장음표시 사용
301쪽
28O QUIE CURTIO annum hic fuissct desidendum. Interim Hermolaus in
Alexandrum conspiravit, et poenaS Cum ConsCiis conspirationis dedit.
Jam, sino dubio, aestas instabat, aut Etiam inchoata Erat, cum Alexander in Indiam movit. Multis eam expeditionem ad devictum usque Porum describit Curtius; sed nullum discrimen aestivorum aut hi hctri omitti occurrit, nec temporis ivlum indicium. At, quum ampla non esset regio a Cophene ad Acesinem, et imbelles populi, non multo tempore Alexander indiguit, Praesertim cum tanto exercitu, quem dividere Sine Periimio Poterat. Itaque, haec, intra aestatem et autumnum anni memorati fieri ii Diuerunt. Hoc si aperte dixisset Curtius, gloriam Alexandri minuere sorte se existimasset; certe quae de Donnullorum Indorum robore et fortitudine dixit, vana visa suissent. Hibernorum hujus anni, nulla apud Curtium mentio fit; quam cred rem data opera omissum, Propior Calor mregionis, in qua tunc Alexander versabatur, si Indiae situs Curtio notus fuisset, et nisi alibi, quum in ora esset Alexander multo magis meridiem spectantes, dixisset Alexandrii in ver exspectasse, ut postea vid bimus. Itaque ex resbus gestis ducta Conjectura, statuemus Alexandrum hunc annum et sequentem in domuudis Indis, peragrandisque eorum regionibus, absumpsisse. Nar gesta sunt a domito magno Poro, ea brevius a
Curtio narriantur. ut antea diximus, neque nos eorum hic
Compendium proponemus. Logantur in libro IX Curtii, et PMS EOrum conforatur in annum periodi Iulianae jam
memorBtum, uiat omnia, si ira videatur, in annum 4388. Quum Alcxander evectus Osset in Oc anum quadraginta stadia, ex ostiis Indi fluminis, adversum fluvium subiit classis, Ot altero die appulsa est, haud procul lacu
a. Lib. IX , cap. 9, tom. ΙΙ, pag. 3M.
302쪽
salso. Deinde, praemisso Leonnato, ut puteos foderet, quo terrestri itinere, ducturus exercitum Videbatur, quippe sicca serat regio, ipse Cum copiis substitit, a vernum tempus exspectans. π At, satius fuisset hiberna tempestate iter fac re, per ea loca in quibus vix est ulla lirems, si conseratur cum Europaeis, et Ver aestates Graeciae, sine dubio, Calore arquat. Sed, miro errore, Curtius credidit maritimos Indiae tractus, in quibus versabuntur tunc temporis Macedones, ad Septemtrionem Spectare. a Quae Prinpiora sunt mari , inquit, aquilones maxime deurunt. nContrarium debuit dicoro; nam australibus ventis maximo
uruntur littora Indiae, iique jugis demum montium septemtrionalium impediti, non penetrant ad Indi sontes. Circa quae loca, in Κassemirae regno, vicinioque, fertilissimi sunt tractus ot Borea refrigerati. Hic demum nivesuspiciuntur; nam ad Austrum montium quibus Cinguntur, prae Calore non ningit. Non minus falsa sunt quath et Curtius in se pientibus : a Adeo in illa plaga, mundus statas temporum vices mutati nIn caeteris, ad mortem usque Alexandri, narrandis, multo brevior est Curtius, ut ex Arriano liquet, sed omnia
videntur geri potuisse inter annum periodi Iulianae 4389
et sequentem, ud mensem usque noVembrem, quo mortuus ost Babylone Alexander. Forsan Curtium excusare tentet aliquis, eo quod scriptores Graeci quos Socutus est, in adnotandis temporibus accuratiores non fuerint, neC potuerit semper scire quibus tompestatibus singula evenissent. Non negaverim quidem, nonnullos historicos Griocos diligenitoress Cui
tio non fuisse; at erant libri, ex quihus, quod illis hac in Parte deerui, suppleri poterat. Exstabant Curtii tempore regia diaria, in quibus scriptum erat quid singulis diebus
303쪽
socisset Alexander, et ubi fuisset. Ex iis varia proferunt tu utarchus et Arrianus, qui post hunc vi Xisse videntur. Exstabant etiam Baeton et Diognetus, cpios Plinius vocat itinerum Alexandri mensores. His e uti oportebat Curtium, ut Alexandri tempora dissereret, ct si quid in geographicis occurreret dubium, eos Consuleret. Scimus non per omnia consentire historicos de harum rerum climnologia, a tanta , ut Verba Curtii usurpemus.
componentium V tu Sta rerum monumenta, V l securitas,
vel par huic vitium, credulitas fuit. . At illae ipsae discre- pantiar orant in medium Proserendae, et variantium sententiarum simillima vero eligenda; quod si nulla se magis quam alias probaret, judicium cohibendum fuisset, lectorique rei arbitrium permittendum. Sed elegantiam ser. monis non narrationis fidem spectavit Curtius, ut et multi Veteres qui eo nomine profecto non sunt laudandi.
