장음표시 사용
91쪽
denti, de ibi Glo.nisi quantum ad praesumptionem iaciendam.
3 Pupillus tamen quandoque facit indiciu ad probandum dominum occisum a familia.
Claudicatque secundo loco hoc non procedere etiam quotiescunque pupillus esset factus maiorenam tunc absque dubio potesti stili cui de his,quae uidit in pupillari aetate: ut
quid tactus impubes, & Alberici de Maletis,
Et istud u dem procedit in his,quae vidit dum esset proximus pubertati: secundum
Vbi limitat hoc minime sortiri locum
in crimine iat maiestatis . in quo admittitur pupillus pro teste 5: subiicitur etiam que-sionibus & tormentis sit opus siret. l.de minore.F de quaest. 8c uide latE per Fely. post alios,in c cum uobis,de praescrip. num.'. 3c in c. si . desunt excommu. Et quis dicatur proximus pubertati,dntimus late in Opin.67 . lib. 2.Pudertati proximus. s. l. i82.3 Inio aduerte quod quemadmodum in criminalibus quis non admittitur in testem, nisi sit annorum uiginti. ira etiam in causis ciuilibus magnis, εο arduis idem testis recipi non debet.l.propter litemus.de excustui. Barta int .admonendi, colum. antepen.Qde iureiuran. Panor. in cisi quis testium,extra de testibus,de Pal. in l. parentes.C. d.
EsTI r deponem desua ei mitare, Hi quis fluit 'idetur, non probat.
i consitietudo, quod te ii deponimi de cret daritare lusci a Gratur, i latet. L ii de ii sper utidum icio neo, n probiat.1 Testis Getissem certo Odere,im probat re presumpi E, nisi adserat bolum ratio --duluatis.s Testis Wiemper uerbum,m sillo 'probu,si redderet curam, binumq/e causam scientis dictis , ahas Iecus. Insis de sinofacta per crediditatem non pro Anesi sit itincta ad sua 'UM iptione, ac ramne i Henre ita credidescire: quia ratio depositionis i illi regulat ipsam deposui em. 7 Testis dae credui tare deponti, pias infactis aruisti, Antiquum tempus, in metiria probationis, O ut admittatur testis de auditu, vel de credulitate, smilibus , d caur spatium excedens centum
' M moria hominum non dicitur Drepsit sium
Io Testes mai res quadraginta quatuor ano requiruntur ad probandum centenariam ,seu immemori I lcam vidi te tempore suo annis qua is ora, aud spepro risiduo temporis a maioribus.qui tuerint ab altis maioribus. ri Testis ut probare de uis valeat per quadragisa onos cesseeCi,quod babeat ad aus annos quadragintaiumque. ra Testud p uens per u bum credo, videtur,ct mi si probar,quandi, res esset eb iusprobatioris.
OPINIO DCCCCLXV. EST Is deponens de sita
credulitate. uel quod ciita videtii r nullam fidem facit, nec probat aliquomodo : secund)im Clois cyn. de omnes Lesistas inl.testium.ff. deiciti. Canoni stas in c quoties,ext.de testib.Bal. consili. 3 9.iactum tale est, quidam Vannus Romae decessirinum. a. iol. s.Specul .in tit de teste. s. I.
ver. Item quod deposuit de credulitate. Alex.
cons3 9 et .vi A longo processu, de depositionubus testium viriusque partis,num. Iq. uol. 2. vertran. cons. 322. ex processu dudum cepi num. r. vol.8. Alex.consi s 6. viis processu i ter Appelloniam,num. i r. via. s. hi dict.decit.
38 i. lux tam Hippolyta Munda, numeri T. Sci linem de Amicis cons. 77. num. 2'.εἰ concIoz. num. is. re ista est communis oninio,at te crassante Panor.in d.c. quoties, de Mocier. ibi, & opi Curi. Iun.cons a p. vise,ac diligenter considerato processu agitato nomine Illustrissimi Marchionis, b nu. ι 2.3 seq. Vbi concludit, quod si extaret consuet do in contrarium, quod testibus deponentibus de credulitate iides adhiberet minime ualeret,ac teneret.& firmat etiam Dcc. conci 7. in causari corone accusiatonis, num. 6.. Idem
92쪽
r ruerbuit dudicio suo, quia non ualet eius teli imonium:secundum Bar.& alios in I. quid tamen. .si arbiter isde arbit. Bal. in I de qui hys, col. as . Ede legib. Ang & omnes in i . scie
cium in mentionata decis 38 i. sub num. 7.
in d. conss a a. sub num. 2.5c seq. de istam ex Cais r uit communem opinionem Curi.Iun. conc .m. it s.praesupponitur in saeto nu.17. de Io. Bap. Ferret in d.con 392. sub nu. 14. Et similiter tet .s deponens per uerbum, se pro circo credere, non probat etiam prae sumptiue,nisi adiiciat rationem credulitatis: secundum Bar. m l .siue possidetis,colum .pen.' C.de probat. quem sequitur Alex.concro. uolu. t .cons i30.col. a.&m d consi I9 dc Curi. Iun.:n d conci9.sub nam . t 2.1 idemque dicendum eli in teste deponente per uerbum, nisi fallor: quia probat, ii red-dcret claram, & bonam causam si ientiae sat dicti, aliis secus: secundum LM. Cato. de alios in I. i.is de iusi de i ure.
ontrarium uero tenuem taliqui Din. relati pet Rimmal .in . i. institi quib. alic. Iic. Vel non, num. t . 5 seq. ubi dii inguendo opiniones concordat poli alios citatos per eum. 6 Interpretaturque ista communis concit ilo ita explicita, non liabere locum, quotiescu-que liuiusinodi depositio de credulitate ellet iuncta ratione, uel aliqua praesumptioncini renti ita credi debere: ut quia testis in depositione sua super defensione alicuius inquisiti redderet causam sciendiae, quia uidit: tunc dictum testis probat.Ratio enim docti testis reddentis bonam causam, Ze rationem scientiae, regulat ipsum dictum .ita no tenuit lacob. de Aret. 5: Cyn.in d. l. stium. Bar.in d. .si arbiter.loan. And. inadd. Specul iniit.de teste. s. super, in uer. Item quod deponit de credulitate. Balm l .silam, col. 2. C. de testa. 5: Corn.constio itia. num .8. uol. i. Ic ali relati per Iastre dum Lansi an .iii decis 7. Alex. in praecitatis coiit. Rini in M.ti id .i .nu. i9. Hierony. Gabriel.
