam hie. In autorem enim ipsum machinas torsit. Iu-

, P 3 dicio

269쪽

piis captas; quae maculas virae tuae e Xponunt. Recitare vero ea, aut legenda dare , eodem loco est, ac si a vera ebar atramento candefacere postules, - Sat est istuc alios dicere nobis,

Ne nosmet nostra etiam vitia loquamur. Certe quassa non leviter moenia nostra , hoc pedatu . Solatio tamen, quod a totis nil ablatum. Nam recitasse me ea quandoque , non nego. Sed ad exemplum, & monita summorum. Lipsius Centur. 2. ad Belgas, epist. q8, Te citationes veterum describens pro voto suo Tevocatas optat. Et causas addit: Certo enim

inquit, si quis mos hodie utilis in hac copia fribenti iam aut strapturientium, ille sit, vel sistendis quibus ingeni,s vel dirigendis. & paulo post, habes qua de

more hoc praecipua occurrerunt, satus ad eum nosten dam, quid jurabit i utinam ad reducendum i num mihi crede, hoc nostro aevo siterum dico utile, cum Typographiasatim vos protrahit 9 di fundit, nec vel I9 um pavitentrae aut emendatetoni relinquit. Sed cum duplex recitatio, publica & privata; ad hanc me restrinxi, contentus paucorum& saniorum judicio. Et si voces etiam balatronum audisse utile fuerit. Atque hoc Pliniano instinctu. qui suader, ut am advocent is advocentur.

4et d& exemplo ut de hoc stabiliam θ quod

270쪽

A POLO GIA. 21' ex ipsius verbis cognoseas licet. nullum, inquit, emeudanssi genin omitto, ac primum qiue scripsi me cum ipse pertrasso, deinde duobus aut trιbus lego,mox alijs trado adnotanda, nota eorum si dubito, cum

uno rursis aut altero pensito,novsssime pluribus re IIo.Quod quia Plinio a Uitilitigatoribus crimini

climatur , eXemplo veterum oratorum se tuo latus em ait enim , Sed ego verear, ne me non aris

deceat, decuit M. Tullium, C. lpun , Asinium POL ιιβnem, & plures quos ibi recenset. Alibidiastinctius, etiam ab Historicis& Poetis veniam captat. Nam a quibus,inquit, libenter requia feram, cur concedant, se concedunt tamen , historiam debere recitari, quae non ostentationi se dei veri - talis componitur. cur tragadiam quae non auritoriatim sed scenam ct actores, cur brica quae non Iectorem sed chorum o lyram poscunt ρ At horum recitatio usu jam recepta eIt. Mn ergo culpandus ego, sed illi qui capit.. Quo gradu ad recitandi occasiones tuerim, hic vides. Quamquam rarius eae miis hi captatae 3 ut maluerim commodiori judicio legenda offerre . Audienti enim aucupii non tanta facilitas: legenti iteratio etiam concessa. Unde fit ut sallendi pereat lubri- cieas: Sc si quae elabantur semel,deinde deprehensa Oculato teneantur. Neq; sine lucro haec tentata.. Addidi enim plurima, non pauca e