장음표시 사용
71쪽
Concilii Lateranenss sta Leone X. quae habetur
ses tr. infin. Hoe autem voto Mulierum aliarduo, scilicet paupertatis , Sc obedientiat nequata quam in eludit minimo huiusmodi mulieres,si
vitam virginalem aut coelibem stinpliciter . expresse que voverint, etiam in consanguineorum
dc amnium suo tvm. aut propri is domibus, vel seorsim habitantes supradictis privilegiis ordinis, cuius regulae habitum deserunt f exempti nemque ab Ordinatii tuti selictione se uidebere, quemadmodum idem Leo postea declaravit dies a primί Marti, i s i 8. Constitutionem autem san. mem. Pii V. qua Sorores Tertii ordinis ad perpetuam clausuram obstringuntur , utpotet quentem de his,quae in communi,dc in Congregatione vivunt, ad supradictas sorores in eo sanguineorum , vel propriis domibus habitaniates , votumquel unteum expressum virginalis, aut coelibis, vel easti vidualis vitae emittentes, de quibus eavetur inflicto Coneilio Lateranen
fi,nihil pertinete ; Ac propterea quoad illas dictam Constit utionem . nec Cone ilium Lateraisnense correxiste, aut immutasse, nee quicquam novi tutis induxisse. Et alias eensiuit Tertiarias domi suae, vel si rara consanguineorun habitantes , de hibitum Religionis gestante, nulla exemptu one potiri,nisi emiserint expressum votum castiatis . vel caelibatos iuxta Decretum
6 Cone illi Lateranensis sub Leone X. egi I. Caeterhm etiamsi id votum emiserint, si tamen O din1rit .vel Paroehi ius illi administrandi saeramenta etiam tempore palchatis . vel alias in eis iurisdictionem aequisierint ; non posse ipsas dae me ro adversius ordinarios, vel parochose emptione uti, sed ob ervandam esse eonsuetudinem. Cirea hoc vide quod seripli in cap. Gm nuutriusque. nam ec . insta de paenit. O remisi. Amplius eum oblatus fuisset S. Congregationi supplex libellus sequentis tenoris , videlicet Bato Terrae Aproe inae Leeetinae Diceeesis habet nonnullo a vastallos Graiarios nuncupatos Religionis sancti Francisti: uxoratos tamen,de extra elaustra uti alios taculares in propriis aedibu 1. de de suis artificiis viventes, qui a iurisdictione Oratoris se fore exemptos .nee ad servi tia Batonalia, de ad onera universitatis sustinenda compelli posse praetendunt; supplicat igitur Raro praefatus s. Congregationi,ut dignetur deci rare fle rescribera loei ordinario praedictos Te
. tiarios latem taliter viventes non Aebere gaudere privilegio sori sceles asti ei. sed illos posse per
Cratorem, ejusque ossiciales ad seivitia pridicta, de universtatis onera sustinenda compelli,s. Congregatio Cardinalium Concilii Tridenti ni Ihterpretum respondit, huiusmodi viros Tertiatios in Congregatione non viventes privilegiis ordinis,euius habitum gestant . non potiri, quemadmodum disertὲ ea vetur decreto Ganeis rasis Concilii Lateranensis. sed si ex consuetudine aliquid iuris in hoc acquisierint, consuetudi
Duodecim b . gaudent privilegio soli recte fasti ei servientes. seu quocunque alio titulo ad. dicti Militiis. seu Monasteriis. Hospitalibus .vel
Collegiis x eclesiasticia , dummodo tamen tria copulative concurrant. Primum est,ut supradi iactis locis aut militiis actu serviant. Se eundum, ut intra eorum septa.ae domos resideant: Teriatium ut sub eorum obessientia vivant,ut exprense flatuitur Deetero Cone illi Tridentini,cap. II. νήrs Exceptu. pl. a . 3: in specie de sementiis bus Militiae S. Joann. Hierosolymitani cautum est Constitutione Cregorii xlii quae incipitor cumstectis .in Bassar. tom. 2. M 448. Facit cap. l I. ρεχ s. δεν γιur. ibi, praetereas quae sunt de illo rum Mo steriolum, seu locotum familia per
73 Decimotertio, olim controvertebatur an essent de foro Ecclesiae Recto tes piorum locorum , videlicet Hospitalarii, Leprosarii, dchu-7 3 iusimodi. Et quidam de Templatiis nullum dubium, quia profitebantur regulam S. Augustini,
ut notat peti. de Anchar.in Clem Cum ex est,n. c.
vers. Nan obstat, de sent excomm . Sed hie Crdo luit extinctus a Clemente v. in Concilio Viennensi, ut patet M. 3.Canciliaν .paν. a. pag. c. Rc idem diiscendum deHospitalariis S Joan. Hierosolymitant,ut notat glos. . in cap. Mulier, as .isgi. dc MI in. He nu 8. De Hospitalatiis S. Spirilsis in saxia, B. loannis de Deo se consimilitius tria υo a substantialia emittentitius. Sed de alii, H dpitalariis,qui utuntur eonfugio , nec renuntiant proprio, 3c aliquod iis num deserunt in velle,puta Crucem , vel quid simile , olim non levis erat controversia namJoan.de Lignano.& Guillel. de Monte Laud. in Cem. ειν tutem, depraben
ta . tenuerunt tales non gaudere privilegio torixeelesiasti ei. neque in persolis,neque in bonis,mis pro bonis. quae Holpitali otiti uent quia tales non sunt Clerici, nee Conversi aliculus approbatae Religioni . de quibus in cap. Duo sunt gena
Quid di νψε cu videtur distinguere, an aedificaverint Hospitalia propria aut horitate,& non gaudeant aliquo privilegio ; an vero aut horitate E piscopi, de tune gaudeant, quia videntur Religiose personae. Similem Aistinctionem facit Odinalis ind. Clement. per litteras . in I 2 qua'. Ru θ.de praeNA. videlicet,aut Hospitalaris sunt perpetuδ deputat; ad aliquem Eeelelia ilicum , vel pium usu maut horitate Episcopi ; de tunc gaudeant sciri privilegio; alias secus: Hostienti. tamen videtur pol ea limitare,dcte stringere suam eonesusionem s dummodo in manibu, Episcopi promiserint east. vivere oc uxore mortua aliam non ducere : de hae e opinio placet Abbati hie
s raeod quasi tune ut Aeantur Convelli; sed litis
non concurrentibus sequuntur primam opini
nem Ioan de Ligriano .de Laudum .Hodie s it ctores Hospitalium resadeant intra illo iuri cici- mos, haec quaestio parum videtur habere dissi 1-tatis propter Decretum Concilii Tridentitii e. Ii seis et . nam si aetii inservientes Hospitalibus, qui intra illorum septa, de sub eorum obedientia vivunt, privilesio exempti is potioritur,ut ibi cavetur. 3c susius dictum est supra riam. a. Fortius potiri debent eorungem Hospitalium Rectores. Si veris degant extra septa. tiari et teneri potest distinctio Cardinalis, iii si conscietudo sit in contrarium.