Mandel. conss . quia deducta per suprascrictas plum,nuna. ubi af irmat istam cile commuom. nem is inioncm: prout illa est uerissima, e Gniuius limitatio, it pcrpradictas allegati
et ita terpretatur similiter ista communis insect is antiquis, in qilibus testis de credulit
8 Et antiquum tunc dicitur in materia probatiora ad hoc ut admittatur testis de audiutu, aut credulitate; ant verba enisic asu , alit sania publica ro cxtera huic generi sint ira: ro
de Moder. in I. cum aliqui . C. de iure delib. de
cons 9o colum.fi. Et licEt in hoc uel circa hoc reperiantur duae aliae opiniones contrariae Doet. quas omitto tanqliani frustratorias, de inutiles: tamen in iudicalido, & consulendo dii ficile ac immisibile equidem solet obtinere contra dictam ccmmunem.
9 Et consequenter non dicitur memoriam hominum extare per lapsum centum ann rum:ut firmant Cy.ini. 2 qu si p. C. deseruit. Lal. in l. fin. C. te long.tep. pro. aepol in tracide seruit.urb. ii p. 5 Floria. iii l. seruitutes, Lis .ff.de seruit. ao Et ad talem probationem temporis in memorialis requiruntur testes maiores quo draginta annis, qui de visu dcponant per tempus antedictuna quadraginta annorum, de de auditu pro residuo temporis, ad notata per Si c.in b. I .uer.Vltimo quaritur ec seq., ibi Bal.in add. ueri Qualiter probetur, de proba. Eart.ini. 2.9 penitit. st.de aqua plu. arcen inno. N Hosti en .inc.quid per novale, de iacm .sῖ- Lixific. caii.Anci in c. i. de prae crip. Molieda.dccis. 3s a. de Ant.Auguli dccis i &dccis 173. Hier. de Monte Trixiano in tiact. de finibus, cap. 77. num. i I.& Couarru. cum aliis Vsr gari, pcr cum, in res. rossessor nici fidei ib. 6.
ii Et sic ut testis possit probare de uisu perquadraginta anno , neccsseelf, quod habeat ad minus annos quadraginta qllinc uer secundium Caput uens lecte :8 et . lib. i. Sed teste Leman. cons l. i 67.addendo aliis per me scripta, num. 3. dc se l. ol.3.secundae parti di H. e rony.de Monte Brixiano,in d. traci .dc finibus cap.77.ira fin.opus est, quod huiusmodi testes super centenaria deponentes debeant esse ad
murus aetatis quinquas inlaquatuor annom, vel festini tanti temporis, ut deponci e quc tasecundum proprium scia seni de usu aliquid actum uelitimque extitisse per qua traginta annos uteruin ipse sempcr uidi obseruari inpiacti praenotatam decisa orae Romanae.
93쪽
re testes, e vim est nussi : sanatur illud tamen, si cum inferri Iumis sunt exa nari , per commissionem.
sc Caputaquens. 281. ut in tali teste sussciae aetas quadraginta luinque annorum. Limitatur quoque prsi ibata con munis in duobus aliis casibus per Marsil. in rem.
rubric.C.de probatanum. t seq. tanquam utiles, ueros, & necessiarios omnino uidebis. di in multis aliis casibus limitatur per Soc. intract. lallent. in reg. o7. Testes de credulitate,&Riminal .in LI. i .num. 18. & per Lancillatum Conradum in praes.seu tract.de decurionibus, libro i. c. 9. i. ii .de officio praetoris,
11 Postremo interpretatur quoque prsm morata communis, ut testis deponens per uerbum, credo, uidetur, & similia, probet etiam, cum res foret dissicilis probationis. ita Bart. in I. i. s. item Labeo. n. de aqua plu. arcen. de Hierony. Cabriellius, in d. consilio I 19. n
gyTES imposuini e immariparte non citata ad videnta eos iurate, maximὲ in criminalibus, alias non probarit. r Ithon examen factum ab ruelegium et citatione uidendum
Testes fisci recepti ad inquisitio uero alicuius
quentis, Har ario repetendi,ac examin Afacta sicisconte litione dato termino as pr bandum in causa, er citara parte ad uidendum iu rare ipsos testes, alius nou probant. citari debet pars non sol iam ad uidendum tinespr duci, iurare sedet iam ad illorum examinati nem uidendum cum depositio, θ' examinatio m rup iudicare possit, quam iurament m. citari debet pars arsura iuramenta tectium P ctarum coutra eam, non solum in causis ordis
his sed etiam in hummarus, in Obo proce itur sum mari P impliciter, de plano, absequestre tu, figura iudico, Omniprorsus tela iussicia
citario ad uidendum deponere a re, er examinare testes,non debet esse trina, sed uoicit unica. Mesopartis ad iudendum iurare testes non e in cessaria,quando examinarii sunt te res omni e Gyti ne mai res, O quorum dicto de ne sua P in set Handam. Testerposunt rees parte non citata, Mistatutum, vel lex non exigit plenam probationem. tara ubicunque non extarpars ad uidendum iur
S no possunt examinari parte nocitata ad uidendum
eos iurare.te .est expressus in c. in nom
l. iudices.C. de fide insita&ibi Bald. Ang. Salyc. & Paul. Castren . S in l. sin. C. de teli ib. ubi omnes Doct.ilotant Ze Octavianus Vellatus in sua pract.lib. 6. tit. de testibus, taeorum inductione,in prin.sOl.par. 84. Imo examen testium sa m i ne legitima citati orie ad uidendum eos iurare, reddititur etiam nullum, & penitus inualidum, nec sustineri potest modo aliquo: ut determinauit Rota Roma.sub die 29. Octobris i os . ait stante prosundissimo, &Illustri D. Oradino priceptore meo in suis decisionibus, in decis 6.ubi elegantissime more suo recensuit alia qua exempla huic decisioni congrua, Ecopportuna.
