장음표시 사용
101쪽
64 VNIvERSAE MEDICU AEnem addere convenit. Id vero qira methodo seri debeat, videtur obtin re aliquam difficultatem. Nam sunt, qui methodum nullam observari posse hic putent. At Anatomici plerique ab infimo ventre tractationem ordiuntur, tum quia illae partes facilius iaetori obnoxiae sunt, tum quia in
illo continentur illa viscera, quae maxime primis animae vegetantis operationibus inserviunt. Horum ino inititutum non improbo, attamen quia& vertebrae thoracis fiasi fulcrum universale tum ossium tum totius comporis sunt, & quia in thorace cor sons vitae & omnium facultatum & sunctionum situm est,uoluimus a thorace initium capere, considerantes, quod in theoreticis ordo distinctae cognitionis sequatur ordinem naturae. Porro autem a thorace ad collum; & hinc ad abdomen transibimus ; hine de capite agemus et & denique in artuum expositione desineinus. II. Thorax apud Hippocratem & Veteres pro toto corporis trunco medium & infimum ventrem comprehendente sumitur: sed a Galeno, quem nos hic sequimur, capitur solum pro medio ventre, & inserius costis spuriis, & sterni inferiore parte . superius claviculis & collo terminatur.
Nomen suum habet vel τοῦ quod salire significat, quia cor in se
comprehcndit, visciis continue saliens , quamdiu in naturali statu est: vel ἡ Θεωρειν. h. e. videre, quia est pars in homine facile se visi ii ingerens: Vel - νῆ Θέρειν i. e. calefacere: quia a corde in ipso contento calor in unive sum corpus distribuitur & in eo conservatur. Aliqui judicant, quod dicatur quasi αξ, quia est quali Dei,ch .e. scutum tum similitudine figurae, . tum convenientia ossicii, quia instar scuti cor defendit maxime anteriore
g. III. Thoracemimino consideribimus, prout est ocula nostru exhibet citrasectionem, deinde Malia ejus paries speciatim declarabimus. Respectu primae considerationis perpendenda sunt partium apparentium, que dehinc natura commanu. Quantum ad primum: anterior thoracis pars pectin appellatur, & pectoris media dura & ossea flemum, vel ex Graeco , . vel quia in medio costarum sternitur. Pectori incumbunt Mamma, quod
nomen tamen speciatim mulierum mammis tributum est, & tum virorum mammae nominantur mammissa. Postica pars dorsιm & tergum appellatur ,
cujus partes sunt sicapula & stina. Laterales denique partes vocantur Latera& Graecis quae principium suum capiunt sub alis , & cum costis
finiuntur: & loca media intercostalia appellantur. 6. IU. Quantum adsecundum conlideranda vcniunt
Idm, qualitates de Uficium partium istarum. Magnitudo thoracis naturaliter
102쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 6sse habentis anteriore sui parte tertia parte sere minor est longitudine abdominis, dorsum autem iere tertia parte pectore longius cst trursus costae longiores pectore, sed non multum. Figura thoracis fere ovalis est, superius angustior, in serius autem latior: sed antrorsum & retro uni depressior, dextrorsum vero dc sinistrorsum magis sublilius. Atque ob eam figuram testudini quorundam sententia censetur thorax ao Hippocrate comparatus, licet alii existiment, id factum esse congruentia officii, quia formandae voci inservit. SiIM Mus notus est , quod in medio trunci resideat, de quandoquidem artus quasi appendices corporis nostri sinit, a quibusdam cor centrum corporis occupare dicitur: attamen Medici Galenum sequentes,& extrema artuum respicientes umbilicum pro corporis controvenditant. Q litates quod concernit, judicatur thorax caeteris ventribus
calidior ob cor, quod sons caloris est. De aliis vero in genere nihil dici potest. Denique Ostium thoracis est in servire productioni sanguinis & spirituum vitalium, affectibus, respirationi & c rmationi vocis, sicut id ipsum ex peculiari partium eius declaratione innotescet.
