Conspectus præsentaneæ morborum conditionis

221쪽

Ius , deinde ischuria , atque urinae albentes mucosae Veniunt. In membrana pituitaria CoryZam Contumacissimam gignit, et muci' ex faucibus proventUm matutino praesertim tempore molestum producit.. Tracheam impetens tussim cum aliquo sibilo , atque postea CUm SPUto mUCOSO subpurulento, foetidoque, Verum foetore, qui non est ad Verum pus genitUm reducendus, sed ad solam muci perversionem. Hujusce denique actio, et Coagmentatio cum synovia articulorUm, et liquore, qui proprius est bursis tendinum , dolores , et tumores Varios ad artiCulos ge

nerat.

Lympha coacta hujusmodi miasma retinens , et huc illuc ab actione vasorum Projecta , si praesertim aliqua bilis portio adjuncta sit, caussa est dolorum, qui huc illuc persentiuntur, febriumqUe, quaOsub imagine Catarrhalium , quotidianarum , aut lymphatico-biliosarum interdum accidunt ; existimo etiam humores alios etiam humani corporis , postquam Stasim passi sunt, vitiari, atque inde morborum

Varius sUCCessiones ins Urgere.

Sanguinem demum assiciendo accedente etiam saepius bilis actione, plurima mala gignit periodica , et recurrentia, uti sunt quidam morbi convulsivi, syncope , hae-

222쪽

morrhagia , febris intermittens , erysip Ias , hemicrania. Longo autem utriusque miasmatis cum sanguine attritu globuli sangianis sensim reSOlvuntur, atque in serum mutantur ;imo vera etiam gangraena dissolvuntur :horum enim quaedam jam tradita sunt in tractatione de miliariis , alia exposita fuerunt in proxime superiori capite , atquct distinctius omnia illustrabuntur in disquisitione symptomatum, et phoenomenorum.

CAPUT XVII.

tit cerebrum , et nisi a cerebro, et Praesertim a pia matre retineatur, per teIam cellulosam, maximeque nervorum descendit. Assicit primum nervos , qui auditui prospiciunt, et quinti paris propagines , aut nervos oculorum , Sed et primos, qui ex medulla spinali veniunt , atque in si-

223쪽

2O3nistro potissimum latere irruit, atque tum per medullam oblongatam, et spinalem, Cum per nervos Cerebrales descendens in partibus infra caput multa mala, Pluresque morbos gignit. Provida natura primum urget ad cutim , tunc si per hanc Viam, quae morbi veram judicationem facit, Venenum non

eliminetur, aut ex subsidente exanthemate Veneno nervis cutis applicito mortem non afferat, intra SangUinem resorbetur , vel in cute persistit , aut subit membranam adipΟSam, mUSCUlOS, et praesertim telam Cellularem , eX qua, posteaquam ibi aliquandiu quieverit, iterum , sanguini infunditur. Tela autem cellulosa VisCerum, atque interioris Corporis, simuΙiter Venenum recipit, et retinet. Cutis post febrim exanthematicam, aut miasmatis ad cutim adventum, tractu temporis obturatur, muco textus cellulosi densato ; tela autem cellulosa Cutis temporis diuturnitate extenuatur cellulis Va-Cuis, et veluti deletis. Nervi ab actione veneni cum peculiari spasmo infirmantur , vis irritabilitatis diminuitur, bilis acuitur, et Vitiatur, mUCus viscidus , et foetidus evadit; lympha

autem, et sanguis sensim Condensantur

spissitudine raro inflammatoria , atque

224쪽

zo sanguis Venenum, quod Continuo Valens natura ad minora Vasa propellebat, denique intra se retinet. Lympha porro invasis suis facile residet, sed materia mo bifica sensim sine sensu eam atterit, atque etiam sub puris specie resolvit. Ultimo demum sanguis postqUam Venenum intra se retinuit, pro Circumstantiarum ratione Celeri, aut lenta, partiali, aut universali gangraena dissolvitur. Sive porro ex virium vitalium debilitatione, sive ex convulsionibus a nervorum stimulo, sive ex viscerum labefactatione, vel ex hum rum inspissatione Circuitum sanguinis adimente , Vel ex humorum Corruptione, et sanguinis gangraenosa degeneratione, EX-

tincto principio vitali, aegri moriuntur ,

posteaquam Varias morborum successio

nes passi sunt, atque diutinum conflictum

sustinuerunt.

225쪽

DISQUISITIO SYΜΡTOMATUM , ET PHAENOMENORUM.

Alvi fluxus cur morbum non tollat. Observatum est ab alvi fluxu morbum non superari , sed cessante alvi fluxu ad morbi superationem requiri sudores visciados , foetidosque , qui exanthemata prO- ferant. Vidi pluries per octo et amplius menses alvum liquidam cum febricula frustra perstitisse , sed nycthemeri spatio alvi fluxum cessasse per SUdorespUrpuram exanthematiCam ferentes; eXanthemate autem evanescente rediisse iterum alvi fluxum, qui restituto exanthemate denuo sublatus est. Cum autem neglectus

sudor fuisset , statim rediit alvi fluxus , qui nulla ratione amplius cohiberi potuit,

et hominem sustulit. Similes autem inutilis diarrhoeae casus mihi se se obtulerunt , inde liceat asserere , eadem ratione, qUa morbus sine emolumento in cin

