장음표시 사용
71쪽
s Nicolai Caietani Ageta IV. Parthen.
nire; Ae plerumq; ipsi ordines conceia sum vectigal colligunt , & Principibus persoluunt, ita fit, ut populum plus
aequo onerare, etsi vellent,non possint,
7 Q bus accedunt Reditus fortuiti ,
suε incidentes , qui non in potestate Principis , aut Reipublica esse vide tur, sed fortunae potitus commissi,vip se e bonis vacantibus , seudis caducis, di mercibus commissis , o bonis indi .gnorum , committentium crimen laesae
Maiestatis , thesauris, spoliis hostium, deuictorum tributis , de pensionibus
a Reditus aerario accomodati , sunt vel naturales,vel industriales: Natura parati intelliguntur, quae ope terrae ἐArte, quae opificiis,ac artificiis manu rijs desumuntur. Quemadmodum igitur maxima redituum publicorum est varietas,uel in terris, puta, vel in aquis, vel in aere, ita sigillatim, & intra can. cellos nequeunt constringi, sed de ijs disserendi latior se offeret campus tria sequentibus Notis,& Obseruationibus ad Piscales Definitiones, de consulo, si libet, Bulaverum, O etatum, Mol
nam, Bodmum, rholofanum, Boterum Ammatim, Rodericum, Ferratum, Borni,
rium, o tum, Forserum, Besoldum, Miberum, Moc tum, Faustum, Conris sium, Mannum, Sirmitum,aliosquE,qui Marii artes, ac remedia obseruarunt,& annotarunt. Si autem crumen
Populi est anima Regni, siue, ut ait ci. cero lib. a. de . singulorum facultate , & copiae, sunt diuitiae Ciuitatis;ad
pii iratorum lucra agnoscenda pro se cundario Rrario adeas Agricolam, cit. AGDum Matthialum, Fabriciis, Corridam , Vegetium, Fura nium, GIGrum, Sommerum, Gar num, & prae caeteris Ioannem Gopb andrum in duo libris Oeconomici lagalos Θ de arte a quirendi , conferuandi Patrimoni, itemq; Io; Paulum Felυυinare in E
PRAENOTIO III. De Truti Conseriratione. NON minor in conservandis rebus,
quam in inueniendis adhibenda cautela est, Cassio r. i. var imis. Imo facilius quaedam vincereia, 1 quam tueri,curtib. . Et Publius Scipio, Romanae Reip. Ossiciali per vias publice deprecanti, Iuppites auge Rempublicam, replicabat Oatis esse auctam,
dummodo conseruareturὰ Valer. Max. . p. r. ideoq; apud Lacedsmonios Scutum relinquere praecipuunt flagitium, ractae morib. Germ. , ut quia ista Scuto ipsorum consertiatio conii iteret, magis, quam ense, quo acquisitio tan-thm denotabatur; Hinc merito non solum quaeiere pecuniam conuenit,t
ste Arimul. lib. i. aeon sed etiam quae sitam tueri, alioqui nulla qiiaerendi s rei utilitas. Vtra autem harum facultatum sit dissicilior, aut utilior, optividisserit Io Gophiandra in ira I. de Iam
fi .cap. 28. inprit, lib. 2. Oeconom. D Lcap. 6 num. ις. rarii autem cura, non
solum consistit in bene conficiendi, sed& conseruandi, & in bene collocandi ratione, quae saepe difficilior, qua uia
a Hircius Pansa olim Iulio Caesari consuluerunt, Principatum ijsdem modiis quam optin E detineri , quibus
quaesitus suit, teste interc. lib. a. ut si armis sit obtentus, etiam armis defendatur, iuxta illud Senecar quod cis bus inuitis tenere testas, frictiumriu raris: Quomodo ipse Cesar dixit, duas rea esse, quibus paretur, de
conseruetur potentia, pecuniam ne
pri & milites, Dis Cass. lib. qa. Hinc si
negligentia est modus amittendi res suas , ι. . e v cap., certe diligentia erit modus acqilirendi do conseruandi.