s. V. Partes tiaracis in specie consideratae sunt vel continentes, vel contenta. Continentes sunt vel communes, vel propria. Communes sunt Cuticula,
Gutis. Pinguedo cum sua membrana intertexta. Propria sunt tum osse tum suis Cartilaginibus, ut vertebra, costa, sternum, clavicula, scapula: tum musculi, ut diaphragma, interco tales musculi interni ct externi, o qui alii; tum mamma in
mulieribus & viris; tum membrana, ut praeter eas, quae partes quasdam iu- tegit pleura, de medi num. Contenta sunt coriad quod resertur & peracardiu, pulmones, thymus, & rasa. De his ordine dicemus, a corde suinentes mitium. s. V I. Cor Latinis, Graecis καρδεα, item niue & contracte sappellatur, a a . uro , cremo, quia fons est caloris: estque illud viscus, quod in medio thorace contentum primum receptaculum calidi insiti & animae ,
adeoque radix vitae, & omnium iacultatum & sunctionum in homine est. Et si enim id Medici plerique negant, tamen omnino Philosophis aia sentiendum est, qui cor absolute principem partem esse defendunt, Sc primum stabilimentum calidi insiti & consequenter animae humanae & omnium ejus facultatum atque sunctionum in homine, ut id suo loco ostem
g. VII. Cordis propria substantia visecrosa est, unde de viscus absolute
vocatur, & qui coeteris cordato magis animo in attamen cordis substantia multo solidior quam aliorum visceriura est, ita ut carnis musculosae consistentiam si non supereticerte aequet. Et propterea quidam. I cor Diuitirco by Coosli
103쪽
66 VNIvnRsAE MEDICINAE cor musulam se dixerunt, licet aliqui ctiam ab osscio ipsi hoc nomen trisbuerint. Medici tamen id aegre admittere volunt: sed non absurde canaseiarentia in defendi posse, suo loco ostendemus. Vrgent quidem , quod alia cordi figura, aliudque officium, quam musculorum sit; sed quis non novit divertas esse musculorum figuras, ut adeo neque hoc officere pollis
Ciscium autem musculorum conlinunc cordi quoque convcuit, nempe
secundum sensus imperium contrahi; at speciale inservire motui locali animalium non omnibus musculis competit. Si qui vero de nomine litigare velint, cum iis nihil mihi ncgotii est. g. V III. Praeter illam carnosam substantiam circa vasa cordis etiam pinguedo quaedam reperitur, circa quam dubitatum cst, utrum vera pinguedo siti Caeterum quia & inflammatur & a calore liquescit, non est, quod de eo dubitemus. id magis videtur controvei sum quem usum illi prastet ' Mihi probabile videtur , quod communis pinguedinis usus hic quoque obtineat. Ita solet quaeri; quomodo circa cor concrescat, cum tam calidtim fit 3 Verum cxistimo, non tam ad calorem , quam ad vim formatricem ruspiciendum esse. Neque cor exterius ita scrucias est, ncque pinguedo ita facile liquescit, ut apparet febricitantium exemplo. s. IX. Lilain bibra dirersa tum per universam cordis subitantiam, maxime circa mucronem, tum etiam per cordis ventriculos divaricatae sunt. De his quaesitum cst; an nervi essent, aut nenorum origines λ Fgo Medicis assensum tribuendum arbitror, donec meliora edCcear, ncc nervos, nec nervorum origines, sed fibras vcras .esse, S fibrarum subire officium, nempe sui contractione cor constringer . s. X. Dehinc vasa quoque omni S generis cordi competunt, verea nempe , arteria di nervi. Atque quidem rena cara dextram cordis partem occupat , & ter sinum ejua dextrum propagatur, a qua ramus oritur hiante orificio in sinum cordis , qui superiorem cordis partem undique coronae ad instar cingit , unde & coronaria vcna appellatur. Sinistra cordis parte a superno loco per pulmones cor ingrcditur specialis vena, quam Medici
officium ejus isnorantes arteriam ranalem vocitant, ego vero cum quibusdam recentioribus intuitu situs, substantiae & officii venam pulmonalem
Dello. eArteria magna seu avia ex frustro cordis ventriculo originem habet, & sursum & deorsum protenditur, ut inde cor principium arteriarum Medici pariter & Philosophi constitutant. Ex capariter una aut gemina soboles exigua nascitur, superius basin cordis undique circumdans, quae a coronae quam csto at similitudine arteria coronaria dicit . At ex dextro cordis
104쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMi . 6 cordis ventriculo specialis quaedam arteria in pulmones derivatur, qitalianos substinti alii, oficium & situm ejus considerantes arteriam pulmonalem dicimus, cum Medici eam appellent renam arteriosam. Nervi denique -- pius unus, rarius plures numero a sexta conjugatione cordi communicaniatur: circa quos id quaeritur: an βημι--tus causa cordi implantatisint ' Α-junt quidam, sed quandoquidem etiam nervis illis pracisis aut corde manimali vivo extracto cor tamen movetur, apparet cam sententiam falsam esse. Merito vero quis quaerat: μι tum sint fuit An lusum natur e dicamus, quia aliquando non observantur' An vero ob consensuin id factum arbitremur, S universi corporis conspirationcm y An omnino concedemus spiritum animalem ad scnstim & motum cordi communicari, non quidem ob necessitatem, sed dignitatem cordis, ne hoc quicqtiam non obtincrct,
quod reliquis partibus datum est 's. XI. Denique membrana quaedam tenuis foris cor ambit, & quidem tam firmiter ci adnascitur, ut aegre a cordis substantia avcllatur. Verum quid dicendum de cordis auriculis, an illa partes quoque cordιs vocanda sunt'Licebit sane ita appellarer attamen judico nulla cum dissicultate etiam dolandi posse,esse ipsas venarum extremitates intortas. Ita quoque de Patri liscordis nihil adhuc dico, cum pariter ad vasa cordis revocari debeant. S. XII. Reccnsitae ergo partes hae ratione uniuntur. Carni cordis
membrana soris undique plurimis fibrillis connectitur, ita ut aegre divelli
ueat et fibrae tum carni interpositae, tum in mediis ventriculis per latitu- .inem exstantes sunt, & quali latera sulciunt. Venae autem N arteriae magnae exteriore sua membrana internae substantiae cordis adnatae sunt, sed interna membrana cavitates seu ventriculos cordis constituum. Ucnae item & arteria coronariae infra membranam soris subsilantiae cordis firmiter
connectuntur . Se pinguedinem maxime superna parte plurimam assitam habent: in quibusdam tantam, ut ipsum cor sub ea quali sepultum abesse
X III. Magnitudo cordis evariat multum, attamcn in hominibus rospectu molis corporis majus est, quam in aliis hominibus. Id quesitum cst, an magnum cor timiditatem, parvum autem audaciam ct animositatem inferat' Ego existimo cor magnum, sed bene dispositum in Imperamento &qualitatibus aliis potentius operari, quam parvum: at quia sepe magnum cor mala constituturn est, laxius nempe, mollius & minus calidum, hinc caopinio obtinuit, parvo corde praeditos esse reliquis timidiores. Hoc idciri obtinet in magnitudine totius corporis. -Vnde laepe parvi quoad staturam, / I 2 vegeti
105쪽
68 VNIvs RsIE MEDICINAE vegeti & In omnibus actionibus agiles sunt, contra magni,longi de obcesi
socordes di segnes. Notandum tamen est, valere assertionem nouram intra
latitudinem debitae magnitudinis, nam si extra eam progredi velimus,alia quoque causa quaesiti dari potest, quod nempe excedentem magnitudinem anima aegre regere possit. Quippe illa quoque finitam operandi vim posmdet, quam si aliquantum instrumenti magnitudo superet, necessario actio
imminuta sequitur. s. XIV. Figura curris munia pyramidalis aut nuci pineae similis. Nam superior ejus pars, quae cordis vocitatur , amplior & latior est: inferior autem quae mucro ct apex cordis appellatur, in acutum desinit; Attainen ubi cor constri mim est, minus Io am pyramidem constituit, sed magis contractam & ad rotunditatem procedentem, & nuci pineae magis simile apparet , sicut id in vivorum animalium anatome aperte conspici potest. Fiagura autem mimis cordis duplicem caritatem exhibet, quae ventrisultu αthalamis cordat vocitatur, & interstitium illas caritates dirimens appellatur septum tardis. Disserunt multimi exterior cordis superficies S interior ventriculorum, nam illa laevis & aequalis est haec autem inaequalis &plurimis exstantiis di cavernulis exasperata, maxime hi septo cordis, unde illud aliqui foraminulentum aut porosum existimarunt. Atque monstare Gaiam solent aliquandoΛnatomici stylo transitum ex uno in alterum ventriaculum, verem dubium magnum est, utrum non ipsi eum magis faciant, quam inveniant, & hoc praeter causam, nam quod arbitrantur ex dextro cordis ventriculo in sinistrum debere sanguinem transire, id gratis conmctum est.