Necnon testium examen factum pon facta citatione ad uidendum iurare testes, minimξ uale etiam si citetur procurator, de cuius mandato in actis non constat esse insertum.
prout ita concludit idem D. meus Oradinus satis affabre,decis 3 s. Idemque videmus in causis criminalibus: nam testes fisci recepti ad inquisitionem ali
cuius delinquentis,repetendi, ac examinandi sunt necessario contestatione litis facta, ac termino dato ad probandum, & parte citata ad videndum iuramenta ipsorum testium; alias non probant. secundum Bart. in l. sin.in fin. ff. de qussi. Bal. in i iubemus,colum. 3. C. de probat.Αng.in repet. l. si uacantia, col. 27. C. de bonis vacan .lib. IOAEng.Aret. patrem practicae in tract .malefin uer. Fama publica, ibi. a. Saly. in l. fin.C.dequM.At nict. in constit. Humanitat in s .not.3c late Marsil. in d.l. i .is. de quaest.num. 7. 5c nobilissimum,atque peritissimum D. Follerium in sua pract. min. in I. par.3 . partis,in uer. Si confitebuntur, num ro qo.cum se l. Vbi hoc ampliat, & interpretatur, ut nonsilium pars ipsa sit citanda ad uidendum t stes produci,& iurare. c. r. leprobat. sed etiaad illorum examinationem: cum examinatio,&depositio magis possit prsiudicare, quam iuran .etum. arg.l.dc unoquoque. f. de re iussi& ita obseruat communis practica. Item hoc interpretatur etiam, ut proce
dat non .solum in illis causis ordinat is, &in illis causis, in quibus proceditur summari simpliciter, & de plano, & absque strepitu, de figura iudicij; ut tunc quoque pars citari d beat
94쪽
heat visura iuramenta testium producto
riam contra cana secundit in Bart. iii extrauag.
ad reprimendum, super uer. Et figura iudicij, vers. Sed an parte praesente,& Bcrtran. consilio i 67. pro dcfensione boni iuris, sub num
6 Sed huitismodi citatio non debet esse peremptoria, de sic trina,sed unica: ut per Bart. in I. sit finita. . Iulianus,colum .q.F.dedam. inse Ioan . And.in c. consuluit, de offic.deleg.&mc.pastoralis,de excepi. quorum opinionem aucrit c lacter allirmat esse communem post alios Uin. Dec.in d. in nomine Domini, num a8.3c s quei . quam communem l .ibi Dec. ampliat
in s. casibus , 5 in 8. aliis limitat ,& sequitur etiam, & citat Octavianus Vestrius loco de quo supra. ' . et Et critamuis pars sit citanda ad uidendum
iurare testis, ut supra docuimus: ta ben hoc sallit, inis i csent ex annitandi testes omni ex cepiwnes maiores, & fide digni, quibus aliquid opponi non posset, & quorum dicto esset standum de necessitate : nam tali casu valebit eorum dictum,& iuramentum absque citatione partis.ita singulariter dixit Alex. cos i ; o. disii cultas huius, circa medium,uol. i. post a licis relatos ibi per eum. 8 Et illam uidetur tenere Gemin. in c. r. in s. sacri, columf. de homic. in6.ubi dicit, quod ubi statutum, , et lex non exigit plenam probation scis contentatur selis argumentis, quod tuc possunt recipi iciles sine partis citat igne. et ali it quoque in clecem aliis casibus, quos ponit Soc. in crae .fallen. in reg. quis. situm despositioncs.s Et quanquam examen nullum sit tibicunque pars citata non extet ad uidendum iurare testes: nihilominus tamen illud indubitanter sanatur, si cum interrogatoriis serent examia nati per commissionetii. ita Augusti dedicra 7. libro L.
quento tractanti de se liberando de eo, quod cepit, sibi non creditur: secundium doctrina Lariint. deserre. . ide dccr uerunt. s. de iure fisci communiter receptum crat ab omnibus Scriben bibi. per Fcly. in c. perso- si nas, extri de testib. Ze alios uariis in loci, iuris nostri:ut attestantur Moderi apol illantes Dartol. in d. l. deferre. 5e huic sententiae accedunt
nae exempl ificatur per eundem Bart.i n eo q uirecepit pecuniam , ut illam Maevio portaret: quia si talis recipiens testificaretur contra Mς uium pro dante pecuniani,dicit Bartol. quod talis non est restis idoneus, ea potissimum iatione: nam si ipse testis non tradidisset rcc niam Maevio praedicto, ipse no esset liberatus,
sed remaneret obligatus. quam communem sequitur etiam Rutilus consio3. num. a. LOLq.&Grammat. consit. criminali 3 s. incomprehensibilis Dei suifragio, ii ib num. 32.& seq. Sed hoc non procedit quo ad Dios, qui dicerent se portasse uinum, seu frumentum ab alio eis consignatum,quando si liti essent uiuere ex hac arre portitoris, aut baltili. ut per Fcrrarien . in sua pract. Papicn. in serma oppositionis contra teiles post uera cinde quaro. C uri in traci. de testib.conclusa a. de Ioan. Crelial.
Mullar in codicillis potest essetesiis.
Testes omm exceptione maiores requiruntur in c
dicissis. Er sic se in ipsis coduillis Aiberentur imfra numerum quinque testium est in testes c etio rem anginrui h edis bituti non admittere tur,ut sugem adprobandum i in codicia . Tenam ntum adpin causυ νalit, etiamsi sexu na in eo set testis adbibita. Sed lacn proces Net quando causa ageretur coram viaice seculari intraris Imperii. Mulier est id ea testis ad probandum testame
Mulier etiam non rogata palest Getesiis musta mento inter Ebcros condiari prebare tectamc
tum ipsium. Mulier non test egetessit intestam ito patris hastardum instituentis. Testi in cia illa ipsos probam lues, non fueritu in UZIEI tam de iure can in re quam
95쪽
ritu iud agebatur, licti fuerit aliquod Mereme- m ira, quis codiciliantem non uidebam. io Mulier eserenis intestamento militis.1i Testes epos me mulieres in causis matrimonstr sic duae ipsarum mutierum tantum, pro ne
ia Tesses debent esse omni exceptione maiores, ubi sit 3tur de dirimenda matrimoni mi; Te or Hruntur omni exceptione maiores etiam in celebratione matrimonis.
rq Testes deseruese omni exceptione maiores , de Mositate conticidere in probatione matrimoniicia usistiniis Testes licὶtidanei sint in causa matrimo nasi, risus iura, sed debene esse omni exceptione ma
is Te ei quando requis ver omni exceptione ma res Squalisas delat articulari, O probari.
