장음표시 사용
11쪽
III. I ranseo iam ad Augustinum Valerium Veronao episcopum et S. B. E. Cardinalem. Hic nobili loco Veneritis anno Christi 'Mm X ' natus, optimiis a pueritia studiis innutritius, et senatoriis honoribus ingenii ac prudentiae merito destinatus, ecclesiasticum vitae genus praeoptavit. Λnno postea 'M 'D LXV. laetus episcopus, anno autem 'u D LXXXIII ' creatus i ardinalis, anno demum DC VI vitam hanc mortalem beato sino complevit. Quantis vir hic sanctimoniae et doctrinae ornamenti A cumulatus fuerit, non tam eius vita diligenter conscripta ostendit apud Calogoruin Τ. XXV. quam illaeon laetorum ab eo librorum mira congeries, uhi castissimus tauq animus. eruditio omnimoda. et perfectum civilis atque ecclesiasticae Vitae magisterium olucet. Lati ita illius scripta Poriret tres sin editione eommentarii de
consolatione ecclesiae j nonaginta et unum supra centum
numerat, quorum 'LXXXVD typis iam impressa, reliqua CV lucem adhuc desiderantia: italico quoquct Sermone scripta XLVI in publicis Ithris extantia, octoderim vero nondum impressa. Ex latinis ineditis, quatuor nos ipsi invenimus, quorum primum de oecupatim, a Cardinale diacono donis anto hos annos edidimus; nunc alia tria, quorum tituli infra leguntur, quod bonum faustum Ilio civili solentiae et olaristianae pietati sit, libentissime typis committimus. Primum quippe opusculinnde bona Principis fama, seu de heiae regnandi arte, ad Franciseum Mariam II. BOhoreum , t mini postremum ducem, mittitur; quem quia D. 8.1. carentem liberis dicit, sequitur ut Augustinus inter annos 1570. et 1598.
lihellum hunc composuerit: tantum enim adamussim temporis Franciscus diix cum priore eontii Re Lucretia libo
12쪽
rorum expers transegit. Neque enim de Francisci orbi tate, qui susceptum ex secunda uxore Livia filium virili imn aetate auctum amisit, fiermo PMSU POteSt, quRud quidem Λugustinus cum ea calamitas Urbuit accidit, multo ante ex hac vita excesserat. Immo vero, quia regnandi
Praecepta, non Veteranis principi hus sest tironibus plerumque dantur, valde arbitror, mimum hunc libellum ad Franciscum sub regni primordiis, id est paulo post annum qu D LXXIV ' Haec do historia operis; nam domerito eius, quod mihi non paei utendum videtur, lectores iudicabunt. Inventus fuit hie tractatus in urbinehia
codice, nunc Vaticano; est enim ipsum sortasse exemplar, quod Duci hibliothecae domino ab auctore fuit
IV. Secundum opusculum ah Augustino Valerio scriptum suisse anno Domini IDD XCV deinon traxi p. 89. in adnotatione; qui erat annus aetatis eius 'L V , post episcopatum autem susceptum trigesimus, ante Cardin latum denique undevigemimus, ut ex ante a me dictis colligitur. Senili igitur iam aetate, et in pastorali ministerio tractando diu exercitus, ad electum nuper magnae ecclesiae archiepiseopum, hominem quidem virtutibus o natimimum , sed adhuc adolescentem, qui magno Carolo post alterum succedebat, tempestivi sane argumenti seriptum vigilanti consilio misit de cauta imitatione sanctorum episcoporum. Meminerat quippe prudentissimus vir Λugustinus, quam SeVEro et heroico pastoralis regiminis genere Carolum fuisset usus; reputabat secum immanes eius labores, vitam Omni asperitate plenissimam, quam in medio cursu more spontaneis cruciatibus aecita abrupit; satis noverat qualem quantamque morum disciplinaeque reformationem non in suo clero ac populo solum secisset, sed in universa pro incia cili munere metropolitani advigilabat; denique decertationes etiam eius
13쪽
am i iiii ag olim inagistrali hiis Ppiscopalis osticii caiisa eo-Wila lint, oi sumina vitas per nPsarios hominos intentata
pericula , de quibus tale G, tussianus, ab Oltro e lito auctus , in xit a Manelissimi viri scribit sit. Haec, inquam,
Λugustini R cogitans, admonendum censuit Fodericum, ut in imitandis Caroli patruelis illustrissimis ac sortissimila gestis cautolam quandam modumque ad hil, ret, neque hunc in cunctis oxaequandum sibi praesumerot; cuius 'onsilii varias ot a quaq rationes Rubdit, deque re tota , non sine pPrpetua ac plurima boati Caroli laude, dium ullum quo eum I odorico loquitur, eumque hae raptata occaKione opiscopalia ossicia eo piosissimes do ei; ita ut hic Auguςtini iraelatus in utiliori hus de lam gravi nrgumento seripli A hahetidiis sit, digii Sque omnino qui in
pastoros animarum ililii na sibi nocturna lite manu versandum urbitrentur.
