장음표시 사용
11쪽
purnia dieitur, quare nihil ex eo concludi potest ad legem Corneliam pertinens. Deinde equidem prorSus non intellego, quidni Ciceronis verba i , Quare cum hoc populu8 Romanus videret et cum a tribunis plebis doceretur, nisi poena accessiset in divisores extingui ambitum nullo modo posse, legem hanc Corneliam agitabat illam, quae ex S. C. ferebatur, repudiabat ad legem Corneliam pectent. Imnio Vero absurda primo fere obtutu tota umptieSt ratiocinatio, si haec, quibus manifestum est Ciceronem de divisoribus lege Cornelia puniendis Verba iacere, ceu rate inspexeris. Accedit, quod ipse Cicero e loe addit iure populum tribuniciam legem agita8se, cum anno poSt duo consules designati aequ8ati ambitus condemnati e88ent; id quod sane vix saetum esSet, si lex Cornelia esSet accepta Quam ob rem Zumpti sententiam reprobandam
3. C. Cornelius ea repul8 Senatui maxime ossenSu8, tertiam promulgavit legem ne quis niSi per populum legibus solveretur Id eniti iam antiquo iure cautum erat, quare in omnibus quibus aliquis legibus Solvehatur, adiectum erat ut de ea re ad populum serretur; sed ea aetate res in eum morem venerat, ut poStremo ne adiceretur quidem in eius modi quae Saepe per pauculos fiebant senatores, de rogatione ad populum ferenda ' Quam ob rem id quod more maiorum populi ius eras ei reddere Cornelius Studuit. Aegre autem rogationem illam Corneliam senatores potentissimi, quorum auetoritas ea lege minuebatur, tule-rUut Quare, ne lex acciperetur, P. Servilium Globulium )trib. l. moverunt, ut collegae intercederet. Ubi igitur dies legis ferundae advenit et praeco Subiciente scriba rogationis verba populo pronuntiare coepit, P. Servilius
veribam subicere recitare praeconem Vetuit quapropior iratus Cornelius modicem ipse populo reeitavit. Quodsi P. Servilius collegam legem recitantem interpel- lasset tribuniciam violasset potestatem, sed tamen pSe
C. Cornelius eam violaverat, quia collegam Impediverat, ne intercedere poSget.
Improbe igitur id a Cornelio laetum esse L. Piso eonsul Statim questus est quae eum verba fecisset, tumultus ortus est, ac populus magno convici consulem exedint; et cum isse iussisses' eos qui manus intentabant prendia lictoribus, non solum asees a mulitudine iuribunda hetoribus haesi, sed etiam lapides ab ultima contione consulem laeti sunt Quo tumultu perturbatus Cornelius, quo invito haec omnia saeta e3ge videntur, contionem dimisit. ' meque amen omnia, quae lege Sua Stituere voluerat irrita suerunt senatus enim, cum tellegeret iram in tali populi, nisi quid concederetur, sedari non pete
Cornelio mandavit, ut eadem de lege i aeeipienda laeserret Quapropter Corneli legi 'ua
sent neve quis eum quis ita solutus esset nate cederet,
dum do ad populum erretur quod inviti Sane
Quarta rogatione Cornelius constituit, ut Iaetores odietis suis perpetuis ius dicerent . 'summam enim raetoribus in magistratu ineundo edictum erat p
12쪽
nam i C. Verrem praetores non rite ex edictis ius dixissi Lex Ciceronis verbis perspici potest. Quibus augis permotus Cornelius legem suam promulgavit, quam es Si accepta est, uamen invitis tulit optimatibus 'Ceterum C. Cornelius praeter has quattuor rogationes alias quoque tulisse, quibus plerisque collegae intercesserunt, iam dixi quale fuerint rogatione8, neScimuS.
