Conspectus præsentaneæ morborum conditionis

21쪽

Dicturus de morbo, qui saepius ab aliquot annis videri Coepit, et aucta frequentia majora in dies coepit incrementa, Primum proponam quae fuerit ante triginta annos morborum Conditio, et quomodo sensim apparuerit alia morborum facies, nunc temporis ad illum, quem Videmus, gradum evecta; sentio enim non alia ratione id fieri posse, ut penitius morbi natura innotesCat. Triginta et amplius ab hine annis magnum terrorem inferebant miliares febres modo simplices, modo complicatae sub eo aspectu, qUem anno II 58. EXPOSUi, neqUede febribus putridis frequens Sermo erat. Morbi generatim inflammatoriae, aut rho H-maticae, ut dicitur, humorum conditioni se se aCComodabant. Februario exeun epleuritides, et peripneumoniae Saepe OC- currebant interdum epidemicae, quales Tract. de Miliar. ἔ. IO3. indicantur, et saepe miliaribus prospere, aut prompta

22쪽

nece finiebant. Dysenteria, qualis olim

exeunte aestate ConSUeVerat apparere, in praesentiarum non ob Sematur, atque si alvi fluxus Cruentus Veniat, non est Cum tenesmo mUCOSO, et Sanguinolento , sed

affatim sanguis primum niger, deinde purus evacuari Solet, et stationarium provectae, aut declinantis aestatis morbum non constituit. Estivis temporibus vexabant febres intermittentes, sed legitimae, duplices aut simplices cum rigore redeuntes, et induCentus in urinis sedimentum lateritium , quae, nisi obstaret inflammatoria, aut rheumatica aliqua morbi compositio, cortici pe-ruviano Cedebant, eoque eX Ordine protracto sine recidiva, aliisque incommodis superabantur. Rarior erat quartana.

Anginae nisi ad larvam miliaris morbi

pertinerent, Si non solvebantur, in SUppuratum abibant. Erysipelas consueverat post vehementem rigorem apparere, atque pars crysipelate affecta dolebat cum caloris sensu, phlyctenarum apparitione, et CU-liculae desquaminatione. Rarissimae erant peticulae, et earum aliquot exempla tantum exeunte autumno apparebant. Vario

lac autem, et morbilli juxta naturam suam procedebant.

Hi omnes morbi partim rariores iacti

23쪽

sunt, partim aliam progrediendi rationom

susceperunt, SiCuti ex iis, quae suo loco ProponemUS, Constabit. Alii autem morbi in eorum locum suffeCti sunt, et paullatim frequentiores facti, quorum praecipUOS enarrabimus, quin tamen eorumdem indolem persequamur. Hujusmodi autem sunt odonthalgia, dispnoea hydropem pectoris minitans, sed quae post diuturnum conflictum, et praeter omnem eXpectationem Ievamen recipit a tibiarum phlegmasia. Mania, et melancholia frequentiores sunt, qUam olim extiterint, atque pecu

liaris naturae.

Leucorrhaea Meminis, haemorrhoides viris molestae sunt. Virgines pallidae sunt sine chlorosi, et iis praeCOCiUS menSOS . veniunt; mammae Vero Valde inaequales, et inaequali tempore Crescunt, et sinistra plerumque suum incrementum fere perficit dextera vix protuberante. Nuptae, atque puerperae prompte Concipiunt, sed et facile abortum patiuntur. Iis catameniae frequentius reVertuntur, immo haemorrhagiae uteri familiares sunt. Adolescentibus, et juvenibus frequens est haemorrhagia e naribus. In utroque denique sexu major est

ad libidinem impetUS. Malum ischiaticum, dolores podagram

referentes, inopinatae mortes, et nervo-

Diuisisti Gomis

24쪽

rum morbi magna frequentia contingunt. Non infrequenter etiam dejectiones nigrae praesertim in acutis obserVatae Sunt, quae rarissime olim eveniebant. SCrOphulae nun Cpene disparuerunt, atque dirus Can Chri morbus rarior faCtus est, altaque , Si OCCurrat , ratione progreditur. Ferniones ipsi