Prisca ol nobilis tinaestio est, uirtim sapienti honores sint capessendi, seu quod idem est, utrum ad rim publicam sit nec dendum, nec uo: quam quaesti ne in toto prohoemio ad suos de re publica libros Cicero ventilat, simul ille illorum argum talis respondet. ινii honorum cursum vitabant. Quum autem ego in copiosis μcholiis, quae illi Opori attexui, tot aliorum veterum do hac re disputationes iam memoraverim , Parumque mulos ot loca indicaverim, nulla in i raos illiarum est cau- Sa cur actum agam. I lecto tam n Λugustinus Valerius non tam Ox libris doctri itaque ethnicorum, quam P christiana sapientia et modo lia , honorum sugam nox ohoc ad Federi cum Borro inaeum libro suadet: qui liher, superior ad pundem Federicum, i in porc anterior est; hic enim scribitur ad Cardinalem nondum lacium nrchiepiscopum , intra annos sei licet i587 et l5l 5. Be-
14쪽
conditas in hoc libello, et tristianae philosophiae , vita
praPsortim aulicae, ex mylorum ae sentei uiarum ΟΡΟΝ, cur Pgo enumerem, cum in ipso sonte a lectori hiis cognoscendae sint 3 sed audio susurrantem ali piem: Qui
Cardinalis apud Cardinalem post adeptum honorona cocto honoribus disputat 3 Hanc animadversion nimiae praesensit ipse Augustinus p. lui, futuros nempoqui diceroni MCardinali non esse disti cito ad i ardinalem de fugiendis honoribuq scribere Verunt tamen hanc exceptionem noli illo SPnsu is intelloxit , quasi hi dico-rent , facile esse homini saturo ieiunium praedicare; sed pie verequo dictum existimavit, lacilem esso fuga illiuς laudationem homini experto molestias varias et sollicitudines quaq honorum insignia coniunctaR hahent. sum de suo ac I ederici modesto et honestissimo honorum cui Au talia nareat, quae si quis imitetur, eum dignitatis susceptac vix paenitebit.