a. De aeeusatore. me priore iudiei disturbato. Sequenti anno 688 66 Aemilio Lepido Voleatio Tullo consulibus, quo M. Tullius Cicero praetor fuit, C. Cornelius tribunicius lege Cornelia de maie-
State accusatus est ij AeeUSaverunt autem duo fratres Comini equites Romani Spoletini, ' quorum alter cui praenomen erat Publio nomen detulit, alter subseripsit. Cuius de subSeriptori praenomine ambigitur propterea, quod, quamquam ipse Cieero in oratione pro Cluenti ' habita praenomen ei tuisse Lucio dixit, tamen Asconius' eum Gaium nominat quo adductus rumannus si et ruecknerus sit duobus fuisse fratribus praenomina et Publio et Gaio ieen Setit. Neque tamen hac in re Asconium Sequor, Sed Cice- oni, qui e idem anno 688 6 Cluentium defendit, assenuendum esse arbitror. Itaque errore quodam captus Asconius, id quod sacillime fieri potuit, pro Lucio' Gaium'(L. C. Seripsisse videtur. Ceterum ipsum Ciceronem magni aestimasse Cominios duobus intellegitur locis laudatis, ' quibus homines eos suisse honestissimos a di- seitos dicit. Exercuit autem iudicium de Cornelio maiestatis eo
13쪽
P. Cassius i praetor id enim praenomen ei praetori sui Asconi testimonio confirmatur. Sed eum ab eodem Asidonio py duobus annis post , soldi quendam Cassium Longinum inter competitores, quos Cicero habuit
in consulatiis petitione, suisse commemoretur, Drum anno primo persuasum erat, hunc L. Cassium ante duos annos quam consulatum peteret, praetorem iudicium Cornelianum exercuisse. Cuius quidem sententiam Seeutu 3
dissiduitates 'it haec: nTum Lueti non Publi pra nomen, quod ab Aseonio solo uno tantum loco traditur, huic praetori erat. Itaque reete iam Manutius, Sigoniugpro , littera L scripsisse videntur quoniam ASeoniuSalus' quoque loeis, id quod modo videmus In praenominibus erravit. Equidem, quamquam minime parvi auctoritatem Asconi aestimo, tamen eum hoc in praeno
L. igitur Cassius praetor, quamquam decimo die, ut mos erat, adesse et accusatorem et reum iusserat, tamen eo die afuit, ' ,seus ut ait Aseonius, propter publiea humenti curam, seu gratificans eos; sed humenti ura sine dubio simulata erat. Neque tamen bono eventu id Cominiis suit, multituuenim a notis perarum ducibus, si inter quos C. Manilius tribunus plebis primas egisse paries videtur, motata in peius in Cominios sedit, iisque cireumventis ante tribunal mortem intentavit, si ab aeeusatione non deSigierent. Tan laque ira populi in Cominios erat, ut ne consulum qui dem qui advocati reo aderant, interventu tumultussprorsus sedaretur. Itaque quam celerrime, ut Saluti sua :
eonsulerent, scalas quasdam Comini confugeriint, i)bique elausi ter noetem se occultaverunt et prima luce per vicinarum aedium tecta effugerunt. 3Proxima autem die, quo L. CasSius praetor ad exercendum iudicium aderat, cum accusatores citati abessent, ex reis Corneli nomen exemptum est ' Ceterum Cominiis fuga illa ex urbe non modo non profuerat, Verum etiam fuerat infamiae; nam silentium peeunia vendidi8so exi8timabantur.')Disturbato igitur iudiei per aliquod dies periculum a Cornelio prohibitum e38 apparuit, sed nihilominus tutum se fore ab adversariorum dio perare non potuit, namque et optimatium animi multo ei fiebant infestiores et Comini suspieionem aeceptae pecuniae a Se removere
B. De OSteriore iudiei Corneliano anno Sy 65
exercito.Sequenti anno P. Cominius ' cum ab optimatibus adduetus, tum infamiae acceptae pecuniae tollendae tudio8us iterum C. Cornelium maieStatis accuSavit. Quaeritur utrum Lucius P. Comini frater subScripSerit, necne apud scriptores enim ' qui has res tractant, Solus nominatur P. Cominius ita, ut dubitatio hac de re fieri possit. Sed diei sane Asconius paucis versibus ante j anno 688 66 detulisse nomen Publium, Subsci ipSi88 fratrem quod cum omnium in mentibus esse putaret, sorta8Secto loco, qui nonnullis tantum Ver8ibus ab eo, quem modo contuli, Separatus est, omnia iam expo8ita repetere noluit. Nullus quidem locus apud rerum Seriptores invenitur, qui huic sententiae obstet. Atque viam ad explicandam illam am-
