Conspectus præsentaneæ morborum conditionis

181쪽

I6I melius aegri se habent; sed praecalida Vires. aufert, et animum infirmat, Cogitandique energiam fere adimit. Primo vere caephalalgiae vexant, frequentius recurrentes haemorrhagiae, erysipelas, purpuratae febres, quae ad SCarlatinam rediguntur, aut febris proprii generis exanthematiCa, rauCedo, quam Saepe gignit vitiosi humoris destillatio a cerebro Proficiscens , haemophtoo , dolor lateris pleuritidem aemulans saepius Contingunt, et declinante vere, febres intermittentes apparent. Aestas , ut dictum est, hominibus hanc calamitatem ferentibus magi. favet, exanthemata diversi generis in ambitu corporis afferens; sed dolores intestinorum frequentius torquent, atque alvi fluxus nascitur: perrara autem nostris temporibus Vera dyssenteria. Oculorum rubor, declinante vere et aestate, familiaris os t. Nihil autem his aegris infensius est insolatu, qui cito vertiginem , capitis internam Commotionem mentem , et sensum

vitae tollentem cum virium repentina imbecillitate producit, immo eumdem etiam consequitur fugax apoplexia. Insolatus autem primo Vere potissimum nocet. Adveniente autumno redeunt intermitatentes febres, quae facile in quartanam saepius duplicem, aut triplam abeunt, rem

182쪽

3 6 adeunt erysipelata: dolores vagi in corporae cutis rheumatismum mentientes, phlegma. Siae, et morbi pectoris oppressivi. Similiter, qui per aestatem siluerunt dolores arthritidem , et podagram exhibentes, iterum

in scenam Veni Unt. . . . '

. Hyeme sub larva anginae tussis, febris Catharratis, CoryZae, erysipelatis capitis, quod maxime periculosum est, aut OdOnthalgiae, saepius morbus procedit: apople-Xiae , paralysis, et syncope Convulsivatum hyeme, cum primo Vere freqUentes

contingUnt. Raucedo etiam ex repressa perspiratione Oaepe advenit, quae interdum Contumax est sine ulla tussi.: Hominibus fomitem morbi habentibus . atque ite, qui explicitum habent, quocum

que in stadio versentur, utilior est cibus ex vegetabilibus; maxime autem Con e nil cibo antiscorbutica adjungere. - .

In tertio stadio, et quarti initio, nocet cibus euehimus; perniciosum est vino indulgere. Potus casse facile in non paucis

4omnum perturbat ; somnia turbulenta ado ducit, sicuti etiam tremorem manuum, et

cordis palpitationem. Gelidum potum aegri non ferunt, et ab eodem multum laeduntur. Desiderio cibi sub . fine secundi stadii urgentur, qui in tertio Madio cre

183쪽

I63 scit, atque etiam in quarti initio perdurat, donec ad anorexiam Ventum sit, quo tempore cibum detrectant, maximequo illum, quem carnes suppeditant: potionem autem Casse summopere expetunt. Somnesentia in plerisque usque ad quam tum stadium Constans esse solet, Sed somnus Vires parum reficit, immo dum lecto surgunt de imbecillitate queruntur, quactimbecillitas maxima in quarto stadio est. Haec imbecillitas minuitur per corpor)s motum. Post somnum pulsus debiliores sunt, et minores. Somni tempore sudores Cessant, non modo in tertio stadio, sed et in secundo, qui iterum redeunt, Statimac fuerint expergefacti. Os post Somnum foetere solet, et ingratum salivae gustum accusant, qui brevi temporis spatio

evanescit, Somnus alimentorum concocti nem non PromoVet, et Sensim Coguntur Coenam Continuo parciorem instituere, prout morbus crescit; tribus, aut quatuor

elapsis, horis primi somni, qui gravis, et

Profundus esse consuevit, in confirmato morbo et ad tertium, quartumve stadium deducto alvum deponunt. A somno eXCitatis brevis singultus, tussiculae, aut gutturalis excreatus, aut vomendi conatus , molestiam inferunt, quae cito tamen

dissipantur; de caetero somnus, et pluriΩ

184쪽

intra dies quosdam premere solet, saepius autem post prandium, et nocturnis horis

advenit, atque in iis, quibus aliqua bilis

portio commovetur hora decima matutina,

aut undecima se a Somno eXSolvere nequeunt.