nunc aliam faciem exhibent, et raro S Uppurant. Lues ipsa venerea a decem annis Celeri gradu est infirmata : phymosis, et paraph Sm Osis, tum etiam Canchri multo

mitiores sunt, et raro admodUm gangraeΠΟ- sam inflammationem afferunt; gonorrhaea saevitiem non monstrat, Sed diutissime trahitur; lues demtam venerea lenti, et milioris curriculi est, et licet confirmata, dolores tantummodo in habitu Corporis afferre solet, neque cito, Ut Olim eveniebat, fauCes rodere, UVUlamque ConSUmere,

et ad ossa penetrare pergit. In foeminis diutissime procedit. Neque multum incommoda est gonorrhaea, et nonnisi instantibus menstruis paullo molestior est, atque ab iis potissimum minus facile Contrahitur.

Sanguis secta Vena eductus nostris fem-soribus paullo rarius phlogisticam crustam

v Iarndudum adnotatum est Iuem venoream Sensim Iahontibus annis succossivo infirmatam fuisso , sod mutatio quam habuit a docem annis omnino insignis ost. '

25쪽

- 5 offert, minus COCCineus, saepissime subfuscus, ConCretus, liCet tenerae Consistentiae. Nihil autem fere frequentius est ven. tigine, dolore stomachi, et intestinorum,

et oculorum rubore, qui eXeunte vere anni I79 I. non modo in urbe Taurinorum, verum et in agro Pedemontano tamquam epidemicuε morbus magnam hominum pamtem utriusque sexuS corripuit. Post annum II 66. miliaris morbi curriculum saepius aliter Se habere observavi, et in diutinum, Variumque morbum Converti. Post annum IIII. frequentiora esse

coeperunt hujusce mutatae febris exempla. Verum ab annis quinque plurimum diffusum hoe malum est, neqtae solum intra urbem Taurinorum constitit, sed universa regio Pedomontana, proximaque etiam Sabaudia profert admodum frequentes Qasus hujusce ex nitiem lici morbi, qui licet non habeat acutam , et veterem miliaris morbi saevitiem; gravis tamen et truculenta est propter iunumeras, multiplicesque suCCeS iones, quae lente, pi miserrime homines perdunt. Post annum etiam II 67. una Cum miliariis peticulae, et febres putridae saepius notari coeperunt crescente

continuo earum frequentia ita, ut ab annis quinque febrium putridarum nom*n Omnium aures Personet, Quum autem .ub

26쪽

multiplici larva morbus procedat, atqUe ejusdem imperium coegerit alias infirmitates a suo naturali statu recedere , ΠΟ-vamque faciem induere, morbusque Saepius diutissime trahatur, ante aquam hominem, quem tenet occidat; hinc fit ut omnino multa sint, quae de hoc morbo diCenda occurrunt, et propter multiplices larvas, sub quarum imagine progreditur,

insignes symptomatum Variationes, Vn-riumque finem , quem morbus habet , omnino dissicile sit varios effectus, Variaque symptomata tum ad Suam S 2Cundariam Veram Causam redigere, CUm singula

Sed proh miseranda temporum SorS et conditiol Eadem caussa, qUae Salutem Comporis labefactavit, et ipsi. animo graVOVulnus inflixit cum magno hominum detrimento. Pedetentim enim memoriam infirmavit , atque medullam Cerebri, ner-Vosque ipsos ita vitiavit , ut et medullarium fibrarum aliae nimis prompte, aliae minus, aut nihil etiam obsequentes animae redditae sint, dum aliae vehementer eam assiciunt. Ex his autem fit, ut ratiocinandi faCultas continuo arctioribus limitibus sit Circumscripta, atque interdum cogatur anima, ex defectu idearum, quas Comp