14쪽
P. Cassius ' praetor id enim praenomen ei praetori sui Asconi testimonio confirmatur. Sed cum ab eodem Asconio ' duobus annis post so dis a. quendam Cassium Longinum inter competitores, quos Cicero habuit
in consulatus petitione, suisse commemoretur, Drumanno primo perguaSum erat, hunc L. Ca8Sium ante duos anno8 quam OBSulatum peteret, praetorem iudieium Cornelianum exercuiSSe Cuius quidem sententiam Secutus SΗaakhius am nuper moelgelius qui it tollendas has diffleuitates affert haec: NTum GLueti' non Publi praenomen, quod ab Asconio solo uno tantum loco traditur, huic praetori erat. Itaque reete iam Manutius, Sigoniu8 pro P littera L scripsisse videntur quoniam ASeoniuSaliis quoque locis, id quod modo videmus, in praenominibus erravit. Equidem, quamquam minime parvi auctoritatem Asconi aeStimo, tamen eum hoc in praeno
L. igitur Ca8sius praetor, quamquam decimo die, ut
mos erat, deSSe et accusatorem et reum iu8Serat, tamen
eo die afuit, ' ,seu, ut ait Aseonius, propter publiei humenti curam, seu gratificans eos; sed frumenti cura sine dubio simulata erat. Neque tamen bono eventu id Cominiis suis, multitudenim a notis perarum dueibus, si inter quos C. Manilius tribunus plebis primas egisse partes videtur, incitata impetus in Cominios secit, iisque circumventis ante tribunal
mortem intentavit, si ab aceugatione non deSi,terent. Tantaque ira populi in Cominios erat, ut ne conSulum quidem, qui advocati reo aderant, interventu tumultus prorSUS edaretur. Itaque quam celerrime, ut Saluti suae
eonsulerent, In Scalas quasdam Comini confugerunt, i)bique elaus per noetem se occultaverunt et prima luce per vicinarum aedium tecta effugerunt. 3Proxima autem die, quo L. CasSius praetor ad exercendum iudicium aderat, cum accusatores citati abeSSent, ex reis Corneli nomen exemptum est ' Ceterum Cominiis fuga illa ex urbe non modo non profuerat, Verum etiam fuerat infamiae; nam silentium pecunia vendidi8Soexi, timabantur.')Disturbato igitur iudiei per aliquod dies periculum a Cornelio prohibitum esse apparuit, sed nihilominus
lutum e fore ab adversariorum odio perare non potuit namque et optimatium animi multo ei fiebant infestiores et Cominii u8pieionem aeceptae peeuniae a Se remoVere
B. De posteriore iudiei Corneliano anno Sy 65
exercito.Sequenti anno P. Cominius ' eum ab optimatibus
adduetus, tum infamiae aceeptae pecuniae tollendae tudiosus iterum C. Cornelium maiestatis accuSavit. Quaeritur utrum Lucius P. Comini frater sub8erip8erit, neene apud Scriptores enim ' qui has res araetant, Solus nominatur P. Cominius ita, ut dubitatio hae de re fieri possit. Sed dicit sane Ageonius paucis versibus antes anno 688 66 detulisse nomen Publium, Subsei ipSi88 fratrem quod cum omnium in mentibus 88 putaret, orta88 hoc loco, qui nonnullis tantum Ver8ibus ab eo, quem modo contuli, Separatus St, omnia iam expo8ita repetere noluit. Nullus quidem locus apud rerum Seriptores invenitur, qui huic sententiae ob8tet. Atque viam ad explicandam illam am-
15쪽
biguitatem huic quam modo protuli simillimam Zumptius irquoque ingi Sus esse videtur verbis hisce: RIIerbiiuggerim sthni ASe p. 62 p. bd ex rec. ies,lingi et Sehodii
Eruber Euctu unier iithie. Exercuit autem iudicium Q. Gallius ' praetor, quem
