장음표시 사용
61쪽
CAROLUS VIII. REX tis qui multos ex his priuata familiaritate notos habebat actum est, ut deditionem facerent. Sed per in comode accidit ut Heluetj a ciuibus aliquot pulsarentur μque illi contumeliae impatientes ad arma concurrerent:
uiolataque lege deditionis,in oppidanossaeuirentn castris etiam oppugnarent,ut inde uix tandem Regis iussu hab- moti sint. Suadebat Triuultius ut Rex id tituret,se ad Caleatio Mediolanensem ditionem restituendam, pueroque conseruandum imperium, proficisti. ac multos eo pacto sibi adiuncturus putabatur. Id consiliu uelut maiestate Gallica indignum Rex cotempsit In de circa AD pes Pontremulo uicinas praemisit Petrum R ohanti Grensem cum prima acie: ipse etiam fuisseummum iugum tenentibus , incipit Apenninum scandere, sequente post terga Tremolio. sed prius ob machinarum bellicam ingentium molem quaesumma dissicultate trahebantur. propterea quod locus impeditisiimus est ad iterfaciendum,territus est locoque humili quinque continuos dies stativa habuit: identidemque de Germanorum Helu tiorumque perfidia querebatur,qui Potremuli diripiendi authoresfuissent. sed consumpto commeatu, accidit ut Heluetj σ Germani machinas perducedas deposi rent i ta mescelus id admissum Rex condonaret. satigatus Rex precibus Tremoth, culpam hanc eis codonauit. Illi bini simul junibus adstricti iunctique,atque at alios urgentes,recentesque fesiissubmisit, adiunctis Gallicis equis, alacriter machinas perduxerunt. Proditum in Tremolium ipsum depositis uessibus, ut accenderet reliquorum animos,cepi e machinarum bellicarumpilas aeneas, alacriterque pertulisse. Ac iam Tarro proximi erat: Gaisque cum Rege die quinto Iulibanno im- Arnol. Ferroni Lib. I.
62쪽
dringentesimo quinto π nonagesimo, peruenerunt adurcum cui Foronouo nomen est. Accidit ut duobus ante Regis aduentum diebus, quidam ex leui Venetorum equitatu occurretes quadraginta Gallicis equitιbus quos
Petrus Giensis praemiserat ad honium castra Jeculandusam equest, i praelio secundo, quod numero siveriores erunt, Gallos usque ad castra stequerentur: caesissaliquot, capita eorum ad Venetos referrent, capto etiam Germano quoda,acri homine etprudeli. At Giensis ueritus ne si hosses in se impetu facerent,impar esse montem rursus stadere coepit, eiuSAse angustiis tutatus. Consederunt hostes in Parmensi agro ad Tanum. Principes tanti exercitis fuere Franciscus Gonysia Mantuae Regulus, Francisius Seuerinas Vortiae nomine, Lucas Pisanus sir Melchior Triuisianus legati venetora. Seuerinusproducto Germano qui nuper captus fuerat, numerum ab eo petjt eoru qui Giensiemsecuti erant. Ille pruderer auxit numerii, remissos captiuo ad Gonqua δε- liberare coeperunt de Giensi opprimendo. Gonysia cum numersi a Germano ementitu pro uero habere negauit tuto posse deleri Glebem: Triuisianoque'Pisano idem sentientibus,cum nondum coactra diceret omnes copias, dilatu est id consilium Seuerinutis, qui cosingi a captiuo numeru diceret . ane nullo negotio Giensis deleri potuit, niparuo mometo deterriti hostes cactrisse cotinuissent. Sequenti die, antequa milites educeret in acie, Rex Μ eos hortatus est breui oratione,in hunc modia. Si quam ., alacritatem hactenus inpropulsandis hossum iniuriis M ostendistis, eandem retinetis, certum iam uobis stondeo' uictoriam milites. Enimuero quin retineatis neque mihi unquam
63쪽
