장음표시 사용
81쪽
terraneis H spaniae locis non insernum Piliatonem,sed Piutum ipsum civiciarum es opulentiae Deum habitare, scilicet quod Hispania non diues tantum regio liba iit, thd alijs etiam divitias sulficiat ac suggerat. Car-terum haee auri argentique copia , nescio equidem maiori damno an gloriae fuerit Hispanis. Namque diuersas gentes iii Has pania eius auri cupiditas excivit,praecipuἡ Phoeniacas,qui aurum Vili rerum permutatione re demptum,in Graeciam, A fiamq; ac nationes caeteras deseretes,maria maS eX eo commercio diuitias contraxerunt, attin Hispania tantam repererunt auri argental copiam, ut cum onustis nauibuS superaret argetum, ancoras ipsas ex argento conflare sint coacti, vetiti praeter Diodorum Siculum affirmat Aristo n.t '' teles.Et tame adeo diuitias Hispanoru exhaurire non potueriit,quin Carthagine lases,quuin Hispaniam D uce Barca hoc enim cognomentu fuit Amilcaris) venerunt, Hispanos in Turditania,quae Beticae pars erat,argenteis praesepibus de doliis utentes inuenerint,vias firmat Strabo. Quae res & ipsos quoq; Carthagineses in Hispania pellexit, atq; adeo auxit illorii vires, ut Diodoro Siculo teste, nevdomestico nem socioru milite vii Romanos, Siculos, ac Lybios, in magna adduxerint pericula,quod omneis diuitijs ob auri argentique abundantia superaret. nam ct ipsi noua in Hispania metalla inuenerunt,ct puteos effode
82쪽
foderunt,ex quibus unus, qui Bebeio ab inventore appellabatur, Ec adhuc Pliiiij tepore si 33. ς δ durabat, trecenta argεti pondo Annibali in dies subniinistrauit, hoc est,iuxta aestimatione Budari, terna millia coronatoru aureoruia Asse si in dies lingulos,a quibus occupata dispoliatam Hispania,quii per multos annos eorta a uaritia fatiaret,postea etia tres Carthagines una potentissimos exercitus,&m imas Romanorii copias sustineret, ne sic quidem, ut 'uq nouis semper metallis scaturiret,euacuari potuit,sed adeo semper sibi constitit, ut intra anno S paucos, nempe opinor triginta octo, ex Hispania Romana per varios Praetores in triumphis deportata sint auri supra no vem millia nongenta nonaginta quin*porado coronae aureae trecentae viginti quatuor, argenti infecti pondo sexcenta triginta duo millia,tre ceta octoginta septe : argeti Osce sis trecenta nonaginta octo millia, sexceta Vnde cirri: argenti bigati trecenta triginta octo
millia, viginti tria argeti signati innumerabi iis multitudo. Non hic refero pecunia militi tot confectis praeliis diuisam, cuius iniri numeru posse vix arbitror: no L. Quintij Crisia pini ex Lusitanis Celtiberisq; praedam,a quo β. 9. Vbel. scribit T. Liuius tantundem auri,quantu a m ς genti in trix ho translatu, sed quantu tractu- Icrit,praetermisit n5 M. Fulvij Nobilioris pocteriore prq da,propterea quod T. Liuius for μα de betite memoxia lapsus , milii bis videatur ea mu si dem
83쪽
dem rem posuisse. Illud quoque praetereos non dubium,quin plureis ct ampliores pret' das ex Hispanis Romani hoc annorum in teruallo tulerint, sed quaru memoria simul cum T. Liub monum elis interciderit. Quines argenti 1 odinas illas taceo Carthagini iam Uae vicinaS,quae populo Rom. vicena qMina drachmarum millia in dies singulos pensitati. . de Asse. bant,hoc est,secundum Budaei calculii, duo' millia qiungentos coronatos, quas Budaeri S non recte suspicatur, easdem esse cum puteo illo Annibalis, de quo loquuti sumus. Nam puteus ille Aquitanis proximus erat, ut Plinius testatur,re Budaeus etiam fatetur : sed a genti fodinae, de quibus nunc loquimur, vi ginti tantum stadia aberant a Carthagine noua, ut ait Strabo, quae ab Aquitanis plurimudistat. Postremo illud etia dissimulo,quod praeter ea,quae dicta sunt, Asturia quoque, Gallecia, ct Lusitania vicena millia poneso auri singulis annis praestaban q, ipsa quoque Plinio stuporem ficit. Verrina tot deprς