Vigiliae , quae inordinate quidem in

omni stadio vexare possunt, longe frequentiores in quarto stadio sunt, morbos Oculorum multum intendunt, atque di

Sequente magna Corporis imbecillitate. Cum nihil prae vita sedentaria magis Urgeat morbi Curriculum ; e contra nihiliatilius sit Corporis exercitio, eamdem propter rationem frictiones utiles sunt matutinis , et vespertinis horis institutae. Vehementia animi pathemata latentem Iabem incitant: magnam autem ad hunCeffectum rationem habet ira. HaeC et sanguinem ad Caput urget, atque interdum silentem vitiosum in Cerebro humoremEXCUtit, atque ad actionem impellit, etessicacissime suscitat scintillas Oculorum, attrium SUSSUrros, atque alia interni Capitis mala. Caeterum et ex ipsa natura morbi ad iram, et tristitiam cum SUmma inaequalitate proni aegri sunt, atqUe Studiose curandum est, ne aeger in .hOrUmpathematum cultura permaneat, eX qua

185쪽

st, ut morbi progressus per nervos interiores Cerebri, atque eos praesertim, qui vitalibus organis, aut mentis actioni in-

Serviunt, promoveatUr.

Nonnulla denique dicam de veneris stimulo, Cui Certe hoc morbo correpti multa' moderatione debent indulgere, ne sanguinem ad caput alliciendo, nervosque infirmando citatiorem reddant morbi progres-SUm, Sed Constans observatio me docuit in tertio stadio inordinate redire quemdam 1ibidinis impetum, dum nimirum malignus humor spinalem medullam, et signatim

dos exstimulat, atqUe in quemdam spasmum adigit. Huic stimulo si aeger satisfaciat, cerebri vis infirmatur, atque ad tetani spasmum facile deducitur. Melior est hac in re foeminarum conditio, in quibus ex promoto mensium fluxu, atque allicito ad uterum sanguine saepe obtinetur Catamentorum, aUt leuchorreae profluxus , qui temporariam morbi judicationem facit, ex qua expeditior atque liberior sanguinis et humorum Circuitus obtinetur, quo in diutinum etiam tempus morbi incrementum distrahi potest. -

186쪽

PROGNOSIS. Majus, aut minus periculum proficiscu

tur potissimum ex majore cutis densitate, humorum visciditate , et diuturniori tempore, quod elapsum est a prima morbi apparitione, aut veneni Susceptione, in jorique miliarium Iniasmatis Copia. Robusti, sanguinei, etc. f. I 29. traCt. de miliarium , perinde ac in miliari morbo gravius periclitantur, minus autem moules, et spongiosi, in quibus longe lentius procedit morbi curriculum. Hi facilius in hydropem deducuntur; illi autem longe

frequentius ex morbis capitis, atque pulmonis intereunt. Quo diutius in corpore miasma perstulit, atque interiores partes affecit, eo difficilius, et serius fit exanthematum UX- pulsio, et longe per plures vices exantho'

mata erumpunt. Atque observatum eSt eos,

qui jam a diutino tempore venenum in Corpore Servant, tu sudatoriam febrem,

187쪽

dolorem stomachi, et intestinorum incidere. t Exanthemata, quae consequuntur diutina stomachi incommoda sunt plerumque lethalia. Febris paullo vehementior non est pertimescenda. . Sudores pedum calidi Cum sensu 'puncturarum utiles. Ρedum sudor frigidus, et

pedes sicci frigidi mali sunt. Constans autem pedum, et tibiarum perfrigeratio

pessimi ominis est. Sudores trunci, non sudantibus artubus, mali. Sudores circa collum, et pectus di L sicilem, et valde diuturnam aegritudinem indicant. Sudorus viscidi, et foetentes, si Constantes sint, Salutem promittunt, recurrentes in fidi, et mali, qui aquosi sunt, et inodori. Pessimum est, si peraCta erU-ptione exanthematum sudores Cito eva- DeSCant, neque amplius revocari possint: morbus autem non superatur in iis, in quibus nullus sudor obtineri potest, aut aestate morbi explicationem praecedente