s. X V. mortarit inter se illi ventriculi etiam diverso modo. Nam
dexter quidem,iajor, teneriore carne praeditus, minus asper, ad Iatera suae partis magis vergens, & lunae crescentis imaginem reserens, quia septum cordis, Ut dextarum facit ma s protuberati contra sinister minorcrassi
re &. compactiore carne munitus , majoribus cavernulis di eminentiis
speratus, in medio magis situs, & rotundam figuram exprimens, quam ob causam istum quoque cordis in cavitate sinistri depressus existit. Dubiatatum est: Virum o qualiter viseram temperamento cordis isti pentriculi' Nam Medici quidems nistrum, contra Philosophi dextrum calidiorem esse volunt. Vtrinque probabiles rationes occurrunt, ego ut ut in Philosopli rum sententiam magis concedo,tamen nec judico improbabilem Medic rum opinionem, ideo ulteriori inqiustioni & experientiae rem committo.
s. XVI. Hoc quoque circa differentias ventriculorum adhuc notandum
106쪽
dum est , quod dexter ventriculus quibusdam dicatur Imosin & sanguineus: Inser autem arteriosus &stirituosin. Causam denominationis 3udicant tum
contentum, tum ipsam ventriculorum substantiam. Nam in dextro san-ginem quidam, in sinistro spiritum contineri putant. Ego judico sensibus liquere sinistrum cordis sinum dextro solidiorem & compactiorem esse,addo.& sanguinem obtinere tenuiorem & spirituosior . Verum quod tantum spiritum , non autem sanguinem contineant, a veritate longissime abesse apertum oculorum testimonium ostendit. s. XVII. Pertinet id etiam ad figuram cortu, ut de si bris per caritates risseminatis, dchinc de rati ulis, de denique de auriculo cordis aliqua adaiciamus. In utroque cordis simi a mucrone versus eum locum v vasa m gna inseruntur,inveniuntur bra quaedam teretes & graciles cara resertae, unde & carnea appellantur, in dextro quidem ventriculo quinque vel sex aliquando, in sinistro autem plerumque duae, verum crassiores & solidio res. Hinc quaerituri quare in dextro ventriculo plures, in sinistro'autem pauci res reperi antur ' Ratio potest reddi multiplex. Nam ventriculus dexter major est, minus solida di crassa latera postidet, & fibrae illae sunt minus valiadae. Contra autem se habent ista in sinistro ventriculo. s. X V III. Vasis magnis ubi cordi annectuntur valvula certae seu ostiola areosita sunt, quae ad languinis admissionem in cor & emissionem excoconferunt. Istae valvulae aliae venis, aliae arteriis obtigerunt. Nam venis quidem descriptione Anatomicorum obliserunt valvula tricustides , scurrisulia, a lata basi in angustum coeuntes: sed arteriis tributae sunt valvulae semilanares vel figmiformes , semilianae aut Crete corum C similes. Sed auto-pta acciuratior docet, quod quae tricuspides dicuntur revera tales non sint, sed in modum unc :bue vasa ambiant,& tribus tenuibus minentiis carne tenui q. parvo minculo muniantur & inter se copulatae fini. Hae valvulae sunt membranis tenuibus similes & intro spectant, ade que in cor influentem sanguinem admittunt. Dicuntur pro carnium numero tres venae cavae , S duae arteriae venali seu retium venae pulmonali competere, Contra signiformes valvula multo crassiores sunt & quasi tendinosae substantiae, forisque spectant, ut sanguini ex corde pateat exitus,& tum arteriae aortae, tum piumonali, quae alias vena arteriosa solet appellari, tres datae sunt. s. XIX. cordis denique nominantur appendices illi, qui in basi utrinque ad latera sgura aurium connectuntur. Generantur utraeque Venis cor ingredientibus, aut ipsae venis originem praebent. Nam dextra
107쪽
7o VN vERSAE MEDICINAE , quidem a vena cava originem capit ea parte, qua cordi inseritur, atque m
