장음표시 사용
351쪽
3 6 . DOCTORUM VIRORUM IUDICIA
utagnificentiae par, ab Alexari tro non il egenerans opu A suum excudit, cujus sum uiae sunt dignitalis et historicin guavitatis Orationes . . de in . . Curtius inter ii istoricos satae clos antissimus . . Idem: . Tanta est amoenitatis quum Perfectius legitur, iit metricam putes historiam . . idem : a Quod majus infortunium apud majores nostros, Pul Clior rimorum operum studiosos fuit, et accipere nos do uit, ut tu in Oxcellentis historia, suavissimaeqtio orationis, quae velut Amphionis Musa, oui neqmulconi auditores, unum Om uinci exstaret exemplar, quod vix a nostris comperti im, per incuriam laceratum, sΡu vetustato et carie lal, faciat mu
xcideret . . Idem: . Caeterum, hanC ex Graecis historiam, praeripueque animo considerantibus, primus tantum liber deficere videtur: nam a secundo de Marsyar fontis Ortu, eo lue morali fi ucumine pariter incipitur. Quo constat, Q. Curtium iti torprolem fuisse, ipso etiam attestante, suPlura tran cri here quam credere. Est autem is historicus fluidus, ac scatentium stuminum elegantissimus imitator. . D. H. in Epistola dedicatoria Elacviriorum et u Q. Ciartius, historicortina, ut a tuo Holusio vocatur, vere Venns : nam, ut illa, quum ex undis, quod Gri orum ha boni fabulae, cinori eret, simplicitate iti primis formam, quamquam Ox luisitam, tu otiatur; ita scriptor lito, per se disertus Ri quis alius, communum laudem, propriam ac Ruam fecit, clirinthon a se tat. In orationibus at initrum, quae, ut brevitate ac acumino iii toto corpore eminent; ita hoc in primis admirandum habent, quod quum artis habeant non parum, sponte tamen naue videantur. Ita narrat, ut crodatur: ita dicit; ut non verba, sed sententias persuadeat, quum dicit: ii a judicat de suo Principe, ut, quo in morito cum omnibufi Commiud ut, noli immerito, quum optig est, ac suo qua Ai jure, reprehendat, ite aut ii iiDiu in dedisse Rei' in aximo, aut quicquaux sine Cara Ra detraxisse videatur. Adeo ut, quum virtutes Otnties maximi his loripi, tortori suo pra
stet, Primam tuinoia Primo loco habeat, no falsum dicat: nam qui vitia virtutibus in Principe permixta praetermittunt, ea ipsa pariter ac fidem suam, ac sanda gravius, Posteritati tradunt. Cujus lihortati nemo, nisi cuni periculo, Praescribit. Iam prudentiam quis satis commendare potest Z quae nec putide accersitur, nee fori Α, sed DX ip is factis ac narratione oritur, et iis desideres occurrit. In locis autem dosoribendis qua ammilitas, quae suavitas, Dii bonit ut naturam non tam pingat, quam cum ea certet, et exhibeat aute oculos, quod tantum scribit. Remplarii mulus illius; vel quod minimo negotio et quasi sine cura, excidisse videantur, quae narrando exprimit: vel quod feliciter, et tamquam altera natura, situs habitusque eius reprae gentei, quae sine arte Placet. Acrip igitur, Vir maximo, purissimum a uetorem; elefanter, nisi fallimur, ac terxe ex Prct sum: accipe, historicorum Venerem, doctoriim Amor. Cui quum certatim eruditi nostri temporis, quos iis mereri , saniam seriptis suis nStruant , rogare audemus, ut inprimis nomi ri tuum iungi iis ac Praefigi patiaris, qui jam pam consecuti sunt. Quale antiqui simi scri-P ores sunt; qui hci , ut ex mPlo esse Possi ut Caeteris. aeternitatern Fum
352쪽
sola ars congeri ut, et jus specimen hic damus. v Idem it,idem, ti Politissimum dirondi getius, et purissimam Latinitatem a Curtio iri iniit Enas vcs ROTERODAMus, in Epistola dedicatoria : . Curtium itiiteria aeti avigationi A comitem adiunxi, qui mihi Olim puero, mire candidus ac
tersus est visus. Nec alius sane visus t ex tanto regiis latus inlΘrvallo.