3 Vt scilicet in primis consideretur,
ne impendia fructibus sint maiora, A se ut ib. a.ως .in princi Teneat mens
72쪽
Notitia Practio AErarii Vniuersalis. 7
ram, & respiciat finem: Itaq; ait Iar
Mariana Principis cu-rq reseruntur,ut superuacaneis sumptibus detractis , modus Metigalibus sit: Et quod frugales homines praeciperi solent in procuranda re familiari , c gitare diligenter, ut expensae publicae,
si non minores, certe regio censu maiores non sint; ne cogatur versuram
facere, auctoq; in dies si nore, effundere Imperi j opes. Magna, & prima cura esse debet, ut sumptus singuli, facultati , & coyiae sint exaequali; congruant inter se vecitigalium ratio, & erogandi necessitas, ne si modum excedant, Respublica maioribus malis implicetur. Si maiores multo vectigalibus regia
sumptus diu erunt, haud dubia peta
consequetur, noua in dies tributa ii perandi necessitates, aures Prouincia lium obsurdescent, animiquξ exasperabuntur, Beselae de aris cap. 2. nu. r. a quo transcripsit Fatistio in cons pro Tae .ctass. 7 94 . Redituum etiam, aerariiq; conse uandi praecipuus modus in bene, parceq; collocandi consistit ratione; Parsimonia quippE opes auget, Prou. I 3. v. 17. Summumq; est vectigal et .vas valemula, quc reni 1 donis nota υ, est δε ρο- , quod monitum cst optimus Hispanorum, Silua curiosa de Iuriat MedranofI. xl. Ipsisq; ctiam in prouerbio est, egere non posse, qui regulam obseruat in expendendo, afa consertari non pue fati e ripa et
s Expeditissima proindε census auge-di ratio est, detrahere sumptibus, do inhibere largitiones, & gratia&pensionum, siuE redituum, ut post alios o seruat EAM .D.cbri sopb. Opi dedaura seri criIq. v. 3 a. quae ante oculos optimos Gubernatores Regnoruna habere debere, monet Beg. de Ponte de potes. Pro regati. s .nu. et i .interpretando
scilicEt Regis intentionem, quatensis Regni necessitates aliud non requirat, suspendere exequutiones , Regemq; consulere de omnibus, & non inordinati exequutionem hi liusmodi co cessionibus praestare contra Deum, Reges, & Rempublicam, ex quibus tam ingentia mala oriuntur in depopulationem , dc exterminationem Regni, ex nouis impositionibus, nouis d nativis, & innumerabilibus oneribus. Quod etiam notauit Ioannes Sepulae cordube sis Augustiss. Caroli V. Imp. celebris Η istoricus lib. 3. de Rego,, Regis Oscio, dism ait: Deinde biberalia rate, O magni entia multitudinis earitas conciliatur, quarum virtutum praeceptis pleni funt ρbilinophorum libri - sed
hoc in genere cauendum Regibus is, ne largitionibus nota maxime perpetuis Rempubl. extenuent, publica , Nies; mectigalia magnopeia minuant. 6 Ideo salaria, quae otiosos, vel inutilas accipere videmus, sunt subtrahenda; Nil quipph sordidius, lino crudelius est , quam si Rempublicam ij arr
dant , qui nil in eam suo labore contulerunt, quod olim dixit Antoninus Pius Imperator, teste capitolininocra T. sic,& Amansν Arabs, adulatores, homines'; inutiles omnes, quibus tamen undequaq; statem Aulae, vespis similes esse dicebat, ut memorat Boterode i desti fotis . Provideat omnino Princeps, ne otiosi homines ,& inania ossiciorum nomina, Metatorum, Hi si ricorum, Regiorum ultra urgentiam γSacerdotum, Consiliariorum extraordinariorum , annuis salariis Rem p. ludibrio, praedaeq; habeant, nullo prat
rca prouentii, Mariava 3.d. cap.7.
7 .i id, quaeso, necessarii sunt tot Au- Iiei officiarii, inutiles titularii, qui more harpyarum apposita deuorant, in necem si itorum tot Secretari j,cum duo, aut quatuor amanuenses sufficiat, negotiis expediendis: quorsum tantus numerus administrorum Cηlinae quibus adhaerent, ut tineae, subministri,& subministrorum alii subministri, ialitis famuli, & famuli famulorum Cur
tot, populi sanguine, hirudines nutriu-tur adulatorcs, aulici, stulti, vel veri
73쪽
8 Nicolai Caietani Agria Ic. Parthen.
moriones, nani, naturae monstra quae in deliciis habentur, muscae, asseclarcomitatus,& stipatores inermes, numerus, pondus iners terrae , & miges consumere nati l Istos enim omnes expensis publicis nutriri , in praeiudicium
publicum videmus &c. Quae sunt verisba Petri Greg.Tholos e Rep . lib. 22. c. I. n. a. de suo tempore exclamantis. 8 omittantur porro opera, & aedificationes , quae potius aliquam vanitatis habent ostentationem, quam Reipublicae aliquam afferant utilitatem, aut commoditatem: Insanabili ambitione,
nimioq; desiderio aedifieandi, qui sunt
capti, ut nunquam non aedificia aedificiis adiiciant , ij facillimE ad res iniustas prolabuntur, destruunt, aedificant, mutant quadrata rotundis, Laiberi censu lib. i .cap. 3 2.n. 8. Beselaede aerario cap. 2.n. -ord. 8 I. Vel, ut Morus ex epigrammate graco incerti AEuhoris lib. I. vgr. inquit:
miscare domos, multorum, errasi
Litiget, adsiet , qui vult clia paupere
haberi .s Non summam fortunam definiat Ii xu bonus Princeps,cum scire debeat, in virtute, non in decore, & pompa Imperium esse, quod olim , teste Lana pridis, dicebat Aux. Seueriur In luxus vero, Aulicasq; comessationes, & perpotationes,lusus,dulcedinem musices, viridaria, spectacula enationes,equ rum , canumq; studia,& alias aulicas voluptates, scu potius vanitates, inue hit vellement dr Reinh- s Lorichius Badamaritis in locia comm. de Prisci insit.cap. 1 9.ct multi sqq. ro Non autem minuendi solummodo
sunt sumptus , sed & nihil unquam de Domanio , ordinarijsq; reditibus est
alienandum, Statis te Regatav.6. nu. 86uo. DPeιν. Gregoris Avumib. I a. 8.nu. r. Quod si fiat, si gitium Dominationis committi, cla rarii, monet s. de arean.Rerum ιἰ.cap. I a. nec quippe
iuris , vel potestatis appellationc gnum est, quod Remp. euertit. Imb& a Maioribus alienata reuocari do re , neruose tenet P. Gregor. Tho . lib. 3. cap.8. an. I ia Ia. Feuda , quae
E mortua familia Vasallorum ad D minum redeunt, non sunt aliis de faei-li largienda , sed mensae applicanda . Infinitae donationes, ac largitiones immanium pecuniarum indignissimis hominibus sunt reuocandae, Bodistae RNIA. 6. cap.6.n.6 3 7. Moc ius de X --rio lib. a.cap. s. Et ita, Neronem , an cuncta vectigalia omitti iuberet, dubia tantem, docuere Senatores, dissoluti
nem Imperii sequuturam, si fructus , quibus Respublica sustinetur, diminuantur, Tacit. t 3. Amral. n. I 38. AE M. rercitidie ib. I. titia 5. p. I. Rex etenim reditibus egens , magna calamitas est,
Victori lib. a . depersecur. Africa . iu stus enim metus est , ne cessantibus sub dijs , necessaria deserantur , Smmach. roapim so. VndE de apud ca doriri
vari I9. eodoricus rescribit: Indigeseriam iuifugis- , quasvadu excessus , dum pernicissa res es in Imperante uinnuitas; O Gut nullum grauare cupimas: ita debita nobis perdere non debe .