is unquam dubium fuit nes magnitudo animi uesibi mul., tis magnisq; rebus perlecta, uereri sinit. Cum eis hostiri bus res nobis est,quorum si nunquam uires experti esse se mus, haerendum nobis forte esset. iactitare enim σ resia militaris peritiam, π proauos magno fastu solitisunt.., At quo magis fa cta disiispotior un eo toto hoc itin is re seuperatos a nobis meministis. si Neapolitanum prin-- ripatum,quem se nobis ho cpraelio adempturum putant.., retenturi demum essemus,satis equidem ampla essent o-- perae pretia. Nunc depulsis hostibus,m ille fixus mane- ,. bit: er quicquid Veneti tot imposturis uersutijss partu .. habe in nostra forte uenturu spotestate. Equide cumia tota bac peregrinatione nostra Neapolitana, ut hostites amici mi undique exciperemur, nullum pretiu tati itineris uigiliarumve referre uos angebar. Veniebat enim in mentem praemio excitari magnorum etiam uiro
rum animos nunc uero illuxit dies, qua θοliatis diti*mis,sed inertissmis hostibus, digna tande tot laboribuae
praemia recipiatis. Nec quam multi hostes in nos irruere dicantur, anxie quaesieritis. Saepe multitudo ipsa mole sua corruit . Totae illae copiae ex inertissimis hominibis
coactae siunt, qui languidi uino, confecti cibo, debilitati. stupris, era flare sermonibus suis caede nostra audet: pedpoenas iamdudum perfidiae inertiaes debitas, hodie recepturisiunt. N obis adseunt H eluetijsidebomiscibequites expedit fimi,machinae bellicae instructisiimae. Quod
'' si, quam Iremitus iste uester alacritatem ostendit, eande retinetis,uicimus milites: atq; ita uicimus, ut hic dies '' inposteru Gallicu nome hostibus formidolosum redditurus sit: et nos posthac a talibus eoru colurationibus ' liberaturus. Coclamatum est a toto exercitu, felicibus
64쪽
dauera uiam aperirent.His dictis in tracta est acies. sinisti um cornu Petro Rohanno Giensi Tribuno militari,c Ioanni Iacobo Triuultio datum est,adiuncto etiam I oanne Chabaneo Palicio: parumque abfuit, quin Ιoannes Fuxein Narbonae vicecomeso Gus sim de ordinibus prius ducendis certant, in apertum certamen loco iniquissimo uenerint sed haec aegre tandem a Giensi sopita siunt,Ioane dextro cornui praefecto. Deinde aderant Heluetsi ad hominu duo millia, quos Iacobus Ammeniacus,Niuernensis,Gilbertus Cleuensis, s Carolus dioecetes Diuionensis, Ludovicius Lornous, magnis Reginaepraegustator, in certos numeros dishributos ducebant. Aderant eo loco tormenta bellica, ductoribus Vido Louerio, Cr Ioane Granio. Media aciei R ex ipse praeerat, equo insigni quem dono acceperat a Carolo
Subaudiano monoculum uectus: lorica eleganter uarieque cotexta,paludamento aue militari ornatus. Eadem arma eundemque amiculum uoluntate Regissium ere Ludovicus Lignius,Luxeburgus, Piennein, Matthaeus Spurius,Borbonius,aliique aliquot ex Gallica nobilitate lorentes aetate, uirium robore insignes: e que circa se Rex eo die habere uoluit. dextru cornu tenebat Ludovicus Tremolius una cum Ioanne Fuxeo et
Roberto Fricinestello. His eo ordine σ alacritate prodibant,ut in praedam non praelium profecturi uiderentur. Rex plusquam quadringentos ex equitibus stipatoribus uis,relictis equis primae aciei adiunxit. Proditum
est a quibusdam nefando praemio accenses hostes in Regem, pollicitis centum numum aureorum millibus ei
qui caput Regis retulisset. Alii aiut Epirotas aut Alba
65쪽
nos auxilii 'em praecidisse sfortiae, nisi is prius polgice
