Variarum lectionum de re medica libri tres / [Sallustio Salviani]

21쪽

in Temperamento in Paulues summo,velrefracti cap. III complexi si uinantia via acci-

Gens cap. IIII

complexio sit ualitas realiter diaydnota aprimis uualitatibus cap. V. An complexio humanasii magis te Graia,quam caeterae coinplexiones aliorum animalium cap.VIsuodnam si corpus temperatum auia quest is cognoscatur. cap.VII

A reperiatur homo Teperatissimus uoadi iam, datur,anae ediapa ab extremis cap.VIIIA detur e ale uoadpondus cap. IX.

Aufimu post, debeat conferuaria uos mih cap.X. An conseruanda sit consuetudo, praeser. tim tempore aegritudinis . numimala cap. XI.

Andetur corpus neutrum. F.XII.

22쪽

ALEXANDRI UTRI IPHILOSOPHI ET

MEDICI ROMANI

TETRASTICO N.

Um liber hic maria doctrinafulget in orbe.

Dum mentem vari s

aurea verba notant.

Sallusti uantum tua virtus inclita praestet,

Et quantum medica possit in

23쪽

EM AN VELIS

ONSTANTINI

EPIGRAMMAA Lectorem Oniani in Ripa murandri abisiectus amant, Dulcius. que visa am moribundus olor.

Nec sub fronde noua , aries Philomela

querelas Gratius, extinctu dum modulatur Ithim, . uam Salvianus decantat dogmata phaebi

Prima i merces ferre Salust, opem.

Hoc maior,quo non aurum non a re

qu/ris, ita Non erit ingenio forte fideque minori inuid dabimus Satasti tibi , qui carri e

Mercurium o Phoebum,Pallada cosilio Hoc opus, o Iuuenesediscite indus Achates , Sit liber hic,vestru claudat ubique latus

24쪽

IOANNIS BApT ISTAE

COMPAROTTI,

Ic liber int epido andens noua dogmata, inermis Nunc ultu prodis 4 la,nec ulla times

An melius latuisses et , quam fluctibur

altis

ΕΗ tum,ini ferre pericla maris

En tal me meri Author nunc robore,

armis

ta maris.

Strenuus honites ictus propellere, in

Hirpoterit placidas redderes dasa-

25쪽

VARIARUM

LECTION UMDE REMEDICA LIBER PRIMUS.

Medico authore. Raetationem hane de sebribus, sicuti titillimam, ma. xime necessariam, ita quoque,& valde disti cilem, ac innumerabiles,&adhuc in deelsas di iasicilitates lia oere fatentur omnes, cum &desebris eisentia 4 eius causis, quam plurima dubitari soleant ab omnibus: quae diu me an cipitem detinuerunt,an mihi fas esset, de hac

re iuxta propriani sententiam disputare; verebar enim ne noua loquerer, Mnoua propOnerem placita cotra communem sententiam, vetera confirmare non audebam cum annumeras patiantur dissicultate. Sed rogatus

ab amicis, ne talia sub silentio prster.nitierc. quaen si a multis veluti paradoxa , nec unde qu que tuta nidicata fuerint, saltem quasi cal carta

26쪽

a DE AE E MEDICA

cariae filicient, talij subtilius inquirant, considerent, quam multi, qui communibus sententijs acquieuertit, sacilius, quam par ita Accipe igitur candide ledio laeto,& beneuolo animo haec noua placita, ac illa sine malevolentia considera ut omnia ambo simul boni consulentes, ac veritatem indagantes, voti compotes efficiamur.

Liud sit Febris perillens, ct quomodo diΠinguatur a febribus putridis, non penitentibus Cap. I.

Rauissima adhuc est. licti cultas, quid sit

Isebris pestiles,& mali moris, quomodo distinguatura caeteris febribus putridis, non pestilentibus. Pro cuius quidem rei maiori declaratione duo hic erunt a nobis pertractanda primo quid sentiat hac in re communis opinio: secudo respodebimus ad quaesitum, secundum nostram sententiam.

Quo ad primu dico, quod licet Febris Pestilens, conueniat cum febribus putridis non pestilentibus in putredine, cu febris pestilens putrida sit,&de genere putridarum, ut doceta de di Gal. Auic. distinguutu tamen dupliciter: feb.ς ο primo ratione putredinis: secundo ratione lo 'β' ci, ratione putredinis, quia licet ambae putri- dae sint,&ortum ducant ex putredine, cor ruptione humorum, tamen in febri pestilenti maxima est putredo, maior humorum, o Luptio, quam in caeteris putridis non pestiletibus:

27쪽

LIBER PRIMUS.