at Vicissim vero liberalitas propriia Principum est , di ea praesertim ergλbenemeritos,inope'; Principi semper est exercenda, Ase e caederint dise.
Iopbus, qui in largitionibus pecuniae publicae, parcissimus fuit, sed tamen,& bonis viris pecunias dedit, & oppidis labentibus auxilium tulit , & tributa, vel vectigalia, ubi necessitas non cogebat, remisit, Capitolin. Haec virtus Tiberio conseruauit Imperium, quia
solam illam semper retinuit, cum casseras exueret , Tacit.lib. I. An Ia . Sed accersenda ars quaedam pec
niae erogandae i est quippe liberalitas prudentiae consors,& socia Religionis, Farnis aicio. Ad perfectam liberal,
74쪽
Notitia Practica Ararii Vniuersalis . o
otem septem requirit Canonbiero, im dura . 8aa trino I p. vi Patri momo sit conformis , ut non fiat erga indignos, ut quis sua donet, ut temporis, lociq; opportunitas non negligatur, ut cito donetur,ut non inuite,& ad honestum finem ι & sic prudentEr considerari debete accipientis necessitatem, tempus, quantitatem, modum, ac finem, monet Fabius Abregati lib. q.
delia en nemo, que conuiene, e comoaebe, teste peritiss Didaca Matieria in Θmbolis PMiticis Omb. o. ubi plur huius rei monita habet. Cui virtuti opponuntur Prodigalliatas in excessu, & Auaritia in defectu ;Huic aerat tum ambitione, & largiti nibus exhaustum, per scelera suppletur
plerumqἐ, de 'omnis Princeps prodissus, vel exactor est, vel erit, Uest. Nom.Oecon. 78.3I.r 2 a. Oseq. qui est prodigus sui, est etiam prodigus alieniet Prodigalitati rapacitas est annex , icciardin. lib. I a. Familiare etenim Principibus est, ut egentes ad subi Mandam inopiam iniusta excogitent tributa, de manus alienis iniicianir hus,mncicademiae . Regis lib. 3. ς' .io. Sicq; C. Caligula, cui persitam sum erat, aut magi hominem, aut CPsarem esse oportem,tanderi exhavitus, atq; egens, ad rapinas animum con uertit, vario, oc exquisitissimo calumniarum, &auctionum, vectigaliumq; nere, Sueton. in eius vita D seqq. lias a. antiqv. lam c. aq. Huc Domitiani, Commodi, Bassiani, Neronis, Vitellii, aliorumq; Priucipum Romanorum exempla coniicere possemus,
qui diuersis duobus viti', auaritia, ociuxuria laborantes,cum altero ad con-Quirendas pecunias, cum altero ad protundendas abuterentur, parem exitum habuerunt; Baesidae rario cap. n. a.
De AErarii augmentatione. 1 π onD Deilius est rem augero. quam ab initio acquirere , ut
Lampis mercator interrogatus respondit, Plutari in libri an seni AE ea pes . Resp., Laiber ib. 3 decensu c. I . m T. Conteruatio quoque dissicilior est, quam saepe augmentum sua sponse sequitur, G Hiand.Oeco m. leges. lib. a. cap. 8. a. de eo ipso, quod aequisit 'conseruantur, etiam augentur, qui
bona semper alia bona ex sese pros runt , iuxta illud ch isti D. N.habenti dabitin, quasi dicas, diues ideo dit scit, quia habet, pauper ideo faculi tibiis labitur, quia non habet. a Modi autem augendi Patrimonii ijdem sunt, qui & acquirendi, & consertiandi: Cicero rem familiarem duobus potissimum modis augeri scribit, nemph diligentia, di parsimonia. Diligentia occupatur plerumq; in congregandis lucris, de Iulius Cesar recenset apud Dion. lib. 38. quomodo Romani laboribus semper intenti res, de imperium auxerint, non otio dediti dim,
nuerint . Parsimonia verb in conserita-dis , quia eκ minimis congregantur maxima, LAIM .co. 3. cap. 2 o. n. a. Sicuti enim additione numerus numero additus, tandem magnam summania
producit:ita hic quoq; iuxta consilium Ne odi procedendum est, quod etiam
ad studia applicat Plutarib. de in tuι. pueror.b ciban. dissavit. iurissol. Io 3. Me parum paruo, paruo supcradu: pi ilum, Saepius hisfaciens, magnum cumuI
3 .Erarii tamen augendi methodus ita sit, ut & honestatis iuxta , dc dignitatis ratio habeatur, reiectis Vespasia res, o Caligula Iam p. sordibus, quorum iste ex re qualibet gratum pecuniae collectae odorem existimabat , ex lolio vectigalia corradebat, & nec mendis is quidem parcebat hie ex meretricioquin is
75쪽
io Nicolai Caietani Ageta LQParmen.