dationibus Vsque adeo non sunt attenuatae vires Hispanorum, Ut tum primum Romani coeperint exp iri, non solum inexhaustas eorum opes, Verum etiam insuperabile robur animi,& virtutem bellicam latam, quatam ducentis annis eXpugnare uon potuerunt,quid dico ducentis annis'imo nunqua Romani tam pacatam habuere Hispaniam, ut non opus fuerit iusto exercitu. T unc de-
84쪽
mum sensere Hispaniam no solum diuitem, si Verum etiam, Ut ait L. Florus,bellatricem, vi νηxis arniis nobilem,seminarium hostilis ex eecitus,eruditricem Annibalis,quae propter- victa fuit a Ro ianis, quod sola omnium Prouinciarum non prius intellexerit vires suas,quana victa est, prius obsessa qua seipsam
cognosceret. Nam si vel uniuersa contra Romanos consurgere , ct vires suas conferre, atque vel imperare vel libertatem suam publice tueri animum induxisset, non modo
superari, sed ne adiri quidem ingenio situs,
ut affirmat Lucius Florus,poterat, ita undi. que mari Pyrenaeoque vallata est. Et tamen haec ipsa,quae vires luas non cognouit, quae nunquam communi totius prouinciae consitio bellum inhi, tant cruentas frequenter Viorias Romanis dedit, vesaepe nihilo melior, quam Victi,conditio victoris fuerit - α ex ictoria nihil praeter inane triumphi nomen, Sc miserandam suorum stragem tulerint . Longurii esset hoc loco recensere ,
quoties apud Hispanos res Romana in sum muni discrimen adducta sit. Docet hoc
bellum Viriaticum,Vaccaeorum, Numanti- , num, Sertorianum. Satis sit, nullani omnino prouinciam tanto labore es cruore Romanis constitisse, adeo ut necesse habuerint
aliquoties, arma Hispanis adimere, nepos . . sent ex bellis bella serere. Quam rem adeo
aegrEpassi sunt, ut multi morie sibimet ipsis
85쪽
lib.4, debet. consciscerent,gens seroX,inquit Titus Liuatius nullam vitam rati sine armis esse, quippe qui in acie gaudio exultare soleant, taquam gloriose ac foeliciter vita excessiiri. quod de Celtiberis affirmat Valerius Maxinius .Propter quam bellicae laudis praerogatiuam Hinpania tanti semper habita est, ut quum Rota mani duces alius Africanum, alius Asiaticum, alius Numidicum, alius alijs cognominibus se venditarent Imperatores postea Augusti,ctiam Atticos & Francos ac Gerarianicos se appellarent Hispanici cognomento tanquam sancto, & inui'labili omnes religio hi sime semper abstinuerint. Solus Q. Cecilius Metellus Celtiberici nomen affectasse videtur,sed non obtinuit. Scipio quoque, qui euersa Carthagine,non nisi Asricanus dici sustinuit,diruta Numantia, non Hispaniacum, non Celtibericum,sed Numantinum se appellare coepit,contentus eo titulo futut xus,nisi illi hic honos negytus fuisset. Haec es illa Hispania,pro qua duo potetissima orbis. imperia per tot annos,tanquam pro Helena, cruentissimis praeliis decertarunt, QS qua cum AleXander Magnus legatos amicitiam petentes ac gratulantes accepisset, tum dem et de sibi ct ijs, qui cum eo erant,reriam dominus visus est, si Arriano credimus: quali 7 pacavisse Iulius Caesar inter praecipua militi Aux hi v/- tum suoruni decora commemorat: cuius