retur ultra stipendia σsingulis mesibus nummum aureum, σpro capitibus singulis Gallorum coto elatis alterum nummum aureum, idque eum pollicitum. Veneti quoque in bruunt aciem. Praesidio castris non leuem numera relinquunt. Franciscus SeuerinG cum parre equitatin peditatins ad Giensem primamq; aciem debellandam cu Ioanne Bentivolo missius est. Francisius Goquacum fore equitu peditumque in Rege proruit a stra. Antonius Vrbinaseu delecta manu equitu, iussu Go'agae letestequebatur, ut cupropius esset accessu ordinessperturbati,ab latere aperte Gallas aggrederetur, sed non signo prius dato. Erat in hostiu exercitu quinquaginta milliapeditu ais equitu: Regi uix octo millia aut quim aut peditu. Qesmaiore numeru addunt,dece mil-ba adpulse uolui. In ipso procinctu cu nonssu ad iactum teli uentu esset,Philippus Cominius Gulielmus Bri senetus Cardinatis,cu hostibus deforderibus agebat. Lucas Pisanus π Rodulphus Goyaga, quado Rex liberu. tantu transitu peteret,no denegandu cessebant.Fracisi Gonraga π Melchior Triuisianus dissentiebant. Acia dextero Tarro Galli processerat,cu machinae bellicae primum a Gallis in Veneres,deinde etia a Venetis in Gallos emissaesunt,paruo utrinque incommodo.Τ um demu hortante Gonetaga, cu hostes undique procurrissent, triplici undique alueo ad ulteriorem ripam contendebant. Iam prima acies ita processerat, ut Rex hostes in se irruentes intuitus, coactus sit avertere uultum a prima acie, uem tereque ad hostes,accedereque ad extrema aciem.Gcnetua cum delecta manu equitum procurrere coepit, abἱ-que turmatim in Gallos invehi acriterque instare. Ho- Arnol. Ferroni Lib. I. D
66쪽
CAROLVs VIII. REX Π.rum aduentu paulum loco cesserunt Galli. At mox simul
connixi magno impetu in hostes concurrerunt, ceτω- tumque est aliquantulum acritensied proruentibus asiani Bra Gallicis equitibus, a latereque undique in boties inuectis,non tulerunt Gallorum impetum. At mox incitati fuga alii in ca b a, alii longiis profugerunt. Multum contulit ad uictorium Gallis leuis hostium equitatus, qui cum a tergo Gallos inuadere debuisse plausi is aliquot mulisve consiste iis, quibus uehebantur impedimenta, praedae s e ducti in ea impetum fecerunt. Seuerinas etiam Giensiem adortus, uixdum abiectis habila,non tulit Gallorum impetum: urgetibusque Helvetiis agi turiisque Scotis Or Aquitanicis, loco pulsi pedites, multis caesiis. uniuersi mox terga uerterunt. Giensis siuosne sequerentur, prohibuit, ignarus quo statu Regu res esisent. sed qui Regi proximi erant equites, in fugientes hostes ita inuecti Aunt, ut eos usique ad castra sequerentur. Hos Rex pequi noluitsolisisque, cum sui fugientibus instarent, una cum Antonio Ambusio rubiculariosiuolaueisque aliis relictus est. Id Gonraga intuitus, qui signa sis oram fugientium nunc manu prehendebat, nunc eos acerbis uocibus incessebat, consistere aliquot ex his iubet ipsique in R egem rasin proruens, aequare pugnam videbatur. Sed Rege acriter dimicante, π Gallis aliquot occurrentibus,rusus iis fugam hones uersisunt. Actum suadentibussius, cum Giensi Rexse coniunxit, qui si perterritis hostibus institisset,facile eo die pertem ritos ca Bris exuisset. Accidit ut medio in praelio huiusce belli Nicolaus petilianus Vergilius Vrsithus, qui liberali cussodia a Rege asperuabitur, nam occasionem ad hosses transirent: iamque fugam meditantes'ca
67쪽