72쪽
6 praeter si,pra scriptos sunt alii , de quibus
conito vellitur. ansiit de soro Eeries , de exempti a iurisdictioneJudicissae lalis; & insipe cie ambigitur de Ρα nitentibus , qui scilicet ob aliquod crimen a iudiee Ecclesiastico damnati sunt ad agendam solemnem. vel publicam pα- Ditent iam, per text. in Aliud, i si qua l. l. qui duplicitur in eap.A:adde paenitent. distin a. i. 8c de his consule Marian. soci n. in cap. proximo im
pra eadem in i o declaratione. nam. i s. & Covarr.
late de hoe atticulo disserentem pruinquast cap. 34. anum. 3. Communis opinio videtur esse. ut talea sint sub protectione Ecclesiae tanquam miserabiles permna. sed nosint exempti a cietis a-ri potestate. Similiter dubitari Qtet de Distia plinatis, seu societati s disciplinatorum. Et de
4d A nonnullis idem eontrovertitur de Jeffatis, an stilicet stit personae Eeesesastici, & de foro
Ecclesiae ut per Abbat .num. i I. vers. D ex his coniactita. Alex.de Naevo, num. 3 3. & alios hie, &Maiian. socin. Misupra in II. declaratione, nam. Sed math, quia illorum status suit approbatus a Martino v. & tune conveniri non poterant nisi coram papa,vel eius Delegatis, aut O dinariis locorum, ut in eius Constitutione, quae indipit,piu patulatia voluntatis, in stillar.to. I. pataci. Sed postea obtinuerunt a Iulio 1 l. iacultatem emittendi tria vota substantialia, & solem
niter prostendi regulam S. Augustini. Unde ho die sunt veth & proprie Religiosi , & gaudent pii .ilegii, ordinis Mendicantium, ut patet in
Bulla Clementis Sacra, eod. tom I. u. co .& in alia Pii Romanus Pontifex, rom. a.
DE FORO COMPETENTI 6 v. ClericuΥ.
a Nerat o facit rem dubiam. 4 si sit re senilis,alias secus.s Notarium non insiciιur exsola negatione. Ona.
De soro compet. c. Si Clericus.
t Iudex,cuius iurisidiis negata .cetnascere p. res an sua sitium uictia.
qua sacriori, o mali factores Eicti rum.
ar Uericus agens res vendicatione pro rebus stiti, vel Ecessa. t. st convenire laicum insuro Ecc&siastica,etiam id ante uir garione Iacri es .a 8 Et quuas agatur in .ne pe sonali, ut ex legato, pel Iocato. as Actio ea locato ritiamvis non sit in rem scripta. t men propter concursim realia trab:ιαν ad ejus
73쪽
37 Laico contra Iaicum Papa non comedit litteras, nisi in cirris casibus. 3 8 Rerularibus an liceat in eorum ratisis ιixi liti petere lumies,vel conservatores a Magis ratu sa-ι alari. 36 Constitutio Clementis VIII. d. Conserνator ilia an sit innaranda , O ctim quibus additi nibus, O
4t Rutilarium ιbi ecta ad Constitutionem Clementis VII l. de Conservatoribus. 42 Consιν patores an popini vices suas ulteri tam
4 3 Constitutio de Onsirratoribus compilatu, in sutra
congregatione Conci'. 44 Rigulares agentes contra Iaicum,an, O quando
4s i ire sitates generales uia snt comprehendenti in stilla de Conisera ut or1bus. Conservatores R. rarium an posui procedire per censuras contra ordinarium. 48 Et an pol texercer. iurastilitonem extra locum in quis sunt di putati.
gendi. so Et eorum mutatio qua iter fit peνmittenda. 1 i Regulares Conservatoribus ab Osciosus risti, co.
s 3 Const tutis Clementu ri l. d. Consirratoribus uust ι.ntra concilium Tradentinum.14 Ee alaria loca in quisus censeantur excepta it ncilio Tridint. in materia Conservato tim.s s Conserratores Regularium an debeant esse audia ιι Synodales.s c oniti Cathedralium de iure communi non possunt elii Conservatores, secus post constitutis-nem de Conservatoribus.1 conservatores . ubi non extant iudices Synodales, quomodo eligendi. o num . s9.s 8 Nutrimonia ubi non extant parochiriuatit νμιιontrahenda.
cus, vel Ecclesa rem vendicat. debet coram suo iudice laico conveniti. Sic summatur secundumJoann. Andr. dc DD. communiter, sed secundum Abbat . cui subscribunt Alexand. de Naevo, derelin. hoc intendit. Super re Ecclesiae .vel Cletici potest Laicus coram Ecclesiastico iudice conveniri ; sed ii probabilitet rem neget esse Clerici . vel Ecclesiae,ad iurisdictio
item Ecclesasticam declinandam convenitur coram suo iudice. Ponit dictum, rationem di cti, & contrariam localem consuetudinem, de partes patent.1 Nota primo, Laicum conveniri posse eorum itidiee Leelesiastico . ubi agitur de rebus te cleas E.Vel Cletici, de pondera quatuor casus. quos in hoe decidit haec Decretalia secundum Anto
Prii nus est,quando Clericus agit super re pro ptia ' et rcesesiastica. de constat rem esse rectessae. i rei propriam ipsus Clerici . de cognose iudex. Ecclesiasticus. Et eois igitur hie pyim usea sus ex hac Decretali, quia si iudex Ecclesiuiacus cognoscit, quando laicus non negat remes se Cl erici, vel Ecclesia , a fortiori cognoscete debe t quando de hoe constat r 5e hoe tenet In noce iit, hic in princip. Secundus casus est, quan do L .aicus non negat rem esse Ecclesae, via Cle. xiei, sed praetendit se aliter non teneri restitue re & eodem modo cognoscit iudex Eceselia 1 icus de hie casus decidit ut hie a contrario sen su , nam s iudex saecularis cognoscit, quando Laicus negat rem este Clerici, vel Eceles ae s lithie deciditura ergo a contrario si iA non neget,
itiit idictio ad audicem Ecelesiasticum pertinebit. Tettius casus est primo oppositus, quando constat rem non esse Ecclesa. vel Clerici ; de tune eognoscit iudex saecularis , & habet locum te. gula Actor sequitur forum Rei. Et hie casius de ciditur in hoc Capitulo ex maioritate rationis, dea fortiori r nam s iurisdictio est iudiei, lihi quando dubium est. an res si Ecclesiae, vel Cleaiici, multh magis idem erit dicendum, quando
apparet rem non esse Ecclesiasticam , aut pro pilam ipsus Clerici. inartus denique ea seseliquando subium est an res sit Ecclesae, vel Cles.ci, dc Laicus conventus asseverat rem esse suam: de adhuc cognoscit audex saeus aris. Et hie est proprie castis huius Decretalis. Quod tamenis. tellige,ut dicam insta in 3.natab. vers. Tertia ris.1 Lipatis opιnio,nam. 1 . O num. t s. Item intellite hoc verum, dummodo laicus, qui negat remeae Clerici,vel Ecclesiae coram itidice Ecclesiastico protelletur, se per hoc non interidete in eius liti Dctionem eonsentire. nee litem contestatissiis cap. inter monasterium. insta de μυι.nt. otii dicat. alias enim s Laicus respo ndendo excipe tet res petitas a Clerico non esse Ecclesia , ut
suas, de hoc sine molestitione . facta esset litis
contestatio. 8c Oporteret eum eorum Eceles, ilico iudice respondere. Cap. In tiante, si de osc. deIeg. secundum Petrum de Sampsisti Ec Abbat. Antiq. hic in ver. Asperet, vel teni Ec melius .ut hie dicebat Coi ted. Laicusative tabat res esse suas ad sori exesusonem , Maaifudi eis ordinationem. Et idem dixerunt pra. & Abb. proxime citati, Sc post eos Hostiens M. lan νιν. severet, Joan Andr. nu.a. inesti νηι Eutr. ηu. 1. Alex .de Naevo hvim. V. 8e Abb sita lus, qui propterea in Summa huius textos eaαι
appositit verba illai ad iis, Atiisti m Erasis si
cum declinandum. Unde notabiliter concludi i per negationem non induci liti, contestationi, quando negatio concernit non solum negotiua
principale. seὰ etiam iurisdictionem. de eo μ' tentiam iudicis, ut post Petr. de Anchar. Κιμ
3 secundo nota , ex negatione rem seri
74쪽