Dolet ait 'torem lectu dignissimum δε φαλον nobis super ψη , nimirum ducibus primoribus libris ampulatis, ultimo pluribus in locis trunco inutiloque . nisi mus interca Graeculam in historia vanitatem, quam tamen Q. Curtius subinde temperasse Vadetur. . Idem, in Ciceroniano, sive de optimo genere dicendi: . Habeo, quem non contemnas, Q. Curtium. - N. Historicus es . - B. est: in historiis exstant aliquot Orationes. N. Caet ris rati didior est; sed Di-hil aiunt, ad Parati nonis suem. Habet multas sermonis formulas a Ciceronianis diversas. . IACores Gonnosus, Chron ologras, cap. 2 , num. 31 : . Inter insigni res, qui latine seripserunt historiam, merito numerandus Q. Curtius ritie te et ri inter I intinos ordine primus osse Potest. De quo tamen vix dum sciri potest, quo floruerit tempore; scriptor subtilis et clarus, res gestas Alexandri Masui complexus St. vlo I. Fnii, inrcvs Gnosovi cs, observationum Criticarum per saturam lib. II, cap. 39: a Q. Curtius, uberrimae et suavitatis et prudentiar hiis
IDsτns Lipsius, in Notis ad lib. I Politicorum, c. 9: a Sequuntur scriptores duo, velut proprii principum, et assidue iis in manu situ quo habendi. Q. CunTitas, qui, ine judice, Probus est legiti nusque historicus; si quisquam fuit. Mira in sermone ejus facilitas; in narrationibus
lepos; astrictus idem, et profluen ; subtilis et clarus; sino cura ulla accuratus. Vorus in judicitis, argutus in gententiis, in orationibus gupra quam dixerim facundus. Quod si varium magis argum illum habuisset, fallor, aut variae prudentiae eximium magis specimeri PraebuiAsel. Sed
Alexander quid nisi bella pub Idem, in Commotatario Corneliano, lib. VI, Annal. post recitata verba pluscula ex lib. VII Curtii: . Deloetor ita me Deus amet l) exseribere eandidissime et digertissime dicta . . Idem, ad Tacitum, XI, ao, ubi mentio est Curtii Rufi : . Est qui hune
censeat esse illum, qui memoriam scripsit rerum Alexandri, pure me Hercales Et latine. . LOG inius, in Praefatione posterioris editionis r u Auctor lacisus et minime ira altis. NALDUs MAΝDTirs, in calce editionis MLP : a Clarisq1nia Curtii Hi
Ex B. i tholomaei Merulae epistola Curtio praefixa : a Quum Alexandri res gestas a Q. Curtio elecatitissimo conscriptas tibi breviter exposuissem,
353쪽
exarsisti inersedibili quadam cupiditate legendi luculentissimi scriptoris historiam . . Et paulo post: a Est etaim Q. Curtius in scribendo acutus, vehemens, candidus, ac perquam eloquens et in concionibus enim . quas crebro reperies, quantum ille ingenio et eloquentia valuerit, faci Ie c
Fnxscisos Μonii's initio Notarum in Curtium t u Ad scriptorem nou malum, corte in historia, quam memoriae mandavit, unicum, mea opera quasi posuiminio rognomen suum rediit. . Μ. DE LA MONNOTE, tom. IU Menagianorum , P. 2DS: a Inter script res antiquos, qui tergo stylo latine scripserunt Post Ciceronem, Q Curtius praedicandus est, et longe Prie serendus Lactantio, in queui lana ramagis quam in Quintilianum conveniret, Dum conatum suisse imitari Cicer Dem. . rnus Optimus, in opere Chronographico, sub Tiberio, statim post Velleium Paterculum i a Quintus etiam Curtiuq res gestas Aloxandri Magni pure ac terso conscribens gnarus adulatores, quo gratificarentur rogi, multa finxisse veriora secutus est, a Cute moderatus, quae fidem videbantur excedere. . ANTOmcA PANOnΜIra, in facetiis Alphon si regis : α dinotabat rex Capuae, et multi multa, pro suo quisque ingenio ac studio, ohlectam Plata ac munera aegro regi quum excogitarent, ego quoque ex llaieta accersitus, statim advolavi, deferens et ipse merum fomenta et medelas meas, hoe
est, libellos, quos intelligebam illi quam maximo placituros, in quiluis Q. Curtium, bonis ut aiunt auspiciis exhibendum, exhibui. Ille ros gestas Alexandri a disertissimo viro perscriptas ea hilaritate, ea aviditate, ea denique felicitate coepit audiro, ut, quod medici olini up se eis rent Lansii orat. pro German. pag. 89 , eodem ipso die, quo legere