ret, errouee judicare et velle, aut etiam

27쪽

nimis rapide trahatur a nonnullorum nervorum, qui fortiter percellunt, impressione. Et sane video in praesentiarum plures eorum, qui in hanc infirmitatem inciderunt, de memoriae imbecillitate conqueri, etiam incomposite loqui, Voraces, iracundos, libidinosos esse, rerum etiam gravium, quae ipsis QVenerunt facile oblivisci , et in judizio, ac voluntate pro viidearum, quarum impressio ultima est, interdum constanti firmitate persistere. Non paucis autem Sine evidenti Caussa mens varie submovetur , , iique in tristitiam, malum hypocondriacum, melanchol iam , delirium, maniam, desipientiam veniunt, atque ultimo ad fatuitatem deducuntur. Lugens igitur praeSentem malorum Conditionem, quae Corpus, et mentem labefactat, deprecor non modo Concives , et nationales, sed etiam exteros oculatos, atque praestantes Viros , quorum judicio meas observationeS submitto, ut velint eas ad aegrotantium librum expendere, atque novas ii Stituero, probatasque in hominum utilitatem proferre, ut possimus luem hanc debellare, aut Saltem ejus co-

- Ea, quae in quorumdam Auctorum Commentariis legi, tum etiam, quao ipso in advenis adnotavi mihi demonstrarunt haec mala nautiquam aliis regionibus

parcere. . .

28쪽

natus irritos reddere , eamque ne magisse se diffundat continere. CAPUT L

GENERALIA QUAEDAM.

Quamvis hujusce morbi origo, et ea quam nunc Videmus frequentia adventitias Causae multum tribuenda sit, tamen etiam a parentibus in progeniem traducitur jure haereditatis; idcirco licet haereditarius, et acquisitus natura non differant, et haer ditarius omnia acquisiti symptomata exhibeat , similesque praebeat sucCessiones, distingui tamen haud inopportune poterit in adventitium, et haereditarium; eo quod haereditarius diutiori temporis spatio, et paullo aliter quam adventilius incipiat, et primum progrediatUr. Nulli hominum, nulli aetati parcit,

masculos et foeIninas aggreditur, atque huiC subjacent Cives, et agricolae, sis.

qui in humilibus locis vivunt, siVe qui Collina, et montana loca inhabitant ; et

29쪽

ii etiam qui vino abstinent ab eo immunes non sunt. Frequentius autem homines non exercitatos, et Meminas vitam mollem ducentes assicit, in iis conceptum non impedit , immo promptiorem reddit. In hac

autem aegritudine, Cujus curriculum valdΘdiutinum interdum est, atqUe saepe Plurium annorum Spatio Continetur, quatuor stadia distinguimuS. Primum constituunt phoenomena quaedam, morbique minores recurrentes, qui febrem exanthematicam praecedere solent. Alterum stadium s gnatur a febri exanthematica , quae raro plenam et absolutam morbi judicationem facit. Tertium stadium designatur ab eo statu universali, morbisque particularibus, qui exanthematicam febrem subsequuntur. Quartum denique constituit ille ingravescens εtatus universalis, aut illud momborum localium inCrementum, atque jlle progressus, qui hominem interimit.

30쪽

DESCRIPTIO MORBI ACQUISITI.

Vario quidem, sed non diutino a susceptomiasmate intervallo cephalalgia de repente

adVenit , aut sensus cujusdam vertiginis brevis et fugacis sine manifesta CaUSSA , . quae unius diei spatio superatur. 8 Phlogo. sis etiam faucium alios corripit, aut C UmTaUCedine, tussicula, et Coryza, quae paUCorum dierum spatio Cessant, et sine o dine redeunt sine causa, aut ex levi Causa procathartica. Haec mitissima mala sine ulla, aut cum aliqua febri, atque sudoro' Multoti s animadvsrti, robustos homines, optimaque utentes Valetudine , posteaquam assiduo aBgris e Xanthematica sobrs laborantibus sino conveni nil CaUtola adstitissent, in eandom calamitatom incidisss. Vidi stiarn nullum foro ox assidontibus qui gravi et diuturna hao infirmitato Iahoranti officia sua praestiterint , morbum tractu temporis oxplicandum effugisse tum maxime CUm aegri Cubiculum amplum non esset, neqUe Perflatum ita, ut nullum dubium sit, hanc calamitatem ab uno in alium facito transmitti . si debilao cautelae non adhibeantur.