II istoi ici elocutionem oportere mediam esse inter quinlidianum sermonem et oratorium, ostenderunt di idum artis magistri, nec opus est nos huic rsi immorari. At o
tendomus paucis exemplis, Curtium nequaquam mediam illam viam institisse, sed fere semper declamatorem Posse; Piippe qui hoc argumentum selegit, non tam ut doceret quid vPrum sit in Alexandri historia, quidus laudo aut vi tu sterio dignum, quam ut dicendi facultatem ostentaret. Varia Ox iis quae jam diximus, hoc muli robant, qua
304쪽
HABENDA FIDES. a8 leaeque rhetorico prorsus stylo expressae. Sic fluvios descripsit plurimos, uiolestiamque itineris per aestum aut per frigus, Plus quam semel, et stylo Plane tumido.'us historia, in duas veluti sini tes potest dividi, quarum altera ipsius historici verba Complectitur, altera VPro Orationes quas scripsit, sub eorum Perwna, quos loqirentes inducit. 1 ta obique autem, haud paulo meliorem de- Clamatorem se praestitit quam historicum, qui non scribit quae ipso dixisset, si illis adfuisset, sed quae revera dixerunt, aut eorum sententiam. Facile autem Ostendemus Curtium in utraqus parte declamare, potius quam nar
Ut a narration initium faciamus, pauca exempla P feremus. Nimis frequentes sunt apud eum hyperboliae, nec eae modestate, sed Saepe poeti u. Sic postquam recensuit copias Darii , addit haec: u Bactrianos, et Sol: dianos, et Indos , Caeterosque maris ac las, ignota etiam ipsi gontium Domina, festinatio prohibebat acciri . . Est hoc nimis hyperbolicum, gentium nomina ignota, earum regi; et pridisertim in narratione. Praeterea nullos melius forte norat Darius quum Rubri m is accolas, quum non multum
abessent Babylone, Susis et Psersepoli, regiis urbibus. Sed illi remotissimi erant a loco, in quo declamitahat Curtius , eique Parum noti, quo factum est, ut Persarum regi imprudens suam ipsius ignoruntiam sorte tribuat. Mortuam uxorem Darii non modo lacrymula dignatur Alexander, quod multum fuit, sed luget quasi matrem ;NSque adeo verum est declamatoribus nil modicum placere ; a Rex haud sccus quam si parontis suae mors nun tiata esset, crebros edidit gemitu , etC . Nemo non λ videt haec nimia esse. Quod si Alexander usque adeo hu-
305쪽
manus prat, dehuisset ad virum uxorem remittore, ad patrem filios, ad filium matrem, quod tamen noti fecit: Certe mulieres non adiuvissent Darium nil roparandum holium. Non nihil durus hac in rc fuit Alexandor, in lacry. mis vero nimis humanus. Multa sunt similia huperbolae Exeu lita, ut sitientium descriptio , Obsidionis I yri , itineris Per montes J Persidis, pugnae quam edidit Alexandor 4 in Oxydracarum urbe. Non hyperbolas modo poeticas adhibet, sed aliquando etiam intolerando prorsus tumore turget, ut fere n scias quid sibi velit. Talo ost quod habet de Alexandro reduce ab Hammonis oraculo : a Memnonis Tithoniquo c lebrata regia, Vetustatis avidum trahebat paene extra terminos solis. . Mein monis illa regio, Thebis orat, in Superiore AEgypto, nec procul invisenda. Dein quid est extra terminos solis 3 Forsan in animo habuit noster Vi rgiliana illa:
.... JICEt extra Sidera tellus, F xtra anni solisque vias
Sed Virgilius intellexit occiduos Africae tractus, et Poetis condonantur, quae non feruntur in historico. Tumidissima i est descriptio imbris et frigoris, quam non hic resersemus. Postquam fulmina imbremque et grandinem simul cadentia descripsit, ita pergit: u Eri Io solutis ordinibus, per totum saltum, errabundum agmen ferebatur; multique prius metu quam labore defatigati, pro Straverutit humi corpora, quanquam imbrem vis frigoris,
Concreto siclia, adstrinxerit. . Non dicemus, raro tunc CR
306쪽
HABENDA FIDES. 283dem grandinem, raro pluere, raro fulmina dolabi, quum