o Poramus, aegra omni valetudine levatus, ac Paene Cora firmatus evaserit. Itaque posthabitis caeteris recrea mentis, quot diebus ternas fastore lectione ς perreximus, brevi quo librum absolvimus; Ex quo eo die is quenter in medicos rex jocatus di Avicennam Velut parabolanum parvisaeero; Curtium laudibus at curatulare coepit. . Ex eodem repetit Vossius, de Arte Histor. pag. 3o, et Gratianus de Casibus virorum illustriuii Pas. vi. - Vid. Praefatio et nouae, lom. I, pag. XXXIV. En. PERRost ANA, P. 3Mr a Q. Curtius in Latiuitate Coryphaeus est, a de limatus, adeo tersus, adeo quo mirabilis, ut etiam in argutiis sui fi planus, perspicuus, et intelligibilis sit. Diam . Tyronius, vir praeclarus ad stylos dijudicandos, Q. Curtio primas dabat; . e Gall. transtulit T. Blount Congiar. libr. . T. POpua, in Epistola ad II es olum filium : u Inter Latinos Q. Curtius historiam Alexandri libris decem complexus est, in scribendo candidus, illarus, vehemens, et Perquam clegans. nldi m , in notis ad Curtium, X, 9, 3 : u Hunc esse auctorem historiae Alexandri elegantissime scriptae, docti viri existimant; . Paulo post et Di*ilige
354쪽
. Certe iis temporibus vixit, quibus bonae artes et studia literarum stOruerunt. . - De Curtii aetate vide Praefat. to m. I, Pas'. tu et spqq. M.
Ex Ducii P EAst, in Q. Curtium praetatione: . Ut alia dosint, sola
locutio lectorem non omnino rudom trahat, eruditum maips etiam inflammet. Quemadmodum cibi aliqui sunt, omnibu omnitio mortalibus, illico sapore grati, aliqui his nauseam, illis suavitatem adferunt: ita inscriptoribus ratio stili distinguitur; quae omnibus placerot, Latina quidem, in uno potissimum Curtio inventa est. Livii olim laudem Patavinitas quaedam imminuit, alius velut supinum alibi, aut frigidum, imita Oel τιαπολογον accusat. In Sallustio Iulius Scaliger reperit, quod et reprehenderet, et damnaret : Prolixum fuissct , vel etiam nimium supervacuumque. Caesar ipse, cui satis non fuit res fortiter gere te, nisi narrarct, tam stylo promptus quam telo, au Ctor et simul f riptor, reprehensi nem tamen non effugit; aiunt in dictione esse quae culpari Ροη sint; Prudentiam e verbis non hauriri: Commentarios tantum osso, et nihil polliceri praeter nudam simplic mque narrationem. Tacitum Tullianae auros nequaqriam serunt, scriptorem scilicet durum, asperum, concisum; iri Latinitate maculas esse naevosque ; alibi sensum brevitato impediri olfrangi; plura involvi, quam exprimi; et quod in emaciato corpore videmus, ossa tantum eminere, venustatem nullam esse. Iustinus, Florus, Nepos, aliique frustra nominantur; in omnibus cuviosa jam censura reperit quod carperet. Unus Curtius nos tor, noster ille Curtius, tam soli
iter, prudenter, venuste historiae vestem Contexuit, stylum tibique rebuΚaptans, ut notam .mnem evitaret; elegans est, gravis est, virilis est; et natura sua nunc exsurgens et docens, nunt submittens dictionem et oblectans, ut in summa gravitate veneres non exuit, ita in remissione,
ad vilita eiu non descendit: quandoque objurganti similis, qui in vitia Persequitur; quandoque mulcenti, quum virtutibus applaudit; verba nitorem habent, compositio quavitatem, res pretium; tamquam nihil supersit, brevitatem laudes i tamquam nihil desideres, copiam; ipsa
brevitate plenus est, copia non molestus. Varium dixeris, nec tamen diversum . Vultum eumdem, non colorem servat, et tamen sormosus pari ingenio, nune vela sermonis pandit, nunc contrahit: sed eadem selieitate
invehitur ot incedit, alibi celerior, alibi accuratior, ubique Placens. Quum