jor , tenuior & latior est, quam sinistra, quae ipsi ex vena pulmonali origis nem sui nit, & acutior, compactior, &angustiori desinentia praedita ALAppositae cordi sunt, ne sanguis directe ex venis a superna parte in sinu, cordis nimis subito irrueret, sed prius in auriculas immitteretur. Proindedi contrarium motum, quam cor nactae sunt, ut sic cum cor conliringitur
ipsae sese dilatantes sanguinem acciperent, at corde dilatato ipse conltringentes sese sanguincira in cor expcllerent. Ideo fibris omnis generis con- itaqt S interius magis asperat quain soris sunt, ut hinc extrinsecus omnitio
g. X X. Sitia cordis in medio thorace est, sorte & corpore, adeo ut basis cordia entrum universi trunci corporis possideat: quoad latitudinem tamen mucro cordis versus sinistratii vergit. Hoc factum esse docent, ut corpus esset quasi in aequilibrio & pars unistra magis calefieret, verius ta-- meu rem teticisse alii mihi videntur, qui mucronis illam declinationem sactam esse arbitrantur, ut venae cavae a dextra parte cor subeunti cederCt.
Nam non situ , sed tramissione singilinis spirituosi partes incalescunt. Notatione id dignum est, quod notavit Nicolaus Massa cos, quibus baliscordis versus sinistram vergit, uti sinistra manu pro dextra: sed quibus cor directe medium occupat, utrique manu aeque agiles esse. In situ sui cor undique liberum est, nisi quod superne mediantibus vasis & pericardio reliquis partibus annectitur, & se a inodiastino suspenditur.
s. X X l. Temperavnentum cordis calidum consetur & siccum ob abundantiam calidi lanati, per substantiam ejus distuli. Caeterum quia illud calidum in substantsuae dis quoad sensum non apparet, a qui D ii Mam cors rigidae . stitii sibilis judicatum est, quae opinio non foret improbabilis, si idostandi posset calidum insitiun non tam in partium subitantia, quainin asis exuti . Hoc autem adversa sententia supponit. Qualitates s notabiles sunt densitas, crassities, firmitas; quae in qui biisdam
eo usque Iumreditur, ut cor quandoque flammis superari ncqueat. Hoc tamennon omni cordi competit, neque citam divinitatis aut alterius suin- ominiscertiun indicium praebet. Ratione occultarum qualitatum iacordi peculiaritor competiti quod omnibus venenis adversetur, & ea a se propellere studeat, licet Cepistinctis succlinabat. s. XXII. Functu cordι1privata Se publica est. Priνata ostium vegetabilis, tum animalis. Nam nutritur Zc sentit. Publica vel primaria, vel secundaria. Primaria vel immediata vel mediata. Immediata elaboratio singilinis
108쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 7 Ict spiritus vitalis: mediata autem gubernatio liniversi corporis qua Omnes iunctioncs. Secundaria fulictio puhira est, citii proprie conflat I 'ole, cui adjungitur diastole. S sole seu contractio cordu citcjus coiistricti osseu motus in se per fibrarum constrictionem, ut sanguis cum spiritu vitali ex corde expellatur. Diastole autem seu dilatatio cordu cli partim rc missio istius motus, partim cordis distonsio facta a sanguine cor subeunte, ut sanguis inchoatus& perfectus in cor recipi possit. in arteriis pari ratione systole S diastola
notatur, v rum diverso accidit lcmpore, citiam in corde. Nam quando in
corde cst systolo, in arteriis est diastole: & contra. Nogatum id a plurimis Medicis est, sed iis crrandi occasionem suppeditavit, quod judicarent cum in manu seici phur pulsus, illam pectoris percusi: Oncm a corde factam esse
cjus diastolcia,cum tamen vivorum anatomia doccat, revera tum celebrari
systolen, & illam percustioncm pectoris scri, quia cordis extremitates ad se contractat illud reddunt in modio magis protuberans, ut sic pectus sacile se ire possit.