&p in. navi. i. Et colligitur ex hac Decietati, quia di ii, decidit cognitionem ad judicem lae cu sat ut ibectare , si Laicus neget rem elle Eecletia . vel Clelici: satis innuit ex hii ulmedi negatione rem dubiam reddit alias enam si celthim eis et . rem elle Ecclesiae. Vel Clerici,non cognosceretJudex flacularis, sed rectes asticus . ut di 4 ctum est supra in i . notab. num. i. Quod tamen intellige. dummodo negatio sit verittivilis, seu probabilis,ut per Abbat. ιsa.num . . Ae Felin. quis alios citat num. i. versu si in sudit. secus s notorium 4ilet rem esse Cleliei. vel Ecclesiae , quia tunc non prodesset Laico talis negatio. quin teneretur intciro Lcclesiastico respondere ut dicunt lite Anton. de Butrio in examinatione materiae , Abbas num. ge Alexand. de Net voc num. I inferentes propterea ut si petatur posse C. hopiae bendae , quia non potest esse non notorium in loco, quin possessiones sint praebenda. les , huiusnodi negatio non susticit ex notatis per innocent. in cap. Venerabili, O cevib. &in cap. t ua,de cohabst C eruar. & in cap. Novit. deludic. in . Et generaliter notorium non infici per negationem, probat textus in cap. Super ea, is tes b.ιMex. quem ad hoc ibi notat Abb. & ind.c. t ua .ubi similiter Abb princ. glos & Bart. in s. i ust rema.de transacmon. Felin. hic nu. I . rex radii primo. t et tio nota, hii quanso in libello propo-7 nitur cella qualitas. in qua consilit filia amentum iurisdictionis. puta quod res sint Clerici. vel
seclesiae . non susscit ad fundandam iurisdictio nem sola allegatio illius qualitatis, si probabiliter negetur, ut per But r. im mi n. 3. Imo quod plus est seciuidum Abbat. num. c. & Alex. de Naevo nam. 4. in ultima notes. non susscit stila allegatio sequuta negatione . etiams illa qualitas .eniat pollea probanda , & examinanda ad merita causae, ut hic clare probatur 1 nam au metita causae ,& ad essectum ferendi sententiatii venit hoc examinandum, an res petita lit rccle sit , vel Clerici. Et tamen hoc non suis eit aclitin dandam iurisdictionem Ecelesiastiei . fi liaeenegetur. Quod est contra Barios. in s. Et si qtiti
8 shd hule Theorieae videtur obsta re, quod ubi
negatur qualitas, vel ausa iurisdictionem tti
buens, potest iudex ad fundandam filiam iuris
dictionem de causa illa, vel quat state cognoscere, ut vicieat an sua lit iurisdidi io , ut probatue in eap. Supor litteris, de re serjr. & in cap. cfoup.rs,na. de privetli'. lib. c. & no . in leg. si quti exari na. f. te tua c. N. iud. leg. a J si quuiuius νοe. pio solutioiae D D multum se torquent, & in su Ecie Anton. de But r. materiam latillime exa
iiDivit a ritim s. sed ut dicit Abb. m. 9 procedit lo in trieato,&obscuro. Tu die clariu . Inhoe articulo sunt tres principales opiniones. Prima opinio est . ut suiliciat sola allegat io illiti, cilia I itatis, se ii causae deferentis iurisdictionem,lieet illa vera non lirinummodo de hoc non con i et, quia id, quod expona itur in libello. habe itie pro vero ad Andandam iurisdictionem. Adqtiod facit i. ci quadam paelia, in m. st de Iuris
diu. Omnil. Iud c. Schaec furi aperta opinio nari. in d l. Σ.gsiquis in si τοc. non ier. ubi decidit . ut squis citatus in alieno territorio neget se ibi
contraxisse, vel deliquisse , non propterea ex . cludat ut iurisdictio iudicis, ne sit opus ut de hoc
summarie cogMOscatur. . Idemque sensit Guido de Susta in Aiathen . qua inprouincia,C. Vbi δειν min. agi oporteat , tibi dicit susscere allega iecommi ilum fuisse crimen incerto loco ad ii in . dandam iurisdictionem judicis to ei absque eo . quod aliter probetur , vel cognsis catur. Quod ii pollea apparuetit in proce illa causet delictum non fuisse inibi commissum, procellus non
valebit, ut C.Si a non competen. Iadic.per tot.
Secunda principalis opinio fuitJacobi de Aiarena,quam ponit Lapus sua alleg. sa. inc . prolatus dicit enim sussicere, ut causa,ves qualitas iurisdictionem tribuens at legetur,& postea prOhetur. Et adversarius, si illam neget, glavatur onere probandi .quia ex productione libelli sun data eli intentio, ut d. l. Cum qua uiu pu/ssa. in D. Vertim hae duae Opiniones aperte pugnant cum hae Decretali, ubi non fundatur iurisdictio iudicis reclesiastici ex sola allegatione . quod tes sit Cleri ei, vel Lecle sir, ii adversalius hoc Deget,
Nec negans aggravatur onere probandi suam exceptionem qualitatis negativam. Praterea hoc modo esset in facultate actoris allegantio ea illam, vel qualitatem concludentem iurisdictionem,subiicere reum iurisdictioni iudicis non sui, vel eum aggravare onere probandi defectum qualitatis, seu causae iurisdictionem concludentis, quod esset absurdum. Unde merito huiusmodi opiniones h;e refellunt Butr. nam. s. vers. Non placet mihi opimo, & Abb ntim.9. vers. Vnde ista opiniones non placeti t. de communiter D D. 8c contrarium scripsit idem mei Bart in leg. Praeseriptiones. C.Si contra sus. vel titil.ptibi. ubi tenet de hae qualitate debere prius summari e cognosci. Et ad text. ml.Cum quadam puella, iv in. desuris a. amn. lassic. responde, ut per Butr. M
Tettia igitur principalis opinio est , ut sola
negatio non excludat funditus iurisdictionem iudicis , sed tantum impediat processum siti per principali, adeo ut non teneatur reus responde- ,ead libellum . nisi prius summarie cognoscatur de illa qualitate iuris .ctionem tribuente, puta quod res iit Cletici. vel re Helia secundum terminos huius Decretalis. Haec tertia opinio originaliter fuit Colli edi, quam hie post multa sequuntiir Butr. & Abb. Dc. .:ι. & idem Butr. Imos. dc Genii n. in dicto cap. super cit serti de reii si ripi & alii citati a Felin. hii num. a. in a. limi tutione . ubi dicit hane este communem opinionem, pro qua Optime faciunt iura, 'tiae gener liter dicunt, tu Hicem, cuius iurisdicti O negatur, ii cognoscere posse an tua sit iurisdictio, ut in .i cto eap. Stiper liter ι,cum aliis stipta allegat. in m admodum res si negetur ei te, eucialis . de hoei 3 primo cognosci debet an sit te udatis secundum Innocentium in cap. Carerum , supra eodem. Item siqtii, alienae iurisdictionis citatus compareat,& dicat se non contraxilla, vel non deliquisse in loco, vel territorio I tibi citatur. debet ante omnia discuti summarie I an ibi contraxerit. vel deliquerit sne proe iudicio principalis quaestionis i & si constiterit ipsum inibi contraxis se vel deliquisle , procedetur postea in princi pali , ut dicunt Innocent. in d. cap. Super littertie Archid. de Joan. Andr. in eap, Romana, *.Contraia
75쪽
uel uith publis. Et est communis opinio , ut testatur Mari . Socii . in capisin: pust num. 9. His Circa dicimum unum, insta dubem. &Jul. Clar. in praxia. n. quast. 3 g. num: i r. vers Pherius qua-34 ro Et eodem modo sectam Conservatore Apostoli eae Seais, qui potest tantum cognoscere de manifestis iniuriis it in cape i. dc in cap sine
de oc: detis: Lb: c. negetur cissensa notoria; probationes recipi et Conservator, an factum sit notorium ut se videat an suasit iurisdictio . ut dicit glos indicto eap: i. in ver Conservatores ,
i cap Romana , S. Notoria, δε ι ψbus, tib c. Ibi enim decidit textus. Archiepiscopum in visitatione Provinciae poste punite notoria crimina subditorum suorum suillaganeorum. rit Archid: quid si erimina negentur notoria e 5c resolvit Archiepiscopum polle de hoc summati hcognoscere ad iurisdictionem tuam funsandam per iura generalia supra allegata. Ita ergo di- s cendum in proposito ; unde quos deciditur in hae Decietati, ut judex saecularis cognoscat rem esse Clerici vel recte sae. intelligi debet procedere .nis Clericiis,qui allegatqiralitatem ilitis ictionem tribuentem, cisset at se illa probaturum tune enim iudex seclesiasticus summarie cognose et de qualitate illa , ut videat an sua sit iurisdictio. Et si constiterit rem esse 1 cclesiae, vel Cleri ei,procedet super principalis sn minus. remittet partes ad iudicem saecularem. Et ita denegatio qualitatis iurisdictionem deferentis cum de hae
noto te no constat, hoc tantum operatur,ut latiacus interim non teneatur in foro ne lesiastico resipondere , donee iudex Eceles asticus qualitatem illam summatim examinaverit, de pronuntiaverit suam esse iurisdictionem. Et ita intellige hune textum secunddin communem, de veriorem opinionem. ic Declara modo hanc conclusonem, ut procedat s iurisdictio fundetur super vera existentia qualitatis si tunc enim negatio impedit proce in sim in principali , donec iudex cognoverit an
sua sit iurisdictio secus si iurisdictio fundetur siper hae Aubietate qualitatis iurisdictionem
tribuentis ; quia tunc negatio inihil operatur.