Es Tas non potest essemulier in testamento. tex. in l. qui testanaento. s. mulier, ubi Din. Ederella.&iiij.
Bes.singulariterint. nec scripturas.C. qui pol. inpigra. liabem. Io.de Ana. in c. tanta labes, tride simo.& consi. I7. numero i 6.Gandin. in tract. males in tit. de surtis, Amict. in constit. mores dissolute vitientium,nun 7.libr.3. rubris 3. Ac late per Ruinii cons i92.num.ῖ .uol. 2.& est Glosin d.3.mu- i lier, in uer. Non poteri quam omnes Scriben poti tes sequuntur nemine discrepante,teste Bello
Imo ampliatur hoc non silum procedere de iure ciuili, verum etiam de iure Canonico secundum Glocm c. torus, se uer. ii g. circasin.in vers. Testimon una, lederic. de Senis conssetor. sactum tale eis, Roma. in auth.similiter. C. adleg. Falc. lino in c.cum Cles,de ici L& patet ex aliis allegatis,& congestis per Alex .cons.'o.uel i77. vise themate, colum. a. scois volima.&ilia est communis opinio: viasserit vim idem Alericons8 .uiso themate, circa si eod. lib. licet Soc. in tract.fallen. inreg. 19. Testis mulier in tes lanieto, Imolaia d. ω mulier, asse aeret alteram opinionem contrariam esse ccis communem,& Couanuan d. c. cum esses, nu-o n. mero iη quamuis ibi primam sentetiam tueatur, & c larus quoque cum aliis relatis per eum,in tract. de testamen. libr. 3. l. s s. vellic.
α Sed limitatur praelata communis concluso non habere locum in codicillis, in quibus scemina poteti esse testis secundum Glos. in I. sin. luam ibi sequuntur var. Bal. Alber. orn. sab .las inlex colum. s. & alij. C. de codicili. Bal. conc8.EcEt, libr. s. Abb. in d. c. Ams, dc
cons io s. uiso,& diligenter, colum. q. vol. 3. dc acutissimus,eruditissimusque D.Thobias Nonius Perusimus, in instit. de testa in I. testes autem, num . i7. ubi exprimit istam esse cominu casnem opinionem. FimSed tamen animaduertedum cst hic periculosum esse septem sceminas interuenire in codicillis: quia selae firminae sine ullo masculo, etiam in codicilis testes esse non possunt: utpote quia Glos. indicta. l. fin. de stamina loquitur in numero singulari. &ita sensit Andreas Barbatius.in c. relatum, te testamentis, dicens hoc non esse vulgare, nec plebi tradendum . Sed hoc arsumentum uidetur leue iudicio meo, tolliturque ex dictis eiusdem Barba. in d. caelatum,colum. r. ubi docet dispositionem conceptam numero singulari, etiam locum habere in pluribus. Proindε, sat est mulieres non reperiri prohibitas adhiberi testes rnec in codicillis eadem,qua in testamentis sis lennitas requiritur: ut per Decant. Deminae,
Lene tamen uerum est, qu5d in ipsis codicillis requiruntur testes omni exceptione maiores. l. s.fin.C.de codicil . unde si in consectione codicilli adhiberentur infra numerii quinque testium aliqui testes affines,& consanguinei hiredis instituti, utique non admitterentur ad probandum ipsum codicilium tanquam suspecti , ut in terminis,& in notabili casu consuluit Ang. cons. ii8. in facto proponitur, quod sella Florri se sic ibi Ang.concludit. quod ex quo in codicillo adhibiti reperiebantur inter alios testes socer, do maritus hqredis instituti, ut codicillus corrueret:nec susticeret ad probationem ipsius csteri tres,vel quatuor testes codicillares. Imo aduerte etiam necessario, quod lucet scemina in codicillis rei iis ei se queat: t men de necessitate requiritur tunc, ut ea literata quidem sit, ut in illis se subscribat, alias
non probat. l.Lfin. C.de codicit.& ibi Bal. Secundo limitatur etiam non procedere praeallegata communis opinio in testamento ad pias causas condito:vt uoluit Pau. de Cas . . cons. 16 r. Abb.5 Doct.omnes in c. cum esses, de testa. per illum text.Bal.in l. i. in ii. in lect. rc in repet. l. ro.C.de sacros eccl. & late Rui
num.7.uol. 2. de D.Thobias in loco superius citato, num.3.&ista est communis opinio,teste cois Bellono in cons i . nume. 8. de Modcr.in d. c. opimcum esse 5c Couarruvias cum aliis compluribus signatis per eum in d. c. relatum, ripiam' num. . de Tiraquel. in trin. de priuilegiis piae causae, priuil. s.ubi col. 2. ostendit etiam istam commune in practica seruari. Quam limitat non procedere Ang. cons. et 33. punctus est,
96쪽
quaedam Domina Margarita sana mente, c lum. l. desin. vers. Tunc descendo addictuin Barioli, quando causa ageretur coram iudico seculari in terris Imperij. ε Tertio limitatur, ut mulier dicatur idonea testis ad proba luna testamentu: ut late pAlbe in Siclui testamulo. i. mulier, ubi di utat hanc iusstio. eana ad partes examinando. arto limitatur , ut mulier posit esse testis in testamento inter liberos condito, Nper consequens potest probare testamentum inter liberos, etiam non rogata: ut habetur per Doct.in l. si .C.de codicit.&ini. haccos uitissima. s. ex impersecto C. de testa. Bal. in l. lui testamento. .mulieriffidetestam.Barthol. Caepol.in c. i . de cogni. seud. in i I. n- cor. in utib. seud. 3c per Tiraquel. in .a tract. de
priuilegiis piae causae,priuil. s. post principiti,
de declarat Bal. Ang.& Imol .in l.quoties. . I. de haered instit.&Ruinus cons. 73. num 6.u tu. r. & sequitur quoque opinionem istorum Laniran.inc.quoniam contra, deprob. in uer. Testcs,num .8o.& Soci.in d. regul. t9.in i. sallent.& Thobias in loco praecitato,num .3. ubi ampliat conculsionem istam in quatuor casi- cois bus;& communem esse ait Clarus in tradi. devor. testan et .libro 3. l.8. ver. Secundo inscrtur.
