Epistola P. Francisci Turriani Societatis Iesu, De ratione dispensationis bonorum ecclesiasticorum

2쪽

ait . Merrera Epist. Laodicen. i

rrunciscus Turrimus Societatis I Es V. ex literis tuis i mis intellexi pi tu esse D.Liermoiodoni est

quid

tendi sentia cupere scire faciam, & quod amicus tu' a me petit: & quod ego sua in me beneuolentia,& studio atque cio mea de coelibatu scripta ut scribis)de sendendi , deh ere mihi videor . Tametsi post ta multa de hac re a duobus magnis viris sepius ultrokitroqi marita concert tione di spinata & ab alieto ebrum utriusque Iuris consillissimo veritate tam sub tiliter limata , &tot ac tantis 1rgumenta tionibus,'auctoritatibus eationicis gra uissime conclusa, fortassis a Iuni agere vi deor. Sed si nihil aliud in haesetinionόproficia : in re honesta amicis mόrem rere operae pretium est . Et quia eadem is petere nec opus est neque tine fistidio et,

ι' A 1 gentis

3쪽

gentis,& scribentis seri potest: investig bo paulo diligentius, si quid sorte ab illo

grauissimo patrono, & sortissimo propugnatore veritatis nobis relictum est,quod

ad propositu ei finem episcopoti ecclesia,& pauperes adiuuadi pertinere possit. B na igitur ecclesiastica sic data sunt domi

no,cuius sunt, unde κυριακὰ id est, domini. ea in apostolicis constitiappellantur sicut tempore apostolorum dederunt Ananias&Sapphira uxor pretium agri, que vendiderant. Deo enim dederunt,non hominiabus: sicut scriptura testatur, cum ait: Cur tentauit Satanas cor tuu mentiri spiritui sancto 3 non es mentitus hominibus , sed Deo. Deo igitur dederant: cui oportebat fidem seruare,& non fraudare eu,auertendo partem doni oblati. Huiusmodi ergo bona Deo oblata Deus ipse postea sicut a

sanctis apostolis in eoru constitutionibus traditum est dedit episcopis,& alijs miniastris tamquam operarijs cibo suo dignis:

sicut ait Euangel.Matth.Cum vero cibum dixi ea intelligi voluit, quae naturς necessitas postulat. Vt canon apostoloru I. dc Syn . Antiochena canone a interpro muta lux enimis digemministri

4쪽

si ex donis Deo oblatis, opes ministris eo Hesiae Deus concessisset, & non necessariata ritum :opes,siue diuitias, & non cibu v easset . quo dignos esse dicit ministros eoclesiς,tamqua mecede sua.Hoc enim comtentos esse vult:& non amplius sibi summre: sicut apostolus ait, habentes alim ta,M quibus tegamur, his cotenti simus. Quod quide de episcopis in primis dixisse,quiin locu apostolorum successerui, testis, & interpres est idem canon Synodi Antioche.nς αν. qui sequens canonem apostolor episcopo concedit, ut ex bonis ecclesiasti. cis accipiat,quae sinquit opus sibi sunt ad usus suos necessarios,& hospitum:ri nihil eis desit secundu apostolum dicentem,liabentes alimenta, & quibus tegamur, his contenti simus.Et apostolica costitutio libro I. cap. 2 . Sumat inquit episcopus ex bonis ecclesiasticis, alimenti quantu sibi lassiciat:in indumentum, quantu necessitati & honestati congruat. Quod si alium de suppetat illis ad viuendum,&sunt seditasse diuites,licebit eis dare bona sua,qui bus videatur secundum canonem apostolicum o.& de euangelio vivere, sicut Osordinauit,sumentibus ex bonis ecclesiasti

5쪽

eis ut iam diximusὶ quantu sib i & familiae

a tq hospitalitati susticiat, in m quam qui sint di indigentes S operarij:vt quod acci piut,sitςis merces, qua sunt digni propter opuI ministerij quς vero superstant,aliora egentium sint. Omnino enim huiusmo, di bona donata sunt Deo.Qus ideo graeco dicuntur δωρα id est dona, quae dari solent ςtiam non indigenti,ut certe nulla re indi get Deus:Qui donatur.Ctim vero dat Deus ministris ecclesis ista doua sua : quia iam Iam quam uadigentibus dat: nono οῦρα sed δονιατα ubique 5 scriptura, S apostolica constitutui vocare silet. Sunt enim αἰ que data interpretari solemus: ea quae indigentibus dantur. Notauit hanc vini, verbi huius Sactus Maximus Dionysii reopagitae scholiastes in quaestionibus Mresponsionibus ad Thalasiliam. Sic Paula in epist ad Philippen. c. . 'sus est hoc Verbo cum ait:&Thessalonicam semel dc bis mihi in usum misistis non quia quaero datum grece est δομιι.in quo digna est admiratione scriptura: sanctς prouidentia: quς

eo verbo in mercede ministrorum ecclesiae utitur, quod eos statim redarguere pO-:

6쪽

tarit ladest si et possessionitriis de bonis efclesiasticis, plus tibi sumant: qua auodeis

ad usus viri necessarios honestos decenContinuo enim eos rogab, inussista,vipsupersunt necessitati,quo nova ine voeabunturὶ δῶρα enim idest,dona. non sunt quae dari solent etiam non indigentibus: ut idem quoque, Sanctus Maxi. Maus Potauit . Deus autem ista dona sua,

id est sibi, blata, non datministris ecclesiet amqua raon indigentibus: sed potius dat

in cibum,Hes ad necessarios usus vi ve- Iut indigentibus: ut canon apostolorum nos docet. Neq; rursus sunt δc αατα idesti

data: quia haec indigentibus dantur, Ista autem superfluunt istis: no igitur istorum sunt,quς istis,neq; tamquam non indigentibus a domino Deo donata sunt: neque tamquam indigetibus data . Nemo enim indiget 'perfluis. Restat ergo vidintestina,& distribuenda quibus debentur, Mquoruni sunt vetii non distribuantur: inb, que ablata sint:ablata dico egetibus quo rum sunt Quod si ablata sunt: iustitia postulat, ut restituantur. Deinde, si episcopi