quidem ambitus reum ieeionem defendis, ScimuS. Denim aedilitatis ' munere suuetus anno G8Tibi, cum bestias non habui5Set, po3 annum candidatus praeturae repente gladiatores dedit proses,us se patri Suo illum honorem dare. Quapropter accusatus , ambitus a M. Calidio oratore, quem inter multo prope iugularem fuiSSe oratorem ex Ciceroni si verbis cernimus. Sed tamen, Si omnia quae et hoc loco et apud Valerium Maximum 'ie de re dicuntur, accurate Spectaveris, non modo ambitum, sed etiam alia res Gallio crimini data e88 putabis. Commemorantur cui et Venenum et chirographa et multa alia, e quibus concludi poteSt neque Ciceronem neque Valerium de solo ambitu crinime cogitare. Quare Sententia
Zumpti quam hac de causa Galliana profert digna 88ovidetur, quae recipiatur Sunt enim illius verba haesi: i
Sed tamen altera difficultas oritur, Si cum Seoni Verbi p. 28 ea comparamu3, quae apud Q. Ciceronem jeXStant. Adnotat enim Sconius ad fragmentum laudatum ' orationis in toga candida habitae haec:
Eunipt min. Eximinasprose p. bo adn. I. - ASc. p. bd. ' De Q. Gallio plebei aedilitate functo Nolaeli inspicias librum laudatum p. do. - Asc. p. i8. - Uic Bruti do, ii is, 26s. ' Val. Max. . lo d. - uinyt: m. Eriminasprose p. 2b. - Q. Cicero de et c. b. Is ed Bucheter Cicero in toga v. pud Ase. p. i8d salter induxit eum, quem potuit, ut repente
,Q. Gallium, quem postea reum ambitus defendit, significare videtur sq. Quibus ex verbis Seonium, quoniam magistratus populi Romani aeeusari nullo modo potest, putavisse Gallium praeturae unctum aut ipso anno 6so Gg, aut iostea a Cicerone delenSum esse concluditur. Contra, si inspiciamus locum, qui apud Q. Ciceronem eXStat, Sconius erra8se videtur, naui Q. Cicero eo loco viro enumerat quattuor, quo Mareus rater sibi obligaverit, C. Fui danium, Q. Gallium, C. Cornelium, C. Orchi vium; quorum in cau3is ad ratrem deserendis ipse Quintus ut nil intei fuit. Commentariolum autem illii id petitione consulatus scriptum es8 initio anni soldaa uehetero strinis demon,tratum est argumentis, ' quare negari vix potest illas cau8as, de quibus Quintus loco laudato di88erit, iam 8Se peractas e tempore, quo Oratio in toga audita habita St. v aecedit, quod in enumerandi quattuor illis nominibus certus temporum ordo institutus est quare Gallium iam anno 688 66 praeturae
candidatum a Cicerone defenSum 8Se apparet. Quaeritur igitur, utrum Quinto, an Asconio maior it tribuenda auctoritas; sunt enim, qui Seonio Summam
uicin rebus tribuentes auetoritatem anno sol6 Gallium ab8olutum 8Se contendant, e quibus assero et Pideritum ' et almium, qui eo adductus in illo Turieensis editionis
volumine, quo deperditarunt rationum Ciceronis fragmenta XStans, Gallianae fragmenta poli orationis in togae: ndida habitae fragmenta ollocat. Contrariam Sententiam Langius ' proseri, cui iam antio 88 6 causam Gallianam a Cicerone SA aetam perfun8um 8t, id sue niea quidem opinione, Summo iure,
gladiatores populo non debitos solliceretur; eos ipse consularis candidatus perspexit et legit et emit; praeEente populo Romano factum est. - Eucheler protegg. ad Q. Ciceronis reliquias p. 3. ' Piderit: index ad Uic Brutum p. 23s. - si anges m . III. 22T. v. adn. 12.
16쪽
quoniam multo maioris auctoritatis in omnibus rebus, quaestibus illis annis 88 6so laetae sunt, Q. Ciceronis teStimonium, quam ASconi eSSe arbitror. Itaque Seonium hae
Restat, ut verba nonnulla faciam de eorum Sententia, qui, quoniam ASeon auetoritatem minuere non audent, interpretatione artificioSi88ima eandem suisse sententiam
de iudicio Galliano anno 688j66 exereit Asconio a Q. Cicerotii demonStrare student. Cuius sententiae auetores Brucknerus' quem secutus Straumptius. )Dicit autem Brucknerus loco collato:,dii ben sorten e dicero alter induxit eum, quem potuit, ut repente gladiatores populo non debito possieeretur' etc. emeris Se p. 88 p.ra edit laudatae ,Q. Gallium, quem postea reum ambitus defendit, ignificare videtur Po,tea uber nichi subrisaren as po3t hanc ora tionem in toga eandida habitam, ionberii pollea, quam in diatores populo non debitos pollicitus St.
benterli Q. Gallium, quem poSteareum ambitus defendit ete.