tibiisci quare dicendu erit, quod utraeque sunt putridae, distinguutur tamen secundum magis, minus,&secundum maiorem,&mino s T rem gradum putredinis, ut fatetur Gai cum ariSecundo diri iunt ratione loci eo quia in febribus non pestilentibus, locus putredinis

est in enis, cum humores putresciit invenis,

sed in febre pestilenti putrcdo est in corde,

locus putredinis est ipsum cor, lic habet Gal. Auic Si ergo dicetis vos , omnis febris pestilens, ortum ducit immediate,ex putredine, ius fit in corde in cor ipsum componatur ex triplici substatia, ut ex spiritibus, humoribus, Spartibus solidis, que proprie dicuntur substantia ipsius cordis, in qua igitur parte cordis reperitur ista putredo, qua parit febrem pestilentem ΘRespondeo in singulis, Momnibus partibus, Mideo cum tres sint partes ipsius cordis, quae possunt putrescere, atque corrumpi, ita quoque iactum est, ut tres sint disserentia febris pestilentisci prima quae ortum ducit ex spiritibus putridis,in corruptis existentibus in ventriculo cordas, docet enim Avicenna quod temperatura spirituum in corde exustentium, ab aere pestilenti potest corrumpi , nec mirum videatur , si dicimus , spiritus corrumpi, cum aer ex quo senerantur spiritus, tenuior est, is agis simplexo corrumpatur, dicatur putrescere in recipere venenosam,&pestilentem qualitatem,&

ista febris pestilem, quae oritur ex spiritibus

28쪽

DE REMEDICA

corruptis poterit dici Diaria, seu Ephemerare stilens, quae tame distinguitur a febre Diaria no cstilenti, quoniam in limplici dia spiritus sunt solum excalefacti plus iusto,

non corrupti. Secunda quae oritur ex humoribus corruptis,&putrescentibus in ventriculo prius cordis, cista dicitur humoralis pestilens putrida, temper est continua, nunquam ii

termittens.

Tertia differentia febris pestilentis est illa, qua ortum ducit ex corruptione, ita tredine substantia ipsius cordis, in qua substanetia ipsius cordis corrumpitur,4 quodammodo incipit putrescere, Hic itur heetica pesti-3φρη se dens a Galeno, in hoc distinguitur ab he-λ-IM etica non pestilenti, quia in seia peltilenti membra solida, iubstantia cordis no putrescunt, sed solum incalescunt plus iusto, quod si fateri nolinatis substantia cordis pos-- ima ιi, corrumpi, eum dicat Hipo c. cor cum sit so-nmor lidum, densum, neque dolere, nec morbum pati, dicamus substantiam cordis iuscipere pestilentem,&venenosam qualitatem,vel ab aere pestilenti, vel ab humoribus, pestilentibus, putrescentibus in ventriculo cordis; licet tamen tuto pollimus asserere, substantia cordis posse corrumpi,&putrescere, licet non lsi a maxima, vehementissima putredine, causari ad locum vero Hipo c. dicatis quod ia6

negat cor posse laedi, alterari, sed dicit, cum iit adeo soliduin, non potest a quacumque

29쪽

LIBER PRIMUS.

quel cui causa ou endi,& alterari. Cum ergo I ebris Pestilensiit in triplici differentia, tepheni era, humoralis,& hectica ita quoque factum est, ut febris pestilens magna ex parte sit humoralis, aliquando ephemera,sed valde raro si heetica; ubi tamen sc bris pestilens fuerit heetica tunc erit pestilens, laetatis. Sed si febris pestilens dicetis vos, aut est ephemcra, vel humoralis, aut hectica, quomodo cognolcani ego, quando fuerit Diaria putrida, vel licetica λRei pondeo hoc facile cognosci proprijs signis quibus inuicem disti tiguuntur ephemera, putrida, dilectica non pestilentes, cum in Diaria, hectica unica tantum stac celsio ptaticipio usque ad morbi solutionem, calor ad tactum mitis, S temperatus, urina similis fano, pulsus sine ulla aequalitate, o rilinatus, ita quoque si in febre pestilenti no ine plures accessiones, sed sit pestilens continuae

sine tipo, sine exacerbatione, urina, mingatur imilis sano calor totius corporis ad tactum sentiatur mitis, temperatus, licenduerit febrem istam pestilentem esse heeticam , vel diariam, sed si plures habeat accelli Ones, urina mingatur turbida, subiugalis, nigra, depellima , calor ad tactum non sit adeo mitis , sed magis iccus, is agnus, dicatis esse febre pestilentem putridam humoralem, quae quidem c ii minus laetatis,& minus pestilens, qui caeterae duae, di ideo facilius curatur, 'uam plurimi laborates tali febre pestilenti hum

30쪽

s DE ME MEDICA

rali, sanantur; Pcstilens vero diaria, dissicilius curatur, heetica vero est insanabilis sed he-etica quomodo distinguatur a diaria pestilenti, dicatis eisdem signis quibus ephemera, distinguitur ab heetica non pestilenti.

Ista tamen communis opinio, patitur grauissina a dissicultates,4 primo no videtur veriti i, quod Febris Pestilens, distinguatur a se bcibus putridis non pestilentibus, secundum

magis,&minu S. i. secundum maiore, aut minorem gradum putredinis,&ratio dubitandi est primo quoniam cum febris pestilens, Mncipestilens inuicem multum distinguantur, non ergo credendum erit distingui fecundum magis, minus, cum magis,4 minus non variat speciem Alio igitur modo respondendum rit ad difficultatem,& cum communis opinio non videatur unde quaque satisfacere, pro viribus conabor propria sententia, respondere ad quaesitum, omitto, quid sentiat Gai &

thoris Dico igitur quod Febris Pestilens ratione 3μψ putredinis distinguitur a febre non pestilenti, primo quia Febris Pestilens est putrida,

ortum ducit ab humoribus putrescentibus, corruptis, febres vero salubres, quae communiter putridae dicuntur, non oriuntur ex putredine humorum, nec verum est, esse putridas Vt perperam communiter creditur, sed ortum ducunt ex humorum praeter naturali excal faetione tantum, non ex eorundem humorum putredines quare ubi humores in corporibus