장음표시 사용
61쪽
serius clarius agere oporteat nunc haec sufficere oppinantes ) Morborum iam iam aggrediamur mutationes Vniuersa, ut a principio proposisimus.
Ts I nostrum in hoc libro propositum fuerit, omnium in morbis mutationum, praesentium quidem cognitione, suturarum vero praeuidentiam, tradere; uniuersalium nihilominus icmporum tu cognitionem, tum praesensionem prius docuisse oportuit; quod cum hactenus abunde persecerimus: ipsarum morborum mutationu, iam institutione aggrediamur. Et cum multiplices huiusmodi in morbis mutationes contingant, de singulis separatim tractare opportunu sue
62쪽
LIBER O fit. Sunt autem omnium in morbis mutationum sex differcntiar,vel enim subito ad sanitatem veniunt, vel subito interia munt, vel paulatim horum Vtrunq3 contingit, Vel mixtim, paulatim quidem, aut. morbo decrcscente, Vel aegri Viribus succumbentibus; mixtim Vero qua-do subita aliqua ad melius, vel peius comutatio facta fucrit, deinceps Vsque ad omnimodam solutionem, Vel mortem reliquum tempus suerit absumptum.
Quarum omnium mutationum,cum priama, natura quae praeter naturam sunt superate,perficiatur,optima est, crisisFpcr excellentiam appellatur. Ex permutationibus Vero rcliquis, quae ad subita terminatur morte, mala nominatur cri-ss, quae vcro aliquam effatu digna mutationem faciunt, non tamen integram solutionem vel mortem, imperfectae crista vocantur , sicuti quae sensim emorien
63쪽
te vel virtute, Vel morbo accidunsismpliciter solutiones dicuntur, & non cri ses. Crisis autem nome inde ortum putandum est: quod eam plurimis ac vehementibus accidentibus tum praecedentibus,tum concomitantibus,unde no paruus inspicicntes inuadat timo cum qu spiam vulgaris homo istis adesset re ipsa cogente) ita pronunciauerit, tunc de aegrotantis vita iudicium agi; neque.n. medicorum aliquis primus id nomen inuenit, cum generosum medicum nequc turbar aeq3 seturum cuciatum ignorare deceat,omnino cnim suit ncccssarium ut qui praesensesset coturbaretur, atq3 ideo exclamaret,& crisini idcst iudicium rem ipsam nominaret; quod deinceps nomea medicis quoq3 receptum cst, quaerer tibus potius quo pacto ipsa praecognoscatur,quam quo Vocetur nomine; quando quoquo modo appelletur dummodorem
64쪽
LIBER Mrem ipsam intelligas, minime curandimpedies rationem. At cum ea quae icnemus, alios docere non liceat, ni pro rebus ipsis nominibus utamur; ne nos inu tiles nominum discoptatio interturbet,
haec in primis praefari operaepretium duximus; Quibus sic praemissis, de omniuprima, quam optima esse, &crisim simpliciter uocari mostrauimus, agamus primum,deinceps Vcro & dc reliquis. Crisis itaq; simpliciter vocata,est subit a ad sanitatem conuerso, quibusdam subitis
excretionibus, aut enatu dignis abscessibus facta, quicunq3 enim abs 17 rationc quieuerint,malignius retrocedunt) a tecedenteque huiusmodi excreti ones& abscessus,non mediocri in corpore a grotantis perturbatione. Vnde & ai
xietatesμ vigiliae, & demetiar, & grauessemni,& dissiciles anhelitus, Jc allucinationes, vertigines, difficiles sensus,capi-
65쪽
tis, colli,stomachi, & multorum aliorum
mcmbrorum dolores, nonnullis Vero aurium sonitus, & Vanae ante oculos ap
parent imagines, & lachrimae inuoluntariae es lunt ,&Vrina retinctur,& labruagitatur, aut aliquid tremulum fit: Obliuio,& praesentis ignoratia, & vehemcns accidit rigor: & plurimum accessio consuetam anticipat horam,& multus aestus sitisque intollerabilis sequitur, clamant,ti saliunt scuti serentes, neqSin eodem situ possunt recumbere; deinde repcnte multus sudor erumpit, aut Vomitus aliquis non paucus insequitur, aut Venter sibilo soluitur, aut abundans fit fluxus sanguinis, aut haec omnia simul contingunt. Quam ob rem ' quo praesens crisis si euasura,dignoscere, S quae adhuc futura est,praeuidcre oportet. Et licci co , gnitio de praesentis criss euentu, no multum distet a praecognitione eiusdem fu-
66쪽
