Fontes rerum Germanicarum bd. Johannes Victoriensis und andere geschichtsquellen Deutschlands im vierzehnten iahrhundert. 1843

491쪽

terram Tyrolensem novos processus condidit, et patriarche impublicandos demandavit. Similiter contra Ludewicum, si ceptis non desisteret, et monitis Salutaribus non intenderet, per provincias locorum et ecclesiarum principalium undique statui procedendum. Quod Alberius dux in suis fieri districtibus nullatenus dicitur admisisse, quem Lude-wicus mili quodam dialogo , quem ilhelmus Oxkam, ordinis Minorum, Anglice nationis, de diversis maleriis et sententiis, sub sorma discipuli querentis et magistri respondentis, edidit. Quem divisit in tres partes. Prima tractat de hereticis, Secunda de d0gmalibus Iohannis pape vicesimi secundi, tertia de gestis circa idem altercantium orthodoxam. Qui etiam regulis artis lolce subtilissima multorum ingenia occupavit. Hoc anno moritur Rupertus rex Sicilie tempore ianuarii, duas relinquens filias duarum una nupsit Andree, Unga 'rorum quondam aroli regis silio, quem post Se regnaturum designavit altera eque viro tradita nobili et potenti fuit, qui regnum ratione coniugii similiter usurpaVit Mater autem Andre transfretavit, actura ut filio suo coronam apud summum pontificem obtineret. Moritur et hoc tempore Petrus rex Sicilio', cui succedit filius suus senior, natus ex silia Ottonis ducis arinthie. Huic regno propter inhabitantes principes, sicut ab antiquo ex riderici et Men-fridi temporibus, postquam Arrog0nii idem regnum post Karolum Provincialem obtinuerunt, VerSum Sedes apoSlolica vultum gerit ambo tamen principes, unus in Sicilia, alter in Apulia et Ealabria, titulo regnorum Sicili et Ierusalem periunguntur. Lude icus Ungarorum rex cum Karolo marchione Socero suo, solatium militaris exercitii in Bohemiam conduxit, in Teutonicorum et Bohemorum militia delectatus. Cui saclo ridericum ducem Austrio iuvenem conligit in ΜARV. teresse, Alberio patruo parumper gravate hoc serente. Sed cum videret iuvenis animum ad opus virtutis et gloriam incitari, omnia impendia cum affluentia designavit. Et dum cunctos in omni illo apparatu dux precelleret, ut sibi sin-

492쪽

1343 gulare decus liberalis magnificenti acclamaretur, Albertus quod gestum fuerat collaudavit, iuxta versiculos Ovidii,

qui dicit

hΕxcitat auditor studium, laudataque virtus Crescit, et immensum gloria pondus habet. Hoc tempore familiaterquerni visa est in marchia Carniolo pugnare per aera arialis igneis, intempeSte noctis tempore. Et dum rei experientia quereretur, inventum est veteres mulieres plagatas et graviter vulneratas. Quidam sacerdos audiens et videns, perterritus vix ad vires corporis respiravit. Hoc anno, in Vigilia Sancte pasce, in territorio Spirensi solitarius quidam, Lude vicus nomine, in nemore a Iudeis est morte horribili interemptus. am ligatum Super scalas capite demini SSo, membra conScindentes, per Vena Sanguinem extrahenteS, caput terebro perforantes, mortuum relinquentes abierunt. Qui repertus et ad ecclesiam delatus, maximis cepit miraculis eoruscare. Iudei nefandissimi capti et exusti, subito facinus Sunt pro sessi. Η0 tempore civitate Lombardie, agentem Wilhelmo legato, Sanctorum quatuor Coronatorum presbytero cardinale, ad sacramenta plene concordi convenerunt, et ut illam societatem coronaiam disSolverent, condixerunt. Primore Setenim urbium in singulis vadis fluminum in meabilium, ne transirent et evaderent, insidias posuerunt. Qui dum inopia victualium premerentur, se ad exitum paraverunt, et circa m0ntem Pardonis eis obsistentem rustico plebis infinitam multitudinem proStraverunt, Sicque clauSura Dpposita evaserunt; quidam vero assueti in partibus illis hinc indo in civitatibus Se receperunt. Hoc tempore quedam puella Iudaice gentis, circiter duodennis, in Stiria manens, vidit in somnis se cum Christianis in quadam ecclesia accedere ad altare, ut assumeret corpus Christi. Quod dum sacerdos manu retrahens denegaret, dicens eam non habere signaculum fidei Christiane, expergesaeia nutricem Christianam, que in domo patris eius lactavit pueros, consulit. Que eam in arinthiam clam abduxit, ubi in pido quod Frysacum dicitur catechigatur, et magno cordis desiderio baptigatur Christianis votivas s0lventibus deo laudeS.