quaestu infame lucrum captabat i re- prchenia Gallorum, aliorumq; in magistratibus, dignitatibus, sacerdotiis prostituendis , foeditate; exterminatis deniq; AE Ucatorum iniuriosis cxactioni
bus, quibus nulla religio est, Principis saltem sui , cui placere hoc pacto student, Fiscum , ut adaugeant,& partem praedae in sinum suum conserant, ut aduertit Riock- arario lib. I. cap. I. n. 6. 7. Imitantur Procuratores Traiani, quorum unus sic fertur, unumquemq;
diuitum conuenire solitum fuisse didhabe, VnGhabes Haec ubi didicerat,
addebat tertium: Pone,cuod habes, dan.
cellere reputatur, teste Boccasino 2. N.
Di.ex Par asso S 7.4 At has captiunculas, quas magnifaciunt quidam Principes, & per quas apud illos multi fiunt magni, Equesuidam Hispanus uno sestiuo verbo
ocuit; nam cum Ferdinandus Aru nius Neapolis Rex noui Portorij commendaret excogitationem , ut scilicet
quatuor annuos in AE arium referret
pro singulis centenis aureis, qui stipendium de Regio acciperet AErario: σ1 ex, inquit ipse, quo apud ιe commenda
nobis omnibus, quos ter pascis , t γ vesis, mi victum eripias, O vestitum, Iovian.
Pontanais Sermone lib. s. p. r.Sane monet Besold. de arario cap. 3. n. I. satilis esse , si magistratus subditis omnia eriis peret simul una, variis quam excogit tis rationibus subtilibus, lentε torque do, ad inopem miseriam redigeret eoiadem: si qui sunt Consiliarii, qui se non iustitiae, sed utilitati Domini sui in sese
uire debere putant, hi maledictione ii attrahendo diuinam, multo plus Principi nocent, quam prosunt. Opein deas, ait Senectae vita beata cap. a 3. irantilli detractas, nec alienosanguine cru tas, e cuiusquam Oaio partus inneso'
didis quaestibus ; quorum tam honestio texitus , quam introitus; quibui nemo ingemiscari nise malignus. Regula omnium quidem ordinum hominibus communis, ad quam tamen maxime respleIen dum est in Piseo locupletando, cense te Henri Moch de vectu. ιb 6. UndE
Magnus Turcarum Tyrannus, quando Bassa , aut Prouinciae Gubernator, naturali , aut violenta morte oppetit, e rum bona capit: Friderisus itidem Imperator oculis orbavit Petrum des ianeis sub colore rebellionis , ut eius caperet bona, teste cons de Bottis in
ara αἱ conint. Retni, id laudem Vespa- nu imitando, qui ripacissimum quemque ad ampliora ossicia ex industria solitus promouere, quo locupletiores mox condemnaret; quibus quisdem vulgo pro spongiis dicebatur uti, quod quasi siccos madefaceret, & ex
primeret humantes, authore Tranquiuis in eo lib. 8. cap.r6.Qm modus colligendae pecuniae non adeo improbandus videtur, ut monet Moc . de AE aris
lib. a. cap. I 3I. mod5 boni Quaestores promoueantur,qui, si deindξ ex publicis reditibus ditescant,uti spongiae exprimendi i Et oculatε aduertere debet Ministrorum Visitator, ait Regis Pon ie de potes.'oragail. I. g. 7. num. Iori si ad oscium consequendum pecuniam expendit, & salarium nullo modo est sufficiens ad vitae sustentationem,& videmus ministruin viventem splendide, di ultra ditatum.