que perficitur,melius nihilominus crit, prius dc praesentis euentu agcrc, deinde vero de sutura. Primu igitur & maximuinstantis bonae criss indicium, coctiones sunt, squidem millies dum crises sunt a deris,neminem Vnqua m intereuntem Videbis, qui praecedentibus persectis coctionibus crisim patiatur. Verum cum& urina, &sputum,& alui excremeta coctionis indicia snt: non tamen aequa omnium horum signorum dignitas est extimanda. Sed in morbis quidem thoracis ac pulmonum praecipue sputa sunt animaduertenda,non tamen Vrinaria cotemplatio negligenda: quinimo excremel ta quo. alui inspicito. Si Vcro tantum febricitet sile alicuius visceris passione, Vel epatis,splenis, renum, vel uesicae inflamatione, maxime urinis animum adhibere oportet; sicuti si circa ventriculum
67쪽
passio sit, primum alui excrementa contemplato, deinde neque urinas negligiato.Scmper autem cum sebris adcrit,sue ex sola humorum putredine accensa sit, siue ex membro inflamationem patiet te, praecipue Vrinas inspicicndas ce sto: Atque inde coctiones cognoscedas. Secundum autem bonae instantis crisis signum est: quod in aliqua cretica die fiat, ac a die indicatoria cui a nexa sit diei indicantis potentia antea indice
tur. Deinceps vero & morbi morem,& speclcm, inspicere oportet. Mos enim si mitis ac moderatus extiterit, bonam sere crisim sperabimus. Si Vero pra uus atque malignus, non bonam suspicabimur : Speciem intuebimur , num sermae morbi excretio respondeat, perpendentes .1Vrgente nanque ardente
febre .el sanguis e, naribus profluet,
vel post vehementem rigorem sudor
68쪽
multus , ct calidus per totum emanabit corpus; aut per Vomitum, aut per aluum , aliquod biliosum excernetur; Ita& tertiana Vomitibus, & excrementis bilioss,es sudoribus toto corpore fluentibus finiri debet; Plurimum autem pituitae in quotidianis sebribus exccrnitur, Smulti in toto corpore sudores fiunt;Finit autem y phrenitim sudor multus,' praecipue si ex capite multus & calidus fluxerit, sudante simul reliquo corpore Cotingit aliquando etiam per sanguinem e naribus fluentem phrcnitidem finiri. Non tamcn letargus aut peripneumOnia fluxum sanguinis amant; Inter ip sas autem pleuritis medium obtinci locum , minus enim quam febris ardens S phrenitis, magis autem quam peri- pneumonia , atque let argus , pronu uio sanguinis soluitur . Soluit etiam lic-nis I hepatis inflamationes sanguis ei
69쪽
naribus profluens, cum haec viscera una cum acutis febribus habent inflamationes. Et omnes quae sub praeco diis fiunt calidae atquc acutae inflammationes, fluxu sanguinis finiuntur; opo ict aut e per directum sanguinem fluere I ex dextra quidem nare, hepate patiete,vel locis sub dextris praecordiis postis, ex sinistra autem liene & locis vicinis . Iuuat aute sudor bonus omnes quae iuxta praecordia sunt inflammationescalidas& acutas . Hepatis Vero conuexae partes patientes, tribus praecipue modiscriss obediunt, fluxibus sanguinis ex dextra nare,& sudoribus bonis, & vrinis abundantibus, cauae autem partes, biliosis cxcrementis, atque sedoribus,nonnunquam vcro & vomitibus; Magis autemper urinas expurgari postulant, quam conuexae hepatis partes,omnia ea, quae
vel in partibus renum vel viscae lab
70쪽
LIBER IIrant. Sicuti loca ad thoraccm pertinentia sputis ex pulmone. Sudores Vero
omnibus febribus proprii sunt, & praeci
pue ardentibus. Iuuant autem non parum es esseruentes inflammationes,quando, si cuti anica diximus, Vna cum coctionibus emanauerint. Finiunt cliam "idianas febres, simul vomitibus, a que excrementis pituitosis adiunctis; &quartanas quoq3, si atra simul ac varia cXCernantur. Semi tertianas vcro,si bi
. liosa simul & pituitosa. Finiunt quoq3 pa
, rotides,let argos,& reliquos omnes capitis assectus. Aliique decubitus, omnes diuturnas sebrcs secure finirc consueuerunt. Sed nondum de diuturnis morbis diccrc proposuimus. Nam repentinae mutationes acutorum sunt,quarum Optimam , qualis si, nunc narramus; quae
videlicet sinc coctione persecta non est,&quae in aliquo die iudicatorio fit, ac