493쪽

Hoc etiam anno tempor iunii, principibus electoribus 13M de rege tractantibus, dum simul prope Confluentiam in pomerio Rensensi consisterent, Lude vicus adveniens inopinate eorum propositum aceta modeStia interrupit, p0ndens se sancto matris ecclesie gratiam omni conaminoqueSiturum, eorumque o nutibus atque consiliis submissurum. Et rediens ad parte Noricas, cum Ralisponensibus litis materiam exorditur; que licet graviter a primordiis texeretur, deo tamen volente, ad tempus biennii est ireligata. LudeWicus Ungarorum rex precipi lis animi cum immenso exercitu Vaden ad partes Transilvanas amissis

pluribus rediit fremens, et vindictam quotidie meditatur. In partibus superioribus Karinthi hoc tempore quidam desperatus per senestram ecclesie cuiusdam in imaginem dulcissime Marte virgini telum orsit. Filius, matris iniuriam non serens, preSbytero cuidam rapto apparuit, et indignationem suam Super genus humanum essusam quasi iam ad perditi0nis barathrum declaravit Beata virgo, mater gratie, mater misericordio, precum suarum oppositione et prolis amplexatione, quam nichil hon0rat negando filius, instantissime filii iram mitigavit Presbyter reversus ad seipsum, letanias et orationes populo orsuasit et indixit. Et ipse quidem p0st perceptionem corporis domini in mi nisterio altaris calicem Sumens, quasi tenerrimi agnelli Sanguinem respicit excrescere, ita ut ex ore eiceret et horreret; qui usque h0die, in miraculum et sulcimentum Christiane fidei, visus a pluribus OnServatur. Hoc tempore inter Bohemos et Australes in metis socontingentibus residentes, scilicet de Roseliber et de Walse, grave disturbium S exortum, quod nullatenus extinguendum Sine errarum periculo Videbatur. Sed Albertus, alloquens arolum marchionem, breviter ad sedera pacis negotium traxit. Sed et alias inter uos crebrius exuberantes Spummas lilium rigore persuasione patientia equi moderaminis consopi,il, iuxta Salomonem, qui dicit: Omnes semite illius pacifice. Benus inundans hoc tempore pontes et disci mulla

stravit.

Imperator, recepti ambasial0ribus regis Francie, de obtentu gratio sedi apostolico spem c0noepti, quam sicut

494쪽

343 anchoram firmam tenet, et missis suis nuntiis adhuc agentibus in curiam relevationem tedii preStolatur. vc. Hoc anno, tempore augusti, moritur venerabilis Helaricus archiepiscopus Salcgpurgensis, et eligitur rivisus prepositus ecclesie Qui usque hodie in curia manens, confirmationis et aliorum beneficiorum gratiam sustinet et expectat. oo. Hoc anno mense octobris ligabeth, relicta quondam

Heinrici ducis Austrie, moritur, et in Campo-Regis sepelitur exequi eius ienne ab Alberio duce pie et sollempniter celebrantur. κ6v. MenSe novembris adeo valida fulgura et tonitrua mugierunt per arinthiam, ita ut plura castra ei castrorum turres atque menia incenderent deicerent et vastarent.

Igitur Ludewicus adhuc sub uctibus navigans procellosis, bone tamen spei factus, quod ad portum sue tranquille stationis sua sigatur anchora, considit animo inconcusso, iuxta oratium , qui dicit: DEgo virum an serar, Magna aut parva sera Unus et idem Sum, In prosperis scilicet et adversis. Albertus etiam nostrarum dux terrarum, fratruele riderico ad superiores partes expedito, informatore et cancellario sibi trico Curiensi presule deputato, suisque terris regulatis, ad pacis commoda circum quaque vigilavit Ego sutura relinquens posteris melius annotanda, sinem faciam sermonis, et siquidem bene et ut historie competit, et ipse velim. Si autem minus digne concedendum est michi ad laudem sancte et individue irini talis, cui sit honor laus et gloria et maiestas per infinita secula seculorum. Amen.