sed suis eit qualitatem illam in libello allegare,
secundum dillinctionem Anton. de Butr. hic stibnum. c. vers D c quod F qualitas allegatur Abbat. sub num o ia, vers Aut enim fundatur iurisdia
. exemplum si negetur Clericatus , vel res
artim. ln his enim casibus,ta aliis consanii. ibus, in quibus sola dubietas fundat iurisdictionem iudiei, heclesiastici , negario qualitatis nihil p o tu laico, quominus statim teneatur in so it ro Eccles ad respondere. Et idem in casu sacri legii secundusia Butr. α Abbbu a. membro prinia
cipuli : & ita processit quod not. Vincentius in cap: conqu/sus, insta ἐ.dem nam secundum eum s laicus neget raptum , uel invasum in bonis Ecclesiae , iudex ν eclesiasticus cognoscet donec constet litam non esse juiisdictionem ; & tunc condemnabit Cleticum in expensis , & remittet
ad iudicem si iuna, cap. Vt d biius. 5e cape cumst 3 9 erati, de anely.ιι. Et sic etiam procedit quod i Uz- innocentius in cape Cum si os, eodem e nam ut ipse dicit. Clericus agens contra laicum c iam
judice reclesiastico super oppress orae, vel fraude,vel illicito contranti', in quibus casibus in dubio fundatur ivli dictio itidi eis Ecclesiastici, ut ibi not. debet in petitione mentionem facere
de opprestione, vel fraude. aut minus legit .mo contractu . Si super illa caus4 fundare suam intentionem, etsi pars adversa neget, nihilominus procedetur in causa principali. Et s non probaverit fraudem, vel illicitum contractum, absolvetur reus ex illa causa , sed iterum poterit agere ex alia, ut leg: Et an eua m l. de exι Ur. rei iudic. Quod i plum sentit aciem innocentitas in cap. terum stipila mi prox quando Cleri cusdicit se spoliatum. be Laictis negat. ut siel dubium,cognoscat iudex etiam de principali , sequitur Laptis .isseg: s 8. Prulatus, num e 4. vers In contraritim, onam: s. Ita etiam circa immunitatem Ecclesiae, si dubitetur ati lit locus rem iis ni, nec ne, ad iudicem Eccles alii cum spectat cognitio , ut deciditur novissime in Constituti ne Cregorii XIV. quae incipit: Cum alias nonnulli .edita s. Kalend. Iuni3 1 ssi. qui quid ante Bullam dixeritJulius Clar. in i lino quod 32 num,ao. In his plane easibus negatio rei non proficit, quia sola dubietas fundat iuris Eictionem Ecelesastici.
ao Q lartis nota regulam generalem, quδd actor sequitur sorum rei, ut hie, 3c in cap: Cum si generale in Di eodem , & in l. vi Itim. C. Vbi in rem actio, Cum multis concordant: de quibus luc per glosa ι in vere Actor. Et consequent et Clericus cum agit contra Laicum , potest. R debet litigate coram iudice saeculari. ut es text. hie. 3e iudex Laicus hoc casu poterit condemnare Cleri eum ira expensis, si in causa succubuerit .vel eontumax fu rit , secundum Petrum de Anchar. m. a. rn 2.
a 2 Et procedit haec regula etiam in Regulati
bus, qui ii agant contra Laicum , tenetur eum convenire coram Diesice saeculari , non autem coram sui x Conseivatoribus, caps i. de cap: fn: veri' νι autem Conseri at υνιι, ι ebl c: deleg ιιι c.
nisi hoe habeant exspectati indillio Sedis Apostolier, scuti habent Resipies SocietatisJλsu,
per Con ea datoriain, quam si per hoc impetra runt a pio V. 8. Kalend. iun , pontis anna 3. Ut in litteris expeditis in forma Ratiam longruit, a
Gregorio XIII. in Constitutione, quae incipit :
die redactae simi ad formam Constitutionis Gre-23 gorii XV. de Ccri servatoribus,ut inserius Patebit. Item procedit regula supradicta non solis min civilibu causa , sed etiam in eriminalibus, ut in leg: In criminali. C. d. suν d. omn. Iussi. . tibi ddicitur e in criminali negotio rei serum accu- Isator sequatur, glos hse in ν r. actor. dum alle- lgat illum text.be Joan. Andr. num. s. in Q i. Rursus
76쪽
De soro compet. c. Si Clericus. 6
Rursus proeegit eadem regula, etiam si reus,
cui competit exceptio vigore suae exceptionis agar p rveniendo Actorem, vel imploret oss.crum iudicis , ut not. Bart. in i Societur marυII rωram , g. Pro socio. Fe de r. de Sen. confii. a V7. sactum tale est. Quidam nomine Thomeus in fin. Ioan de Anan. hic nu. I. Roman. cons 4s 2. pro habicida. in princ. Quint6 nota limitationem eiusdem regulae , ut non procedat quando Clericus agit contra
Laicum pro rebus Ecclesiae, vel suis, issest patrimonialibus , seu peculiaribus ipsius Clelici ut
inst. de pecu . Cleric. per tot. secundum Hostiens Joan. An it. & Bellam. hiι omnes in princip. in verb. Suu : nam s Laicus id non neget. trahi po- teli a Cleti eo agente ad iudicem eccles assicum, ut hie deciditur secundum omnes. Rationem l huius limitationis assignat Abb. hic in i .rist. n. 2.1 quia ex mala detentione . quae in dubio praesumitur, cum res si Ecclesiae. arg. e. Nulli. 8c c. Qui abstuler, i a. quast. 2. & cap. Ερψιορ , cum ibi not. per innocent. d/ reb. Ecclo non alienand. cautaturi quoddam sacrilegium, cuius ratione etiam EC-l eles a sibi .endieat tuti militonem. e. Cum sit, dccap. Conquestin, inst. eod. eum similib. Item ponsunt tales diei male actores Ecclesiarum ex ini iusta datentione illarum rerum ; Iideo et lini optione actoris coram quo iudice velit ilicis
convenire, ut in d. cap. Cum t. similiter se tentores rerum ipsius Clerici, ideirco convenirii pollunt in foro ecclesastico, quia quali sacrile-Σ gi sunt censendi. Ad quod Abbas allegat quod
not. Innoc in cap. cateram, supra de ludic. ubi dicit Clericum spoliatum convenire posse suum spoliatorem coram iudice eccle iastico, quia fa-crilegium est quoddam crimen ecclesiasticum . cap. in Canonibus, i c. quo. i.&ita seeu sum Abbatem laicus in ea fit huius cap. Non trahitur ad iudicem e e lesiasticum praecise ratione verisa erilegii. sed quasi sacrilegii, & laesonis. quae
infertur Ecclesiae ex iniusti detentione rerume eclesiasticarum. Et idem concludit liab n. i a. msu. vers. trio puto , & sequitur totidem verbis Aialex. de Naevonu. a. & Fe: n. num. . vers. Secunda Conclusio. tibi s militer tenet etiam cellante allegatione saeti legii posso I aicum a Clerico agente rei ve id cati ite pro re propria, vel Eccles aecoram Episcopo conveniti.