CAROLUSAVIII. REX 1ς stra relinquentes ab eo sie auerterint consilio . Petilianus, etiamsi recentes aliquot cohortes praelium renouarent, uictoria certam θodebat. Sed ita consternati erant eorum animi, ut nihil minus, quam de praelio cogitarent. Vergilius Vrsinus in domum secedens uicinam Galla
deinceps fidelis futurus est. Hunc demum ad Abiam ut
aequum eratis conuenerat cum bona gratia a Rege dimissum alj aiunt . Ita Galli quo uoluerant trans Tam
rum progresiisiunt. Caesi ex hombus peditum duo millia,equites mιsse. Submersitantunde. Impedimeta GaIlica dii bellu strueret,direpta.Matthaeus Spurius Borbonius captus no loge a Rege, moxq; pecunia Regia liberatus. Clades Italicoru principum qui in Regem irruerant,morte insignis. Nam Ber nardum forte Brachium,
Ioannem Picininum , Rodolphum Conragam, Ralautium Farnesium, Antonium Scarampam, Guydu Gon-zaram, Ioannem Maria, Galeotam Gazoldum, Theophilum Poetam, Rubertum Bagnum, Vincentium Comfum, Ascanium Martinerium, Robertum Strosium, Alexandrum Beraldum Patauinum, Petrum Moesi V ronensem, Bernardinum Sanctouitatem, Ioannem Georgium Colornum,Galeatiu Corregiu, alioqueplerosique nobilisiimosprincipes desideratos constat: Vulneratos Hambulem Bentivolum, Gilbertum Carpensiem, Galeo- tum Mirandulanum, Antonium Palavicinum.Totoque
eo certamine σ pluisse π caelum atratum ob ingentes tonitrus fuisse certum est. Mirum ess Italicos aliquot scriptores in re tam recenti,cui multi hodie uiuen-- res adhuc interfuerunt, uictoriam ad Venetos pertrahere uoluisse: triumphos Goχagae cecinisse huic uni a ceF-m Italιae libertatem retulisse, quasi Carolus ani- Amol. Ferroni Lib. I. Dii
68쪽
mo Italiam omnem inuasisset. Rex quo loco praelium comissum erat, cornauit: curatisque corporibus milituler- nocitasse eum quidam eodem loco uolunt: alii, paulo autius castra translata: ubisaucios Rex ipse inuisiens comiterque appellans, maxime recreauit sed cum cam hostium viperentur ad bellum instima ima, deliberatuest an renouato praelio impetus in ea faciedus esset. Id cobus Triuultius,Francisicus Ciccus, Camillus Vitellius
Itali rei militaris peritissimi sequendos hostes decernebanti. inde Parmam: mox M ediolanum in Galloru uenturum potestatem. Lux burgus,Fuxeus,Giensis qui
scendum Regisuasimul. eamque sententiam Rege fecuto, excubiarum obeundarum munus Helvenis datum, sane quam libenter id in se recipientibus: totaque nocte ignibus factis,clangoribusque buccinarum, non leuiter hostes terruerunt unde a Regestequenti die trecentis numis aureis donatisiunt: Eoque loco π R egi Cr proceriabus Gallicis Italicisque,qui eum siequebantur, attenuato uictu utedii necesiario fuit. cum Regi panis uix stcu-darius, reliquis uix ater adesset: ut nec reliquis aliquot diebus quibus ad Asta peruenit. Sed hac parte nullius unquam expostulationes auditae sisnt. eo illi erat in Regem animo,extrema ut pati mallent, quam hisce de rebus querelas ad eum peruenire, quem l um struire etiam tempori uidebant. Post pugnam. biduo de induci' pacisque conditionibus utrinque actum est. Tertio die, in bructa acie, hora una antequά illucesieret, inde Rex
profectus est eoque die parum consequi hostes potuere,
ob Tarrum mole undarum uastiorem eadem nocte re ditum: parumque certi duces itinerumue exploratores Gallis aderant. quae causa fuit, ut pene imprudentia insigne facinus admispum sit. Triuultio erat uexillu albu,