495쪽

1079. 1250. 1266 1332 - 1354. In dei nomine, amen. Magister Mychael de Leone Herbipoli genitus, prothonotarius episcopatus ibidem, colasticus huius ecclesie ovimonasterii Herbipotensis canonicuS, ymagines sanctorum Iohannis Baptis te, Bonifacitet yliani lapideas, necnon Martini Mychaelis aroli et Burhardi, cum renovativo decore maginis ipsius beati Iohannis Wangeliste, in statuis in dicta ecclesia hinc et inde altare quoque beate Trinitatis ibidem, coram quo est ipsius Mychaelis sepultura, cum annexione duarum Vicariarum sacerdotalium et aliis suis apparatibus debitis et condignis, ac sedilia in choro beati Iohannis et infra ubi hinc et inde necnon eciam abante altare sanctorum Petri et Pauli apostolorum ibidem salubriter fieri, ac sestum conceptionis beate Marte in eadem ecclesia sollempniter celebrari, et anniversarium tam fratris sui, magistri C0nradi, quam pr0prium cum presenciis peragi ibidem provide ordinavit Arnoldus quoque de Herbipoli magistralis depictor preluctas magines et alias picturas ibidem magistraliter subtiliter et valde preciose depinxit. Quorum animo p0st

obitum ipsorum requiescant in pace. Amen. De origine Novimonasterii Herbipotensis et monasteria in Ramberg, et suarum repositurarum monasteriorum ocesis Herbipotensis, ordinis sancti Benedicti. In provincia Franconio in castello Rotenburg habitabat quidam comes, Richardus nomine, duos habens Dalresain-hardum et Ruggerum, quorum anterior, nec X0rem nec

liberos habens, multasque divitias possidens, construxit duas ecclesias parrochiales Tungenta et Reinollesperg, et

496쪽

in urbe irigebur oratorium quod ovum monasterium Vocatur. Idem quoque oratorium sub nomine ovi monasterii Ile inricus comes de olen burg, actu etiam p0Stea dux,

filius predicti Schardi, melius et sollempnius construxit et dolavit. Necnon Adelbero episcopus ei bip0lensis , de quibus sequitur, eciam undavit amplius et utavit. Proce S S temporis predictus Schardus ab Augustensi

episc0po montem concumbi acquisivit, in quo a Sirum nomine amburg fabricavit, in quo et habitavit. Genuitque quatuor filios: in hardum Burchardum Ruggerum et Heliaricum. in hardus actus canonicus HerbipotenSi qu0dam die, cum infra castrum in sinu cuiusdam matrono requiesceret in meridie, id it per sompnum in loco castrimonasterium mire venustulis, viditque senem episcopalibus Vestilum partem ipsius monasterii auferentem et in locum MinuS-Kamber transponentem. Quod evigilans matronore tulit. Accisia iuramento asseruit, se vigilantem vidisse in os loco Min0riS-Κamber candelas ardentes in modum crueis stantes. Qui quidem in hardus postmodum episcopus factus

'' est Herbipotensis, deditque Dalribus suis in subsidium divini

cullus calicem unum valentem septuaginta libras argenti. Burghardus vero et Ruggerus die penthecostes missam audientes infra sequenciam sancti spiritus in tantum compuncti, ut suas lacrimis super constructione monasterii aperirent mutuo voluntates, monasteriique constructionem conpr0miserunt. Postea Burghardus monachus factus St,

Ruggerus ero, ut per visionem et ostentionem palme premonitus est, iler arripuit Ierosolimilanum, in qua peregrinatione mortuus in agro dominico quiescit in pace. Anno 1079 autem domini m. lxx.ix indictione prima Septimo kal. maii, ἴς' die Mercurii, beate memori d0minus Burghardus cepit urbem suam Κambur destruere, et monasterium con Struere Sub nomine amberg q. Misit etiam dominus, sicut Paulo

inschri si Anno dominicae incarnationis Ixx. viiii indictione ii Vii. kal. maii seria iii beatae memoriae domnus Burhardus coepit arcem suam Co henburg destruere et monasterium construere. Anno autem .l X.Fili in-