Quae quidem sententia nullo modo serri poteSt, namque haec interpietatio postea voeabuli non respondet
Asconiano sermoni Verbis enim quem poStea reum ambitus defendit ex Aseoni quidem genere dicendi simplicissimo nihil aliud significatur, niSi Gallium, quem post orationem illam habitam defendit. Quae cum ita intmulta verba hae de sententia facere SuperVacaneum 8Se
Denique quam brevissime ad Bllcheleri sententiam, quam vir ille doctissimus hoc de lodo protulit, aliquid addam. Sunt autem eius verba haee ' (nam Cieero quae eonsularis candidatus in Catilinam dicit alter induXit eum, quem potuit, ut repente gladiatore populo non debitos polliceretur his verbis Asconius cum videri adnotavit significari Q. Gallium, quem poStea reum ambitus defendit non potest virum clarissimum non fefelliSSememoria Nempe eos Cicero gladiatores commemorat
quos Catilina ann 68 6 vel f 6a, ut populo nescio
quis polliceretur, effecerit, Gallius vero suos gladiatores ante annum 68s 6 non promiserat solum, Sed etiam exhibuerat . Equidem hanc sententiam, namVis ingeniοSe exeO-gitata Sit, propterea comprobare non pο8Sum, quod, Si tam negligenter Asconium res, de quibus agitur inquisi- 88 pro ei to haberemus, illius auctoritas sane nulla fere SSet. Quamobrem, id quod angi perSuaSum erat, A Seonium in sola temporis, quo SSet Galliana cau8a acta, significatione erraSSe puto. Ceterum de emendando illo geoniano loco pror8us nobis deSperandum St, quoniam Sane audaeius egset pro,poStea' antea', quod Solum suisset vocabulum huic sententiarum conexui aptuni, in textum recipere. Defensus igitur a Cicerones Gallius praetor designatus , extremo anno 688l66. Sed materiam institutam perti aetare pergamu8. Maestus Cornelius erat ac perterritus exitu C. Manilixi quem initio anni 68s 6 maie8tatis reum condemnatum Age proxima in commentationis parte narrabimus; - quare paucos admodum homines in iudicium adhibuit, ut ne clamor quidem ab advoeatis exoreretur. Rem autem
17쪽
ipsam magna SSe aetam exspectatione atque ex S. C. ipsos consules iudiei praegedisse ab Asconio comperimus. i)Desensoris parte Ciceronem hac in causa Suscepisse nolum est id unum autem quaerendum St, quo impulsus
Cicero Cornelium defenderit; et mihi quidem in mentem venit Cornelium quaestorem suisse i n. Pompei Magni illis temporibus ieeroni amicissimi, qui ea aetate qua causa aeta est, Proeul ab Italia cum Mithridate bellum gessit; cui ut gratificaretur Cicero reo adsuisse videtur. Sed quaeritur quo euiliore anni 68s 6 Corneliana
causa acta sit. Quamquam de certo mense Significando, quo id saetum est, desperandum nobis St. Post epistilibrem enim mensem anni 68 Cicero Cornelium non defendit propterea, quod eo tempore Romae non erat. Ipse enim Atticum j certiorem saei se mense Septembri in Galliam piosecturum et usque ad menSem Januarium anni sol6 mansurum esse, ut perspicia Nallorum nobilium voluntates. Deinde eadem in epistula ad Atticum Cicero se irensandi intium faetiarum esse in campo comitiis tribunietis a. d. XVL a Sext constetur inquirendum igitur nobis est, utrum e temporis spatio quod est inter hune diem ac mensem Septembrem ieero Cornelium defenderit, neene. Dubium Sane id St, namque ipse Cicero eadem in epistula dieit: eum Romae a iudieiis forum ' refrixerit, ex qui renius mense Septembri te'
neque tamen hanc eausam omitiorum, quibus magistratu ereabantur, tempore SSe peractam putem. Comitio-i Asc. p. bd. Verba suae in codieibus leguntur: scum prima pars . . . Manilius qui iudicium per operarum duces turbaverat, deinde quod ex S.; iudicio, mon respondisset rete verti vel explicari vix posSunt. Coniecturam meam, Cum proxim in libelli parte expositurus sim, nune id solum a iam, verSi iam transpositionem hoc loco necessariam esse me putare, quo sit, ut verba deinde quod e S. C. ambo consules praesidebant ei iudicio non ad Manilium, sed ad Cornelium spectent. - Cie ad Att. I. l. 2. - ad Att. I. l. 2.