69쪽
CAROLVs VIII. REX 27no dissimile ei quodgestari uiderat Galli a Gozagae Vexillifero. Erat eo die traemissa prima acies cu Trauultio impedimetis machimss: reliqui cum Regesequebantur instrum intentique. Ac primum, quoniam prima acies uia militari proceserat, ultima deuio itinere paululum ex uia aperta deflexerat, constecto etiam uexilualbo, postquam haud procul interse fuere,in epitu uelut hostes properarent, prima acies extismae metum simul γ' tumultum facere:ac pene parum abfuisset quin concumrissent, ni utrinquepraemisit equites rem cerrius explorassent. Regemsecutus est Francistus seuerinas cum toto leui equitatu. Sed treceris Helvetiis una cum paruulis machinis agmen claudentibus ita perterritisiunt, ut ne uni quidem ex toto Gallico exercitu, negocium fac erepotuerint. Gonzaga cum toto exercitu sequebatur. sed primi diei mora illata, π aliquorum diem frustra labore Fusiceptosequendisinem iecit.Rex incolumiscam incolumi exercitu tandem Assam peruenit. Inte ea ad Caietam tumultuatum est. multi Aragonioru excitati pollicitationibus impetum in Gallos faciut, caedui, diripiuLobtruncat Gallos,undis acclamates Aragoniunomen. Necesseefuit Gallis in arces recipere. Admonent mox Vesu, σProlerii Columna qui nondu ad Ferdia nidu troierat salij aiussulpe Cardinale Columna accersita de oppidanora insolitia. Illi dimacro Ioam mari in arce ingress pdeutibus Gallis cotuderiit oppidanora subia, multis necatis,multis quoq; captis, et aduens inde cu mulieribus ad Neapolim, ut inde in Narbonensem prouinciά mari ueheretur. Sed hos aintdu Genue- si clusit occcurrat olutos. Gallos proditu est cum Qua drata in Apulia essent pulsi, o cantibus oppidanis,ne-Λmol. Ferroni Lib.I. D iij
70쪽
catis Aragonijs,urbe item potitos. Monopolim cu Venecta clinis cum Antonio Gramano appuliset, pulsa est a Gallico praesidio,cui praeerat prudelius Tranus cu Georgio Duratio iuuene impigro . tande tame expugnata est . Primi qui moenia ascendere, fuere Lodarinus Ma thaeus Capellas: inde Matthaeus Risius et Georgius volsimontiιψ,uno e Bemborum familia prius cu aliquot alijs necato. captus Prudentius,reliqui elapsi. ciues humansiime tractati. Pulignanum σ Mola quoque recepere. Saepe tamen a Conuersanis ubi Duratius ierat,pulsi, quibusdam caesis,in quibus fuit Comes Gauinus, deploratus maxime a Venetis. Desuillius, que Suilliu uocat, Tarento eossaepe expulit. Sunt qui ita exacte hi loria hanc Neapolitanam persecuti in Lut Ephemerides ediderint totius huius itineris. Nemo tame diligetius quam Octavianus, Pontifex Engolisimen , qui comes assuit Carolo. At s dis' licuitscrutari omnia haec π excutere morosius exemplo ueterum, quorum scripta legimus. Is Octauian in em Mobortii a Gallis expugnari,'Montis Ioannis meminit. Addit, dum Rex de loco quem Floretinum uocant,ocreatus equos admitteret, impeditu iter
Iudaei Isaciis recibus hominis industrij, qui initiari uoluerit abluique, Iudaismo iretosacrosanctae pesuasionis no b sterijs. Ita illum Rege patre lustrico splendide ablutum a Ioanne Darcio Andegavensium pontisce, magn sique muneribus a Rege donatum. Meminitidem oppugnationis Montis Ioannis,ubi obuerit Co ting,quem γ' Taillebourtium uocant,ab oppido eiusdenominis in Aquitania, hyectata sit indu tria. que urbi praepositus, Fanu Germani occupatu a Gosio, sed nulla hostiu clude ait. In ca Ero aute quod Ciuitatui uocant,