497쪽

Barnaban, sepedicto Burghardo c00peratorem fidelem, magnas divitias possidentem, ignandum civem Moguntinensem, qui e0nsensu Aditheidis coniugis ipsi omnimode cooperabatur. Cuius eciam consilio et Suorum germanorum et amicorum collaudatione monasterium Κambergisserebat sancto Martino sub protectionem archiepiscopatus Moguntinensis et quod abbas ambergensis confirmationem accipiat ibidem, et ab episcopo erbip0lensi benedictionem, quodque singulis annis in sesto sancti Martini detur pro

censu mitra pontificalis et duo corporalia. Dedicatum est autem monasterium amber ab Adalberone episcopo Herbipotens in honore sancti ycola anno domini .lxxX.viii. indictione xl xii kal. ianuarii regnante Heinrico quarto. Sunt eciam in ipso cenobio capelle et altaria quatuordecim. Νotandum eciam quod dominus Ueinricus comes frater predictorum partem sue hereditatis sibi vendicavit, ac uxorem nomine Geba duxit, et advocatus ecclesiarum Herbipotensis ambergensis et Orenge ve suit, multis annis postea dux esseclus. Sed cum heredes non haberet, posuit suo c00perationis lapidem Super undamentum domus domini, construxitque ecclesiam sancti Egidii in Minori-Κamberg, in qua quatuor sunt altaria. Dedit nichilominus maiori

Item ann domini m.lxxxx Mechthildis libere conditio ismnis matrona construxit capellam sancti Martini in petra, dictam vulgariter gum Stein, quam multis rediis homi nibus et iuribus ditavit ac dolavit ac pleno iure sancto Nycola in amber contradidit. Item anno domini c. xxx.vi. indictione xiiii iii non MasSeptembris dominus MarcWardus de ligbaum et Marc- vardus natus eius dictum castrum tigbaum deStruxerunt, et basilicam in hon0re sancti gidii construxerunt, as eam cum omnibus suis bonis sancto Scola in I amber do-

dictione xl. xii kal. ianuarii dedicatum est idem monasterium a venerabili Adalberono irgiburgens episcopo catholico in nomine sanctae et individuae trinitatis et in honore sanctae et victoriosissimae crucis, sanciae dei genitricis Mariae, sancti Nichola episcopi et consessoris, et omnium sanctorum. Sthannat Vind. 2 42.

498쪽

naverunt; ipsi ero ambo monachi facti tulerunt crucem suam et secuti sunt dominum premia largientem . De regulari obserpantia artustentium beatorum. Nola de ordine Carlusiensium Tredecim solent esse in uno claustro, scilicet duodecim monachi et unus prior. Omnes sacerdotes habitantes in singulis cellulis ab invicem distinctis, de quibus non egrediunt, nisi ad divinum officium celebrandum, et hoc cum silentio quando egrediuntur. Item divinum ostigium tractim et cum bona pausa celebrant. Solum matutinas missas et vesperas in ecclesia persolvunt, alias horas quilibet dicit in cella sua serialibus diebus. Sed in die dominico et festivis diebus cantant omnes horas in ecclesia, excepto completori0, quod nunquam cantant, sed quilibet per se dicit in cella sua. Item omni die comedunt in cellis suis, exceptis diebus dominicis et festivis tunc comedunt in resectorio, et unus legit ad mensam. Item continue tenent silentium, nisi sit de licentia prioris; sed prior et procurator p0st primam possunt loqui cum hospitibus et familia domus. Item ab exaltatione sancte crucis ieiunant cottidie exceptis diebus dominicis et festivis usque ad sestum pasche, et a sesto pasche usque ad sestum exaltacionis crucis possunt bis refici, excepta quarta seria et sexta. Item omni sexta seria ieiunant in pane et aqua, exceptis debilibus senibus et minutis et causa que priori videbitur rationalis. Item in cena, quando bis comedunt, nichil datur eis nisi panis et vinum et fructus arborum si assunt. Item secunda seria et quarta datur unum pulmentum solum et panis et vinum et fructus arborum. Sed die dominico, tercia seria, quinta et sabbato datur pilancia ad pulmentum, id est ova vel pisces, et caseus in prandio et non in cena. Item numquam comedunt carnes nec sani nec infirmi, nec aliquid saginatum, ne umquam balneantur, nec dormiendo utuntur plumis sive in via sive domi sive infirmi, nisi cussino ad capud. Item portant die noctuque cilicia facta de crinibus equorum. Item ad negocia domus exequenda nullus egreditur

499쪽

nisi prior et pr0curator et fratres conversi. Item nullus eorum habet singulare proprium, sed omnia in communi. Unde scriptum est in actibus apostolorum: Nullus eorum habebat proprium, sed erant eis omnia communia, et singulis vividebatur prout cuique opus eram. Hec superficialiter Scripta Sunt, quo Vere amanti et deum diligenti facilia et levia

erunt. Undeclo. nundus transit e concupiscentia eius. Item Iero: Facile contempnit omnia qui se semper cogitat moriturum. Item Ber. Vratis aspera, cibus tenuis, mens devota perfectum comereant patriarcham.