desectionem cum Nero Augustus audisset, ad
86쪽
od reliquas calamitates ins actus & interri- sueton. meus, collapsus,animoque malefracto, diu &. Nerone. cap. . ine voce ct prope intermortuus iacuit, at- qλ-
ue Ut resipui veste discissa, capite conuerberato , actum de se pronunciauit. Haec illa Hispania,quet prima Romanis inita proin uinciarum , quae quidem continentis sint, postrema omitium, ductu auspicioque Au- 5.8 ea.LI. gusti Caesaris perdomita esui tamen perdo i 'M. initam fuisse T. Liuio concedamus. Cu- Pro L.Muius unicam ciuitatem Numantiam, Cicero γ' - terrorem imperii Romani appellat: cuius metalla auri & argenti sacra Machabaeoruni Mi praedicat historia , Iosephis clarissimus Iu- i ψ
daeorum scriptor concelebrat. Haec illa
Hispania,quam simul cum Gallia I rebellius
Pollio neruos ac vires imperi, Romani appellat : cuius auxilio Carthaginenses impe- rium Romanum ad extremam pene desperationem redegerunt: in qua Vel cyrocinium fecerunt, vel bellicis artibus eXercitati fune duces,per quos Romani Graeciam, Asiam, ac totum orientem, postremo etiam Septentrionem sibi subiecerunt, cui nunc Roma ipsa, totius orbis quondam domitrix, fasces suos submisit,quae Barbarico iugo diu grauiter pressa,sed nunquam tota oppressa, adeo se antiquo nitori ac dignitati in integrum re siluit , ut pulsis profligatisque Barbaris, imperio suo totum fere orbem ςomplexa, India occidentali , dc altero fere orbe
87쪽
Antipodu veteribus incognito Castellar Regibus parente: Rege Portugalliae Orietati In diar, ct magnae Arabia Persarum p parti, nem poenitendae Africae portioni iura dante,ut totam ferme Africae oram maritimam, ut Plurimas insulas silentio praeteream, quae I risitanorum imperium agnoscisti. Atque Hispania sicut opuletia,bellica virilite, imperij ani plitudine reliquas omnes prouincias vel superat,vel certe aequat: ita religionis ariliqviatate,& verae fidei cultu nulli omnino priores parteis concedit. Scilicet haec duos habuit Apostolos diuini verbi an nunciatores,at quos apostolos Iacobum Zebedaei filium, qui cuduobus alijs intimus fuit Iesu Christi, Domini & seruatoris nostri, consilijs , dc Paulum vas electionis, praeter hos beatum Mancium Iesii Christi discipulum,qui omnibus sacratissimae passionis Dominicet mystersis inte fuit, ct multos aliorum Apostolorum disci pulos, a quibus sacrosanctae fidei rudimentis imbuta, ct plurimorum martyrii fanguine respersa,praecipue vero Beati Iacobi Aposto li sepulchro sanctificata,ram venerabilis totiorbi fuit,ut primo post Roma Ecclesiae principem numero esset, sicut ex epistolis & actis HG. Vari Sardicensis Coiicilii Ptet ut ipse etiam Consi. .ca. a . stantinus Magnus, quum in celebrando festo Paschali, consuetudinem Hispaniae, Gala i aiae,ct aliarum regionum, Orientalibus epi--scopis imitandam proponeret, Hispaniam
88쪽
reliquis prouincijs praeposuerit. Eandem is priori to-
quoque Venerationem etiam apud posteros mo Conciti
habuit. siquidem in Concilio Rem est, quod 'm ita Gallia tempore Eugeni, secundi celebra- . tum est,communi patrum decreto statutum fuit,incendiario haec poenitentia uti daretur, Vt Hierosolymis aut in Hispania in seruitio eis. . D ei per annum Vnum poeniteret. Quin &hodie votum Compostellanum inter Lacrosancta Ee inuiolabilia censetur. Neque fane immerito hic honbs habitus est Hispaniae, quippe quae Christianae religionis, si qua alia,semper obseruantissima fuit, ct fidem Catholi-