VI. Non medio eri sortunae dono acceptum resor . quod Λntonii Marino Gratiaui coleberrimi episcopi amerini in vati ea niA codicibus reperi historicos Ithros quatuor, Pt epistolarum latinarum libros undecim: quod utrumque OInis habuit in nis . codice Hieronymus qllo iliae Lagomaminius, ut ipse in adnotationi hiis dicit adi ratiani xitam, nec non ad eiusdem libros de scriptis ii vita Minerva, denique etiam in adii. ad Iulii Pogiani PDbstolas Τ. IV. p. l77. l99. 376; et sine dubio piliturus
orat, nisi nescio quis caesuA aut certe mors inter enis-
sol. Lihri Iuid in historici, id est tros de Despolii I lac horuni Prin i po, et unus de si uiro pius, iam addendi erunt praeclaro i ratiani commoniario de caAthus virorum illustrium ii ii talia diu magno cum historiae si uelu
15쪽
Iegebatur: libri autem epistolarum cum illis sane Iulii Pogiani certa hunt, quos utpote amici sui, Preto Olim Gratianus ipse parabat, et denique paulo ante aetatem nostram Laminamini ius vulgavit. Hi Storicum opus composuisse se in Asulano rure seriantem ait GratianuA epist. lib. X. 4. anno Domini 'M D LXVII , qui Gratiani erat trigesimus, quia Christi aimo 'M D XXXVII ' natum seimus : quod scriptum a Cardinale Commendono Cardinali mariniensi Hosio olim ostensum, mirifice hunc deIeclavit ; neque is tamen ab auctore impetravit ut sin rei divulgari. Id sive modestia animi Gratianus secerit,
Sive recentium rerum et hominum respectu aliquo, equi dem nescio. Nam Despota principatu Valaetiorum potitus est armo 'M D LX , neque ultra biennium tenuit lib. I. 12. lib. III. l8. Itaque vix quinquennio a re-hus gestis elapso, historiam hanc scripsit Gratianus, cum plerique Porum quos nomina erat viverent. Iustus ergo suberat metus, nequem sorte offenderet, vel nequid sibi incauto ae longinquo sorte excidisset, quod illi
redarguerent, vel quod, etiamsi apprime verum, salso negarent. Profecto in aliis quoque historicis Aeriptis valde liberum gratiamque hominum minime aucupantem Gratianum videmus. Sed utcumque Re ista habent, nunc his demum remotis cauRis, tiraeclarum politicae historiae incrementum, castissima latinitate et eximia arte conscriptum, diutius in tenebris non fuit continendum. VII. Decem modicas molis libros latinariam Epistolarum sumpsi ex alio codico vaticano, Iibrarii quidem opera seri I,to, sed ipsius passim Gratiani manu non emendato solum erum etiam resecto. Porro Acriptae fuerunt hae cunctae epiAtolae a mense Octoliri anni M D LP I
usque ad aprilem mensem anni 'u D LXX ideoque triennium occupant cum dimidio, in divi Pii V pomuseatu. Tantus autem litterarum numerus ad unum
16쪽
paucis exceptisὶ scribitur adolescentem polonum Nicolaum Thomicium, cuius uberem notitiam a Lagomar- sinio in adnot. ad Ρogiani epistolas Τ. IV. P. 367. et y. 375. seq. scriptam, in pauca equidem rha conseram.
Nempe hic Nicolaus Iollannis poloni praenobilis et Var-
gaviae praesecti filius, anno 'u D LXII Patavium studiorum eausa venit, ubi lutiteranos seu calvinianos errores, quibus exemplo Patris asstatus fuerat, suadente in primis Cardinale Commendono eiuravit; tantamqui mox honestatem morum, ingenii elegantiam, iucunditatem convictus prae se tulit, ut pluriinorum animos sibi devinxerit, atque in primis Gratiani nostri, qui cum in comitatu Cardinalis esset, Nicolai etiam quotidiana consuetudine utehatur; absens vero nullum sere tabellarium dimittebat sine suis ad hunc iuvenem litteris: qui octo demum post annos a patre in Poloniam revocatus, id est anno 'u D LXX., ibidem ecclesiastieast vitae se addixisse videtur. Paulo post tamen, adeo ab se ipso descivisse dicitur, ut omnem Gratiani et Cardinalis conceptam do se spem fefellerit: neque aliud postea de eo traditum est, nisi quod virente adhuc aetate anno MM D LXXXV supremum diem obierit. Manet ergo Poloni huius memoria in Grutiani epistolis , nec non in
historia Despotae, quam pariter illi inseripsit, et denique in Augustini Card. Valerii libello quodam, quem
p. 408. appellavi. VIII. Profecto humanis illius Gratiani animus nusquam adeo se prodit, quam his epistolis, quibus amorem summum erga Τhomicium, catholicae religionis gratia susceptum, expromit; quam ob causam nulli incommodo parcit, nullam propriae valetudinis rationem habet, nullis deniquo occupationihus retardatur, quominus ei adolescenti omni ope et officiorum genere co gulat. Iam harum epistolarum latinitatem cur ego com-
17쪽
mi ii deni, cum eain Gratianus aliis quoque litaris lain pridem talem tali taliaque demota straverit, ut is nemini sit inserior, plerosque superet 8 Τestis Iocuples Ilesius Po-gianus, summus et pse latinitatis artifex, qui in cunctis suis ad Gratianum ephstolis lianc eiusdem peritiam
depraedicat l . Neque sola latinitatis praestantia has commendat epistolus, sed etiam historiae utilitas; nam quicquid eo tempore, in civili praefurtim GaIliae bello, in Belgicis molitius, ui Germania, et apud Polonos idem-tidem, Moscos, SVecos, Scotos geStum est, cui toga narratione auctor persequitur. Duae sunt praesertim de cath
lica religione magnae epistolae lib. III. 9. VII. I 0; una de Carolo Philippi hispani silio VI. i; alia de E ifico Sui
rorum rege V. 13; alia de Velini nunti iis catarrhactis IV. 4; nonnullae in Iibro VII. de suo germanico cum Caes. Coni mundi no itinere; duae denique luctuosissimae do Pogiani obitu VII. lv. ll. quae singulari cum sensu
legentur; quamquam Et aliau multae eodem colore sunt.