8 Sublimitaturque isthaec limitatio in testamento patris bastardum instituentis: quia tunc mulier in testem adhiberi non potest:s
cutidum Ba .in auth quod sine, colum. 2.C.d testa Se in l. qui testamento. .mulicr.ssi de t
sta.circa fin. cuius opinionem se initur,&late declarat Matua in suis apophtheg. a p. 74s Et aduerte hic,quod codicilli non exigui, ut testes sint in conspectu testatoris, vel codi cillantis; unde si testes probe intelligcbant ouod agebatur, licet cit et aliquid intcrna dium,ita quod codicillantem ipsium non uidebant, codicilli adhuc ualerent: ut in specie fi
io Posti cino limitatur, ut in testamento minlitis millier ipsa testis este possit: secundum c is communem opinionem, quam citat Bauer.inopin. 9.plane. num .s .instit.de testam . militati Claudicat etiam eadem communis, ut sceminae in causis matrimoni j similiter testes ecse qucant,& fic duae mulieres solummodo probantiaratrimonium. Q supcreo, it a. de testib.
a. notab. N seq. & caeteri omnes conii, iter. cura quamuis 5: male Paul. serenda post Alex. sen pin. serit, affirmaueritque :itrarium, cons. 86.numero 7 posito intercoiiiiii amatrimonialia, lib. i . uidelicet qliod mulieres in causa matrimoniali non admittantur in testes.s Quae quidem commuius intantum sortitur locum, ut testes utriusque sexus idonei si militer sint in causa matrimoniali, tam si ag
tur de ipso matrimonio coniugando, quam etiam cirimendo.ita Caesar Lambert. in trae.
de iure patronat. in a.par.lib. r. ι a. artaro. q. princ. num 3.ri Sed ubicunque ageretur ad dirimendum matrimonium tunc prosecto testes debentes
se graues &omni exceptione maiores.Caputaquens. decis iri . lib. I.
ia Imo testes ipsi omni exceptione maiores non silum in separatione matrimoni j requiruntur, sed in eius celebratione,& probatione
etiam . teste Nicol.Grauat consit. 3 2.num. 2posito inter consilia matrimonialia, libro a. de Ioan. Ant.Rub.cons. 73.num. i a. posito in eo. uol. i. consiliorum matrimonialium, ubi ad
lucem adducit istam esse communem opi- cra
i Itidemque testes in probatione matrimoni j clandestini, debent ei se etiam omni exceptione maiores,le de necessitate concludere. vi uoluit Caputaquens. lectici 7 i. lib. i. id decisiis. lib. a. sis decis. 9. seu sq.Card. Put.decis393.3e oculatissimus D. Ora dinus piac pior meus, decis. 63.3c decis. 3 i 8.is Necnon testes idonei non sufficerent in causa matrimoniali nisi foret omni excupti ne maiores: ut per Fesyan rub.in notab. ni mero is . desponsal. ubi hoc ponit pro regula,& sirinat per not. per Doct. per illum te in c. in literis,de testib. dc in ci .de consangui. de afinitai 6 Imo denique aduerte, quod testes ubicu-que omni exceptione maiores requiruntur, illa qualitas debet de necessitate artici ari, raprobari,alias non probant: se tandum Bari in
l. i.9. si quis neget, colum. in. ff. quemadmod. 'testam .aperian. de Grata cum aliis aggregatis per eum concys .num. 2 . posito in s. volia. r. consiliorum inatrimonialium,ubi in medium cala ponit istam cile communem opinionem.
nali, a to, ciuili tum vi in socio, uelin cur a
97쪽
EST Es esse non possunt infames infamia iacti, se
sic omnino i testimonio repelluntur in cause cri- m malit secundum Doct. omnes uariis in locis iu
res dissolute uiuentium,sui3 numero 3 .libr. I. rub. s.Dcci. in c. licet causam, numero 73. cum duobus aliis tequeia de probat & in c. at si clerici,nutia. ii 3. de iudiciis, Hieronymum Gigantem in tradi. de crimine laeis maiesta- . tis,in rubr.quomodo,& per quos crimen laesae
maiestatis probetur, quaeit. 3. num. I. lib. 2. Λnt. de Canario in tract. de quaest.& tormentis in A.membro,sub num. i r. Pely. in c. tcstimoniu:n,num. i a.de testib .re Alberi. de Ros. in tra a. de teitibus, in s.consequenter, num
ccis ro 7.& sequen.ubi perhibet istam esse cominue r. nem opinionem in negocio criminali, mixto, uel ciuili graui,in causa inpratitudinis, d: in causa matrimoniali de quibus per Sota in regul i in m. de per Iacobin.de Sancto Georcio in l. tes fiuin. 8.lege Iulia,colum. sin. de te-kib. 5: pariter asserunt nil probare. α imo ista communis opinio ampliatur ii trantum procedere, ut ipsie infamis infamia facti non solum excludatur a testimonio in causa criminali quoad sententiam in ea seret tam , sed etiam in ipsis causis capitalibus testis esse non posset, ne ad hoc quidem, ut ob eius testimonium reus qui'ioni subiiciatur:
secundum Bart.&omnes alios,pressertimque Iasin l. i .C. de Summa Trin. & sid. cathol. d Grauet.cum aliis 23gregatis per eum, conii l.
