Conspectus præsentaneæ morborum conditionis

31쪽

aliquantum olente brevi temporis spatio finem habent. Alios vexat odonthalgia iterato saepiUs recurrens, aut dolor abdominis , qui similiter fugax est. Interim eo temporis intervallo, quo aegri sine ullo incommodo Vitam transigunt, solent nocturnis praesertim horis solito Copiosius mingere lotium tenuius. Postmodum auris sinistra incipit sussurrare, atque post has breves morbi accessiones de sucCedanea quadam artuum inferiorum imbecillitate, eaque fugaci Conqueriintur. HisCe incommodis duo se se jungere solent singularia hujus morbi phoenomena numquam fere non eVenientia, et signum atque indicium pathognomonicum morbi praebentia, quae sunt alterius auris, atque fere semper sinistrae diminutio et abbreviatio Cum imbuti attenuatione; similiterque pulsus in sinistro Carpo quaedam praeternaturalis demissio et debilitas. Interdum etiam evenit, ut post cephalalgiam et vertiginem reCUrrentem melius se aeger habeat; sed persentiat quemdam veluti ex rheumatismo in abductione et deductione brachii in summo humero dolorem, qui diu durare solet, quin de alio incommodo aeger qUerelam moveat. Aegri bene dormiunt, immo solito serius expergiscuntur, atque interdum imbecillitatem artuum inferiorum ac

32쪽

CUSant, praesertim post vertiginis paullo

fortioris renovationem.

Aestas haec mala solet imminuere, autumno tamen adulto, aut hyeme redditura, nisi aestate in Universo corpore perplures vices cum foetido sudore pustulae Tubrae, atque vesciCulae apparuerint. Latentis autem miasmatis significationem dabunt aurium sussurrus, lolii aliqua tenuitas , atque auris, pulsUsque memorata conditio. Intervalla porro recurrentis tussis, aUt

Brevis anginae, aliorumve malorum, quae secundum stadium antecedunt, remota aut Proxima sunt pro varia aegrorum Conditione et suscepti miasmatis evolutione , atque interdum evenit, ut aliquot anni Iabantur, priusquam ad febrem exanthematicam aegri deducti sint. Sed Consue-Verunt hi morbi continuo gradu fortiores fieri, et per aliquem sudorem mitigari, qui viscida foetidaque sua conditione aliam morbi significationem adjungUnt. Ad stomachum aliquando in ipso morbi initio statim venenum descendit, quod flatulentias, distensiones, doloremqUe Stomachi cum alvi segnitie producit cum pluribus affectionis hypocondriacae SymptO-m tiε, quae passio hypocondriaca ad diutinum etiam tempus perdurat, donesi .lO-

33쪽

I3 machi primum dolore Cessante, aliisque malis genitis, excitataque febri morbus

exanthematicus expliCetur. Alias revertum

tur dolores abdominis etiam remotis intervallis vehementes, et inopinato atqUe saepius nocturnis horis advenientes, qui similem successionem habent. Ii autem, quibus venenum initio ad stomachum et intestina defertur, alvum segnem et duram habere solent Cum duris scybalis, quae primum ex viridi Obscurae, deinde etiam fuscae, aut nigrae eVaCUantur, sed quodam peculiari mucido fere cadaveroso

odore, qui similis est illi, quem olent sudores in illis, quibus jam provectior

morbus est. Haec autem Cum tali odora foecum conditio alterum existentis morbi

signum pathognomoniCum praestat. Aliis post caephalalgiam rubor OCUI Onim de repente advenit modo fugax, modo perdurans. In quibusdam etiam in dexteragena erysipelas apparet, quod duorum aut trium dierum spatio evanescit, et nullius momenti aegritudo videtur. Similiter autem ac dictum est de tussi ac angina, aut statis

temporibus, praesertim Vere et autumno hoc malum revertitur ante morbi explicationem. In quibusdam aliis pustulae rubrae et prurientes , et quandoque brevi temporis spatio evanescentes in brachio