Quin imo procedit hae e concluso qualitercunque agatur de rebus Ecclesiae. vel Clerici, etiam si agatur actione personali, ut ex locato, vel legato, ut tenet innoc. incin prunip. ait enim si constat rem esse Ecclesiae, etiamsi laicus possideat, coram iudice eccles alii eo agi debet, putasi agatur ex locato,vel legato, 6d si in ilibus Et se secundum eum laicus trahi potest ad iudicem e eis Hesiali eum non liam quando agitur rei ven-δicatione, sed etiamsi agatii talia actione pei sonali oceatione rei ecclesasticae: ieeus s agereturali one perlonali , & non de re ecclesiastica . quia tunc saeculatis cognosceret. Et ita potest intellisti innoc. & in cap. Cum sit generati. in Aeod. tibi videtur eo ut ratiari diei, sitio hic, prout expresse declarat illum Abb. uti m. t a. vers id sputa. re ita et om illum intelligit Cardin. nti. q. tibi salvando innoe. ab impugnationibus Host S loan Andr. dicit illius dictum proce sere in actione locati, quam intentat Clericus contra
Laicum de rebit, Ecclesx,. et Cleri ei,& 1 aicus id fatetur ; tune enim actio locati licet pers Enalis , tamen quia in rem serἰpta idhii a 3 rem
intentatur , quia revera est mere personatis, ut hic peti mol. quoad sortiens iam solum censetur realis , cap. Ex parie , t . eod. Cum autem igitur reali de re Ecclesia. cognoscit e eclesiasticus, iit e lare hic probatur. in legato autem mi nor subest disse ultas , quia pro eo competit etiam rei vendicatio. ut l. i .C. comm .d & scs non negatur legatum . potest agi coram ecclesiastico . sta Cato in . subdens se ita in faeto con suluisse post longas altercationes.& sequatur Fe-29 lin. na . tiana, lihi dicit, 'tiando laicus fatetur rem esse Ecclesiae, concuri et ea ei υendieationem cum illa actione personali , adeo ut actio ex legato. quamvis non sit in rem scripta . tamen pio pter conciti tum 1eatis trahatur ad eius naturam, ut in l. q. fundum, Si ta eae parte . 1 ad i Falcidiam. & ibi DFti. de nart. 8e hoe secundum Felin. intendit Cardin. cium Te quirit , ut agatur ne dum ad metee te in , ted etiam ad rem nam ii ad mercedem tantum ageretur , actio esset mere personalis, es laicus conia veniendus esset in suo foro . iuxta regulam huius Decretalis. io sexto nota aliam limitationem eiusdem regulae, quae trabetur hu in sin videlicet, quando obtinet consiletudo, ut reus sequatur Grum ctoris.& laicus in causa mei e civili per iudicem si e eclesas ictim iudicetur ; Et sic nota coiti uetudinem polle in ordinem iudiciorum disponere
contra ius commune : de quo in eap. Cum contingas, inst. eod. Et not. hieJoan. de Anaia. R. s. vers. Nota istam regatam. Quae quidem consiletu
do. ut hie dicitur,plerisque in partibus obtinuit, ut Patisis, cap. Quod Clertiti , inst. eod. secundum Joan. Andr. hic numer. 4. in verb. partibus.
3a Et causa introguctionis seeundum illos. sn. hic fuit negligentia iudicum saeculatium in a Amini standa Clericis iustitia, ut in iuribus citatis ingloss. sequitur Abbas num. 7. rem. Vndi habuit ortum hac consuerati, suadit tamen notabiliter
3 3 glos per allegata . sive iudices seculares snt
negligentes, sive non. Papam concedere quotiis die litteras Clerico contra Laicum super quacunque quaestione. Et patet in cap. sin. sopra. de atio. Ind. mut. caus fac . Se mcap. Cohinturus de restiri in integr. secundum Hostiens. qui limilitei dicit Papam concedere litteras Clerico contra Laicum tota die e Romana enim Eceles ain concessone litterarum contra Laicum prae scriptit hanc consuetudinem , ut dicit Beliam. hic numer. 2. νεν It natam Romana si cisi is Et ita indisi in te servari ex geneias, liylo Curiae te ia
tabile verbum ,de quo stylo meminit etiam Butr. 34 num. Ia. Idem not. Arculo in cap. indicatum , 89. di . tibi reseit se vidisse hoc de facto in quadam causa: a diique notabilitet hoe adeo verum esse, ut ii reus exciperet causam elle prius tractandam in suo soro , de appellaret, non darentur littera in cauta appellationis, ut dicit se
expellum. Et huie stylo suifragatur cap. fη.dιJtidie. secundum Abb. & idem not. specul. iniit. de competen. ludic. f. Regulariter , in princ.& clarius in vers. 3 o. o vers. seq. qui s militer ampliat hoc procedere etiamsi iudex sacularis.
77쪽
& laicu conventus se paratos cisterrent ag ex vis 3s bendam iustitiam : nam per hoc noΜ impeditetur iuris dictio delegati Papae . nee potest hoc casu iudex saecularis inhibere laico, ne respondeat coram eccles allico, ut ibi notatur. I iemque trabdit Holl. iii Sum m. Dii tuus. h. a. vers. Expra misis,. de sequitur Abb. hic L num. . & Felin. nu. I. vers. Dixeram olim. 3s minimo Papa non solum dat litteras Cleli- eo in partictitari contra laicum per modum reia scripti, sed aliquandri etiam eoneedit litteras in genere per modum privilegii perpetui. ut patet in litteris Pii v. quarum superius meminimus, num. 22. in quibus dantur Conservatores , & lu Hices ordinarii Societati Iesu, & eorum familiaribus Clericis in quibuscunque causis tam civilibus , quam criminalibus. ac mixtis. etiam in eis, in quibus actores . vel conventi rei forent. 3 Qiud in causa seu dati ' vide hic per Abb. numiν.
. rers Ilac cammune citim limita Laico autetia contra laicum . Papa non concedit litteras, nisi in casbus notat. in cap. Cum sit, cap. Luet , de cap. Ex tenore . insta eod. secundum Abb. eod. num. I. vers Et nota bene hanc glos de quo Hos . hiare n. m νιν, De consuetudine . vers Et ntin- quid laico , remittit adnot. in cap. Innotuit, de arbitr.
38 QUI AE R O an regularibus liceat in eoru in
causis civilibus petereJudices. vel Conservat res a Magistratu saeculari ;& an expediat innovare Constitutionem Clem. vii l. de Conseivatoribus, ct cum quibus additionibus, de clausulis. Huie qtiaestioni causam praebuit senatus, N. qui nuper coepit deputare Regularibus Conservatores in omnibus causis tam acti vh . quam passive . Hoc autem habet dissicultates infra scriptas .& Primh, Magistratus iacularis dat hv ius modi Conservatotes , qui non nisi a Sede Apostolica concedi consueverunt. c. i.&cap. m. de Osc. deleg. lib. c. Secundo Senatores laici inhibent Ordinario ecclesiastico ne in ea tilis Regularium ad eius forum peltinentibus procedat , contra c. Saeculares iudices, de μν. comp. 1,b. c. cap. Sι quu , cap. Omnes, & cap. Solitae, supra de maior. σ obedien. δc cap. Manuthι. inse desint. e. comm . unde crebra oriuntur dissidia . de conten
tiones inter ordinatium ecci eliasticum, & ludi ces saeculares. Tertio Regulares confugium ag iudices Lai cos contra Bullam Coenae. Quatth prabetur illis occasio vagandi in Cu i iis , & Tribunalibus saecularibus, contra c. S dnec pro urat sanes, ne Cler c. vel Monach. cum concors.