tantum potest oriri frigus, ut imber, coi Creto gelu, adstringatur. Sed quaeremus, qui milites procella usquo adeo terreri possent, ut solo metu defatigarentur, et an inuim desponderent; deinde quodnam hoc suffugium essest contra frigus, jacere humi quam contexit glacies Θ Haec certe, praeter tumorem Sonitumque verborum inanium, nihil habent; sed deteriora sunt sequentia: a Alii se stipitibus arborum admoverant, id Plurimis et adminiculum et suffugium erat. Nec fallebat ipsos morti locum eligere, quum immobiles vitalis calor linqueret; sed grata erat pigritia corporum fatigatis, nec recta Subant exstingui quiescendo; . quasi vero malint homines frigore mori stantes, quam incedere, aut iguem ex Cita rei nuuippe non vos semetis modo, sed etiam pertinax vis mali insistebat; ου frigus
nimirum, quod facile suit igne vincero, aut per aliquot
horas, praesertim incedentibus, ferre. AC alia com naturale solatium, praeter tempestatem haud disparem nocti, syl- Varum quoque umbra Suppresserat. η Εratne haec umbra truncorum sine frondibus P certe non ulla esse potuit, tempestate anni , qua milites innumeris laboribus indurati, frigore exanimabantur; verum qui tanta esse Imterat arboribus foliis nudatis, ut lucem supprimeretp Oblitus orat Curtius, tempore quo foliis vestitae sunt arbores, uintum
frigus non oriri. Sed quid tandem factum in illa calamitatu Z audi rhetorEm. α Coetprum efficacior in adversis necessitas quam ratio, frigoris rem dium invenit. Dolabris enim Sylvas Sternere aggressi, passi In acervos struesquea enderunt. . An non videntur Macedones similes hominibus primum e terra editis, qui nesciunt quomodo frigus expelli possit, et casu potius quam ratione artem excitandi ignis et sese calefaciendi inveniunt 3 Sequontia fidem omnem superant. α Memoriae Proditum est, quosdam Diuiti co by Corale
307쪽
286 QUAE, CURTIO applicatos arborum trun is, et non solum vivontibus sodinter se colloquentibus similes esse Conspectos, durante ahhuc habitu, in quo mors quemque Comprehonderat. νFrigus hoc nimirum, in Indiae sylva, arctoo frigore multo majus, idem Poterat ac Medusae Caput, efficere ut homines stant , momento temporis in Statuas mutarentur, et
lito i multo mirabilius eSt, ut qui Stare Poterant, incedere nollent, inalte utque ita Perire, quam accendere i piem. urtius nimius ost ira sΘntentiis, quas non modo in orationibus, sed et in narratione et Obliquas et directas passim insorii. Harum eXemPla non Proseremus, Cum ubique occurrant; hoc tantum dissemus, ne nimia directarum
copia legentibus displiceret, Curtium quandoque obliquas interponere. Sic, exempli gratia, de iis qui Parmenionem
occideriunt, quique ob alia scelera apud Alexandrum accusabantur : a Pleriquo amicorum Alexandri laeti recidisse
iram in irae ministros, nec ullam potentiam sectere quaesitam, cuiquam esse diuturnam . . Di recta serit ratia est: nulla potentia, scelere quiesita, cuiquam mi diuturnu. Qua egregius sensus re Cte exprimitur.
Nunc ad orationes v pniamus, quas diro tas Curtius plurimas habet, ut vix totidem alibi occurrant, quot in tarn parvo volumine. Apud illum, omnes docti vel indocti, paridi nili facultato instructi, in medium prodeunt; omnes declamant: declamat Darius. declamat Alexander, docta mant milites eius; Scythae ipsi, omnium litterarum rudes rhetorico calamistro inusti inducuntur . Quum autem historici suum ingenium suamque dicendi facultatoni loquentibus commodare suevctrint, paulatim prudentiam res gerentibus mutuam dant, suentusque rerum Varios Pro sua sapientia Mdunt, quando in antiquiorum scriptis
308쪽
non inveniunt eos. Quod Si contingat, Scriptorem non satis esse peritum rerum, temporum, uut locorum, non m Eudacia modo, sed repugnantia naturae rorum ab eo proseria n-tur. En duplex e Curtio exemplum, et cluidem insigne. Orsines Persaga)arum satrapa dicitur a regi. Cum Omnis
generis donis, non ipsi modo ea, sed etiam amicis olus daturus, occurrisse; quumque hos donis super ipsorum voti coluisset, Bagoae spadoni, qui Alexandrum, ohsequio Corporis, devinxerat sibi, nullum honorem liabuit; admonitus que a quibusdam, quam AleXandro cordi esset, respondit : amicos regis, non Scortu, se colere, nec mori S OSSE
Persis, mares ducore, qui stupro effeminarentur. Quibus auditis, spado potentiam flagitio et dedecore qua Silam, in caput nobilissimi et insontis exseruit. η Generosum Prinsecto Est Orsinis respons un et dignum etiam Macedonei