Ludo. IIologninum in add.Guidonis de Sura. i' citata.de indiciis,de tortura. sub nulli.9 I. &Hieronymum Gigantem in d.q. I.nu. 3. In contrariam uero sententiam inhumaniter,intolerabiliter, crudeliter, & friuol Equi qem,quod unicus testis insaniis insanua facti faciat indicium ad torturam,inclinarunt Bal. Salyc.dc Fulgosin l. i . C. de Summa Trin. de fide cath.3c Bata in l. i .ifile quεst. 3 . Et quod opinio liic Bes.&sequacium in humana sit,3 insipida probatur facild ex hoc, quod te: li unico pessimi uti exempli credere,
ex auilioritate Qui uti Scaeuolae, referente V Ierio Maximo lib.η .c. i. dc ut scribitur Numeri,Ad unius testimonium nullus condemnabi tur. sed in ciuilibus admittuntur, ut iose
docuimus infra in Opinione syo. Testi scit idoneus infamis. Est bene uerum, quod eis diminuitur de fide,ut si uiles persoliet sint, etiam eis fides no dhibeatur absque t mcntis: secundum sata
in I. cunctos populos.C.de summa Trim t. numero iet. Abb. in c. testimoni uin, numero 6. de tei lib. de lac in I.Prstor. ..cOgcntur,nt m T. U.de eden. testes ipsos de laeto non lare Cn. ni exceptione maiores.
E II ε TR IX, ima, tabernaria, . ho, similes rem inura teli moxio in causis crvmnalius. Concubat Damasianis almittitur
ad testi cari a in causasta a Uij.
OPINIO DCCCCLX T. E s T E s esse non possunt
meretrices, letis, tabern riae, lenones, A similes in causis criminalibus: secura- dum Glos. in L p.in vcr. L ge Iulia. ff. de testib. Inno in c.cuin p. Mai. conella de accusat.Card. Alexand. in c. tanta de simon. Assiict. in consiit. Mores dissolute uiuentiain,itum. 9.libr. I. r btic. 1 3. Marsil .in pract. crina.in s. dilipenter,num. II9.S Iasin l. cunctos populos,in 1. I ctura, numero s q.C.de Samma Trin. ubi m minit istam este communem opinionem, dc coae ita consuluit Alexan. consilio ii. volum. I.& F. .
F ranciscus de Placentia consilio 8 . num. 8.posito intercon silia crim .ditiersorum collecta per Ioannem Laptistam Liletium in 1. uolu- nune . lauic sentcntis inhaeret quoque Guido Papae in silig. Si M. Meretrix,Bonifacius in tractatu de maleficiis in rubr. de testibus, ct qui repelluntur a testimonio, num. yy. Dec.inc.licet. causanr,numero 7q. de probat. I ancillo tus Conradus, in prati. seu tract. de decuri nibus, libro I. c. s. de praetore. N. secundo. n
Similiterque concubina , uel amasiaca usui amalij minime ad testificandunt admittitur:vt voluerunt Balae& Salyc. in i .etiam, infin.C.de testibus, de Bald. in c. in literis,de t stibus,&Bonifacius in L trach. de maleficiis in rubric de testibus, & qui repelluntur a testimonio,num. 33. licet, & male Alig. senserit contrariunt,in l. r.I. si uir.ls. ad hila.
iuin existem inpeccato mortali.
I retii lapeccato nudi, taci existenti des non adhibethr, seu de eius dea uid trahitur, enitoria non fulsechsa. Insi laesis Deo non praesumta rhidias in udas, cr,due de 'o ere tesse unium.
98쪽
6 Teccatim excreat inrellam In Mum, - - rem speculatinon. et sic peccator uocatur coris.s Peccaram nocet utor bestia: ct in equenter homo AEliu deterior est bestia ipsa decies
millies. 6 Peccatum imum solammodo continet mβ plura lia peccam.
7 Tenem non repellis a testifica Io quodlibetnec
8 Tillem non repellis a testimonio peccatum m nale altem transhorium, nu.9.s Testis,qvi non umpsit Sucharistia poten ab ecclesia arceri, non tamen icitur excommumeatus: O
propterea non repellitur a testimonio, licti conclu
I Peccatum, νιωpoenitensian diu letκ Domindere ad aliud trahitur. Ii Peccatorem diabolus catena detinet ligatum, tamquam captiuu , seruum. I 2 Peccatores d. fermes conuersionem, σ po te tiam hidemur conssituri in maximo aninis isommine cum de centum miliabus eorum, unus vix ianinam indulgentiam obetinet. 13 Testet non civfesi, nee communicati, non m
1 Papa potestssi pensare, quod constitutus in peceatomortali non repellatur a testimonio.
XIsTENS in peccato mortali dici tur infamis.
Ideo ratione insanaiae quis non admittitur in testem, nisi poenitueriti secundium Glos. & Bart. in l. 3.s.lex Iulia e de testib. Spec. in tit. de te siς r .uers Item excipitur. Archi d. de Inn . sin c.testimonium de testib. 3c A lber. in tract. de tellib. in i .par.sol. . ubi aduertit istam esse magis ueram, magisque communem opinionem,quod in peccato mortali existens, enitentia aliter non subsecuta, ei fides adhibe da non sit, uel saltini de eius fide aliquid des sis trahendum veniat. & eandem communem clum. legat etiam, & sequitur consulendo Bertra.
cons i76. contra Ioannem, num. I. cum aliis seq.vOl.3.2. partis.
3 Quae quidem communis facilὰ comprobari stet hac ratione: quia infidelis Deo, nopraesumitur modo aliquo fidelis hominibus,
nec fidele deponere testimonium. c. non potest. 2.q.7. & notat Grammat. conscrina. Φ8. numero 6.