34쪽

saepius dextro, et signatim super dorsum manus adveniunt, et redeunt semel aut bis in anno, Vere praesertim et prima aestate, antea quam morbUS CXanthematicus se prodat. In aliis vidi apparuisse maCulas solitarias rubras in brachio, aut dorso manUS,aut collo pedis ad diutinum tempus persistentes. In aliis primo praesertim vere diu durans apparuit macula rubra lucida, colligens minutas pustulas rubras Cum ardoro prurientes, atque lente Crustosa evadens: sine ullo deinde sensibili incommodo vitam transegerunt, sed post Unum aut aΙ-ter Um, aut plures etiam annos morbus sese explicuit. Multiplicis generis incommoda summa varietate et inconstantia se Consequentia Vexant quosdam, priusquam ad secundum stadium deveniant. Haec autem SUnt Cae-

phalalgia, odonthalgia, gastrodynia, dolor

vagus in habitu corporis, humor etiam inconstans in abdomine, stupor pungitivus fugax in manibus, et digitis, tremor saepius in brachio dextero, incalescentia

vultus Cum suffuso fugaci rubore mentem momento fere temporis tollens, tristitia sine Caussa recUrrens, aliaqUe plUra, qUO- rum pleraque in tertio stadio frequentiora sunt, suoque loco enarranda. Ex auris

35쪽

I5 autem statu, pulsus, et Decum conditione , tum etiam ex mammae et Memoris sinistri lateris cum dextero latere Comparatione Medicus poterit enucleate. intelligere quaenam lateat CaUssa tot malorum, quae, Ut diximus, semper magnam habent inter se variationem. Hujusmodi mala a minus sagacibus Medicis unice habentur pro motibUS SpaSmO- dicis a sola nervorum mobilitate produ-Ctis vulgo contragioni, qui de iisdem radicitus. Curandis solliciti in usu antispasmodiCorum tempus terunt. Malis evidenter

stri morbi productis saepius laborant Deminae, sive Caussa Stimulans Uterum, sive stomachum, sive Cerebrum feriat. Sed hujus census Convulsiones per eXaΠ- themata finem habent, aut per leucor- rhoeam aliquandiu conticescunt. Minime Vero rarUm est, ut postquam diu hanc motuum spasmodicorum affictionem passae sunt , excitata febri, morbo in anginam aut tussim cum febre conjunctam mUtalo, ineant stadium febris acutae exanthema

tica ea .

Qui latentem hanc luem habent, atque ii maxime, qui jam a diutino tempore

intra corpus gerunt, frigoris sunt in tollerantes, atque ex frigore in artuum imbe-

36쪽

I6cillitatem deducuntur. Sed nunc omnia persequemur plane singularia in hoc mo bo, quae signum pathognomonicum Componunt. Auris sinistra minor est dextera,

et ejus lobulus notabiliter diminutus est ita, ut in quibusdam fere dispareat. Pulsus, ut jam diximus, sinistri' brachii demissior et minus frequens est. Capilli Iateris sinistri molliores sunt, atqUO

in respondenti mento barba rarior est, minusque pungit. Gena sinistra tenuior est, atque buCCae magis appreSSa, non collapsa, atque inter mandendum a dentibus arripitur. Cutis brachii sinistri titillatione explorata minus sentit, similisque diminutio sensus se monstrat sive in Capite , sive in gena, sive in femore, et tubia ec. ejusdem lateris sinistri. Haec autem minor sensibilitas in brachio sinistro evidentior est, atque primum Observatur Auris sinistra sussurrat, et rudiores Strepitus sine molestia non fert, dum in aure dextera auditus obtusus est. Collum a tem dextrorsum facile deflectitur, atquctos etiam dextrorsum facile trahitur. Saliva Vero SiVe per somnum, sive in elocutiono' Modicus ut onucleato metiri possit dextri sinistrique pulsus disserotitiam, n quo divorsitas temporis, quo Pulsus exploratur hallucinationi locum praebere possit, debet utrumque garpum EodeIn tempore explorare.

37쪽

per dexteram oris commissuram facile elabitur. Porrecta vero lingua extra os lambit potius dexteram oris CommissUram, atque in ore volutata facilius ad dexteram par

tem buccae se Confert. .