Qtii tith dant ut Conservatores sive regulai estini actores , sive rei et cum tamen neque ex luris communis dispositione. ut in d. cap. i. 5esin. nec in vim generalium privilegiorum eis liceat alios convenire eo ram suis Conservatoribus sextis Conservatores a laicis deputati procedunt etiam in causis spiritualibus . contra c. De c. rhimvs,de Ities de c. n. Asor. ιοmpet. lib. c. Et interp ei senis e eelei thicas , contra e. Nulliti audi cum , supr. eed. Ae denique aliis omisiss actus omnes coram
dictis Conservatoribus gesti ex defectu iurisdictionis sunt nulli, d.c. in .in sin. ιι obf. IV.tib.6.9 Quamobrem ut huic malo occurratur ante quam latius serpat, propositi deliberandum in Sac. Congregatione Cone illi, An expediat innovare Constitutionem, seu decretum Clem. Tu, editum iv. Martis s s si . quo prius revocantur, atque irritae declarantur, & subreptilia quaecunque Judicum . seu Conservato lum deputationes , qui qualitates non habent requisitas, de descriptas in Constitutione Bonifacit Vli I. quae incipit, Statilium .Quique etiam in Conciliis provincialibus, aut dioece sanis iuxta decretum Concilii Tridentini electi. de desgnati non sunt; praeterquam quoad negocia sana coepta , vel quoad. ea, in quibus huiusmodi deputationes situm sunt sortitae essectum: Ae deinde ita tuitur, ut deinceps dictae litterae conservatoria non aliis dirigamur, quam habentibus qualitates supra scriptas, alioquiniuillius sint i Obotis, vel momenti. Rursus deliberandum an expediat addere Constitutioni Clementis, sequentia Capita. Primum, ut Regulares, qui litteras conservatorias aliter, qua in iuxta formam superius praescriptam impetrant . vel Conservatores deputant . ipso facto censeantur privati voce activa, dc passiva. Sc eorum conventus eareant Conservatore ad tempus a S. Congregatione praescribendum , ita ut interea coram to eorum ordinariis
Secund4, ut in ra mensem a die intimationis Religiones omnes in italia debeant sibi eligere
Conservatores secundum imam stipemus propositam; alioquin elapso mense, conveniri ponsint coram ordinariis iuxta decretum Gregorii Xlli. hac de re editum. Tertio, ut Conservator semel legitime deputatus infra quinquennium mutati. seu amoveri non possit, ut etiam statuitur in eodem decreto Cregorii. Hic considerandum an excipiendae
sint mutationes, seu remotiones Conservat O- Ium, quae fiunt ex rationabili causa diuturna ab-
sentiae . infirmitatis , & similium: & coram quo Regulates de huiusmodi impedimentis docere
Quarth, in Regulares possJnt quidem, ac debeant conveniri coram suis Conservatorribus, sed non po1lint alios eonvenire; atque ita ut Conservatores iurisdictionem non habeant nisi in catili , in quibus Regulares sunt rei. Quinto. ut Conservator, ui suos limites excellei it , si per annum ab ossicio suspensus, dc pars, quae hoc fieri procuraverit, excommuni- cationem incurrat , sicuti disertis verbis statu iatur. in dicto cap. n. vers. Vt autem Conservat ores, de osc. 5 Q. tib c. Sextb, quia Regulares actores tenentur sequi solum rei,&s reiis stlaicus,cogi latur coram ludice laico litem agere , ut hic: non videtur incongruum , ut in causs acti vis petant a senatu
audicem non suspectum; ideoque deliberandum videtur . An expediat in ea Aem Conllitutione praeservare Regularibus ius petendi in dictis causis iudices cum insta scriptis conditionibus,&non alias. 4O Prima Conditio, ut haec iudicis deputatio seri non posita saeculari Magistratu . nisi cum Regularis agit contra Laicum . iuxta textum hic; non aute in ubi agit contra personam eccles asticam. aut alias exemptam a saeculari iurisdicti
78쪽
Secunda conditio,ut causa,pro qua iudex deputatur, non si spiritualis, sed talis. in qua lasecus si iudex compete ut in cap Cum' genera tritast /odem. Tertia . ut deputat lo non fiat ad universia tem causarum , quia hae generali deputatione Regulares abuti possent etiam in eausis spiri. ualibus, vel in quibus ipsi aut non agerent, sed
convenirentur. aut certe agerent contra per
nam ecclesiasti eam vel exemptam. Vel saltem si it eis permittenda impetratio iudicis, etiam ad universitatem causarum, videtur addenda deci Tatio, dummodo tamen Regulares non sint rei. neque agant contra personam e celesiasti eam,
neque causa alio si si spiritualis. Ultima Conditio , ut iudex se deputandus, non conservato sed Iudex simpliciter appellari
plura suerunt alias opposita a Regularibus eidem Constitutioni Clementis VIII. Prim5,quod esset regula Cancellariae, &ideo expirasset per mortem pontificis. Secundo,quod nunquam fuisset usu recepta. Tettiis. quod non sustuleriteontrariam Reg latium conssuetudinem. Quarto , quod suerit abrog ta ex confirma tionibus privilegiorum . quas poli illam Regula res a Sede Apostoli ea obtinuerunt. Qin id quod verba illa Constitutionis Qui ὸ etiam n Cοηcili' eutri , O designati sum , estent intelligenda dis urestive , non autem copulati
Sext. , quod non haberet Iocum nis in Conservatoribus deputatis ad praescriptum iuris communis,non autem iis, quos eligunt sibi Re gulares in vim privilegiorum. Septim Λ,quod multa contineat absurda,& in specie quod nee Episcopi,nee Cardinales possint eligi in conservatores. cum ipsi non eligantra, .aut desgnentur in synodis. Ultimε, quod si nimis onerosa Regularibus, im in synodis non des gnentur nisi ab Episcopis dependentes , qui propterea Regularium
privilegia vix conservabunt. Prima oppositio tollitur eondendo constititationem perpetuam. Secunda innovando Conpitutionem ele mentis vii l. Tettia derogando contrari e ConsuetuAini. Quarta derogando contrariis privilegiis. Quinta declaravgo illa verba esse intelligenda copulati v .chm vere alio modo intelligi non
sexta declarandoConstitutionem habere loci eum in Conservatoribus electis , seu eligendit tam ex proe scripto iuris communis quam in vim privilegiorum um te vera alio modo vix pocst intelligi. Septima excipiendo nominatim Episcopolivia illis maiores scuti sunt excepti in decretoeoncilii cap. t o. s. a s. ibi: ut rater ordinarios latarum. Ad quod quidem decretum dicta Consti-liuio habet relationem. ultima oppostio non videtur obstare . quia thalhu scripta est . & expedit ut conservatores
anquam legales. & idonei sint ab univeisa SI- nodo approbati i
4 a Rutiis, quia praeter abusus iam exprEssos diesttur irrepsiue etiam alius, ut quam vi s Regulare
initio Conservatorem 'deputaverint c i ni si alitatibus requistis ; tamen Conservatores se de putati alios subdelegent iisdem qualitatibus ea- rentes di deliberandum an expediat addere hane subdelegationem fieri non posse, nisi etiam sub delegati habeant qualitates expi ellas in Conia si tutione,ne sat fraus Constitutioni; Quemad modum s. Congregatio alias consulta an audi ces designati in Synodo .s aliquo impedimenteeausas herminare non potiunt , teneantur ea,
subdelegare pei sonis itidem in Synodo deputatis respondit non posse subdelegare aliis, quaesdesignatis in Synodo. Verum quia in dicto cap.
sti Conservatores prohibentur vices suas com mittere exceptis citationibus, & sententiarum
denunciationibus 3 si statuatur eos non poso subdelegare nisi eum qualitatibus piae scripti, Deile hine alie ient indistitiaἡ licet e sbi labde legare. Unde cogitandum quibus verbis his clausula conelpi debeat. Cum de his postea actum edet cum ss D N. Cregorio X v. placuit sanctitati Sua ut Consti
tutio in s. Congregatione compilaretur. Ideo, que iniunctum est mihi.ut minutam conficerem,ae γγ manus transmihterem.