-- Iet rum enim illorum temporibus Romae iudicia talia, quale
Cornelianum non exercebantur si)
Itaque Supersunt Septem fere anni 68s menses quibus iudicium illud exercitum esse existimari potest; sed eum ausa Manili maiestatis rei initio anni 68s peraeta sit
Januario mense, immo Februario Cornelium a Cieerone defensum esse vix arbitror Quae cum ita se habeant mihi persuasum est ieeronem Cornelium nisi eo temporis spatio, quod est inter Martium mensem atque Quintilem anni 68s non defendisse. Ceterum Cominius lege Cornelia de
maiestate reum, leui ante annum fuerat' ; iudices constituti sunt ex lege iudiei aria Aurelia, ' quae lex iudicia
inter tres ordines communicavit senatores equites tribunos
aerarios; et quoniam Pompei quaestor Cornelius fuerat atque ipse P. Servilius Globulus, in quo maiestas tribunicia imminuta eras, reo aderat, duas iudicum partes et equites et tribunos aerarios Cornelius Suas habuit. Ipse quoque M. Lieinius Crassus, qui lege de tribuniet pote8tate restituenda, quam consul cum Cn. Pompeio anno Siliis tulerat, in summo populi favore erat, inter iudices suisse fertur. 3Ex senatorum laetione cuius auctoritatem Cornelius rogationibus suis imminuere voluerat, infestissimi reo principes erant civitatis, si qui longe plurimum in Senatu valebant Q. Hortensius Q. Catulus Q. Metellus Pius M. Lucullus M. Lepidus consulares atque inimici tribuniciae' potestatis ' Testimonia autem in reum dederant ae dixerant e vidis, Cornelium codicem pro rostri recitantem, quod antea nemo secisset tolli intercessionem, si id tribunis permitteretur. Ceterum illa testimonia a Cicerone ea ratione refutantur, ut ab inimicis popularium partium et tribuniciae potestatis ea data 8se demonStret Solus
18쪽
illum defendit, quas aetiones in duas orationes contulit, ii quarum fragmenta nobis praesto sunt Ars Verο, qua ieero hac in defen8ione usus est iam a veteribus giam mattei et rhetoribu Summis exornata est laudibus; inSpicia3, quaeSο, verba quae Quintilianias ' de ea profert:,Cultu Ver atque Ornatu se quoque commendat ipSe qui dieit et in ueteris iudieium doetorum, in hoc vero etiam popularem laudem petit, nee fortibus modo, sed etiam fulgentibus armis proeliatur An in ea iis CL Corneli Cicero consccutus esset ostendo iudieem tantum et utiliter demum a latino perspieueque ostendo, ut populus Romanus adni irationem suam non delamatione tantum, Sed etiam plausu confiteretur Sed ab Asconio' quoque ars et Scientia laudantur quibus dignitatem clarissimorum civium contra quos dicebat neque violavit, neque eorum auetoritate reum laedi pa88us St. Mirum igitur non est, quod Ciceronis potis-Simum arte magno Sententiaru numero Cornelius absolutus est ' Breviter mihi sieeat diuere de ratione accusatoris P. Comini, quam in manus sumendam esse ipse Seonius si constetur Artem autem dicendi, qua Cominius u8us est, Ciceronem laudasSe, iam antea Vidimus, quare dolendum id est quod ratio illa nobis in manibus non est neque apud ertim grammaticarum vel rheloitearum
seriptores hae de Comini oratione quidquam invenitur. Et mihi hae de oratione deperdita in fragmentis ora liο- num pro Cornelio, quae Supersunt, ordinandis cogitanti duo se osseu8io em praebuerunt, Ila, ut vix putarem, illos e Ciceronis ipsius sententia esse dietos Quorum prior exstat apud Quintilianum Sunt autem verba haec:
est et nuda propositio, quali fere in conieeturalibus ,eaedis ago, furtum obteio, e8 ratione subieeta, ut: maiestatem minuit Cornelius, nam codicem tribunus plebis ipse pro contione legit. IIaec autem verba, quae in omnibus editionibus desunt, ad oratione pro Cornelio pertinere primus almius suspientiis Si neque tamen contendere ausim, ex ipsius Ciceronis sententia id esse letum, ab Aseonios)enim narratur Ciceronem conce88isSe quidem Cornelium legis odicem legisse, sed tamen nega88 illum propterea,