Quid quod integrum Caroli IX. Galliae regis contra
litigonotios edictum sua uobis latinitatu vestitum exhibet lib. V. 4 3 Ceteroqui temporum suorum historiam muDto is uberius exsequitur ita secundo Praesertim script rum inrita Minerva tomo. Porro haec sive historica si
vo familiaria Gratiani scripta lautam nobis geholiorum appingendorum materiam suppeditabant ; voluti sucit Lagoniaminius ad Pogiani epistolas, qui docto quidem sed rodundantius fortasse in scholiis semet dilatavit. Sed praeter quam quod ad alia uos properamus, illa etiam simplici et pura paginarum Specie delectamur, qua Darisiaci editores libros Gratiani de vita Card. Commen- doni, et de casibus virorum illustrium, lectori hus obtulerunt. Λc ne sedulo quidem adnumer udum putavi quae
18쪽
vel quot litterarum liarum fragmenta sinter quae i lementis VI ID epistolium in Lago marsinius obiter Rdnotationi hus suis sive ad Pogiani epistolas sive ad stratiatii lihros de scriptis invita uinea xa admiscuerit id enim
rum parum intererat, lum certo Dare minima rei crat.
IX. Λlque heic ego edendorum εἰ ratiatii scriptorum sinem laci; eiciti in Dec historia primi anni Sixti V pontificis, quam Lagoinarsinius autograpi iam apud se halniit, et cuius Oxemplar ast miro I empesto largitus est il), neque quicquid huius Pontificis nomine L patianus scripsit, cui fuit ab epistolis, nequc volumina duo litterarum ab eodem partim suo partim Commendoni nomine scriptarum s Lagona. ad ΡOgian. F. II l. p. 63. j iii manus meas inciderunt. Et quidem ex his, ut puto xO- luminibus avulsa suerunt duo ad Thomicium epistolarum fragmenta, quae idem Ilagoinarsinius ad Pogian. r. IV. D. I9 3. recitat, quacque a codice villicano proi sus absunt. Mitto cetera i rati alii scripta, quae iii additis ad eius vitam commentariis lauduntur. Logi tamen
in codd. Vall. tria magna italicarunt opiStolarum volumina annis ibi G. i597. et 1598. Venetiis Scripturum, quum ibi legatione pro Clementu VIII pontifice sungeretur inagnum hercle politicae ac negotiosae myi 'latiae penu, quod satis denotat lili oratissimos luoqile liomiues o Suo doctrinae fastigio ad gerendam rem publicani bene n viterque, si res serat, descondere. Multa ibi de bello
ferrari usi contra Caesaren Estensum, . cui secreto multi
favebant; du maris hadriatici dominatu, quom Velicti asseclahaul; de ratione fungendi apud eam rem publi-.ram legatione sacra et coinsulatu; de subortis saepe Oh spirituale regimen controversiis, quae lain tum adeo calchant, ut malis iis, quae sub Paulo 'V' demum eve-
19쪽
nerimi, Via tunc muniretur. Sed haec et tutiusmodi alia Gratiani multa, quae sive in his sive in aliis vidi codicibus, expilanda potius pro re nata sunt, quam sine delectu effundenda. Denique de Cardinalium Ioh. Commendoni et Petri Bembi, atque A. S. sannaZarii novis carminibus, nee lion de Petrarchae et Iul. Valerii sui3plementis, propriis in locis yp. 47s . 488. 5l2. 5 l. l. dictum fuit.