nihil coactum sit, vibrari tamen sententias dixeris, non duci; acumina velut tela sunt, lectoremque suavi vulnere foriunt; flammulae sunt et accendunt. Nemo sine voluptate legat Curtium, majorem etiam fructum capiat gio perfusus. Quantum oblectaris, proficis; et quum cimnia laudes, mireris tam ingeniose exprimi; quum omitia stupeas, tam facile iii telligi. Nam Paeteros historiae seri plores, ut puritate et lepore Provocat, ita acumine et perspicuitate vincit. Nemo subtilior fuit, et tamen gratior; Nemo aeque lectorem instruit, et minus lassat . . Ex eadem : a Sed ego Duile juventutem alloquor, quae nisi regium hunc assumat animum et historiam aestimet, ad nullam unquam Pra' Clarae vitae maturitatem exere,cet, nisi peculiari studio Curtium evolvat,
355쪽
33o DOCTORUM VII: ORUM IUDICIA
frustra in reliquis curiosum disteti di desiderium conabitur Oxplore; ei bus alitii, hie vero deliciae sunt: doctrina alibi, hic voluptas jungitur,
ut discere et audire unusquisque velit, amoenitate provocatus . . Ex eadom: . Sed ut concedam tamen, esse in Curtio, quod reprehcndi possit, minorem faciam, ut magis etiam laudem. Mutilus ei ακε est, ac frustra ita liciter luc eo ualus Alexandrum notris aeternum farere, qui ipse parte sui deficit. Truncum corpories nemo, aut Per - tum , aut formosum dix rit: hae autem infelicitate laborat Curtius: ingeniosus , ne placeret lamen, elegans, ut vulnera praesorret; etenim quantum scripsit, diurnare ad nos usque non potuit : commune hoc
scriptor uin paene omnium satum est vide .asu ut, . iii Deine. Polybii , et frustra tu uno aliquo, inique etiam in Curtio accusamus. Quoi hist rici ae de Latinis jam loquor quorum solum nomen, aut ut felices adhuc sint, fragmenta aliquot supersu ut 3 ipse Crispus,
Primus Romana inispos iti liis oria ,
periit, tibi primus fuit, in Catilina et Iugurtha, magnitudiciis suae tim-hram disti taxat ostentatis. Livius, quum enim CXL scripsisset libros, vix trient om sibi operis vindicat. Et Tacitus, latita olim cura ac gloria bibliothecis cimnibus insertus, in tog r tamen servari nori potuit. Frustra caeteros recenseo. Curtius ut omnes vinceret, Periactissimus Perentiavit; et ut antiquitatis fide commendaretur, omnem evitare irritariam temporis non debuit. In octo adhue libris superstes est, qui decem Con- secerat et quum totum destruere assa g non Possol, parto et exigua imini
nuit, impetum in primos duos fecit libros, ut servaret reliquos, amplius destruere verila est; et quia ulterius n cere non potuit, Prum aut ix imo operi prporCit . . Ex eadem : . Ad historiam ite, Curtium admittite, ut omnia habΘatis. Hic ille auditor A, ingenium cujusque acuet, Rubtilissimus scriptor est; judicium roborabit, prudentissimus est: lingNam expoliet, facundissimus est. Etenim qua v rborum sententiarumque solertia in vetitioni sus. Cit, ea maturitate momenta rerum ponderat, Et eloquΘntia proponit. Quia igitur argutum esse, Prudentem esse, disertum csse, omni doctrinae summa est, quid adjicere ingenio, judicio, linguae oporteat, Curtius inprimis do et . . Ex eadem l . Illam tamen historium, quia Sallustium Tacitumque nuper Explicui, iii urtio nunc quo iust exporiar, digno, me Hercule, auritius omnium et oculis scriptore, qui an facili sententiarum acuminoo rudiat suavius, an mollitis eloquii illecebris. delectet utilius, jure du-hites. Suo et illius ingenio bonus est, quem descripsit, et magnum iterum fecit, quem celebrat. Prorsus Λlexandri famam urtius sustitiet: quidquid narrat, quia post alios, stabilivit, ut caeteris crederetur, Callistherii, Aristob illo, Ptolomaeo, unu ille fecit: et fidein Gilei invenPrunt, ' te in idem stylo argu montum Latinus at, scitvit; ut liberius aliquid dicam, tam et gans prudensque scriptor mendax esse Don Potuit, et jam Crudimus, ciuidit uia Atrianus tradivit; Curtium secutus est: imo credi-
356쪽
DE Q. CURTII STYLO ET HISTORIA. 33 i