. veri& legitimi domini fructuu possessio

num senti: cur eos scriptura sancta,& apo

7쪽

stolica doctrina a Clemente Petri re Pauli discipulo scripta . de apostolici pontifices

ceconomos,idest dispensatores N procruratores vocanti aut si oeconomi simul de domini sunt,consequens est,ut partim ho irum bonorum ecclesiasticora tamquam

propria eorum sint: ea scilicet, quς ipsis ecclesiς ministris ad usus viis necessarios opu* sunt: partim non propria, sed ipsis a

Deo comendata,& concredita: tamquam

fidelibus oeconomis. Quod si oeconomi. sue dispensatores eorum sunt,quae neces, istati supersunt, an ratio iustitie naturalis no docet, si oeconomus auertat sibi de suis 'usibus. quς dispensanda erant, ea resarci- re,ic compensare deberet aut certe si non debet,non oeconomus, siue dispensator , sed dominus est episcopus: de mentietur scriptura, quae oeconomos siue dispensa..tores Vocat: Vt apud Lucam in parabola. cum ait: Quis putas est fidelis dispensa. tor&prudensi Grece est oeconomus quε

costituit dominus super familiam si mr ivt det illis in tempore tritici mensuram lQuem locum de dispesaiore spiritualiM

non s culari ecclesiastic non ciuili,n icessariosecutaemn scripturam illigedum es oc

8쪽

esse, satis ut opinor) probaui lib. s.desemsionis epistolarum potis cum apostolic

rum c. s. aduersus Magdeburgenses Cem turiatores. Sic etiam vocat apostolica constitutio lib. 1.cap. 1 .cum ait: Vos episcopos oportet, non magnas impensas fac

re: neque donis Dei tamquam alienis, sed tamquam propriis Dei uti, ut bon0s Cec nomos, siue dispensatores Dei decet.Deinde subiungit. Sumat ergo episcopus albmenti quantum sufficiat: in indumetum, quantum necessitati, & honestati conuoniat. Ite c. 3 1.Dabis,inquit, sacerdoti quae ei debentur, primitias areae, torcularis &oblata pro peccatis: tibi ςnim conuenit,

. ut largiaris illi vero tamquam oeconomo,& administratori rerum ecclesiasticarum, ut dispeset: cave tamen ne episcopum ad rationes uoces: neq; dispentationem erus observes, quomodo, aut quibus,aut ubi , utrum bene,an secus: habet enim ratiocinatorem Deum , qui hanc illi oeconomia. siue dispensationem in manus tradidit. Deum dixit ratiocinatorem episcopi,ne licentia.& impunitas a iudicio hominum,

illecebra ei esset male dispensandi. Sic

quoq; apostolici potifices episcopos olim

9쪽

nn ca Fanes sicut/x scriptura sancta, 3e ex

apostolica traditione didicerant Vnde Iesaia d. primus an epistolae r. d autem

inquit ad alios iudices prius no debeat. Itiam ad se sic enim est in exemplari Vae

ricano manu scripto) sacerdotes uel acto res accusati : ita a tempote apostolorum obseruatulli:& definitum inuenitur Epi icopos, qui sunt sicut Clemens Romanus vocarin sacerdotes populorum, Vocat Al xandenastores eccleuae suae. Sic enim te gendima est,sicut in vetustis exemplaribus inanir scriptis scri pium reperitur: non

auctores vel rectores , quos priusquam a cusentur conueniri vult Pont exand. ab iis, qui in eos querela habent.Oeconomos enim Graece, quos nunc, ut antea dixi, db peris ores interpretari solemus olim laμeterpretati sunt actores,id est Iadministrato res, siue procuratores. Testis est interpro ratio Latina antiquissima. epistolae ad G datas: in qua verbum oeconomi graecuset

transsaltum est,cum ait c. 4. quino tempC

re haeres paruulus est,nihil differt a teruta cum si dominus omnium : sed sub tui ribus S actoribus est, usque ad prςfinituna tempus a paΗ e: Pro a ribus graece

10쪽

oeconomis: Et in vetustissima interpreta tione irenei lib. 4. c. . iii fine : quis igitur inquit fidelis actor bonus& prude&ὶ Lociis est euangelij Lucae r a. in quo Ceconomus est Graece,la ine. dispensator: pro quo interpres Irenaei ut dixi) a tor vertit Sic etiam vocat episcopos Anactetus in e pist. 3. actores ecclesiae, id est, oeconomos Qvel dispensatores. Ego inquit in Hexaeme ro magnus Basilius cum foenu audio, se, num intelligo: cum piscem, piscem : Om-lnia enim Mi dicta sim si sic accipio. Simili her nune dicendu est: nos cun opiscopos W coninnos S dispensatores audimus, in conomos Ni dispensatores intelligimusNQmen igitur, quo sancti apostoli episco

pos oeconomos bonorum ecclasiasticorni Voca uertit, ut Clemens Romanus in cost post. testatur, & nomen item, quo ipsa bona ecclesiastica eis datae t, id est, data indigentibus appellarunt, haec in qua

nomina, voluerut ipsi illi sancti apostoli,

Ut perpetuo episcopos admonerer,debere eos contentos esse necessariis ad usus vitς: reliquorum vero ad distribuendum tan tum in usus egentium potestatem eis fie-ruvi si hoc non secerint, ea quae egentibusta fraudata