3 secundo roboratur etiam eadem commu Tnis. Nam peccatum ex coecat intellectum scilicet practicum secundiun illud dictuni Philo 'phi: Omnis ignorans malus cli non auic; nspeculatiuum: perdit enim Iirmen gratiae quo indiget intellectus;lumen quoque illud rationis, de quo dicitur in Plalmo Signatiim est supernos lumen vultus tui, Domine. Et si non totaliter perdat ualde tame obscuratur, qui contra hoc lumen rationis agit peccata; quoniam uirtus naturae consentanea est. ut in medium reseravit Tullius: ita uitium cli naturae contrarium. Unde & peccatores in Scripturis vocantur coeci, & in tenebris ambulare, cor habere obcoecatum, & obscuratu.Dixit enim Apostolus Romanorum i .Obscuratum est inspicns cor eorum.Et Sapientiae cap. a. Ex cauit illos malitia eorum. Et David Psalmo Si. de peccatoribus testatur: Nescierunt, nu-que intellexerunt, & in tenebris ambulant.
Et Chrysostomus homelia decimaseptima in Genesim. Nihil peccato peius,ipsum enim, veintroierit, non solum confusione totos nos replet,sed etiam insipientes facit eos, qui antea intellectu, & sapientia multa praediti su rant Iino Salomon Prouerbiorum cap. .me minit, quod via impiorum tenebrosa, n sciunt itaque ubi currunt. Et Sophonias primo cap .ait: Ambulabunt ut coeci: quia Domino peccaueruiit. Patet cquidem exemplo in Adam, quod ante peccatum habuit tantam sapientiam intellectus, ut nomina imponeret animantibus omnibus post peccatum autetudeuenit in tantam ccecitatem, ut putaret scposse abscondit facie Domini ἰ ut scriptu est Genesis tertio.Ergo coecus eli peccator,state quod peccatum Accecat mentem ,& obfuscat iii tellectum. Imo homo peccator peior est bellua: quia ratione culpae sibi imputatur ad peccatum, nam sine ratione uiuit,quod novit in bestia: quoniam uiuere sine ratione bestiis a natura inest, sed homini procedit exculpa. Nec non nocentior peccator est, quam
bestia, propter dolum, quem habet homo, quem bestiae non habent. Et hinc Philos phus septimo Ethicorum asserit, quod homo iniustus est deterior bestia decies mi lio: plura enim mala iaciet homo malus. quam bestia.
Imo denique in uno peccato, in quo re periatur testis, multa alia etiam peccata n tari postiunt. Vbicunque enim quis mortaliter peccat, committit homicidium occiden do animam sitam;committit surtum , quia se subtrata ita Deo patrat etiam adulterium, qaa Deo recedens cum diabolo fornicatur; committit periurium,quia fidem promissam in baptisimo non seruat: secundum Glo.post Autu. in c. cum h unailitatis. 2 2. l. a. Sed aduerte, quod non omne peccatum repellit teliena , & potissimum ubicunque testis assereret se esse inimicum partis,ut enit m onus testinaotiij, di mendacium comiti rud
99쪽
rat, licet tunc peccet mortaliter. c. nequis. 21. q. 2.non tamen repellituri testificando. text.est singularis,secundum Λbb. in c. inquisitionis de accusat.1 In contrariam uero partem, quod pe catum mortale non repellat testem a test monio, inclinarunt Ant. Butri Panor.& caeructa ri magis communiter in aetatestimonium, opin. α Alber.iniul. 3. F.lex Iulia. 9 Quorum sententia tueri posset hac ratione: nam testis ipse , qui non sumpsit eucharistia, licet possit ab ecclesia arceri. iuratac.omnis utriusque sexu de pomit. tamenon est aliter excommunicatus, ut ibi tr dit Panor. in nota. de propterea non repellitura testimonio,p c. ueniens, it t. de testa
ideo aliis allegabam in discussione
rum,illud interrogatorium , an testis sumpserit eucharistiam, partim aut nihil releuare, nisi iste, quia minueret de fide i sus testis,cum ob hoc non penitus, & omnino repelleretur Unde ua nobis ut utar verbis Spec.in d.f. r. in tit. de testo si quodlibet peccatum mortale faceret, produceretque hunc effectum:nam pauci, imo rarissimi darentur testes,adeo quod facultas probandi per eos quasi periret. Et ideo Inct. ind.c.testimonium, merito primam opinionem intelligunt procodere in peccato mortali continuato, at in transitorio sucus.& ita etiam refert,&sequitur Steph. Austeriin tract. de testium repro
ro Et italaec interpretatio sustineri posset hac ratione. Nam testatur Gresorius libro vigesimoquinto moralium, capite duodecimo,quod omne peccatum, quod tamen ciatias poenitendo non tegitur, aut peccatum
est,& pcena peccati:peccatum itaque,quod poenitentia non diluit,ipso suo podere mox ad aliud trahit. ii Et hoc idem uidetur asserere Augustinus libro octauo confessionum capite quin eo ita scribens : Cui rei ego suspirabam ligatus,non ferro alieno, sed mea ferrea uolutate. velle meum tenebat inimicus, & inde mihi catenam secet at, &constrinserat me. equidem ex uoluntate peruersa, facta esui-bido,& dum seruitur libidini, lacta est consuetudo, de dum cosuetudini non resistitur, facta est necessitas. quibus quasi ansulis quibusdam sibimet innexis,unde catenam appellauit, tenebat me obstrictum dura seruitus.& post nonnulla, Histri condelectabar legi tuae secundum interiorem homine, cum lex alia in membris meis repugnareti gi mentis mesic captiuum duceret in lege peccati,quae in membris meis erat. Lex enim peccati , est uiolentia consuetudinis
qua trahitur, 3e tenetur etiam inuitus antismus eo merito,quo in eam ubi ens idabitur.
12 Et hine terribiliter intonabat Hierony. quod uix de centum millibus hominibus, quorum mala fuit uita, in morte dis .inam indulgent; am obtinebit unus. & hoc idem refert Ioan.Tabiensis in sua Summa Tabiena, in uer.Poenitentia,sub g. 16. Sed ubicunque peccatum esset transitorium, & sic peccator per pinnitentiam rediret ad gratiam, tunc nempῆ naciscitur,acquiritque merita amissa: poenitentia enim omnia perdita, Edcollapsa reintegratiatque restaurat. Nam diuinitatis natura clemens est, & pia, & magis ad indulsentiam, quam ad itindictam prona:& eo ipse, quod peccator post lapsum
peccatorum ad ueram ponitentiam se conuertit, cito a misericorde iudice ueniani impetrabit. c.quia diuinitatis, de poenitidiit.LI3 Et licet isthaec interpretatio ita illustrara uera equidem sit: tamen indistincte,ubiucunque tines non consessi, nec communicati extent congruo paschali tempore iuxta sermam d.c. omnis, non probant modo aliquo. ita Peregri.decis33s.lib. I. Rui.coc Io..in hac lite nu.6. uol. s. de Rota. a Valle consa .in causa praesentis processus, n. 73.