s. XX III. Vt corcsset tutius. N motum suum expedire posset citra molestiam, undiquaque membrana quadam valida cordis figuram aemulante vcstit um cst, quae quia circa cor sita est, ct idem in se continet, pertia cardium, d capsula ac involuἰrum cordis appellatur. Est peri cardium id alia quanto majus, & ubique a corde aequaliter distat, ut cor melius moveri
possit. I cndi quoque non agro potest, ut hinc seri arbitrentur, quod
ctiam in magnis ripitationibus cordis dolor ton persentitur, nisi ad I tera aut pedi us cor appellat. Origincm suam capit immediate a mediasv-no, med late aut cm a pleura, cui etiam pat te anteriore S posteriore fibrillis quibusdam connectiti iri Maxime autem inserius diaphragmatis circulo nerveo adhaeret, ita etiam valide, ut aegre separari queat. Undiqtie peri- cardium continuum est, nisi quod circa basin quinque foramina possidet pro vasorum distributione, nempe duo pro vena cava, qua superne & inferno in cor inseritur: & ob eandem causam unum pro arteria pulmonali; unum pro vena pulmonali, di unum pro arteria aorta. In hac membrana humor quidam reperitur, in quo cor quasi natat, aut potius quo cor sori secus oblinitur, ut citra asperioris externi occursum felicius moveri possit. De hujus gcneratione, & natura inserius, ubi de humoribus tractabimus, quaedam proponemus. S. XXIV. Porro circa eor pericardio suo munitum Pulmoles ut inque jacent, Graecis G πω, spirando dicti, quia respirationi inserviunt. Cum autem per respirationem aestus cordis remittatur, inde tardis
109쪽
72 VNIvERSAE MEDICINAE cordis abella & venti latra vulgo vocantur. Partes ejus componentes sunt, paren hyma, membrana ipsam ambiens, vasa & astera arterιa.
XXV. Parenchyma seu caro pulmonum propria cit respectu aliorum Viscerum rarior ac tenerior, ob continuam dilatandi & constringendi necessitatem, & caloris abundantiam, qui partim a vicinia cordis, partim abii iusso calido saligulae, sorte & ab inlito temperamento illis obvenit. In pueris tamen paulo densior & solidior est. Hoc alii tribuunt nutrimento, quod in statu sanguine venoso solum nutriatur,ego autem ipsorum impe sectioni asscribo, quoniam illorum temperamentu nondum debitam suam concoctione habet: imo & desectui dilatationis necessariae, ob quam evenit , ut nondum ita moti a calore rareficti non potuerint. Haec caro ctiam
rubicundior in pueris est, in adultis magis ad flavedinem vergens, pariter ob caloris redundantiam: sensum nullum aut non ita exquisitum possidet. ne continuo dolore molestiam pareret, & consequenter respirationis libertati officeret. g. XXVI. Membrana quae pulmones cingit tenuis est, & pafiter po- rosa, ita ut materia in thorace residens aliquando citra laesionem ejus unitatis in pulmones recipi possit, imo ut turundae aliquando in vulneribus thoracis tussi ejectae sint. Haec a membrana costas succingente derivatur rattamen tam acuti sensus non est. Forte id ob tenuitatem & communicationon cum parenchymate pulmonum. Interim concedo aliquando pulmonibus laborantibus acris dolores in thorace percipi a coeterum non in ipsis pulmonibus . verum in pleura vel ob continuitatem, vel ob materiae
g. XXVII. Vasa pulmonum sunt rena, arteria, & nervi. Vena pulmonibus specialis & propria obtigit, unde eam pulmonalem vocamus, Medici vero appellarunt arteriam pulmonalem. Arteria ob eandem causam nobis pulmonatu dicitur, a Medicis pera arteriosa. Originem haec vasa capiunt ex ventiaculis cordis, arteria quidem ex dextro: vena autem ex sinistro: ex his cum egressi sunt, in duos dividuntur ramos, quorum unus ad dextrum,
alter in sinistrum Pulmonem abit, & utrobique rursus divisione facta postea in plurimos surculos dividιmtur, qui sere secundum ductum asperae
arteriae distribuuntur.Nam arteria quidem a dextris asperam arteriam c mitatur: vena autem a sinistris. Id quoque Observandum vasa illa, nempe venam & arteriam plurimis anastomosibus sibi esse copulata, & pcrpetuose comitati, ut materia contenta sicile ex uno in alterum deduci possit.