226쪽

ryga destillationem , in tussi copiosum excreatum producit etc. similiter a stimulo intestinis illato, et bilis separationem cieri , et alvi fluxum gigni , quin

materia n1orbifica educatur. Dicendum ne est id evenire ex eo, quod vasa telae Cellulosae nervorum non hient in Cavum intestinorum tAlvi segnities , et durities. Quamquam venenum SUSCeptum non Soleat per nervos stomachi , et intestin rum evidenter descendere, nisi in morbo iam protracto , tamen non apparentibus adhuc morbis stomachi, et intestinorum, veluti clanculum post aliquod tempus ab initio morbi, et stomachum, et intestina Per nervorum ductum venenum impetit , atque tubi intestinatis actionem infirmat, atque sensim mucum harum partium internam superficiem obducentem viscidiorem reddit. Aficiendo autem tunicam mU-εCUlarem , atque fibras musculares domore suo decurtando essicit , ut intestinorum Cavum Coarctetur ; porro bilem degenerem facit in nigram bilem Conve tens, atque ejusdem naturam, atqUe Vim, quae ex ejusdem naturali compositione

dependet, immutat. Motus igitur peris tal-

227쪽

2OIlicus ex hisce omnibus caussis debet in firmari , atque nasci alvi segnities, atque otiam durities propter actionem intestin

rum , et Propter OSCUla Vasorum in Cavum intestinorum hiantia minus patula , quae minus Contenta urget , sed potius in scibalas cogit. In provecto autem morbo

multum languet actio intestini recti , araque idcirco tum ex ejusdem debili actio

Iectione oritur quaedam inertia, atque dissicultas ad alvum eXonerandam. Scibalarum vero forma, quae interdum a rotunda recedit, tum etiam conditio eXCrementorum , quae instar glomeris C jusdam multas simul inaequales scibalas Continentis exeunt, ostendit coarctata intestina cum inaequali Cavo Compingere hac ratione excrementa in has inaequales formas, quae deinde in cavo intestini coli, et recti colliguntur. Haec Vero sCibaliformia excrementa , atque hi glomeres secum advehunt mucUm album viscidum, et valde foetidum odore ab excrementis alieno, laetenteS.. Minime autem praetermittam non exigui momenti observationem, quae seqUenS

EXOnerantur ab his aegris, sive quotidie, sive aliquot dierum interposito intervallo,

228쪽

ner bilis facta sit , neque propriam , et

aequam Saponaceam Virtutem eXerat sim-bolam suam. Non confert ad bonam chylieX maSSa ChimaCea extraelionem; insuper verisimile est minus libera perspiratione existente nonnulla etiam recrementa, qUactper cutis viam secederent, actione naturae transmitti ad intestina. Porro minus incrementum , imo decrementum in mom

bo , qui jam multum processit , licet aegri Voraces , et famelici sint , probat

magnam ciborum partem in excrementa ConVerti. . . Anhelatio.

Anhelatio provenit ex fracta vi pulmo-ΠUm , ex remissa Vi sustinente circuitum sanguinis , sive illum alliciente. Spasmus Ventriculi, et intestinorum debilitat etiamaCtionem pulmonum ; sed et lympha in minimis vasis potissimum in imo pulmo-NC , atque. Cortice ut ita dicam pulmonis haerens, anhelationem facit, et eadem Caussa obsidens musculos pectoriS CauSSacujusdam dispnoeae est, neque praetermittam spasmum nervorum immediate pulmoni prospicientium.

229쪽

2O9 Ardor , et frigus. ' Ex miliarium veneno adveniunt sudores , sed hi propter actionem peticularum mi asmatis , quae debilitat vim nervorum, atque infringit actionem arteriarum Sanguinem vehentium , aliquem sensum frigoris interdum proferUnt. Dum Vero ad superficiem cutis materia propellitur, atque purpura apparet , rubens pars , quin

tamen valde caleat, ardoris sensum in

parte inducit ; puto nimirum ideo ardoris

dam phlogosis ab humore acerrimo inferatur Circa papillas nerVorum ; ea pars Corporis , cujus cutis profunde ab hoc Veneno asscitur , statim friget. Credibile nimirum est ab hoc Veneno constringi, et debilitari, et veluti vinciri arterias sanguinem ferentes, atque inde frigus oriri;

phoenomenon in hoe morbo Certissimum est, quod non modo in Ciate, Verum etiam

saepe in interno abdomine dimotus hici

vapor malignus soleat primum sensum frigoris dare, atque hunC senstim , dum ad cutim properat, in caloris sensationem mutari, donec eXtima Cutis pars rubeat, et ardeat. Aliquando autem aegri ConqUeruntur, ut dictum alias est, flamma quadam per varia corporis loca dis-

230쪽

Io Currente, quae tribuenda vapori hujusmodi maligno naturae erysipelatosae internas partes libere percurrenti , neque Vasa Vincienti , aut Constringenti. Atrae bilis quae cauSSa. Pendet ne ex cumulata bile , quae in vesica fellea per moram talis reddatur ZAlvus utique segnis, et dura, et quae affatim interdum bilis vomitu eVaCUatUr , dum eodem tempore sanguini infusa biliosas , et nigras etiam urinas reddit , probant interdum revera magnam bilis Copiam accumulari. Hujus accumulationis caussa est ne collocanda in infirmato motu peristallico, et coarctatione duodeni ab aCtione veneni, unde defluxus bilis impediatur Minor etiam cum spasmo sensibilitas chole loci, et vesicae felleae ex veneno al

lato per nervos, qui hepati prospiciunt ,

aliam caussam adjungit. Sed videmus fere continuo non modo per plures menses , imo per annos etiam in hujusmodi mor-ho nigras dejectiones , easque CompaCtas

perseverare. Sola igitur mora CaUSSa non

est. Ad hujusce phoenomeni explicationem sequentia animadverto. Peticulare venenum magnam cum bile ipsa assinitatem habet, atque ipsam vitiat, sed et