nius, Alexandri, nihil di melle fuisse; fieri posse Curtius celisuit, et adstris toros transmisit. Tria sane numina in pulcherrimo historiae opere videtur coluisso, Suadam, Prudetitiam, Veritatorii; est Suada luidem le-Hocinia, quom non inui ea ut abripiantque, etiam alieno affectu imi seditum 7 historiae haec Siren ost, a qua vinci et abduci etiam uomori scipi uis volitisset. Iam Prudentiae dotes quidni veneror 3 putes in Sophiae ilia micilio, Pri epta omnis vitae Socratem Praefigere. Doni quo Voritatis etiam in tot ritas hic relu Cet; et otiim qui tam a lil uitio iii asotidi, quam a D possitato ab suit, fallere noluit; et jam tum aevi sui judicia vereri poterat, si majora vcris iradidis sol; quippo Proni nomanorum in adulatio-tiem, sive Caligulae, sive Claudii, sive ita sequentilina animis. Sed non hoc ego, Auditores, ut in solo Curtio putetis Psse Omnia, quia dico
Omnia in solo Alexandro potuit, nec moti tiri: laudo unum, ut ametiAomnes; et hunc tu, tissi intini nunc explicare ais Iredior, quo libentius omnes Perlegatis. Quid tu id est historiarum commendo, quum hancuriam ex Plicci, et ut in totam curiosi antiquitatem sitis, Alexandrum repra senio. Nam Prosecto Pariliti ossot Curtium , it se, si qHis r liquos ii ii oraret: quemadmo lum angustis ego limitibus munus mPum circumscriberem, si in aliqua duntaxat historia, parto desudarem. Proitide si cui fortassis scriptor iste adhuc ignotus est, qui in ille sexcentos Pro P modum jam annos loquitur. illum ogo historice universae et ricimine et ossicio excito, ut communi utilitate unius pra statiliam moliatur. η Exoad in Puteani Prietat . . Ille vero milii historicus est; illo docendo prudens, narrando elegans, et, ut Omnia dicam, Aloxandro dignitis r auctorem scriptor uuluat; alius vinc re orbem terrarum lioli politii, nec alius ingenii pri tanti .i Iantae floriar sus cit. Omnia in Alexandro magna
urit, Pt tirimen se tiararatur; omnia iii Curtio mira sunt, Et placoni omnia.
Illo virtute et fortuna cinctus cloriam soquitur; hic suada set prudentia stipatus eamdem ducit. Ite in vincit Orbem Alexander, foribitur; sed a Ciartio scribitur, qui ut Optimo atque cruditi simo aevo vixit, aut corto illi proximo, sic privsiare potuit, quod postea nemo a fige utras est . . Ex eadem: a Putes hune unum ad historiam a natura tactum, et vehat fato dostinatum, qui latine nobis Alexandrum exhiber t, ergo et viliarius ot virtutes aperit; vitia, ut lectorem absterreat; virtutes, ut inflammet di aperit vitia, et nihil odio, aut calumniae tribuit; virtutes, et ab adulatione alienus est; hoc toto volumine agit; et, ut tandem iri compendium diffusam vitae seriem colligerint, velut in tabella geminum
Alexandrum proponit, qua laudari et simul reprehendi potest. Ipsum igitur Curtium audito, id est, videte, et sic quem descripsit, an depinxit
lib. X, cap. 5, D. 26. i. Iusto aestimantibus rogem liquet, etc. u Haec itati reviter : sed in historia universa, disquirit singula r Caussas rerum, consilia, eventus expendit, judex omnium. Quod fieri posse neges, facit, et ipsam quoquo fortunam ad examen deducit. Ergo quaecunquo legis, digna stylo sunt, et variae prud sentiae specimen reserunt: digna lectione et ad formandum judicium citiusque valent. Tota narratio octa est, lenitale quadam profluens, non exundans, tam tuam ripis
357쪽
elausa, garrulitatis alitem imbre non corrupta, trahit oeulo , et gem meo eloquii latice recrrat. Locorum etiam Urhiumque tam a Crura in ubique descriptio, ut picturam censeas. Nulli colores sermonem aequent:
nee legero, sed intueri coram vid aris, quidquid hic ex Pro Agum est. Sed quid ego Z totum laudare Curtium non Pos quin, nisi totum explicpm; ubique summus est; et quem in Partitius admiramur, toto historiae corpore divinum pronun ips. Legere nunquam non volet, quisqui libaverit; et doctrinae, facundiae, prudentia sua issimos Carpet flores, quoties in manus admittet; conliniinta fertilitas est: quantum demis, nascitur; et quum omnia collegisse te putes, plura relinquis. .