quod legisset maiestatem populi Romani minuisse. Et mihi hae in quae3tione ambigua in mentem Venit Ciceronem saepissime in orationibus hune morem esse Secutum ut incipiens ab argumento ceusatoris Suam ipsiu Senientiam expliearet multa eius moris Xempla, poti8Simum ex oratione pro Sulla, po88um asterre e quibus haec sola
l. 3. Ita inquit tu enim inve8tiga8ti, tu patefecisti coniurationem. I. o. Diiunxit inquit eos a colonis, ut ho di,eidio a dis8entione saeta oppidum in Sua poteState, posset per Pompeianos habere Diserimen aue est inter hunc locum, quem tracta- muri, at ille DS, quo modo contuli deeAt enim illi verbum inquit ' Qua ex re concludi stes verbi ipsis, quae Cominius secerit, Ciceronem iton uti Sed negari nullo modo pote8 argumentum illud quod Cominius longiores orta88 orationi Sua parte expoSuerat, Ciceronem afferre atque ab eo indipientem suam hac de re sententiam X- planare potuiSSE.POSteriorem autem loeum Si poetavori8, multo aliter rem o habere concedes leguntur enim in fragmento quodam prioris Cornelianae' ab Seouio Servato verba haec:
19쪽
, legem inquit de libertinorum suffragiis Cornelius C. Manilio dedit Hoc enuntianum sine ulla dubitatione Comini esse Ciceronis intellegitur verbis quae sequuntur quid Si hoc dedit Cominius enim a Cicerone vagi vituperatur, quod dixerit legem dare. L. De eriminibus Cornelio ab adversariis oblectis. De rationibus defendendi, quibus Cieero Sus St. P. Cominius C. Cornelium tribuniciam poteStatem SuStulisse, itaque populi Romani maiestatem imminui88e edixerat. Et profecto huic erimini aliquid veri inesse negari non poteSt, si ea, qua Cornelius in roganda sua lege,De qui ni8 per populum legibus solveretur commiserat, Spectantur. Cornelius enim, ut breviter ea quae iam eXpοSui repetam, eum collega intercederet, ira incitatu legis codicem praeeonis e manibus ereptum ipSe legerat atque prohibuerat, quominus collega intereedere po8Set, itaque tribuniciam intercessionem sustulerat; qua eccauSaiam C. Calpurnius Piso consul iure eum vituperavit. Quod quidem temere atque iniuste a reo factum esse ne Cicero quidem negare potuit; attamen luduit, ut Cornelium X-euSaret. Quanta vero diligentia et quam insigni dicendi arte id peregerit hae in parte commentationis videbimu8.
nelio obiectum refulciueerit Ut intellegamus argumenta, quibus Cicero innocentem esse Cornelium demouSiret, ae curate Xaminanda sunt fragmenta prioris Cornelianae, quae ad ip8am argumentationem pertinent. Quorum . primum, quod XStat apud Asconium p. 62, admodum Steorruptum, ita, ut Cisteronis ratioeinatio vix intellectura fuerit, nisi Sigonii, quem nuper Elgenbroditus ' secutus' b. Eigenbrodis de magistratuum iure intercedendi p. o.
est, industria in eum statum redactum eSSet, ut, quae eo QOntinentur, rurSu possent cognosci. Sunt enim codicum verba haec: quo loco enumerat, cum lex feratur quot loca intercessionis sunt iubeat discedere :,est utique ius vetandi, cum ea feratur, quamdiu ferundi transferuntur; id est . . . lex, dum privati dicunt, dum , dum sitella defertur, dum aequantur Sortes, dum sortitio fit, et si qua sunt alia huius generis. Laeunam, quae MXStati inter oeabula risunt atque,iubeat Sigonius supplevit, in textum recipiens Verba:,antequam qui legem fert populum i iubeat discedere
Duas alias lacunas quamdiu . . . ferundi, ndum . . . .,
dum et Bilehelerus et Mommgenus apte suppleVerunt, Sed quaeritur quid sibi velint codicum verba ,id est lex ;,Supplendi ratio, quam tessiiugius et Sehollius adhibuerunt excidiste verba putantes dum recitatur Satis probabilis quidem est; sed tamen Sigoni sententiam praefero, qui verba id est lex ex glossemate ad vocabulum ea quod praecedit, explicandum adseripto in textum irrepui8Se censet. Itaque seribendum erit: quo loco enumerat, eum lex feratur, quot loca interceSSioni Sunt, antequam qui legem sert populo iubeat discedere. - ,eSt utique tu Vetandi cum ea seratur, quamdiu ferundi tranS- feruntur dum privati dicunt, dum ... dum sitella defectur, dum aequantur sortes, dum sortitio fit, et si qua Sunt alia huius generiS.