1 Fugiendi item sunt aucupes crum narum , qui aurum, quod postea alijs pollicentur, sibi captant prius, quibus, si qui adhibent fidem, curiosi, & auari
ingeni j sunt; Sicuti mysteria, vel potitis
fraudes, & scelera Alchymistarum , quorum artem da .Agrippa de vanis. scient. p. 9o. definit, quod sit fucus, siue naturae persecutio, eademq; insignis, & impunis impostura, cuius v nitas eo ipso se facile prodit, cum pol liceatur , quae natura nullo modo pati potest, post Besold. de Iriario cap. 3. nu. II. O alios Fatis. in cons pro Tinariorias. 16.orssii Ioa. certius. χοαγνα Ι 89. ut lic inter modos improbandos dita di AErarium,Alchymiam ponant Hen
76쪽
Notitia Practica Ararii Vniuersalis. H
Et in Turbone Andreai de Valara
Illa es an sine arte, cuiussumma para cumparte, cui mater otiari , cuisu verbasum nugari , is votum denigrari, Guus fama annotari , cuius proba es mentiri, cuius via impediri, Cuius labis est in re , Cuiusfructus mendicais, cuius is desperare, Cuius merces nusquim in cuius petna es perire, Et in cruce intrinis o De hac vero re prudentissimus e. tat dissicursus Xenophontis de redituum rationibus, seis Prouentibus inscriptus , cuius monitum, quo situm concludit opusculum , menti boni Principis insculptum e C: decet, cum ait: Dei -Iuntate juscipiuntur, ea par ea empe Reipublicae reditur,felicius; cedere; Et mifor tales modos E re nata pro cuiusq; prudentia excogitari posse, inquit lib. 1. Polit. cap. iis quem refert B sold. IE aris d. c.3 r. 3. Ut enim variant Regnorum iura, ita quoq; reditus eorundem, & tunc modi hi sunt usurpandi, Reipublicae si ratio, Regioni'; & Populi natura, & conditio hoe
admittant,s . d. cap. 3. n. Iq. I lac de AEων cap. r. n. Ioo. very nequλ Considerandum A soteles ait, a. Occonom, quinam fructus, aut non prom remant, cum possint prouenire, aut cuexigui sunt, an augmentum admittant Curandum igitur est, ut paludes exsiccentur, sylvae inutiles ad cultura iredipantur, & sic AErario augendo inseruiunt sylvarum caeduarum, ineae- duarum, ac lignorum cura, venationes, Piscinae , metalla, amicorum dona, s ciorum contributiones, monopoliata, mercatura, vectigalium, tributorumq; ordinariorum auctio, & id genus alia , de quibus Befota. d. cap. 3. Kock. de Arario lib. a. per tot. Faust. in cons. pro
Edoardus I LAnglorum Rex excogit uit, quod Beneuolentiam appellauit; Egit enim cum amicis, ut sponte adsumptus belli pecuniam crogarent, quod ipse ex ea re beneuolentiam singulorum mensurus esset, ut scilicEteu, qui plus daret, se plus diligere cens ret. item Atheniensium Tyrannus omnium rerum decimas exigebat, teste Plutarebo in eius vita. Eiusq; filius Hipparchus Academiam muro sepsit, atq; huius rei nomine m gnara pecuniae vim ab Atheniensibus exegit, ut ait Suidas, qua arte plures Principes utuntur, ut dum utilitatem, vel reparationis Vrbium, vel exercitus colis lectionem proponunt, fingantvrgen rem necessitatem, & pollea pecuniis exactis opera imperfecta relinquant,&pacem concessam praetendant, ac si
ρ comm.dui Imperator , ut tradunt Dio, Xψθilim, Herodian. ,hLamprid. natali suo die uxori biis Senatorunia, eorumq; liberis lingulis binos aureos, eanquam aliquas primitias imperauit,' idq, tributum pendere coegit, Sc a S natoribus, qui in reliquis Ciuitatibus erant, quinque drachmas exegit,&plurimos alios modos conquirendae pecuniae, quibus aliquae Resp., aut Principes usi sunt, recenset Petri Gre- s. te Republ. lib. s. cap. I. & ilioς modos pecuniae colligendae affert Nioch. lib. r in aer cap. i s.ct iso & vi. eas in his variorum Principatuum descriptis Marisin P R 2E N o T I O V. De .srarii administratione, & Regiis Administris, qui gellis, ac scriptis in hoc Regno Neapolitano
floruerunt.1 A Dministratio ab acquisitionis plerumq; seiungitur, praesertim ψ in diuitibiis,quorum fortuna in
bona administratione posita est, testciurii l. ad Attic. i. maioris itaq, Pru
77쪽
11 Nicolai Caietani Agem LC. Pesthen.
dentiae , di magis etiam necessaria est administratio, qu1m acquisitio,vt m net G pblandib. a. Oeconom. Mai. cap. I. n. I. a. Qui autem aerario praesunt, αι oui dicti sunt ex eo, quod inquia rendae, conseruandae, & expendendae pecuniae publicae causa creantur, Aria
a Boni Quaestoris munus expressit, Loto,de quo vide Plutarch.ineisu vita, quod felix est Rex, qui habet virum scientem ordinare reditus,& expensas; At si stultum, & ineptum sit administratoris propositum , fieri non potest , quin tristis , & infelix exitus patrim iiii inde sequatur, Luis. c de bon. qualib. Eorum vero,qui tam artificiosE ista consectantur, qui dignitatis, & hon satis in eo genere rationem haberet, nemo reperitur, sed conficiendi aerarii magistros habemus ubique quam plurimos, qui Ciuium opes exhaurire, ac Principes ad inusitata vectigalium ge
constra I ar.esas I q. μου. II q. Nec fiat id, quod testatur Assii I u. 3ro .in . inquiens i Et in hoc voto fuerunt quinque Doectores Regia camera Sun maria, O Sacri cises, licet Fiscales fuissent in contraria opinione, non taminfuintilla legibus, aut rationibus, nisi au-Gονitate Psalmi 1 Placebo Domino in ν Stone vitiorum Pellerus memor in obseri ad Moc .lib. ratem . p. 3 7ia . I a.