63 Qur pertinent ad Constitutionem edendam
de Conservatoribus. Cum Regulares actores teneantur sequi se rum rei ac si reus si laicus, cogantur, circum- . scripta consuetudine, coram saeculari iudice si te in agere, iuxta tedit. hic, in quadam provinci observatum est, ut petant eo casu su/icem non
suspectum a saeculari Magistratu. Quae qui dem deputatio etsi hoc modo sit utilis Religio
nibus . nec repugnet sacris Cationibus,tameri se natus N. hine Sumpta occasioue coepit ab ali quot annis deputare Regularibus Conservatores; in qua quidem de utatione multipliciter
excedit limites suae jurisdictionis:& aliis omissi, quamvis iudices deputandi pro Regularibus incas hus a iure permisss iurisdictionem non habeant,nisi cum Regulares agunt contra laicumr. contra vero Conservatorum iurisdictio hon
Extendatur nis ad causas , in quibus Regulatea sunt rei; Magistratus tamen utraque potestite s. hi yendicata , deputat Regularibus Conseiva torea in omnibus causis tam activis, quam passi- η y vis. Deinde quamvis, ut dictum est, liceat ni gistratui laico deputare Regularibus iussices quo . tie, ipsi conveniunt laicum;id tamen intelligi
tur in eausis profanis tantum, non autem in ec-hlesiasti eis, in quibus sive Regularis conveni lur, sive conveniat laicum solus ecelesasticis est iudex competens, ta p. Decernimus, spra de Iadiciti eapsη.desor. camp.sb. c. Et idem est eum sis a gitur inter personas ecclesiasticas, cap. Ntissmiu-ditum sapra eodem. Et tamen Magistratus ecin
suevit deputare Regulatibus hos iudieas ad uia hi versitatem causarum i & postea iussites sie dea putati cognoscunt etiam caulas spirituales. Minter personus ecclesasticas. cuin imo saepilis au seiunt inhibere Orsinario ecclesiastieo , ut constitit ex pluribus inhibitionibus exhibitia.
Hi ne autem plura oriuntur inconvenientia,quae alias considetata fuerunt in sic. ngregatione r
79쪽
opportune occurra posse per minutam Constitutionis de Conseivatoribus per manus de Ia tamenam cum gravibus poenis o 13inetur , ut Regulare, infra duos mense eligam Conservatores, qui non modo fiat in ecclesiasti ea dignitate constituti vel habeant qualitatesCotistitutionis Bonifacii ulli quae in eipit Statutum. Sed etiam ut hiat iudices Synodales , neve semel electum pollini infra quinquennium amovere, aut alium substituere rHine certe adimitur omnis facultas petendi Conservatores a saecularibus magistratibus. Pr terra , qua in eadem minuta per manus
transmilla explicantur , videtur adhue deliberandum de infrascriptis. Primo an expediat praeservare Regularibus facultatem,quam habent petendi iudices a magistratu saeculari in casu, in quo ipsi si int acto. res,& agunt contra laicum in caussprofanis: Anveth hae e saeuitas sit relinquenda suris communis dispositioni. Qiiod si placeat illam praeserva-Ie,erit expresse declarandum eiusmodi iudices deputat' non posse nisi tribus eo eurristibu .Pii- ut Regulares sint actores. non autem rei:
Deinde ut arant contra laicum,non autem contra elericum, vel alias exemptum a saeculari iurisdictione: ultim h ut eausa, in qua iudex deputatur,non sit spiritualis, sed talis, in qua laicus alia, si iudex competens. 4s Seeundi , cum universtates generales amispIissimis gaudeant privilegiis , nee tamen in iis vigeant fortasse abusus, qui vigent in Conservatoribus Regularium: deliberandum erit an de illi, sit facienda mentio in hae Constitutione, sicuti fit in Constitutione Clementis VlII. An veris potius Universitates sinissentio praeter eundae. aut excipiendae. quemadmodum illas exeipit Tridentinum Concilium cap. s. tu In.
4 Tertiδ, Tametsi Conservatores de iure saeultatem habeant procedendi per censuras eccle- salticas etiam contra ordinarios,ut cap. 2. Δ'
ritu. lib. c. & nonnulli Regulares specialibus super hoe Sedis Apostolicae privilegiis snt muniti, ut Religiosi societatisJesii ex Constituti
ne i . Gregorii XIII. Equam reputamus. f. 3. in Ba om. 2 pag. 36 I. tamen quia in his eoactionibus, & poenis Ponti scali dignitati plurimum
defetendum est, cap. ne ii secunda eap. P.M-rula ,eaaran tit. 3c cap. Quia per culosvim. de sient. exis comm tib. g. & servandus ordo praescriptus in d. cap. a. Ips vero Conservatores suae facultatis habenas saepe saepius eo usque laxarunt, ut Episcopos statim excommunicare sntaus d deliberaniadum an sit eis prohibendum ne similia deinceps moliantur. Satius erit, ut loco huius prohibiti nis ponatur remedium arbitrorum, qui ex Concilio in d. cap. s. sed . i 4. iubemur eligi quoties contentio aliqua inter Conservatores , dc Crisdinarios exorta fuerit. & interea supersedeatur
. g Quarth, Aecidit saepe, ut Conservatores in
una direces deputati ad aliam evocentur ad cognoseeiadas Repularium causas e unde maxima confusio , & plura incommoda oriri solent. Quamobrem videtur hae quoque in parte innovanda Constitutio Bonifacii viII. relata in eap.
vatores intra civitates, seu dἱαcesea, in quibus fuasunt deputati,contra quoscunque procedere, aut aliquis ultra unam die tam a fine dioecesum
eorumdem trahere non praesumant.
3 Quin id , Quia in hae Constitutione revocantur omnes deputationes Con: ervatorum , qui non habent qualitates requisitas in cap. staturum, quique iudices synodales non sunt : ne detur occasio disputandi , an Conservatores hactenus deputati habeant dictas qualitates, nee nee Cons derandum an expediat absolute revocare omnes, & quascunque Conservatorum deputationes, & statuere ut insta praeseriptum term unum rursus eligantur cum qualitatibus superius ' expressis: Anue e re sit nominatim dictas quali tates exprimere. F
so Sexti Examinandum. An eum in hae Constitutione Regulares prohibeantur infra quinquemnium mutare Conservatorem semel electum, an e re sit addere clausulam. msedi causa Sede Apollo-ιrsa, aut a latartim ordinares, prout Rιgauribue illibuerit approbanda. s et Septimo, in Constitutione statuitur, ut Con servatores. qui suos limites excelseri ut, sint per annum ab osseio suspenti. De liberandum in hoe casu, in quo Regulates forte nihil peceant, an expediat statuere, ut ipsi coram loeorum ordiis aliis conveniantur: an veto hic catus sit relinquendus dispositioni iuris communis, ac pIIviis legiorum Regularium.