Eo enuntiatum quid in Cornelii defensione sibi velit, recte Mommgenus ' explicare videtur verbis his: dii ber
20쪽
explicatio prorSu est probanda, nam, Si eam retinemus, excusari an Corneli temerita potest Cicero igitur ar bitratus esse videtur, si Globulus, antequam in tribus populus discessisset et praeeo rogationem coepiSSet recitare, interce8SiSSet, vix futurum fuisse, ut Cornelius tanta ita inflammaretur, ut morem maiorum violaret Quare ratio, cinatione concludi potest, reum, iam Summota PS a contione, legem acceptum in pro certo habentem, collegam non iam intercessurum es8e putasse, itaque intercedente collega animo perturbatum ad illam temeritatem incita-lum 88e Ceterum hae in orationis parte uberrime de iure intercedendi Cicero dixisse videtur quae quidem praeeepta uno illo fragmento excepto deperdita sunt. Sequuntur deinde ipsa argumenta, quibus Cornelius
Cleerone non modo excusatur, verum etiam defenditur
Dissicile sane est de hae defensione aliquid certi iudieare, sed nihilominus expaueis illius orationis partis fragmenii , quae SuperSunt, et ex aliis locis, qui apud Asconium et apud ipsum Ciceronem exstant, quattuor intelleguntur argumenta, quae ad exponenda transgrediamur: l. Idem fere quod Cornelius, A. Gabinius collega ieeerat, Sed tantum afuit, ut maiestatis accusaretur, ut in Summo populi favore esset i Legem enim Gabinius tulerat de bello contra pirata Cn. Pompeio dando, cui ut intereederent ab optimatibus adducti erant L. Trebellius L. Roscius Otho tribuni plebis, quorum Trebelliu Sennim promiserat moriturum se prius esse, quam ea lex Perferretur Intercessit autem L. Trebellius eum iam derοgatione accipienda suffragiorum ferendorum initium sie, ret; et eum perseveraret intercedere intro voearo tribus Gabinau coepit, ni abrogaret Trebellio magistratum, Sicut
quondam Ti Oraelius M. Octavio collegae magistratum abrogaverat. Et cum XVII tribus illam rogationem
Pange R. i. III. p. II. - Ase. p. s.
nius legem pertulit. Comparantur igitur a Cicerone inter se ea quae et abinius et Cornelius fecerunt Cornelius, cum intercederetur legis eo diuem legit, itaque intercessionem neglexiSse, tribuniciam potestatem minuisse videtur ostendit se legem esse laturum invito Pollega, tribus ad aeeipiendam legem intro voluit vocare at tamen Gabinius sitellam de ipso intereessore Metulit a tribus ad abrogandum collegae magistratum intro Vocavito id quod sane multo est turpi sis Quodsi Gabinio ea, quae iniuste fecit honori suerunt, iudiees quasi coguntur Cornelium abSolVere, prae- Sertim, eum aliis quoque e cauSi apertum sit Cornelium
2. Legis codicem non recitandi Sed tantum recognoscendi causa legit. J Videntur igitur diversa inter se esse duo legendi genera et Greeitandi et recognoseendi eausa quaeritur, quid , reeitare legem significet. Iis enim verbis quae In frutione in Vatinium rex stant adductus Romanos puto reeitandi verbum dixisse de lege in eo mitiis populo eo consilio pronuntiata, ut de ea discessio fieret. Dis autem in comitiis lex recitari solet et suadendi vel dissuadendi causa et commota contione ante ipsam discessionem. Quodsi Cornelius ipse legem recitasset itaque discessionem de ea fieri pa8Sus 88et, maieStatem pο-puli Romani minuisset; vel reum id noluisse eo obno8ci poteSt, quod: d. tumulto orto statim contionem misit' et . pS de lege sua corrigenda ad senatum refulit. )Reum igitur legeni reeitandi causa non legisSe inter-ee8Sioni paruisse, populi Romani maiestatem non violasge
manifestum est. Ceterum ipsum P. Servilium qui intercesseia advocatum reo adsui3Se iam commemoravi.