Ex ea domi u Sed ne longior sim, unius nune Lipsit e nolis ad politica citabo vertia, ut examinem . . u. Curtius probus est legitimusque historicus, si quisquam suit, ole. Plenam Pensuram dicas, nisi amplius ille exigat, qui Iaud t. Hic vero condit elogium PropΡmodum, ul de--truat, quasi insonio um judicium sit, si quid post judicium reprehemdas. Tuis te v rbis, Lip i, in Retite titiam melior in traham, ut nihil deesse regio scriptori sat caris. Probus est, ais, legitimusque historicus, si quisquam fuit, quasi huic tribuas, quantum ulli datur; omuitio: nam aut Curtius historiae loges implevit, aut nemo; si implevit, quid Prudentiae eximium magis specimen desideras p pro argumento Porfectus est, et illud varium esse qQdni dicam 8 Alexa inter fecit, immo esse narratio ostendet. Bella geruntur, fateor; sed in quibus amplius quam bella:
Cum univergo paene terrarum orti se negotium est; duc em sive milites
re picias, rerum varietas est; illo quantum devicit, rexit quoque; nec minus juro quam armis usus est; viribus parari provincias, jure retineri egregie ostendit. Quicquid resp. habet, in pxercitu hoc invenies; militoni. Velut civem, Nun C Promptum, uti ne querulum, aut seditiosum, 1 Pri Perfortem. Sic ut alios subjugaret, suos interdum vincere rex debuit; suo Prudentia, consilio, astu, ac magnitudin animi, in ordinem rodegit atque compescuit; hostes robore, industria, celeritale, audacia, et vincendi quodam fato superavit; quicquid cohortes et phalanges in barbaros potuerunt. solus in sui,s interdum Alexander exsecutus est, et quos
duceret, sibi vindicavit. Quid dicam i,ugnavit Ot jus dixit, duceis et
regem esit, nun C telo et ense, Nunc scopiro, pacisque habitu insignis. Mitto fraudes, delaticinos, conspirationes, quas ut detegeret, eluderet,' puniret, prudentissimus Esse debuit. Nam circa principe in unum tot belli duces, et praesecti oreultis odiis dissidentos et invicem suspecti,s quam non invidiae simulatiotiem, insidiarum feetiam instruunt ut in ipso honore ot muta re ita felices sint, oderunt quem tinnignior fortuna evexit altius et propiorem regi Deit: molaiunt alii, quem, ne Parem habeant, malis artibus coguntur reprimere. Haec aulae priaelia sunt, et quia in conspectu regis, silentio viso iit, ot ingeniosa improbitato leguntur. Ititerim malitiae scintillae iti terdiim prosiliunt, quae tit nocitant, nec im Putentur, salti rex ipso debet, set nova calliditate advorsarii deludi. Illud obtinet, doli titin doli sunt, nisi astu colas: lexuntur ira viles fraudibus, et tu Post ira, simulatione iecia, honestum scelus facit, quum abscondi l
358쪽
DE Q. CURTII STYLO ET HISTORIA. 333
potest. Qui vultu blandi, animo hostes sunt, ad injuriatii in simondam solertes et ingeniosi, ad depellendam cauti callidi tuo, sic privata odia quum nimis prospere succedunt, in ipsum M pe Principem prorumpunt; ot ille tu id iis circumsepius, ubi tutum se existimat, porit facilius et fortuna trahente Praecipitatur. Sane qui in multos iniquus suit, audebit et rogem Petere, quum audaciam familiaritas fecit, ct in po ut timori conscientiam, Pretiae scelera subducat, imperium aflectabit. Exemplum in Dario habemus, quem ut Alexander debellaret, nos sus et Nabaraaries, possima mancipia, aureis Compedibus vinciunt, ac tandem, ut parricidio reges essent, multis vulneribus confodiunt. Quid Alexander potuit in tanto hoste fortunae iii constantiam insidiasque amicorum discere, sed quia Iovis halteri filii is voluit, homines contempsit; et quum