sed ita loqui non potuit homo Persa, qui sciebat Darium
alii Bagoae restium debuisse, et Cum eo ConSuevisse:
quibus persuadere potest Curtius, nobilem Persam et ad amplissimos honores evectum, id ignorasse, quod multi Graeci scripserunt, ipseque Curtius litteris prodidit Z Ita enim loquentem inducit Alexandrum Ne Darius quidem hereditarium cepit Persarum imperium; sed in sedem Cyri, beneficio Bagoa, hominis castrati, admissus. η Capit 'sequento, in litteris Nabarzanis legimus: a Dariumuequum occidisset Bagoam, hac excusatione satisfeci Ase popularibus, quod insidiantem sibi interemisset . . Mox inter dona quibus Nabarzanes Alexandrum plura re conatus est, dicitur fuisse a Bagoas specie singulari spado, atque in ipso flore puerisse, cui et Darius fuerat adsuetus, et mox Alexander udsuevit. . Nemo jam non videt Curtium fin-
309쪽
xisse responsum rei ipsi Contrarium, dum mali, hominio posteris Cyri, digna tantii nobilitate verba, Commodare. Sic et Alexandro dum providentiam suum nimis beni-ipie dat, stulte Sese gerentem eum inducit; quod profecto seri non potuit, in re tunc temporis usque adeo Macedonibus explorata. Alexander paulo ante mortem, infinitannimo complexus, Statuerat omni ad orientem maritimaret pone perdomita, ex Syria lietere Africam, Carthagini
insensus; tum alia facere in o idente, quae memorat Curtius . Quam expeditionem animo iaceptam ut exsequi posset, a Mesopominiae pratioribus imperavit, materia in Libano monte Cu sa, devectaque ad urbem Syriae Tapsucum, ingentium carinas navium ponere; septi remos Omnes esse, Bia, lonemque deduci. . Non dicemus mandari
potius hoc debuisse Syriae praediri, in cujus praefectura
situs erat mons Libanus. Sed quis non videt ineptire n Strum rhetorem, ilui septiremes in Euphrate instruit, ut ex Syria petat Africtam 3 At eam classem paratam fuisse in
Arabas, utque coloniae circa sinum Persi Cum mitterΘntur,
docot Arifianus. Vorum hoc fortasse vult Curtius his Q verbis : α Omni ad orientem maritima regione perdomita; π iuibus vorbis designari potest Arabia : tamen digna reserat, quae pluribus DX poneretur, ut omnis ambiguitas tolleretur. Alioquin peccavit Curtius in geographiam, iis quae lacilo persuadent eum credidisse, sex Euphrate posSe, brevissima via, Carthaginem navigari. Ceris hoc eum voluisse innuit, magnitudine navium, quarum hic meminit: maj ribus cnim non solebunt navigare mare Mediterraneum, qtNE non aptar erant Euphratis et Tigridis alveis.
310쪽
Qui NTu M CURTIUM LAUDATOREM POTIUA E SE AMBiTIONIS NIMIAE ALEXANDRI, QUAM VITUPERATOREM.
Quum historia scribatur non delectandi causa, sed docendi, eius legibus cautum est, ut hi Storici, vitia de quibus loquuntur, aut diserte damnent, aut ita describant, ut intolligant legentes vitia osse, bonis omnibus diligenterfusionda. Noc eu vitia di in uixat i ii telligenda, quae operta sunt, Sed etiam quae specie virtutum induta, minus perspicaces fallunt. Inter priora fuerunt ebrietas, superbia, et crudelitas, quar in AleXandro Post superatum Darium
SESE EXSEruerunt, et quae non raro castigavit Curtius. Sed
postprioris soneris fuit illa inexstincta regnandi cupiditas. qua Alexander non modo Persis, scd innumeris placidisque gentibus, quie nulla ratione illum lurserant, immo nonoverant quidpin. bellum intulit. In Po asses tu. superbia, iniustitia, crudelitas, ignorantia Sui, ConjunCtae sunt cum juris divini et humani tanto contemptu, ut vix ullum sit deterius, atque exitialius vitium. Attamon hoC seritat res raeci, tantum ubest ut damnent, ut Cons Oloratumr g m, crudelissi inumque exercitum, nobis quod audacter haec omnia fecerint, quasi heroas quosdam doscribant; nec ab eorum Sstntentia discrepat Curtius, qui ubique quantopero haec admiretur, ostendit; et hoc quoque agnoscere licet declamatoris ingenium, quod sp Ciosa sociatur et Vialso Plaudenda, IUtilis quam vera et Sapientibus placi- una. obiter tamen rem attigit Curtius , orutioue Scytha