sus quis sit horum vasorum ambigitur. Multi ex vulgaribus Medicis &Anatomicis Diuitiam by Coos le
110쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 73Anatomicis juaicarunt per venam arteriosam pulmonibus alimentum aD serri, at vero per arteriam VCnosam trahi aerem pro refrigerio cordis. Alii autopsia melius edocti, advorterunt vasa illa veram viam esse, qua in adultioribus sanguis ex dextro cordis sinu in sinistrum ventriculum derivetur: quam sententiam multuua confirmat inventa de circulatione sanguinis veritas: quae ipsa quoque aperit, quod νena arteriosa di ista revera arteria sit, non solum substantia, quod concedunt, sed etiam officio, quia ex corde in partes, hoc loco in pulmones sanguinem devehit, ituri pro nutrimento pulmonum, tum pro alteratione erus majore, quae in calefactione, attenuatione, & mutatione ad spirituosain substantiam consistit, quam operati nem denique complet cor in sinistro suo thalamo. Pariter inventum illud de circulatione sanguinis ostendit, quod arteria venosa vera vcna sit, Se sub-
staptia seu qualitatibus, quod largiuntur,& officio, quia sanguinem ad cor vehit, que ii ab arteria pulmonali accepit. Dubitari hic solet: au etiam perrinam pulmonalem aer in cor devehatur ' Id apcrtum est, quandoquidem asperam arteriam aer ingreditur, & vasa haec pulmonum, nempe, vena Scarteria a lateribus contingunt, quod sanguis in vasis contentus sic ob ex ternum contactum vasorum refrigerari queat: coeterum quandoquidem nullae apertae anastomoses sunt cum aspcra arteria, non ita certo affirmati potest, quod aer secundum substantiam in cor transmittatita: veruntamen
neque ita certo dici potest, quod non per porositates aliquid ae ivngredi
possit. Sequuntur inter vasa pulmonum nervi, quorum exigui a sexta coniugatione nati pulmonibus competunt, de in membranam pulmonum
tantum distribuitntur. Et hinc pendet obtusus ille sensus, quem pulmones obtinent.
g. XXVIII. Ultima pars pulmonuin est pera arteria, a veteribus absolute vocata arteria, 'ρω, quia officium ejus clhaerem scrvare : nam Per cam aer in pulmones adducitur, de per eandem Educitur. Caeterum quia posteriores nomen arteriae tribuerunt vasis, quae sanguineira a corde in univcrsum corpus deducerent,ad vitandam homonymiam dixerunt peram arteriam, amodo substantiae . quo haec pars ab aliis arteriis discrepat. Vtrum ras fit, necne ambigitur' Sed nominis videtur controversa.
Nam si vas di xcris qliodcunque cavum oblongum in quo aliquid continetur , aut per quod aliquid ducitur, apertum est, quod valis nomen tueri possit: sed si pressius ea voce uti quis vesit, concedimus, quod non sit tale vM, qualia venae, arteriae, di nervi, & quod etiam spectatun ad pulmones pertineat. s. XXIX.