3 Diligenter itidem curari debet, ne, vectigalia a variis hominibus ,& prauis, qui omnes pecuniae vias norunt , omnelq; fraudes pecuniae causa suscipiunt, minuantur, siue Publicani sint, si te ipsis cura regiorum vectigalium
concredatur, qua peste vix ullam ma- sis tetram excogitari posse notat B Ioidie uia aris cap. 2.n. q.v 3. Quam
graue Reipublicae, bonisq, sit inuidi
sum, plerosq; ad eam procurationem accedere exsuccos, sine census eosdem intra paucos annos copiosos, & beatos
euadere: a quibus profecto exigedum
esset, ut rationem opum quaestarum ponerent exactam, Mariana ina. de Beg.issis. cap. 7su. 26 a. Hoc etiam omnind procuretur, ut puris manibus utantur, & ab omni a stineant acceptione, pro ijs solis contenti, quae a Fisco dantur: Quod non aliter fiet, nisi & ipsi cingula sine memcede percipiant, nihil omnino dantes, nec occasione suffragiorum, nequialio turpi modo; considerauit enim Imp. Iusinianus Nou. 8. quia licet qua- sui inmodicus imminuitur Imperio : a ranun nostrisia iecti incrementum maximum percipient indemκes a Iudicibus conferuentin , , Imperium, edi Aseus abundabit, utens locupletibus f iectis cte. Necesse est, ut qui emat, vendat, Lampridis Alem Seuer. Sicq; Seneca I. de benes cap.ς. Prouincias spoliari, &nummarium Tribunal, audita utrinq; licitatione alteri addici, non mirur squando quae emeris, vendere gentium ius est, post alios Bestatae .cap. 6.n. q. Hinc Thebani Ministrorum integritatem , symbolicas repraesentabant per statuas quasdam, manibus destitutas: istae enim in pugnum contractae, auariistiae sunt symbolum, oculis instructae sunt, ut vigilent, at brachiis carent, ne quid eorum manibus cotingant: Quod si Ministri ita consimiles essent , magis sectura forent aeraria publica , ut recte ostendit Didae.Dauedra in θωA. P sit. 3 s E' contrario secundum veterem disseiplinam, & instituta maiorum , apud quos virtute, qua pecunia res Romana melilis stetit, Tacit. a. n. Illae,illet,l
quam, sunt gloriosae, & pulchrae dignia
tales, quas, qui assequitur, non sollinia non ambiuit, nec quaesiuit, imb nec concupiuit: Et in Aula eiusmodi Viri sunt instar Heroum, Scot. a. commencis. Tacit. 8 In. I9. Sed spretis meliorisbus, deterrimi valent, cit. a. hist. vnde ex eiusmodi Consilijs,utpote malis, sequuntur mali etiam euentus, & semer res illius Principis se male habeunt, ubi viri prudentes parum auctoritatis habebunt , ex quo exclamat Dan. casus lib. a .vhaera ciuitatis cap. 9.Horo . cy christe , Alatius hoc malum serpat, qumlamum, O luem ciuitatis videbe
78쪽
Notitia Practica Ararii Vniuersalis.
mirio Sed connivere oportet, nam dies malisunt, corrupti ciues. Atq; hinc sit,ut pecunia non prudentia, quaestus,non vi itis, assectio hominis.non moderatio quia
6 optimi igitur Consiliarii , qui in
Quaestorum, Camerariorum,aliorumve Thesaurari ocima muneribus constituti
sunt, diligentiis mὰ prius pondera debeant, an , quod inchoatur, Reip blicae sit utile, sibi ipsis gloriosum,essi diu promptum, aut non ita arduur , auream istam metae regulam pro Cynosura Consiliorum ubique pondorando.
aris, quid, ubi, quibus auxiljs, cur,
Eos aute hic appello praeclarissimos viros, qui in hoc literis, & armis florentissimo Regno Neapolitano, ita se in Supremo Regii Rrarij, siue Regiae Camerae Magistratu gesserunt, e rumq; doctrinam, solertiam, ac summa pro AErarii saltite ostenderunt indu-tiriam, ut celebre nobis testimonium perhibeant perpetua eorum ingenii
Memorandus in primis est Iurisco sultorum Coi yphsus Andreas de Isesenta, qui fuit Magister Rationalis, &Locum tenens Magni Camerarii anno I.,& Ritus Regia camera compilauit, eosq; in formam reduxit, in qu nlinc reperiuntur, per Regni Consitutionibus, ac in us e dorum commemtaria , Nardi ripartiti explicationibus illustrata, scripsit, & licet Lipartitus in
eius vita dicat, commentasse etiari
dictos Ilitus, intelligendus tamen est de ipsa integra compilatione, cum aliqui ipsorum ad literam repetiti reperiantur in Comment. Andr.,de colligitur ex tittiti in Architio R. cam. ibi: Ritus Dom. Andreae de Uernia per υniuersis Iuribus Dohanarum , o aliarum Regni Siciliae Gisbellarum. G redus de Gaeta natus ex Carolo
eximio I.C. sub Rege Ladislao,& Regina Ioanna II. Regii Fisci Advocato,
ac R. Cana. Praesidente, patris aemulus,
fuit Magister Rationalis, Reg. Consti
ac anno I 22. Praesidens R. Camerae
Summariae, composuitq; lecturam, siue elegantes Declarationes super Ritibus Regia Camerae Summariae, nuppr ad publicam utilitatem editas, cum additi nibus celebris I. C. CV.Nicolai Pisani,& dicatas peritissimo I. C., & Dom. meo D. Antonio do Gaeta, Gosscedo , sanguinis necessitudine coniumsto, qui omnes supremos magistratus traireusus, porro Magni Camerarii Locum t nens in Regia Camera Summarim id ipsum effecit, quod Regi,& Regno utile , sibiq; erat gloriosum, tandEm impetrata laboribus venia ad Regiam
Cancellariam Regendam reuocatus. Ioannes Alusius Artaldur, publico . in Neapolitano Gymnasio Interpres eximius, Praesidens R. Cana.allectus a no I s6., deindὰ ad S.C.reuersus, cω posuit Enchiridian, siue Repertorium ad Andrea de Isernia istamenineudate, teste Nisol. Topio de orig. Trib.p. a. lib.q.