Preterea est notandum quod episcopatus Herbipotensis habet quinque pallacia episcopalia, quorum quodlibet Sale vulgariter nuncupatur. Primum scilicet in civitate sua Herbipotensi, et quatuor in dyoces Herbipotensi, scilicet in Luteisdors, in Bunldors, in de Hosemarx in limeimet in FrickenhauSen. Insuper notabiliter est sciendum, quod recolende memori beatus Bruno, Heliaricus tercius, Hermannus de Lod eburg, Manegoldus de uWenburg, Wol stamus de Grune-hach et Otto ollaxet etiam de Grunbach Herbipotenses episcopi successive plures ecclesias dominia et municiones pro favorabili amplificatione honorabilis benigni beneficiet beati domini venerabilis ecclesie Herbipotensis ordinaro et efficere curaverunt, quam multi alii, clam in decuplo plures, episc0pi erbipotenses tam predecessores quam

Andreas vero de Gundet singen, eciam episcopus Herbi 1303 potensis, per assiduam rectitudinem et executionem Sui tu i , dici utriusque ecclesiastici et mundani, necnon plerumquo per motione gwerrarum resertim in vim seu modum suo potestative executionis iudicatarum rerum contra offensores iustici ac ecclesie sue, sive in capit sive in membris, extitit prosperatus. Golfridus autem demolienioch episcopus Herbipotensis i 3 18 sui vindicator iniuriarum ecclesie sue tam in capite quam in membris satagens dominari potenter. Et dominium Ilil-

500쪽

tenburg cum villis Vachdor et Lut eldorna Berhloldo comite de enneliber redemit. Necnon primus sontem de Isochbur per plumbea cannalia subteranea in castrum montis sancte Marte virginis Ilerbipotensis preciose deduxit. Et minus quatuor annis regebat De laudabilibus gestis recolende memori domini uomsinoiffste Herbipotensis.1333 ii dei nomine amen. olabiliter est sciendum memoriterque tenendum, quod anno domini .ece XXX iii. RI. tercio augusti selicis recordacionis dominus Olto ollaxet, in ecclesia erbipotens archidiaconus, et quondam dominus Ilermannus de Lichtenberg, domini Lodo ici ut e Saris cancellarius et canonicus pyrensis, in discordia electi ad episcopatum Herbipotensem, ex obitu recolende memori domini olstam de Grumbach episcopi Herbi potensis, patrui ipsius domini Ottonis, tunc vacantem, sue- c. run Sed eodem anno subinde quarto non decembris do minus Iohannes papa vicesimus secundus eidem domino Otioni de ipso episcopatu providit, deinque anno dominis 334 m. c. X.iiii die vicesima prima mensis ivli in civitate , Leodiens in eccles' sancti Bartholomet ipse sic proviSuSin episcopum Herbipotensem fuerat sollempniter conSecra-1335 luS. t subinceps anno tricesimo quinio tercio Lal augu Sti 2 idem dominus episcopus de civitate Metens in Franconiam reversus in Suorum contribulium castro Roseber Se re-Alc. cepit. Et deinde eodem anno ercto kal. septembris sortim Herbipotens ascendit, et a civibus ibidem laventibus sibi urc. sui lividalum. Et deinde septimo dus decembris ipsum dominum Ollonem in episcopum suum. capitulum Herbi-p0lense recepit et possessiones municionum pSius episcopatus ibi assignari mandavit. Deinde autem ipse dominus Otto in suo episcopi execrabiles hereses et hereticos errores et vicia extirpavit, Virtutesque plantavit. Ac eciam de consensu et collaudation capituli sui Herbipotensis et aliorum quorum inlererat Sollempnem capellam beate Marte in Relrbach sue dyocesis in cenobio repositure et conventu monachorum,