victo orbi fata ordinaret, Veri u D xstirictus est: nam in convivio ni The salum medicum, Herculis scyptio epoto, re Potite velut telo confixus ingemuit. Amici caussam morbi, iri temporiem ebrietatis divulgarunt; revera autem insidiae fuerunt, quarum intainiatii suo Pssorum Potentia oppressit. Antipater suit, qui venenum Pra Paravit; Dt, ut tota Progenie nefarius esset, ad tantum scelus filiorum opera usus est. Haή qmim ita sint, quis varium adhuc argumentum roquirat Z varium, quia Alex. indrum do eripsit Curtius, habuit; et sic variar prudentiae specimen quoquo pra buit, atque et mantissime vestivit. . Ex Enic. P T. Orat. 39 : u Ipse Curtius, etsi imminutus, Persectu Aest, et jam non puerum nobis Alexandrum, sol adultum; non privatum, sed regem narrat, ut regius omnino scriptor esset ac ituraret: de
quo quid sentire debeamus, rex quoque Pronunciet, non illo quidem, qui descriptus est, sed qui sic describi quoque potuit, illo animo et ingenio magnus, qui et Alexandri famam et Curtii eloquentiam meruit, Alfonsus Arragonius. Hic Capuae adversa valetudine correptus, ne otiosum haberet morbum, tunc quoquo res in se ostendit, et s rio nunc sermone, nune exemplo, mitigare dolor in studuit. Quum aegritudo cresceret, et medicorum industria sino fructu sudaret, tiovum ipse rem
dium et invenit et adhibuit. Noslecto corpore ad insonii curam venit, et e scrinio non pharmacum, Don unguentum, sed libellum petiit; et litem putatis, auditores' Hunc a Curtio, hunc de Alexandro scriptum, distium prorsus tali custodia, et vel cum Homeri operibus habendum. Hunc isitur legere coepit, et Oxperiri, an historia in morbum valeret; nec seu tra delectatus Elegantia, prudentia, facilitate alii a iussunt ingeniosissimique scriptoris, negligere Primum cruciatum Potuit; mox visore quodam imbuere corpus, et, ut breviter dicam, Pro animo habere. Sic Omnem morbi improbitatem corrigong, et recuperatae jam salutis auctorem laudans: Facessant, in pati, Avicenna, Galenus, Hippocrates, et tota illa aesculapii schola, Curtium ego feliciori pharmaco et succo medicum sensi, illius ope, illius suada restitutus sum. Res mirat sed fido scriptorum sulta, aegritudino oppressus. et regni tamen cogitationibus oriri tus, vacare lectioni magnus princeps voluit; et quod dare medici non Poterant, ab historico accepit. Fatetur ipse, et quid nisi
359쪽
regibus omnibus, aut qui ad magna adspirarit, tam insigno exemplum conamen d .ii 3 - Praelatior em Consule, to m. I, Pag. xx xl V. ED. I ADERT , post recitatum Lipς ii e nolis ad Politica j iiiii iiim i . loe .lo bellis tantum judicium Lipsit vero Erycius Puteanus resutavit . . Idom, in Epistola dedicatoria ad Maximilianum Bavariae durem ris Nobilis illiu in hunc planeque regium scri Ptorem, iri quam, Cur- tium . . Et circa fili ni Epistolae : . ΕAt enim, uti nemo ri Pgat, atri ρο- Dissimus, et titilis: in iis, et Plane, ut dixi, regius scriptor, qui principum