Misbael Riecius I. C. celeberrimus, Regius Consi l .intimus Regis Alphon si I. Locum tenens Magni Camerarisi, Conseruator Regii Patrimonii, 8c Legatus ad multos Reges, ut testantur Facius lib. io. Comm. de reb.ges. A bon- ct Zurita in Annal. AOq. lib. . c 66. O lib. I 6. c. a 1. Franc.de Petris lib. Σ.bist. v. pag. r68. Cuius virtutum, ae dignitatum aemulus fuit alter Mihael, quem cum illo primo confundit de orig. ib. p. r. p. i8 . dicens , huius Micbaelis Rico, vitam exacti illinE co- scripsit illa Carolum te Lellis; puit enitio hic sub Ludovico XII. in siio Magno Contilio,& Citriae Pari amenti Burgu-diae Const. Praelidens Prouinciae, M diolani Senator,& in hoc Regno Vic prothonotarius, ad Gemienses, Florentinos, & Iulium II .missus orator, scripsitq; de Regibus Fracorum lib. 3.Hi a
via lib. I. Neap. Sicilia ψ.Hungariae a. Hierusalem I. Antonius de Bononia, Panomita dictus, I. C,ae Poeta laureatus, R. Cam. Praesidens, Consiliarius, ac Praeceptor
79쪽
reorum munere affectus est , teste Pon-1 --de eodem alia legas pri- clarε gesta apud Iouium in Ela: Summoni. Hi g. Neap., ac Top. de orig. Triabus par. 3. g. 266. Ioannes dictus Iovianus Pontamuinter Philosophos, oratores, Poeta', sui seculi celeberrimus,fuit Regis Ferdinandi i Secretis, Regiae Camerae
Praeses, & Magni Camerarii Locumte nens anno I 479. Cuius praeclarissima opera in soluta, & ligata oratione edd-da curauit Fracisur Pinoromineus Bi nianensis Episcopus, & vide Iouiu M. I I9. Capac.in Elogib. 2 fal. 37s. Antonius de Alexandra clari stimus Inris Interpres, Praeses Regiae Camerae anno i 488. postea Viceprothonotarius, ac S. R.QPraeses, quem optima
noscens Ferdinandus Neapolis Rex anno I s 8. ad Itilium II.,alto'; or torem misit, locupletissimum ingenii
sui specimen posteris reliquit; scripsit
namq; doctissima commentaνia admos ab ipso in Scholis explanata, qu rem pauca edita sunt, nempE Recolle Lia super a. Codisis, quae etiam manu stripta seruantur in nostro Musaeo, aliasqι lectura calamo exaratas resertop. de orig.Gibl. a. pag. IF s. Diomedes Mariunda I. C. in Gymnasio Neapolitano Lector,& causarum patronus doctissimus, R. Cam. Praesides anno Isoς. multa scripsisse fertur, sed tant lim Glis,de Additiones ad Con Deι.Neap., & Regni Consitutiones edidit, vide Top.de orig.Gibl. afo 2 I- Nicolaus Mariconia eiusdem Reg. Cam.Praesidens edidit doctas auidit. a. confist. Neat. Scipio Bucinus I. C. Optimus, ac Reg. Cam. Praesidens, Additiones ad consueti
rarum orbe suorum operum fama celeberrimus, creatus a Rege Ferdinando I. anno rq 9 1.Regiae Camerae Praesidens, postea Regius Consiliarius anno
r 96.pro sua insen ij selicitate lesit in
Gymnasio Neap. GIoseminua a/ Regni Constitutiones, ediditq; S.R. c. Deci o-nes, ad quas aliquot Regni I.C. lucu
lentas additiones conscripsere, Commentariasve euris, O Regni consit.,
ac consuet.Nea' Trare de Iure Presbσ-miseos, eum addit. Rummi, Je alia opera relata per Top ib. I. fol. 123. Emicuere
etiam in hoc Regiae Camerae Senatu Michaelin Lebnardus de A icto M. C.
Iacobus de Aresti , siuE de Gello I.C. eximius , Fcrdinandi iunioris Regis tempore Regius Consiliarius, deinde
Praesidens R. Cam. , scripsit aureian iract.de Iure adoba, releus, atq; Db46, multas etiam additiones ad Consit. Regni γ Ritus M. , ct Compendium
ciaicis exarauit, quod penes se seruari
aiebat ri f. de Francb.ricino. in . Marcellus Gazella vitae probitatriae
sapientia praestantissimus vir, Regius Consil. a Federico Rege anno I 96. creatus, deinde in Regia Camera per undecim annos Praesidens consedit, eandEm Regens, de quo nobis laud
bile testimonium reliquit A Q. in
const. pia mortem η v. s. ubi eum appellat successorem in virtutibus Dum. Baris ibolomaeo de capua ,subditque, scio, quod dico veritatem, qωa expertus fra Nidemq; testantur Lo d. conf. t 7. n. 63. Gra congy7.9 A Iap.multa ab illo gesta resere Toptae orig. Tria. p. I.fol. D. O seqq. Sigismundus D redus, natalibus, mgenio, ac eloquentia admirandus, anno is Ia .Praesidens Reg. Cain.creatus,
deinde Regiam Cancellariam Reges, scripsit convita, siue Responsa, Para.