s, Ultimo cum Episcopi . illorumque Vicatii
generales, atque horum Superiores non tintiuis dices synodales, & tamen ab sui duim videatur, ut non possint eligi in Conservatores: contid randum est, an de illis expressa n entio faciem da st ad omnem dubitationem iubmovendam
Porth pro publicatione Constitutionis adhuc
duo puncta supersunt examinanda. Primum est an Constitutio Clementis sit com tra Tridentinum Concilium. secundum An expediat illam irnovare in ea parte in qua decernit, ut Conservatores pi ter alIaa qualitate a debeant esse iuArabes S In didales.s 3 Quoad primum Const retio stare it , ut non
modo Conservatoi es habeatit stialitat es requiitas &descripta, in Ccnssiti tione Bonifactivis iquae incipit Stat tiro , te de iam in C. ne istis Proevincialibus aut Diccceianis . i Lxta decretum '
tarunt quida iii hoe loco Ccnsi ii ii GDem si nere in Conci lio 'l ricentino statuti m est e. ut Conservatores eligantii r &designe latur in Sy nodis, dum iubet, ut Conservare re, debeant in
Synodis eligi. dc depntari, iuxta ἡec letum CD eilii i dici,ntque Constitutionem hae in parte continere mam sessum errorem quia Concilium nullibi statuit, ut Consetvatores ei igi debeant in Synodis provincialibus, aut dioecesinis sed ceti. alius est sensus Consi tutionis: nam dum praeeipit Conservatores habete hanc qualitatem ,ut sint desgnati in Synodis iuxta decretum Concilii: ubique Constitutio intellexit tanis tum de illo Concilii decretci. quod loquitur duiudicibus synodalibus, idest de ιap. io .sU a s. Nam Pontifex animadvertens aliquos minus idoneos sape in Conservatores deputari, ut pa-
80쪽
tetem prooemio Cotist; tutionis, atque huie malo facile oecurri posse , si nullus deputar pcllit Consetὐator nili etiam si iudex Sγnodatis ideo
statuit . ut Conservatores non modo habere debeant qualitates cap.Startitum e sed etiam esse eis
lecti, de de lignati in synodis, iuxta decretum Concilii, idest esse debeant ex iudicibus , quos Concilium pracipit in synodia desgnari. Atque hie intellectus satis aperte colligitur, tum quia Constitutio exorditur iisdem verbis, quibus e orditur Concilium d. cap. t o. ubi de Iudieibus, non de Conservatoribus loquitumTum quia statuit , ut Conservatores habeant qualitates d. cap. Statutam, quod similiter non loquitur de Conserὐatoribus , sed de Iudicibus. Atqui ita
Constit titio nullum continet errorem.
14 Alii censent ideo Constitutionem Clementis
esse contra Coneilium,quia in decreto cap. s. susI4. quod de Conservator Ibus loquitur, prae se vantur Regularia loea his verbis e Vnixest resaatem generatis, o regularia loca &e, in prasiemi nona minime comprehensa , sed exempta omni nafnrict esse ιenseantur. Sed aduertendum est decretum d. cap. quat or praestare. Primδ enim statuit ut litterae conservatoriae nulli suffragentur, quominus in criminalibus, lamixtis causis coram ordinario conveniatur. Et
quoad hoe se uti Coneilium prinservat Regulares , ita& Constitu th, per manus delata , per quam Regulares conveniri possunt eo tam suis
Conservatoribus, non autem coram Crdinariis.
seeundo Concilium statuit , ut in civilibus
actores non possint alium trahere coram Conis servatoribus: & in hoc quamvis postea excipiat Regularia loea: non tamen sequitur. Regularea sunt excepti a Concilio e ergo possunt alios trahere coram suis Conservatoribus;sed solum sequitur; sunt excepti a Concilio tergo remanent
in dispostione iuris communis , & privilegio- run,Apostolicorum. At neque ex iuria dispos,
tione,neque ex privilegiis Regulares, exceptis Jesuit is , possunt alios coram Conservatoribus convenirer ergo flum hoc ipsum statuitur innova Constitutione. certe non solum nihil contra Cone ilium statuitur, sed neque contra ius commune, aut Sedis Apostolicae privilegia. Tertibstatuitur Conc ilium, ne quis litterarum Conse vatoriarum beneficio ultra quinquennium gaudere possit. Cir ea quod nihil decernitur in prs senti Constitutione. Quarth denique statuit, ne liceat ConservatoribusJudicibus habereTria hunal erectum. De quo similiter nihil cavetur in
Constitutione Unde sequitur, ut praesens Constitutio in nihilo pugnet eum decretis Concilii. Quoad secundam experientia docuit tot 1 1 scandala, & Controversias, quae in dies nascuntur inter Conservatores,&Ordinarios, ut plurimum procedere ex Conservatorum imperitia. Unde scut valde expedit, ut Conservatores sint habiles , & idonei ad ejusmodi munus obeundum, ita etiam videtur valde expedire , ut sinee udicibus Synodalibus; in Synodo enim eonsuerunt inJudices deputari quotquot magis idonei reperiuntur ad causas cognoscendas. Unde qui supersunt absurdum videtur, ut in Cotia servatores eligantur. Atque ita non Obstat quod Regularium facultas reliringatur. Imo etiam
poti sis videtur aliqua ex parte ampIiari: nam de iure communi Canonici Cathedralium non . possint elle Conservatores,cap. n. ubi not.glocin νerb. servator .de . de . M. s. At postunt esse Iudices ad praesci iptum d cap. Staturum, de rescrip. eod. lib. ut ibi statuitur. Cum autem in multis Dioecesibus non in universum, nisi duae. aut tres dignitates, at multo plures Canonici , qui possunt in iudices Syiaodales deputari : utique
pet hanc Constitutionem,quae tribuit iacultatem eligendi Conservatores dummodo habeant qualitates d. cap. Staturum, scuntJudicesSmodales. potius videtur extendi, quam restringi Regul tium saeuitas;& quatenu, etiam restris geretur.
restringeretur tamen ad personas habiles. ἐκ in habiles excluderentur. Et quamvis in ὀiultisSynodis pauci admodum iudices designentur , id tamen accidit, quia alicubi pauci fiunt. qui habeant qualitates d. cap. Stasutum, quique alioquin apti sint ad hoe ossicium exercendum ; unde quamvis pauci deputentur , expedit tamen potius ex his paucis Conservatorem eligere, quam ex aliis non idoneis. aod si Regulares id recto iudicio considerarent, nihil damni, imo multum utilitatis ex hae Constitutione sibi suturum cognoscerent, cum plurimum obsit Religionibus esse siub tutela irnperitorum,ac rudium
Denique stat re, ut Conservatores debeantasse Iudices synodales , non est legem novam condere, sed sam condita inhaletestam enim se statuit Clem. VIII. in praedicta Constitutione. Quod s velimus statuere, ut Conservatores deis heant solum habere qualitates,d. cap. Statatum, sive d. cap. n. utique erit opus expresse derogara dicta Constitutioni Clem. VIII. mdquidem erit absurdum, quia inconvenientia, quae nuper irrepserunt,quaeque alibi in dies oriuntur , iussum est, ut praebeant potius causam te stringendi hanc materiam Conservatorum , quam dis
tandi scuti dilatabitur. si Constitutio Clemenistis reducatur ad terminos Constitutionis Bonifacii. Neque obstat quod nonnunquam Clem. VII l .dispensaverit, ut Conservatores possent eligi ,licet non fuerint deputati in synodo : nam non sequitur ut propterea Constitutio ipsa se penitus abroganda , cum si valde utilis. nec dissicilis observatus opportunum tamen erat si inconstitutione promulganda Ordinarii loeorum
admoveantur. ut procurent in synosi, desgnari quam plures poterunt ex habentibus qualitates d. cap. statvitiam, atque alias ad id idoneos. ut latius pateat facultas eligendi conservato
Postrem4 deliberandum esset quid agendum
3 ubi non extant Iudaees Synodales . vel quia
mortui sunt. vel quia Conc ilia non celebrantur. Licet in hoc verius videatur Regulares non esse obnoxios eo casu ad eligendos Conservatores ex
iudicibus Synodalibus, seci miseo ei vare hic
positionem Constitutionis Bonitaen in d O cap. n. deam. deleg. lib. c. ita ut conservatores vel esse debeant in dignitate ecclesiastica co sit uti, vel personatum habentes; quia nulla est
obligatio ubseivandi formam, quae sit imposit, a bilis observatu , scut in smili obligatus eligeie de gremio crati monasterii, vel Ecelesae,