I Bene tamen uerum est,quod Papa pocset sacer ac dispensare, ut costitutus in peccato mortali,no repellat a testimonio: ut cocedit Spe in d. f. I .de teste, argum.c.cu I, dc
orus, rumque motiorem satiemes de
OPINIO DCCCCLXXII. E s T E S deponentes Titiu
possedisse dece annis, nutulamq; mentione facietes determinatam de quibus,' non probant praescripti -ne; nisi deponant de eodεmet tepore, di de iisdemmet annis:Unde allegans ipsam praescriptionem, ad fundandueius intentionem, articulare, atq; probare debet,q, decem annis possedit inchoatis tali die,& completis tali tempore, aliter testes deponendo, quod possidere uiderunt decε annis ipsum Titium, nec specificent, ac stenderent de quibus annis, absque dubio nihil probaret. quia isnoratur an voluerint deponere de iisde annis,an de aliis: secudum Fran. Vivit com Opi. I a Bata
100쪽
Bart. in I Celsus. F. de usucapion. num. 17. de cui inlisrent Bald. iii l. si . colum. 7. C. de edic. Diui Adr. tollen. Aret. instit. de vicap.
de praescript .long. temp. Alexan. consilio sI. circa fin& consilio 72. colum. 1.uol. I. dic
piose Balbus cum aliis te atis per cum, in repet. posita,in fin .siai tractatus de praescripti Ll.Celsus,quaest. 6. num. i8. cum aliis sequen. ccis ubi deducit istam esse communem opini v . nem,& Lai francus quoque, incaluoniamin. tr de probat. in c.8.de testibus,m .s
ri jue in crimi litas nermis contra clericos si par netur uitium inpia B
a Digito carens, dummota nonsis pollex ἰ Messe denia sacros ordines promoueripoten.
OPINIO DCCCCLXXIII. 'EsTIFICARI incru
minalibus negociis co tra clericum non potest, qui tale vitium corporis patiatur, quod a proin tione, & sacerdotio repellat: & sic mutilati mebris, seu corpore, testes aduersus clericos non admittuntur:secundum Abb. antiquum, FGly.Deci. caeterosdue in c. i. de excepta & Omnes in c.ipsi Apostoli, ubi a Gratiano Fabiani
decretum adducitur. 2.q . . Scripsit enim Fabianus Papa epistola. x. ad Episcopos Orientales, non si re testem idoneum in criminali causa contra sacerdotem eum, qui clericus non sit, nec clericus esse possit. & opinionem istorum sequitur quoque Bal. in sua Marg rita, in veri Mutilati.& Marsil. in pract. crun. cois f. nunc uidendum,num . . ad communem es. . se scribunt inde Dec. ind. c. I. x sed aduerte quod uitiatiis membris, seu corpore,non diceretur digito carens, dummodo non lit pollex,uel index. Vn id digito ipso
carens , modo non sit pollex, vel index, ad si cros ordines promoueri potes .c. qui partem,& c.lator. s s distin.& c. an. de corpor. uitiati di notat Pere. Rebus in titi de dispensata cum
et Prima io seraprobati. sici ore ιρα ιι umni bi de asterias praeluscis non Tatur.3 Prima tonsura, ubi agmvir de iuri Milone in claria cum exercenda, ctbet Floὸ 'ν siripturam. vesper duos testes Probari. clericatus, O prima tonsiura regulariter pro aridebent Deris . oe scripturis, non autem per te. Res,nisi Misaar. tur Aripturas, ct literas de Gestas esse. s clericatus, tonsura luti probari mont liseris facientibus re utionem dei a ordinatione claria. Oh κκ tamen non procossit in bulla ac sileris Pontificis, m qua nominet aliquem clerisum pro ercutitionem beneficii ei factam. Nam clericatus non probatur ex eo, quod Ponti x beneficium conferendo insuabina nominet inum clericum.
unius testis mi riter non est admi et tendum. c. ueniensi& c. in omni Reg cio,detestib.3el ubin umerus. ff. de t
Ut stibus. Et unus t stis mini in E iubat,
etiam quod iit praeclarae autho itatis,& dignitatis. c. ego solis. 9. distin. Glos in c. sicuti de senten. excommvn. cuius munii nerunt Abb. in c. in ecclesiis, de maior. & obedien. Fely. inc post cession , lum. .de probat.& notat IEin repet. l. admonendi. e. de iureiuran.ni mero I 89.Abb.&omnes in coiisti turiis, de V appellationibus,& oras ius in miscellaiieis iuris ciuilis, libro 3.c 7. numero i.&seqii Cn.& ponit pro regula cum aliquibus fallei liis 'oc in tractatu fallen. in regia. 313. T sti uni. Hoc uero limitatur non procedere inprubanda prima tonsura: nam prima tonsura probari potest unius testis testimonio, ubi de alterius praeiudicio non agatur: secundum Bald.& Fely. in calcEt uniuersi de test: b. lacindicta.l. admonen. li, numero 198. Marsil. mi. r. g. idem Cornelio, nume. q. post medium
ff. de quast.&Visillum in additione Afflicti in decis 27 numero s.&sequen. Gerardiam sing. 9. Nota reg. Secus autem esset ubi tractaretur de imrisdictione iudicis declinanda ex causa clericatus uel esset quaestio, di lis super beneficio; seu esset controuersia inter iudicem ecclesia sticum, & secularem superiurisdictione inciericum exercenda: tunc quippE plane per sci pturam, vel per duos testes probari oporteri. secundum Bald. Albetapost Cynum in I.si qua per calumniam. C. de epist. & cleric. & ita hoc limitant, interpretantur, & declarant etiam Meire in constitutione Neapolitana.