Masei sodaler, nec non commentaria ad I.Iurisconfultus, D. de gradib. D: Angelus Pisanestar ea tempestate Iurisconsultorum maximus,& R.Cam. Praesidens, praeter alia scripsit additiones ad Consuet. Neap., ct consit.Regni, decreta s.c.ab ipso annotata apud R. de Marin.um. 3- uersos. 989. Antonius Ba piutius Reg. Consit., deindς acerrimus Fisci Patronus reliquit additiones ad consuet. Neap.
80쪽
Notitia Bactica Hiratij Vniue salis. 13
Bartholomaeus camerarius eximius I QBeneuentanus, Regiae Cam. Praesidens, successor Io Angeli Pisaelli anno Is I. M.C. Locum tenens
viginti quatuor annos publicae utilitati consulens ; Tandem fortuna tantae felicitatis pertaesa ob liuorem in Exc. T
letanum Proregem contractum, partim
Clementissimo suo Principi fidelis, P risios nefarie se contulit; scripsit cel
brem Repetitionem I. Imperialem, de pro bibineud.alienφer Fedcri, alia is opera relata per Bilotiam in eius vita apud u Diff.Repetit. fuiCamerari editas studio Reg. e Marinis. Franciscus Reuerterius Iuris Consurutissimus per longum annorum curricu- Ium summa dexteritate in negotiis tractandis versatus , uti Praesidens in Resia Camera Summariae, tandem ibidem priuatione camerar, Locum tenens, ac Regens creatus, cuius rei diploma, siti EPotius Elogium maximo huic viro da tum ab Inuictissimo Imp. Carolo V. t situr apud τορ.de oris Tris. par. y. pag. a II. luinque volumina Decisionum R
gia Camerς, manu in pta reliquit, qua-xum summam in cum ele-santibus sitis obseruationibus aedendam
Annibal Moles siminis natalibus splendorem probitatis, ac dolvinar adiungens, Praesidens Reg. Cam. anno I 67. creatus, ac ibidem pro Magno Camerario existen , ita se in hoc munere gloriose gessit,ut sydus inter alio videretur, cui tanqua n de rebus Regiae Dolianae Apuliae instrueto, multa ἀ Card. Granuela tunc Prorepe commissa fuere, quique una cum Reg. R
uerterio ediderunt 28. Capitula,
decreta pro eius bono regimine ; Je S premi illius Tribunalis Dec nes elaborauit , pro Rege Nostro infucce noPon alliae, aliaq; scripsit, tandem ii supremo Italiae Conc Regens electus maximam siti opinionem ita confirmauit, ut etiam ad Supremum Aragonia Consilium fuerit euocatus ἰNec inseriori laude res fiscales peregit Dida seius nepos, qui fuit Regius cons , erin Regia Camera strenuus Fisci Patronus, ac Praesidens; eiusq; Pronepos, de huius Didaei filiusD9m. Regens D. μἄ- riseus, pari gloria in Rcgia Camera Praesidentem egit, cuius laudes alibi, licet nunquam satis recensitimus. Thomas Salernitanus in publico Neapolitano Gymnasio Interpres , de causarum patronus peritissimus, RegiqCam. Praeses, in Siciliam missus ad aliud Reg. Cam. Tribunal erigendum, Magistratiisq; visitandos, ac in Germaniam pro Regis causa tuenda, tandem reuersiis S.R. C. Prxses ac Reges . creatus, librum Decisionum edidit cum allegationibus di QU. I. C. O addit om Iormpl. bri. Vide p. p. r. pag. 77. Franciscus inuarenae Ribera Hi se nus I. asapientissimus, R. Cam. Praeleselectus anno IIIo.,in cum ad Locum. tenentis eiusdem R. Cain. munus assa-ptiis esset, ea prudentia, ac incredibili solertia Regalis Patrimonii curam h
buit , ut Rationalium numerum auae xit, Archivum ampliauerit, exornata
ritque ; ac de Regni La tantae acqui sisne erudit E scriptit, ad quod Revo sum additisnes edidit fias Reg. Gνolus pia ob tot opera edita insignis I. qui huius Regentis Riberae vita: Rripsit, ac partim adauxit Top. de orio
Trib. I fol. 2οῖ .cumseq. Marcellus Pignonus summis virtutibus refertus,Regiae Camerae praesidens creatus, quo in munere mira vigilantia inseruiuit, praecipue in Regiae D tanae Apuliae ncgotiis,quae omni Dic
tia rescripsit. & in ordinem redegit, ut in quodam permagno manuscripto Codiace, qui in magno R. Cain. Archivo, subiit. It PQuone , seruatur, teste Top. a. p. 3fοLi99. tandem Regens electiis.
IO: Baptista ineda I. a celebris, de Regiae Cain. Praeies creatus, & postea anno 13 1 8. Episcopus Tranensis ele-Qus, de tanquam olim Praeses, que ad ignissimum appellat Bri nolis ui δε-