Deglutitio in sinistro latere oris levem quidem , sed aliquam disticultatem in te

dum habet, et in eodem latere post somnum muci aliqua portio haerere solet. Brachium idem sinistrum macileutius est, quam dexterum, dum interim mamma sinistra una Cum lumbo, et crure ejusdem lateris aliquam majorem plenitudinem OL ferunt, quam in dextero latere. Foeminae etiam ipsae non modo femur, sed et Vulvam in eodem sinistro latere crassiorem

esse dixerunt. Hae autem mUtationes aeque in masculis, ac in foeminis obse Vatae Sunt, atque evidentiores in iis, quibus habitus corporis mollis, et spongiosus est. Si propter aegri Conformationem eveniat, ut malignum miasma dexterae auris, dexterique brachii conditionem immutet, tunc reliqua omnia phoe- nomena, eadem ac diximus de brachio εinistro ratione permutantur, atque COI-lum tunc ad sinistram partem deflectitur

dextero cra sescit, brachio dextero gracutiori facto.

38쪽

Quod si hujusmodi homines aut in ery

ipelas, aut in anginam, aut in dolorem capitis incidant, aut musculi abdominis

dolore tententur, aut tibiae maleolique rubeant aut doleant vel intumescant, haec mala dexteram potius partem tenere SO-Ient. Summus etiam humerus dexteri brachii saepe dolet in abductione, et elevatione , atque haec aegritudo Contumacis-εima esse solet aure, ut diximus, sinistra, brachioque minoribus. Interdum utraque auris minor est utriusque carpi pulsu minore; tunc autem Collum in alterutram partem Cito Versatile, et varie deflexum. Si materia morbifica statim ab initio a cerebro descendat ad

pectus, vix in aure mutatio ObserVatUr, aut utraque auris aliquantum retracta ES

aut non adnotatur illud discrimen, quod memoratum est de pulsu brachii sinistri, pulsu tamen utriusque brachii facto aliquantum minore, et differentia pulsuum

minor est. Progrediente morbo femur sinistrum debilius sit, atque etiam cutis universa sinistri lateris minus sensibilis redditur, fonticuli in sinistro latere minois rem quantitatem liquidi fundunt. Vesicantia sinistro lateri applicita aegre Vesicam attollunt, et cito exsiccantur. Cucurbitulae super dorsum ad sinistrum latus applicitae

39쪽

vix cutim Mevant, et minus dolent in morbo jam provecto. Ungues autem in sinistro latere fragiliores, tenuiores, minusque crescunt, et ad latera incurvantur. Pustulae autem, Phymata, panaritia summorum digitorum, perniones etc. , potiUS in dextera parte, quam in sinistra obse

vantur.

Ultimo animadvertam aegros SUper sinistra parte, si ea affecta sit, somnum arripere non posse, sed quadam inquietudine, et capitis interna perturbatione cogi ad alterum latus se Convertere, atquO adjiciam haec phoenomena primi stadii etiam per totum morbi CurricuIum perdu-Tare , aut etiam augeri, nisi in secundo stadio morbus superetur , aut saltem diminuatUr.

In altero stadio natura conatur excitata febri urgere materiam morbificam ad Cutim, exanthemata producturam. Sub multiplicis autem morbi imagine haec actio procedit pro varia positione materiae mor-bificae, quae dimovetur, Varias partes impetens , et pro Varia mutatione, quam humores subierunt. Itaque sub imagins anginae , odonthalgiae , haemorrhagiae,

40쪽

febris catharratis, febris putridae, febris,

ut ajunt, rheumaticae intermittentis, quotidianae, aut etiam febris peticularis incipit morbi scena. Tempus autem non teremus iis enarrandis, quae ad singulorum εymptomata pertinent, aut illis referendis mutationibus , quas ab adjuncto hoc veneno praedacti morbi suscipiunt, Cum haec tradituri simus in morborum localium, et complicationum expositione. Quae tantum huic febri exanthematicae sunt peculiaria

persequem Ur. Nullo servato ordine modo Citius, modo serius exanthemata erumpunt: Verum ea

semper per aliquot, aut plures dies sudoves praecedunt viscidi et laetentes, odoris singularis inter mucidum et lixiviale, aut

Cadaverosum, qUod tamen et una acidum saepe solet redolere. Ρost hos sudores apparent exanthemata, qUOrum magna Varietas est; modo enim maCulae rubrae morbillos referentes exeunt, easque Citato gradu sequuntur pustulae rubrae, aut Vesiculae minimae pellucidae, alias cum aliqua rubedinis in cute suffusione exeunt pustulae majoreS rubrae, quae in Cacumine vesicam produnt. Nuno fere totae pustulae in vesiculam abeunt Sero CraSSiore turgentes, annulum tantum quemdam ad basim servantes. Interdum