aurctg tenerE, Et DCulos morari Ne P POles . nIdem, in Prolus. cap. I r u Auctor sane in paucis et mans, argutus, sciitontio us et verissimus historicus. . ixtimi Ps, in Proliis. ad Curtium, c. I : a Primam sententiae nostrae ratiotiem, scilicet Tiberio regnante florere illum et scribore crepisse, duco ex eloga nossimo Curtii fit Ilo, qui aureum Latinitatis Raeculii in tam alnosapiat, ut non dubitom illum summis rerum no manarum scriptoribus saltustio, I .ivio, Caesari, Ciceroni admovorD: Ta ito corte et Suetonio, Floro, et hoc genus jam sequioris aevi nuctoribus sine ulla dubitatione P ponendum omnes, qui paulo emulicti Oris nasi ot doli ratio ei a palati tergarrimque Rurium erunt, et gustum nobilissimae aetatis verum habent, juxta mecum Censetiunt. ν Ηa C Verba qtrae referimus, ad styliam Curiti laudandum, non ad aetatem probAndam valent, ut videre ost in praefationeri stra, cim. I, Pag. et seqq. ΕD. R. nors, in Prolusi inibus, cap. 2: u Dubitari non Potest, quiri et Livio, et Caesare, et Sallustio proximas obtineat, etsi hodie sitit, qui Sallustium Curtio posthabeant. Habot tamen et Q. Curtius voces aliis notiris tarpata , Ciceroni etiam reprohensas; .ut Piissimus, qtiam in Atticinii oratione Cari' it; sagittare, quis PMter Curtium et Iustinum lib. XIIustirpe , oscio, nisi r et ratiores velis in test ad lucer . . BADRnCs, ad lib. III, 2, : . Livius tinus est, qui orationis maiestato Curtium pG t go reliquit artim in P ingenii et sotitentia mini nomis Curtiuκ illi vol par est, vel etiam sup rior . . RAν N. Refl. in uigi. soct. 28 : a Q. Curtius Gli inc rita toni laude dignus est; d se Alexandro hona et mala r fert: si quid in rius historia r prehendetidum occurrat, Nimia erit elegantia, sed hO tacita Ob titit, qui ii in moribus jucunde et setiuitae depingondis exestituerit. . Blo urit Censur. Libr. F. ANGELus no NA , in Bibliothora Vatieana r . Q. Curtius ti obilia historieus, et nihilo inferior Gogare in scribendo. . IAM s nummisi Es. Variar. Lection. lib. III, cap. a Non mentiar. Ilis diebna Frano iseus Modius inepto judieio suo paen8 mihi stomachum moverat; nam quo loco floriatur, quod sua unit fi opera REPI Cognom ut urtici r dditum sit. scriptori, inquit, non mafo; et quasi etiam illud Himium esset, volui invidiam depreeans addit, certe in historia nιa unico. Equidem miratus sum homini neque indocto, et in veterum scriptis
360쪽
DE Q. CURTII ST FLO ET HISTORIA. 335
ptiam eum laude vestrato, tam putidum ac puerile judicium ex ei disse. Adeo pauci sunt, qtiitrus veruiu Romanae elegantur gustum habere contigiti At quanto melius is, qui nihil inepte molitus est i . Lip tum into uligit, cujus vertia relata sunt supra suo loco : u Neque fefellit eum judicium. Mihi quidem ita semper probatus fuit, ut eum nunquam e manibus deponam, neque ullum, quem ei Pra ponam, habeam. . G1sp. Mi oppi A, de Histor. osse. a Unus Latinorum est Q. Curtius, cujus sententiae, nec nimis diffunduntur, aut diffluunt; nec nimis inaretum compartae, aut constrictae nessotium lectoribus facessunt. . Blount Censur. Libr. I. CHR. B DIOERCs, d se Disserentiis oratorum, tu i m. VI, Miscellan. Lipsietis . . Curtii brevitas in hoc genero commendatur inprimis, quia et nitida, et perspicua, et nullis obscuris genten iis Pret dita ost. . ' Mi1M s STRAnx, lib. II, Prolus. 3: u At Q. Curtio, quamquam ilia virtutibus exornato, quibus Constet aut heroicis eum temporibus vixisse, aut dignum fuisse qui viveret, non defuere, qui objiceretit quaesiti interdum medicamenta candoris, et numerorum usum paulo intemperan
ADRIA, vs TDas cs, lib. XIII, eap. IS: α Elegantissimum et nitidiq- imum scriptorem, Curtium . . L micvs Vium, apud C. Gesner. in Biblioth ea universali: a Q. Cum lius candidus est, sed Criticorum quidam, ejusdem illum esse coloris