Perniciosi sunt pulsus parum febriles, et intermittentes, ita etiam post inceptam sollicitationem, quae eruptionem indicet, suspensi, et inflati, nec propellentes, perniciosi. Mali etiam sunt debiles, minuti, non frequentes, aut licet frequentes, in-

188쪽

completi, et decrescentes. Pulsus sive sinister, sive dexter, qui ante expulsionem debilior esse solet, quo plus post eXpUI-sionem se effert , eo magis sperandum Est, atqUe ex pulsuum aequalitate et robore expectanda est morbi Superatio. Maculae solitariae minus timendae sunt, quam diffusus rubor, qui pustulas rubras Comitatur. Maculae papuli formes diuturnam aegritudinem Ortendunt. Malum omnino est Citra sudorum Constantiam ma-Culas, quaecumque fuerint, disparere, et quo citius papuliformes evaneSCUnt, eo pejus est. Bona res erit, si maCulae papuli formes in phymata persistentia se eL ferant, quorum major pars in Vesicam

mutetur.

Pustulae in Capite apparentes in Chronico morbo utiles, atque internOS morbos capitis solvunt. In morbo. Universali prosunt eae, quae in dorso, abdomine, ot tibiis, maximeque illae, quae majores sunt, et Vesica excitata, aquae aut puris speciem fundunt. Pustulae, quae tantummodo pruriunt, non pungunt, difficilem, et contumacem aegritudinem praebent. Pustulae papuli formes sive rubrae, sive subalbidae urticata exanthemata referentes diuturnam aegritudinem portendunt, humorum visciditatem, cutis constrictionem

189쪽

et densitatem ostendentes; facile aulem in hujusmodi casu materia morbifica ad intestina transfertur, et nonnisi post multos labores judicatio morbi obtinetur. Ρustu lae, quae in fronte Viscidum mucum eX-tillant in morbo chronico eam oblinientes, utiles sunt et morbi progressum retardant. Si cutis pellem anserinam referat , per hanc asperitudinem saepius morbi quiescentia aliqua sit; idem etiam obtinetur per perniones, sed iis disparentibus morbUs reviviscit. QVo serius purpurae eruptio sit, eo difficilior morbus est. Vidi tamen, et cito peticulas , et miliares pustulas advenisse cum cita morte: sed hic properans morbi progressus ex miliarium copia proficiscitur.

Pustulae in facie tantum apparentes non magnam habent utilitatem. Si pustulae grandiores evadant, atque

serum effundant, cute etiam eXUlcerata, salutis magnae spes est, atque bonum est pustulas Cute scissa, et ulCerata in Crustas abire, quod in morbo Chronico evenit, atque in morbis internis Capitis per- utile est. Vidi pluries posterius aUrem, Pro imamque Capitis . Cutem exulceratas ins 2Pcrustae lacteae magnam utilitatem attu-

190쪽

Iisse, atque diutinam morbi quiescentiam

fecisse. Minutae pustulae sive rubrae, sive albicantes periculosae sunt; bonum eSt C tem intumescere , et extus puStulas .majores efferri. Pustulae minutae altera die eVanescentes, Cum Squammula minuta, aut furfure , exiguae utilitatis sunt. Utile est laminatim totam cuticulam discedere: saltem partialis crisis ea, qua. per aliquod tempus incolumem aegrum servat: Exigui emolumenti est cuticulam Per minimas squammulas decedere. Si tantum in collo, et pectore hujusmodisquammulae se se Osserunt, recidiva prompte adveniet. Res optima est, si post C ticulae decidentiam, aut eodem tempore, pustulae majores adveniant instar varorum suppurantes , quod evenit ubi rheumaticae indolis extitit lymphae conditio. Bona etiam morbi judicatio expectanda, si pustulae in vesicam abeant, et ichorem , aut serum effundant repetitis eruptionibus. Recidiva timenda est, si morbo jam ad finem perducto pulsus lenti, et intermittentes sint, eo quod venenum peticularum adhuc in minimis vasis cutis Iatere significent. .