X. Antonii Galatet ex gonte italo - graeca anno M CCCC XLIV in Iapygia nati, anno autem 'u D XVII. extincti, notitiam plenissimam tradiderunt plurimi historici, praesertim vero De-xngelis Rcript . Salent ., rasurius Scripi. regu . Nea'. , Polydorus Vit. Galat. , Fabricius B. L. med. aevi, nucestnerius et Papadias Acript . neap.
et saloni. Quin adeo nemo sere est 3 et illius aetatis eruditus auctor, Vel Dosteriorum temporum bibliographiae studiosus, qui Galateum honoris causa non appellet; atque haec ii,sa pli iri moriun testimonia apud praedictos historicos passi in extant. Hinc Otium mihi iam laetum est, quominus plura de hoc celebri homine, philosopho insigni, academiae pontanianae ηodali, Vix cuiquain littorarum gloria tunc secundo. Verba connectam. Quia tamen post veterem noluit illorum Galatet scriptorum editionem hasileensem, tum etiam singularium aliquot deinde vulgatorum , multa adhuc in vaticano codice iacere conspexi, dolui sortunam praeclari ingenii, cuius repositi in umbra Ductuq troeentis iam ac triginta annis mitescunt. Vatieanuq igitur codex persimilis illi est, quem sui narrat Fabricius loc. cit.ὶ Beri . Bonifaciusneapolitanus Hauriae marchio, is qui hasi leonse in lihrum curaverat, eodemque anno natus est quo Galateus decessiti Gedanensi rei publicae, apud quam profugus exula-
20쪽
bat, dolio attribuit: vaticalii autem iii liti alii et indiculum communicatum si hi vulgarunt praedicti biograplii Bue- canerius et Papallias, quorum pGSiremus apologeticuit etiam Galatet opistolam pro Leo iiiceno medico scriptam impressit. Nemo tamen novit autographum ipsius Galatei videri vaticanum codicem, quod ego inde colligo, quia
bis in extimo tegumento scribitur EPISTOLLE 'OSTRAE.
Utique scripturae forma, Galal et saeculo apprime eoi formis est, quod palaeographiae gnari inspecto eodice statim concedent. Equid in haud omnia, cluae codex continet, sum daturus ; tum quia de editis cogitandum non putabam, tum quia delectui magis quam acervo Seseo Studere. Quae tamen proferam, ea vel cuncta latuerant hactenus, vel certe pleraque, nec nisi sere inmm. codicibus a Galatei hiographis Iecta laure. Ceterο- quin ad unum Omuem , qui Galatet aliquid continent, impressos libros videre milii ut credo non licuit, veluti librum illum in quo I asurius Galatet alterutram ex epistolis ad Belisaiqum Λ quae vivum vulgasse se dicit. Galatet autem apud nos epilatolae duplicem veluti classem constituunt; quarum priorem implent histori east vel quasi historicae undecim, alteram philosophicae et Variae novem. Historicas appello, quae ad reges principesve scribuntur, vel ad viros hello aut doctrina et ros: reliquae illae sunt, in quihus auctor philosophice vel multifariam disseutat. Utra utri elamis praestet, non
desinio ; sed mihi quidem utraque Valde placet tu optoroloeutioniis facilitatem , veritatis studium, sensuum a titudinem ac sanitatem, vividam denique mortim ac temporiam et ipsius seri hentis pieturam. Dignum igitur G latcum iudicavi, qu sem cum Antonii Gratiani historico Opere epistolisque , et cum Petri Bombi ac Sannastarii earminibus , in hoc mori volumine coDularem.