clim,qua semel imbuta, sincerissime usque coluit,haereticis infestissima, comtra quos,si remedium domi deesset, foris quaerebat, Vt videre est in epistolis Diui Cypriani. Nullam , enim haeresin diu consensit Hispania, de qui eam impijs erroribus foedare conati su nt, a- 'liunde plerique omnes venerunt. quod de
Marco Aegyptio ipse quoque D.testatur Istra. ΕΠςronymus. Priscilianum quidem Hispa nia genuit, si tamen genuit, sed haereticum iam velut impium filium pia mater abdic uit pariter Ec ablegauit. Ariana haeresis ali bi nata, tibi oppugnata, sed in Hispaniam a Gothis inducta, ibidem uno die penitus CX- tincta est. Quin de illo ipso tempore, quo perfidiam Arianam Gothorum Reges fouere conati sunt, quam multi fuerint per totam Hispaniam omnis generis Catholici, qui E a nullis
89쪽
nullis persecutio nam procellis ab orthodo- ixae fidei confessione potuerunt avelli, tum . numerosus martyrum chorus,tum concilia docent, Toletanum secundiam , Tarraco 1iense, Ilerdense, Gerundense, Caesaraugustanum, quae per ea tempora maximo Reipub Christianae bono cete orata sunt. Quam pre iis laudent ad nostra usque tempora religiosissime seruauit Hispania. Nam ut priamum a Barbaricis bellis tota respirauit, ii hil antiquius duxere pientissimi Reges ,.quam ut Iudaeos omnes ac Sarrac nos,
aut ad professionem Catholicae fidei perducerent, aut pertinaces regni sui finibus ex ' terminarent. Quae laus praecipue debetur Christianissimis Ferdinando dc I bella Canellae de aliorum regnorum: Emanuel1 Lusitaniae Ec Algarbiorum Regibus, cuius filius Cardinalis Ec Infans Henricus, talibus auis, tali patre dignissimus, avitum ac paternum fidei gelum pulchri referens, sanctarinquia sitionis munus pro Christi amore non de dignatus, iton minori studio,quam pater diationibus suis gentes eas eiecerat, ab omni vel perfidiae Iudaicae, vel insaniae Malio me licae,vel cuiusuis haereseos labe , ab omnibus quoque ritibus Christiana professione indignis vindicare Portugalliam no desinit, idq; tanta prudentia , Ut omnes impiorum
hominum versutissimos con tus eludat tanta integritate, ut nemo, quod cauilletur, ha-
90쪽
beat: tanta seueritate,ut malos eXterreati tanta rursus clementia ac mansuetudine, Vt nopaucos ad resipis etiam pelliciat. Atque hos quidem quata beneuolentia complectatur, quibus beneficijs prόsequatur, & aliis arbutror no obscurii esse,&ego alias,Deo adiuuate,s asius persequar. Illud in praesentia tacere non possum,quod ante annos,opinor, septe, cum duo Mauri iam adulta aetate ad fide nostram conuersi, baptismi beneficium postularent, non solum eos obuiis ulnis recepit, sed ipse pontificalibus ornatus infulis, die festo Pentecostes, Eborae in Ecclesia sua eathedrali, salutaris aqua lauacri tinxit tanta celebritate, vi si filii fuissent fratris sui Re gis,fieri non potuerit honorificentius. Prae-tstrea alterum iri familiam suam honesta conditionς adoptauit, alterum Regi in clientela dedit. Quae res mihi tam praeclara vis aest, ut nihil supra. In reliqua quoque Hispania quotquot sunt de rebus fidei cognitores, ea fide religionem offici j seruant, ea integritate λc vigilantia,ut nemo quisquam hiscere contra sacrosancta Ecclesiae statuta quicquaaudeat. Alibi forsanim pie sacere no licebit:
in Hispania ne loqui quidem,nisi pie,conceditur. Alibi errores forte iam nati extirpantur in Hispaniaipsa etiam errorum semina ria,an;eq ua pullulet,oppri m Utur. Novi ego,